- خبرگزاري روسي ايتارتاس، خبر موافقت ايران با بررسي پيشنهاد روسيه را به نقل از "جواد وعيدي" معاون بين المللي شورايعالي امنيت ملي ايران مخابره كرد و نوشت: وعيدي گفت: تهران بصورت جدي و با اشتياق پيشنهاد مسكو را در خصوص غني سازي اورانيوم در يك مركز مشترك، مورد بررسي قرار ميدهد.
- نیوریوک تایمز با اشاره به سخنان وعیدی می نويسد، این در حالی است که هفته گذشته، محمد مهدی آخوندزاده، با رد همین طرح در وین گفته بود:« ایران مذاکره با اروپایی ها را بر این اساس که غنی سازی در داخل خاک ایران انجام شود، ادامه می دهد.» او هر گزینه ای غیر از این را « غیر قابل قبول» عنوان کرده بود. تایمز می افزاید: بسیار سخت است که بدانیم موضع ایران در این مساله چیست؟ و به نقل از مقامات امریکایی نیز گفته است:« ما دقیقا نمی دانیم چه کسی حرف آخر را می زند؟
- خبرگزاري فرانسه به نقل از يك ناظر غربي در تهران، اظهارات وعيدي را "عاملي دلگرم كننده و نه پيشرفتي غير منتظره" خواند و گفت: اين نشانه گشايشي در جهت پيشرفت در مسير درست تا زمان تحقق آن به شمار ميرود".
- اگر چه مقامات ايران تاکنون برای تغيير مواضع خود با استفاده از رسانه های دولتی زمينه سازی قبلی می کردند، اما ظاهرا اينبار تصميم نهايی برای تغيير سياست در شرايطی اتخاذ شده که خبرگزاری های خارجی مواضع جديد ايران را زودتر از رسانه های داخلی دريافت کرده اند. به گزارش ايرنا، رسانه هاي بين المللي از توافق تهران با بررسي پيشنهاد روسيه در خصوص غني سازي اورانيوم خبر دادند، اما اين خبر، در تهران هنوز بطور رسمي، در اختيار رسانه هاي داخلي قرار نگرفته است.
- بدنبال رايزنی ايوانوف و لاريجانی يک مقام آگاه ايرانی گفت مذاکرات ايران و روسيه بزودی آغاز می شود.
- يک تحليل گر ايرانی: مشکلی که در این مدت وجود داشته و این روزها حادتر شده این است که ایران پس از اجلاس نوامبر در وادی دیگری به سر برده و این ذهنیت برای عده ای به وجود آمده بود که در موقعیت بهتری نسبت به قبل قرار دارند ولی امروزه مشخص گردیده که چنین نبوده و طرف مقابل سعی کرده این بار با حربه روسیه وارد میدان شده و دور جدید فشارهایش را اعمال کند.
سايت جمهوری - گروه خبر: گروه خبر – پنجشنبه 8 دي 1384 - پرونده هسته ای ايران بار ديگر در مرکز توجه محافل سياسی بين المللی قرار گرفت. در حاليکه اولين نشست دور جديد مذاكرات هسته اي بين ايران و اتحاديه اروپا ۲۱دسامبر آغاز شد و قرار است دور دوم اين مذاكرات در ۱۸ژانويه ۲۰۰۶ازسرگرفته شود، در اين ميان ايران بار ديگر با اين واقعيت روبرو شد که در موقعيتی قرار ندارد تا تغييری در دستور کار پرونده هسته ای ايجاد نمايد، و در حاليکه تا هفته پيش آخوندزاده بروشنی پيشنهاد روسيه را "غيرقابل پذيرش" اعلام کرده بود و مقامات ايرانی پيشنهاد روسيه برای غنی سازی مشترک خارج از ايران را، همان حرف دل اروپا و اين بار از زبان روسيه توصيف کرده بودند، امروز خبرگزاری ها گزارش موافقت ايران با بررسي پيشنهاد روسيه را به نقل از "جواد وعيدي" معاون بين المللي شورايعالي امنيت ملي ايران مخابره كردند. بگزارش خبرگزاری فرانسه، وعيدي در اين باره گفت: تهران بصورت جدي و با اشتياق پيشنهاد مسكو را در خصوص غني سازي اورانيوم در يك مركز مشترك، مورد بررسي قرار ميدهد.
