جمهوری اسلامی مثل بازی شطرنج مشغول جايگزينی مهره‌های خود است

مصاحبه گر: بهنام باوندپور

صدای آلمان: آقای محمدرضا معينی، شما در مجموع حاصل کار شصت و يکمين نشست کميسيون حقوق بشر را تاکنون چگونه ارزيابی می کنيد؟

محمدرضا معينی: وضعيت کميسيون حقوق بشر را امسال بويژه تاسف بار می دانم. تعداد زيادی از اعضای خود اين کميسيون که در اينجا حضور دارند و بعنوان عضو کميسيون پذيرفته شده اند، مثل چين، کوبا، نپال و از اين دست کشورها، خودشان از جمله بزرگترين کشورهايی هستند که در آن تعداد بسيار زيادی زندانی سياسی و روزنامه نگار دانی هستند، و شرايط سرکوب آزادی بشکل اسفباری ادامه دارد. در ميان سکوت تمامی مجامع بين المللی، در اين رابطه تنها مفری که برای مدافعان حقوق بشر و آزاديخواهان می ماند، کميسيون حقوق بشر است که آنهم به اين وضع افتاده است. من بايد اشاره کنم که در اين رابطه طرح رفرمهايی و طرح اصلاحاتی که آقای کوفی عنان نيز، چند روز پيش به آن اشاره کرده است و قبل از وی نيز، تعداد زيادی از مسئولين رده بالای سازمان ملل از جمله کميساريای عالی حقوق بشر به آن اشاره کرده بودند که در خود سخنرانی خانم لوئیز آربور طرح شده بود، اينجا مطرح است که اتفاقا در مقابل همين طرح و رفرم و همين برخوردهايی هم که می شود تنها کشورهايی که موضع مخالف گرفته اند، همين کشورهای ناقض حقوق بشر بوده اند، از جمله کوبا، چين و جمهوری اسلامی ايران.

صدای آلمان: در مجموع مسئله ی ايران تا چه حدی مورد بحث قرار گرفته است در کميسيون حقوق بشر سازمان ملل؟

محمدرضا معينی: امسال اساسا بجز کنايه ها و گوشه هايی که بخشی از شخصيت ها طرح کرده اند، از جمله آقای يوشکا فيشر، وزير امور خارجه ی کانادا و برخی از سازمانهای مدافع حقوق بشر که در اينجا بر مسئله ی آزادی و نقض حقوق بشر در ايران اشاره کرده اند، عملا طرح نشد. واقعيت اين است که کشورهايی که در کميسيون حضور داشته اند به دو دسته تقسيم می شده اند يک دسته، کشورهای اروپايی هستند که اينها هميشه قطعنامه می دادند که اينها درگير مذاکراتی با ايران هستند که به نظر من ديگر کم کم داريم به بی ثمر بودن آن می رسيم. يک دسته ديگر، کشورهايی هستند که از دوست و رفيقان خود جمهوری اسلامی اند، مثل عربستان سعودی و پاکستان. به نظر من، حتا اگر امسال قطعنامه ای معرفی می شد با اين وضعيت کميسيون حقوق بشر و با اين وضعيتی که اين کشورها در اينجا دارند، رای نمی آورد. اما مسئله ی مهمتر به نظر من اين است که يک درگيريی ظاهری در سطح جامعه ی بين المللی طرح است، بمثابه اينکه جمهوری اسلامی بايد محکوم شود يا نشود. به نظر من مسئله ی اصلی اين نبوده است. مسئله ی اصلی اينجاست که جمهوری اسلامی يکسری تعهدات را امضا کرده است که اين تعهدات را بايد اجرا کند.

صدای آلمان: پس بنابراين براساس اطلاعات گزارشگران بدون مرز هيچ کشوری هم اين گرايش را نداشته است که طرحی را ارائه بدهد به کميسيون حقوق بشر برای محکوميت نقض حقوق بشر در ايران؟

محمدرضا معينی: به نظر من نه، يعنی دقيقا به اين صورت بوده است که طرح می بايست يک قطعنامه باشد. شما می دانيد که تا ۲ سال پيش به شکل مرتب در طی ۱۹ سال جمهوری اسلامی در کميسيون حقوق بشر محکوم می شد. اين محکوم شدن عواقب زيادی داشت. همزمان با مباحثی که کشورهای اروپايی با ايران آغاز کردند، اين بحث طرح شده بود که آيا بايد جمهوری اسلامی را محکوم کرد يا جمهوری اسلامی يکسری مسايل را می پذيرد، و پيرامون همان مباحثی که به آن می گويند مباحث موضوعی، با جمهوری اسلامی وارد مذاکره شد. جمهوری اسلامی اين را پذيرفت. يعنی پذيرفت که گزارشگران سازمان ملل به ایران بروند و گزارش تهيه کنند. اين گزارشگران در روابط مختلف می بايست می رفتند. تا امروز فقط ۳ گزارشگر توانسته اند به ايران بروند و آنهم با شرط و قرارهايی و با اذيت و آزارهايی. مثل آقای ژوانه که عملا وقتی از بند ۲۰۹ تحقيق می کرد، ۲ نفر از مامورين سازمان اطلاعات ايشان را بيرون کردند. آقای ليگابو آنجا بودند که گزارشهای شان تقريبا می توان بگويم با مشکلات روبرو شده بود. گزارشگر وضعيت زنان به ايران رفته است که هنوز گزارشش را نداده است، ولی گزارشگری که در رابطه با ناپديد کردن، شکنجه و اينجور مسايل می بايست به ايران می رفت، جمهوری اسلامی تا امروز به آنها اجازه نداده است. اين است که به نظر من جمهوری اسلامی دارد بازی می کند.

از طرف ديگر، واقعيتی را که از چشم همه ی فعالين حقوق بشر پنهان مانده است، چون من می خواهم صراحتا بگويم که با يکسری شعارها، با يکسری حرفها روی سايتهای اينترنتی، روزنامه ها سر همه را گرم می کنند، ولی از آنطرف جمهوری اسلامی مثل بازی شطرنج مشغول جايگزينی مهره های خود است. سازمانی بعنوان سازمان دفاع از قربانيان خشونت که از عوامل و از شکنجه گران خود جمهوری اسلامی هستند، مثل آقای طاهری و سعيد نشاط، که از بنيانگذاران اين سازمان هستند بعنوان نمايندگان جامعه ی مدنی ايران و سازمان غیردولتی در کميسيون حقوق بشر جايش می دهد و در پشت ميز مذاکرات با اروپايی ها قرارش می دهد و اين سازمان بودجه می گيرد از کشورهای اروپايی و اينجا مثلا در رابطه با مبارزه با خشونت يکسری حرکاتی را می کند. اين قسمت اصل قضيه است که به نظر من از ديد تمام فعالين حقوق بشر پنهان می ماند. نيروهای ايرانی اين را می دانند، ولی واقعيت اين است که وحشت اجازه نمی دهد تا اينکار را بکنند، چون عملا آقای طاهری يکی از کارگزاران، يکی از اصلی ترين مهره های وزارت اطلاعات جمهوری اسلامی است. تاسفم از اينطرف اين است که اين مسايل پنهان می ماند و جمهوری اسلامی می تواند با اين بازيها هم سر جامعه ی بين المللی را، هم سر اروپايی ها را و همينطور سر ما را نيز، بقول معروف، کلاه بگذارد.