چه کسی حرف آخر را در پرونده هسته ای ایران می زند؟
تناقضات موجود در موضع گیری های ایران
روزنامه نيويورک تايمز، در گزارشی در باره تناقض گفتار مفامات ايرانی می نويسد، این در حالی است که هفته گذشته، محمد مهدی آخوندزاده، با رد همین طرح در وین گفته بود:« ایران مذاکره با اروپایی ها را بر این اساس که غنی سازی در داخل خاک ایران انجام شود، ادامه می دهد.» او هر گزینه ای غیر از این را « غیر قابل قبول» عنوان کرده بود.
تایمز می افزاید: بسیار سخت است که بدانیم موضع ایران در این مساله چیست؟ و به نقل از مقامات امریکایی نیز گفته است:« ما دقیقا نمی دانیم چه کسی حرف آخر را می زند؟
ایران پیش از این همواره بر حق خود در چارچوب ان.پی.تی برای تولید چرخه کامل سوخت تاکید کرده بود. وزیر امور خارجه امریکا، کاندولیزا رایس نیز پاسخ داده بود که مساله وجود حق ایران در چارچوب ان.پی.تی نیست بلکه مساله این است که آیا می توان به ایران اعتماد کرد.
نيويورک تايمز می نويسد، در تعبیری می توان تصمیم ایران برای بررسی طرح روسیه را، مواجهه آن با امکان ارجاع با پرونده ایران به شورای امنیت سازمان ملل دانست. از سوی دیگر به نظر می رسد ایران تغيیری در سیاستهایش ایجاد نکند و همچنان به دنبال کسب حمایت بین المللی باشد. در عین حال امریکا و اتحادیه اروپا سعی دارند تا چین و روسیه را متقاعد کنند که ایران به دنبال ساخت سلاح هسته ای است و در نهایت ایران را به شورای امنیت بفرستند.
دیوید آلبرایت، مدیر موسسه علوم و امنیت بین المللی، در مورد سخنان وعیدی گفته است:« مساله این است که وقتی آنها می گویند به طور جدی مساله را بررسی می کنند، این به معنی پذیرفتن طرح نیست.»
دلائل حمایت امریکا و اروپا از این طرح
نیویورک تایمز در ادامه با اشاره به روند مذاکرات ایران و اتحادیه اروپا و شروع دور جدید مذاکرات، هدف اتحادیه اروپا از شروع مجدد مذاکرات را دو مساله عنوان می کند.
ایجاد پیشرفت واقعی در حل بحران هسته ای ایران و متقاعد کردن روسیه و چین به اینکه فرصت لازم به ایران داده شده تا با غرب به توافق برسد و اینکه در نهایت تنها گزینه باقی مانده اعمال تحریم های شورای امنیت است.
روسیه در روزهای اخیر نا شکیبایی خود را در مورد سرسختی ایران ابراز کرده است. روسیه همچنین به همراه امریکا و کشورهای اروپایی گفته های رئیس جمهور ایران محمود احمدی نژاد در مورد محو اسراییل از نقشه و انکار هولوکاست، را به شدت مورد انتقاد قرار داد.
نیویورک تایمز در پایان با اشاره به سخنان وعیدی و متفاوت بودن آن نسبت به گفته های آخوندزاده در هفته گذشته، علت این مساله را قصد ایران برای تشویق اروپا به از سرگیری مذاکرات و پیشدستی کردن برای جلب حمایت روسیه و چین عنوان کرده است. (به نقل از خبرگزاری آفتاب)
بی خبری رسانه های داخلی
اگر چه مقامات ايران تاکنون برای تغيير مواضع خود، با استفاده از رسانه های دولتی زمينه سازی قبلی می کردند، اما ظاهرا اينبار تصميم نهايی برای تغيير سياست در شرايطی اتخاذ شده که خبرگزاری های خارجی مواضع جديد ايران را زودتر از رسانه های داخلی دريافت کرده اند.
به گزارش ايرنا، رسانه هاي بين المللي روز پنجشنبه، به نقل از مقامهاي ايراني، از توافق تهران با بررسي پيشنهاد روسيه در خصوص غني سازي اورانيوم خبر دادند، اما اين خبر، در تهران هنوز بطور رسمي، در اختيار رسانه هاي داخلي قرار نگرفته است.
ايرنا گزارش می دهد که پيشنهاد روسيه، از سوي ناظران بين المللي، گامي براي گشودن بن بست مذاكرات هسته اي ميان ايران و گروه موسوم به تروئيكاي اروپا (آلمان،انگليس و فرانسه) در اين پرونده، ارزيابي شده است.
براساس اين پيشنهاد، غني سازي اورانيوم، با تاسيس يك شركت ايراني - روسي، توسط كارشناسان دو كشور در خاك روسيه انجام ميشود.
همچنين سايت راديو صدای فردا در بررسی پيشنهاد روسيه می نويسد،
در اين طرح پيش بيني شده که يک شرکت مشترک ايراني و روسي، براي انتقال اورانيوم از ايران به روسيه جهت غني سازي تاسيس شود. روسيه ميخواهد با اين کار نگرانيهاي غرب را از فعاليتهاي هستهاي جمهوري اسلامي رفع کند. مسئولان جمهوري اسلامي، پيشتر، طرح پيشنهادي روسيه را که به صورت غير رسمي عنوان شده بود، رد کرده بودند؛ زيرا به گفته آنان، حق جمهوري اسلامي را براي انجام غني سازي اورانيوم بر اساس پيمانهاي بين المللي به رسميت نشناخته است. اما از روز چهارشنبه که مسئولان جمهوري اسلامي گفتند روسيه طرح پيشنهادي خود را به صورت کتبي به آنها ارائه داده است، لحن شان عوض شد.
"در ادامه اين تحولات خبرگزاری مهر گزارش داد، علي لاريجاني" و "ايگور ايوانف"، دبيران شوراي عالي امنيت ملي ايران و روسيه روز پنجشنبه در تماسي تلفني، پيرامون آخرين تحولات منطقه، به تبادل نظر و رايزني پرداختند.
جزئیات گفتگوی تلفنی امروز لاریجانی و ایوانف /مذاکرات تهران - مسکو بزودی آغاز می شود
لاريجانی در گفتگو با همتای روسی خود به بررسی ابعاد مختلف پیشنهاد جدید روسیه به ایران در زمینه تشکیل یک کنسرسیوم ایرانی - روسی برای غنی سازی پرداخت.
یک منبع آگاه در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری مهر ضمن اعلام این مطلب افزوده: درمذاکره آقای لاریجانی و ایگور ایوانف ابتدا در مورد تحولات اخیر منطقه رایزنی صورت گرفت و سپس ایده پیشنهادی روسیه مورد بحث واقع شد که طرف ایرانی اشکالات و ایراداتی را که بصورت کلی و مقدماتی در این ایده داشت مطرح کرد و مقرر شد که نقطه نظرات طرفین در مذاکرات مفصل آینده روشن تر مورد گفتگو و بررسی قرار گیرد.
در این گفتگو دکتر لاریجانی ایده روسیه را از دیدگاه اولیه قابل بررسی دانست و قرار بر این شد که مذاکرات متمرکزی بین تهران و مسکو در این زمینه آغاز شود و برای همین منظور بزودی هیاتی روسی به سرپرستی معاون ایوانف وارد تهران خواهند شد.
منبع یاد شده در گفتگو با "مهر" افزود: دبیر شورایعالی امنیت ملی ایران در این گفتگو تاکید کرده است که مذاکرات تهران و مسکو که همکاریهای دراز مدت و راهبردی با هم دارند ماهیتا ربطی به مذاکراتی که ایران با کشورهای اروپایی دارد و آخرین مورد آن اخیرا در وین برگزار شد ندارد. لذا مذاکرات ایران با روسیه به صورت کاملا مجزا و با دستور کار متفاوت نسبت به گفتگوهای ایران و اروپا برگزار خواهد شد.
گزارش رسانه های روسی از تغيير روش مقامات ايران
اعلام سياست ناگهانی ايران در رسانه های روسی سريعا انعکاس داشته است.
خبرگزاري روسي ايتارتاس، خبر موافقت ايران با بررسي پيشنهاد روسيه را به نقل از "جواد وعيدي" معاون بين المللي شورايعالي امنيت ملي ايران مخابره كرد و نوشت: وعيدي گفت: تهران بصورت جدي و با اشتياق پيشنهاد مسكو را در خصوص غني سازي اورانيوم در يك مركز مشترك، مورد بررسي قرار ميدهد.
روزنامه روسي كامرسانت نيز درستون "آخرين اخبار" نوشت: تهران پيشنهاد مسكو در مورد غني سازي اورانيوم را مورد بررسي قرار ميدهد.
اين روزنامه با اشاره به سخنان وعيدي تاكيد كرد: شركت متخصصان ايراني در اين طرح اهميت اصولي خواهد داشت.
گازتا، ديگر روزنامه روسي هم نوشت يك مقام آگاه در دولت احمدي نژاد گفته است نامه ديپلماتيك حاوي پيشنهاد روسيه در يك برگ كاغذ A-4بود كه در آن ايجاد مركز مشترك ايراني و روسي در يك و نيم سطر قيد شده است.
"به نظر طرف ايراني پيشنهاد نامشخص بود و در آن ساز و كار همكاري و چارچوب آن قيد نشده بود." اين مقام گفت: ما به همين دليل نميتوانيم نامه روسي را مورد تفسير قرار دهيم.
تغيير نظر ايران، "عاملي دلگرم كننده و نه پيشرفتي غير منتظره"
درهمين حال، خبرگزاري فرانسه نيز گزارش داد: يك مقام بلند پايه شوراي امنيت ملي ايران روز پنجشنبه گفت كه ايران درحال مطالعه پيشنهاد روسيه به جمهوري اسلامي درباره غنيسازي اورانيوم درخاك اين كشور است، هر چند مفسران درباره يك پيشرفت غير منتظره احتمالي ابراز احتياط كردند.
اين خبرگزاري به نقل از "حسين انتظامي" سخنگوي شوراي عالي امنيت ملي، نوشت، وي يك روز پس از تاييد اين پيشنهاد براي نخستين بار به خبرگزاري فرانسه گفت كه " ايران پيشنهاد روسيه را دريافت كرده و در حال بررسي آن است".
خبرگزاري فرانسه همچنين به نقل از يك ناظر غربي در تهران، اظهارات وعيدي را "عاملي دلگرم كننده و نه پيشرفتي غير منتظره" خواند و گفت: اين نشانه گشايشي در جهت پيشرفت در مسير درست تا زمان تحقق آن به شمار ميرود".
پيشنهاد روسيه به ايران اجازه خواهد داد كه غني سازي اورانيوم را در خارج از اين كشور و در روسيه انجام دهد و به ايران دسترسي به چرخه سوخت هستهاي خواهد داد و همچنين تضميني براي مسالمت آميز بودن برنامه هستهاي اين كشور خواهدبود.
اين پيشنهاد به عنوان يك راه حل احتمالي مصالحه اي تلقي ميشود كه ايران طرفين مذاكره كننده اروپايي خود را راضي خواهد كرد و در عين حال حق غني- سازي را به دست خواهد آورد و تهديد تحريمهاي شوراي امنيت را دفع خواهد كرد.
واكنش وزارت خارجه فرانسه
خبر موافقت ايران با بررسي طرح روسيه، در دستگاه ديپلماسي كشورهاي غربي نيز بازتاب داشت. اولين واكنش مربوط به وزارت خارجه فرانسه بود كه روز پنجشنبه اعلام كرد، برخي از پيشنهادهاي مسكو با پيشنهادهاي اتحاديه اروپا همسو است.
"داني سيمانو" معاون سخنگوي وزارت خارجه فرانسه در جمع خبرنگاران در پاريس گفت: ما از تصميم ايران براي بررسي جدي پيشنهادهاي روسيه در خصوص فعاليتهاي هستهاي مطلع شديم.
وي گفت: تهران بايد هرچه زودتر تصميمات ضروري براي از سرگيري مذاكرات با اروپا را در جهت خواست جامعه جهاني اتخاذ كند.
در همين حال، رويترز خبرگزاري انگليسي نيز كه روز پنجشنبه از مبدا تهران خبري را به نقل از يك ديپلمات ايراني مخابره كرده بود، شامگاه پنجشنبه آن را تكذيب كرد.
اين خبرگزاري به نقل از وزارت امور خارجه روسيه گزارش داد، مسكو مذاكراتي با ايران درباره پيشنهاد غني سازي اورانيوم در خاك خود انجام نداده است.
اين خبرگزاري ساعتي قبل از آن در خبري از مبداء تهران به نقل از يك ديپلمات ايراني نزديك به مذاكرات هسته اي دو كشور گزارش داده بود كه مقامهاي ارشد ايران و روسيه روز پنجشنبه براي برگزاري مذاكرات درباره پيشنهاد روسيه به منظور حل و فصل رويارويي هسته اي تهران با غرب موافقت كردند.
رويترز افزود:اين پيشنهاد كه مورد حمايت واشنگتن و اتحاديه اروپا قرار گرفته است شامل تاسيس يك شركت مشترك ايراني - روسي براي غني سازي اورانيوم در خاك روسيه است.
البرادعی اهمیت زیادی برای پیشنهاد مسکو قائل است
بگزارش فارس به نقل از مدير مطالعاتي موسسه بين المللي مطالعات راهبردي آمريكا، محمد البرادعي، مديركل آژانس بين المللي انرژي اتمي اظهار داشته که براي پيشنهاد مسكو به تهران براي غني سازي اورانيوم ايران در خاك روسيه اهميت زيادي قائل است.
«پاتريك كرونين» تصريح كرده است: به عقيده من اين يكي از معدود عقايد مبتكرانه تحت بررسي است كه ميتواند به از بين بردن بن بست موجود درباره برنامه هسته اي ايران كمك كند.
اين در حالي است كه مقامات ايراني بارها اعلام كرده اند تنها پيشنهادي را ميپذيرند كه در آن مساله غني سازي اورانيوم در خاك ايران لحاظ شود.
وي افزود: فكر ميكنم دست يابي به راه حلي صلح آميز براي رفع نگرانيهاي بين المللي در خصوص برنامه هستهاي ايران، به نفع ايران و مردم آن است.
استاد دانشگاههاي «جانز هاپكينز» و «جرج تاون» آمريكا با بيان اينكه در صورت عدم مصالحه تهران در اين خصوص، تنشها افزايش مييابد، گفت: اقدامات خاصي از سوي ايران وجود دارد كه انجام دادن آنها بيش از بقيه اقدامات، منجر به بحث جدي درباره پاسخهاي تمام عيار ميشود.
وي تاكيد كرد: آمريكا و متحدانش قادر به پاسخگويي نظامي هستند اما آنها اين مساله را به عنوان آخرين گزينه ميدانند و راه حل ديپلماتيك را ترجيح ميدهند.
سايت جمهوری
تفسير سياسی
-----------------------------------------
پیشنهاد روسیه و موقعیت ایران
-----------------------------------------
خبرگزاری آفتاب در تفسيری به قلم حسن فتحی، در مورد پرونده هسته ای و موقعيت ايران مینويسد، بحث بر سر طرح پیشنهادی روسیه درباره غنی سازی اورانیوم در خاک این کشور شرایطی را به وجود آورده که برای تیم جدید هسته ای ایران غیرمترقبه بوده است در حالی که قبل از اجلاس شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی در نوامبر روس ها اعلام کرده بودند که طرحی درباره غنی سازی و چرخه سوخت دارند.
مشکلی که در این مدت وجود داشته و این روزها حادتر شده این است که ایران پس از اجلاس نوامبر در وادی دیگری به سر برده و این ذهنیت برای عده ای به وجود آمده بود که در موقعیت بهتری نسبت به قبل قرار دارند ولی امروزه مشخص گردیده که چنین نبوده و طرف مقابل سعی کرده این بار با حربه روسیه وارد میدان شده و دور جدید فشارهایش را اعمال کند. به این دلیل که جهان به این مسأله واقف است که ایران مایل نیست به هیچ وجه چرخه غنی سازی را در خارج از مرزهایش انجام دهد و از آنجا که طرح ارائه شده از سوی روسیه با این هدف و خواسته تهران مغایر است ناگزیر ایران و روسیه مقابل هم قرار خواهند گرفت.
طرح روسیه با واکنش های منفی در داخل ایران مواجه نشده اما اروپا و آمریکا به صورت ضمنی آن را تایید کرده اند زیرا این طرح را در حقیقت باید طرح پیشنهادی چند منظوره به حساب آورد که دارای اهداف خاصی است به این دلیل که در صورت پذیرش، به بومی بودن این تکنولوژی که مورد تأکید ایران است خدشه وارد شده و در این زمینه تهران ضربه پذیر می شود همچنین از آنجا که عدم پذیرش آن ایران و روسیه را در مقابل هم قرار می دهد سبب نزدیکی واشنگتن و مسکو می گردد.
البته روس ها در ارائه این طرح به منافع مادی و سیاسی خود نیز فکر کرده اند که در این ارتباط سخنان رئیس کمیته بین المللی دوما (پارلمان) روسیه حائز اهمیت است. او صراحتا بر این مسأله تأکید می ورزد که تحریم احتمالی ایران می تواند به شکلی جدی به منافع مسکو آسیب رساند.
وی می گوید: تعداد زیادی پروژه وجود دارد که ممکن است اگر ایران راهی برای خروج از شرایط کنونی پیدا نکند و تحریم ها علیه این کشور اعمال شود دچار آسیب شوند.
به گفته کوساچیف هدف روس ها از ارائه این طرح جلوگیری از تحریم ایران به دلیل منافع مسکو است زیرا در صورت توقف پروژه ها، روس ها که در آنها ذینفع هستند دچار مشکل می شوند. ولی روس ها هر هدفی داشته باشند این اقدام در این شرایط نفعی برای تهران در پی ندارد و نمی تواند باری از روی دوش ایران در چالش با غرب بردارد. واکنش ها در قبال روسیه از جانب ایرانی ها متفاوت بود اما عمدتا به مخالفت با آن برخاستند که در این ارتباط سخنان سعید ابوطالب یک عضو فراکسیون اصولگرایان مجلس و یا رئیس مرکز پژوهش های راهبردی بسیار گویا هستند. سعید ابوطالب نماینده اصولگرای مجلس می گوید: روسیه با اروپا کاملا هماهنگ است چرا که روسیه زمانی این پیشنهاد را ارائه می دهد که اروپا کاملا در موضع ضعف در مذاکرات قرار دارد. هم چنین علیرضا اکبری رئیس مرکز پژوهش های راهبردی اعلام می دارد که آنچه که به عنوان پیشنهاد روسیه مطرح شده بیش از آن که متضمن منافع ایران نباشد متضمن منافع خاص فدراسیون روسیه هم نیست. وی با اشاره به این مسأله که پیشنهاد ارائه شده از جانب روسیه در واقع پیشنهاد غرب است خاطرنشان می سازد که زمان مطرح کردن این طرح مربوط به زمان حال نیست بلکه 2 سال پیش انگلیسی ها آن را مطرح کردند. بین آن زمان تاکنون، این پیشنهاد چندین بار با ظواهر متغیر از طرف مرجع های مختلف مطرح شده و جوهره این پیشنهاد این بوده که جمهوری اسلامی ایران غنی سازی را در داخل خاک خود نداشته باشد.
شواهد امر نشان از این مسأله دارد که تعدادی از کشورهای مخالف ایران سعی دارند به این ترتیب روسیه را از ایران دور کنند. لذا این برعهده مسؤولان ایرانی است که در واکنش های خود به گونه ای برخورد کنند که مسکو را به صف مخالفین نرانده و به این ترتیب جبهه رقیب را تقویت نکنند.
----------------------------
گفتگو با يک کارشناس
----------------------------
گروه خبر - سه شنبه 6 دي 1384 - دیلی استار از جلسه هفته پيش شورای روابط خارجی واشنگتن که به گفتگو با ری تکیه کارشناس مسائل سياست خارجی ايران اختصاص داشت گزارشی تهيه کرده است. متن کامل اين گفتگو به نقل از سايت آفتاب .
جدیدترین دور مذاکرات دیپلماتیک میان نمایندگان اروپا و ایران امروز آغاز می شود و احتمالا تا مدتی ادامه خواهد داشت. فضای کلی حاکم بر این مذاکرات چیست؟ آیا احتمال اینکه یاران با توقف برنامه خود موافقت کند وجود دارد؟
خیر، دقیقا این طور نیست زیرا فضای حاکم سرد بوده و الزاما مذاکرات به معنای واقعی نیستند. آنها مذاکراتی در مورد مذاکرات انجام شده و مسائلی هستند که در دورههای بعدی مطرح خواهند شد. اما جالب است که در نظر هر دو طرف به نظر من این مذاکرات الزاما برای حل مساله هسته ای ایران آغاز نشده است بلکه برای رسیدن اجماع جامعه جهانی به در پیش گرفتن اقدامات دیگر صورت می گیرند.
من فکر می کنم که اروپا و امریکا در پشت صحنه مذاکرات امید دارند که ایران آنها را و در نتیجه پیشنهاد روسیه را هم به همراه آن رد کند بنابراین در نشست های بعدی آژانس، روسیه از ارجاع پرونده ایران به شورای امنیت حمایت خواهد کرد. به این ترتیب این مذاکرات از نظر غربی ها بیشتر از این که برای ایران باشد در راستای متقاعد کردن روسیه صورت می گیرد. در نظر ایران این مذاکرات در صدد حل موضوع نیتسند ولی یکبار دیگر می توانند دو دستگی در جامعه جهانی ایجاد کرده و مانع ارجاع ایران شوند زیرا می توان گفت که ایران اکنون در حال مذاکره بوده و نیازی برای ارجاع آن وجود ندارد. نکته مهم این است که هیچ یک از دو طرف به این مذاکرات با امید حل مساله هسته ای نمی نگرند.
متوجه هستم، هنگامی که ما در نوامبر صحبت کردیم، پیشنهاد روسیه هنوز جدی نبود آیا می توانید درباره جزئیات آن صحبت کنید و بگویید تاکنون اعتراضات ایران چه بوده اند؟
خوب در این باره ابهاماتی وجود دارد و مطمئن نیستم که پیشنهادی مستقیم از سوی روسیه وجود داشته باشد بلکه مجموعه ای از نظرات روسیه در این زمینه موجود است. این پیشنهادها شامل انجام مرحله حساسی از چرخه سوخت ایران در خاک روسیه است و ایران می تواند اورانیوم استخراج کرده و کیک زرد تولید کند اما باید سپس آن را به روسیه انتقال دهد تا پس از غنی سازی برای استفاده در بخش انرژی به ایران بازگردانده شود.
سپس سوخت مصرف شده دوباره به روسیه بازگردانده می شود؟
بله درست است.
و ایران به این موضوع اعتراض داشته و نمی خواهد وابسته به کشور دیگری باشد؟
بله، اعتراضات ایران در دو سطح است اول همان طور که شما گفتید در مورد مساله حساس ملی قضیه است و آنها نمی خواهند برای تامین انرژی خود به قدرت های خارجی وابسته باشند. دوم آن که آنها می گویند که ان.پی.تی به کشورهای عضو دست کم به طور ضمن اجازه می دهد که غنی سازی اورانیوم را در خاک خود انجام دهند و این کار البته تحت نظارت های آژانس باید صورت گیرد. این قضیه شامل انصراف از حقوق ان.پی.تی است که ایران آمادگی چنین کاری را ندارد.
مشکلات آژانس با ایران چیست؟
آژانس از فقدان شفافیت کارهای ایران شکایت دارد و نیز عدم پاسخگویی به موقع به آژانس و این که مانع از بازرسی تاسیسات مختلف شده است. در عین حال با اینکه آژانس خواهان ارتقاء سطح همکاری هاست، در میان دو طرف همکاری وجود داشته و بازرسان به کار خود ادامه می دهند.
آژانس در این زمینه هیچ طرفی را راضی نکرده است. امریکا و کسانی که می خواهند ارجاع ایران را ببینند، با عدم یافتن هیچ گونه شواهدی از سوی آژانس در ایران مواجه می شوند و در همان حال آژانس ایران را هم راضی نمی کند چرا که ایران می خواهد بعد از دو سال و نیم بازرسی، آژانس از این بازرسی ها نتیجه گیری کند و بگوید ایران با تعهدات خود هماهنگ بوده و کارنامه شفافی دارد.
به این ترتیب آژانس در میان این دو قرار داشته و رضایت هیچ یک را جلب نکرده است.
از اواسط سال ایران رئیس جمهوری جدید پیدا کرده و او هم با ایدئولوژی محافظه کارانه و ملی گرایانه خود به قدرت رسیده است. آیا شما فکر می کنید که او و همراهانش به سلاح هسته ای برای دفاع از کشورشان نیاز دارند؟
من نمی توانم با قاطعیت بگویم که چنین چیزی در حال توسعه است و باید ابتدا شواهد را کنار هم گذاشت تا نتیجه گرفت. همان طور که گفتم پیشینه رئیس جمهور جدید و حامیان او در جنگ با عراق در دهه 80 نهفته است و جنگ ایدئولوژی، استراتژی و درک آنها از نیازهای ملی را شکل داده است.
یکی از درس هایی که ایران در جنگ گرفت این بود که به ظرفیتی قابل اطمینان نیاز دارد و نمی تواند به معاهدات و نظرات بین المللی اعتماد کند تا منافع ملی آن حفظ شود. ایران باید به خود اتکا داشته باشد و به خودکفایی برسد. این فلسفه خاص می تواند دستیابی به سلاح هسته ای را محتمل تر کند.
من تصور می کنم اظهارات اخیر رئیس جمهوری ایران به حساسیت این موضوع در غرب برای پیدا کردن راه حلی در جهت رفع مشکل ایران افزوده است؟
قطعا همین طور است. چرا اکنون باید چنین اظهاراتی ایراد شوند. باز هم ایران است و همه چیز درباره آن در تردید قرار دارد. او در طول مبارزات خود همواره اعلام می کرد که ایران باید به ریشه انقلاب باز گردد و یکی از متون های عقیدتی انقلا