سخنگوی وزارت خارجه چین: ایران باید تمام فعالیت های مربوط به غنی سازی را متوقف کند

گروه خبر - 2 اسفند 1384 - هم زمان با دور دوم مذاکرات ایران و روسیه و تلاش های دیپلماتیک برای حل بحران هسته ای ایران، چین اعلام کرد ایران باید تمام فعالیت های مربوط به غنی سازی را متوقف کند. به گزارش خبرگزاری رویترز لیوجیانشا سخنگوی وزارت خارجه چین در یک کنفرانس خبری گفت: ما از مذاکرات ایران و روسیه حمایت می کنیم و امیدواریم که مذاکرات بتواند به نتایج مثبت برسد.
وی افزود: در شرایط موجود چین امیدوار است که ایران با تعلیق تمام فعالیت های مربوط به غنی سازی اورانیوم شرایط لازم برای حل مسأله هسته ای از طریق مذاکره را فراهم سازد.
مذاکرات ایران و روسیه در مورد طرح پیشنهادی روسیه برای غنی سازی اورانیوم ایران در خاک این کشور به گفته کارشناسان آخرین فرصت ایران برای اجتناب از رویارویی با تحریم های سازمان ملل است.
چین به همراه روسیه ماه ها با ارجاع پرونده ایران به شورای امنیت مخالفت کرد، اما در نشست 4 فوریه شورای حکام آژانس بین المللی انرژی هسته ای با پیوستن به جبهه متحد آمریکا و اروپا به قطعنامه گزارش ایران به شورای امنیت رأی مثبت داد. بگزارش آفتاب، به نظر می رسد اگر ایران طرح روسیه را نپذیرد و غنی سازی اورانیوم را متوقف نکند چین از اعمال تحریم علیه ایران نیز حمایت خواهد کرد.

معامله 100 ميليارد دلاری و اظهارات سفير چين
گروه خبر – شنبه 18 فوريه 2006 – بنا بر گزارشی که روز گذشته توسط روزنامه وال استریت ژورنال منتشر شد، پکن و تهران تلاش می کنند تا به سرعت قراردادی را طی چند هفته آینده و پیش از تحریم های احتمالی ممکن بین المللی علیه ایران به امضا برسانند. این گزارش بر مبنای اظهارات مقامات دولت ایران بود که نامی از آنها برده نشده بود. سرمایه گذاری چین در ایران ممکن است مانعی بر سر تحریم ها علیه این کشور باشد.

گودمن می نویسد : مقامات چینی از ارائه هرگونه توضیحی خودداری کردند . سفارت ایران درپکن طی بیانیه ای تاکید کرد که دو طرف بر اساس اصل منافع دوطرفه و با احترام به همکاری بین المللی در زمینه فعالیت در توسعه انرژی با هم همکاری می کنند.

به عقیده نویسنده این طرح ، یادداشت تفاهمی را که توسط چین و ایران در اکتبر سال 2004 به امضا رسید، تقویت خواهد کرد.چارچوب این قرار داد التزام می دهد که سین اوپک میدان نفتی یادآوران را در ازای خرید 10 میلیون تن گاز طبیعی در یک سال به مدت 25 سال توسعه دهد.

تحلیلگران در چین گفته اند که هدف چین از این قرارداد در درجه اول دسترسی به منابع جدید انرژی و برای توسعه اهداف خود درچین است و این همان مسئله ای است که طی سال های اخیر باعث شد شرکت های چینی در اندونزی، سودان ، استرالیا، ونزوئلا و قزاقزستان سرمایه گذاری کنند.چین در حال حاضر با ژاپن در دسترسی به میادین بزرگ نفتی در روسیه تا حد زیادی رقابت می کند.

واشنگتن پست می نويسد: به نظر می رسد تسریع همکاری چین و ایران برای انعقاد یک قرارداد و آغاز توسعه همکاری علامتی برای تمایل پکن برای محدود کردن تحریم علیه ایران باشد .

اظهارات سفير چين در همايش کيش
از سوی ديگر سخنان سفير چين در همايش انستيتو مطالعات پتروپارس - کيش، در آستانه امضاء اين قرارداد برای مقامات ايرانی دلسرد کننده بود.
گروه اقتصادى شرق در شماره روز شنبه گزارشی از اين همايش منتشر کرده است. رضا زندى گزارشگر شرق می نويسد: همه چيز از سئوال معاون سابق وزارت امور خارجه شروع شد: «آيا ايران و چين به يك همكارى استراتژيك در زمينه نفت دست خواهند زد يا خير؟» جزيره كيش روز گذشته ميزبان تحولاتى بود كه سفير چين را ناچار كرد مواضع كشورش را درباره ايران شفاف بيان كند. پس از سخنان «ليو ژنتانگ» محمدحسين عادلى خطاب به حاضران همايش همكارى هاى ايران و چين در زمينه نفت، گاز، پتروشيمى و انرژى هاى نو گفت: «پيام ايشان (سفير چين در تهران) را نه تنها شما كه ما هم دريافت كرديم و به آنان كه بايد مطلع شوند منتقل مى كنيم.» مواضع چين كه ديروز از زبان سفير اين كشور بيان شد نقل مجلس ديپلمات هاى حاضر در جزيره كيش شد. ديپلمات هايى كه در روزهاى نه چندان دور مسندنشين امور خارجه ايران بودند.
.
سئوال كليدى عادلى در نشست دوم همايش
معاون اقتصادى دوره وزارت كمال خرازى ديروز رياست نشست دوم همايش را برعهده داشت. وى در ابتداى سخن نطفه بحثى را كاشت كه در پايان نشست با سئوال يك ديپلمات ارشد، سفير چين را وادار به بيان برخى ناگفته ها كرد. عادلى گفت: «رئيس جمهور ايالات متحده اخيراً از نفت به عنوان اعتياد نام برده است. او گفته است كه سعى خواهد كرد تا مشكل اعتياد كشورش به نفت را حل كند. روسيه و چين هم در حال تعريف استراتژى هاى جديدى براى منابعشان هستند. رشد شديد تقاضا و تغيير مصرف انرژى از غرب به شرق نيز، عرضه انرژى را با اهميت زيادى روبه رو كرده است.»

عادلى با اين جملات در حال مقدمه چينى براى يك سئوال اساسى است: «تا سال ۲۰۲۵ مى بايست ۴۵ ميليون بشكه نفت به ظرفيت توليد نفت دنيا افزوده شود كه ۴۱ درصد آن متعلق به غيراوپك و ۵۹ درصد در اختيار اوپكى ها خواهد بود كه بخش عمده اى از آن هم در خاورميانه قرار خواهد داشت.»

و سپس نتيجه گيرى مى كند: «بنابراين بايد نتيجه گيرى كرد كه انرژى يك كالاى سياسى و استراتژيك است.» عادلى به روابط تجارى و اقتصادى ۱۰ ميليارد دلارى ايران و چين اشاره كرده و به قرارداد جديد ۱۰۰ ميليارد دلارى دو كشور هم گوشه اى مى زند: «شنيديم كه قرار است هياتى از چين براى امضاى قرارداد ۱۰۰ ميليارد دلارى توسعه ميدان يادآوران و خريد ۱۰ ميليون تن LNG براى ۲۵ سال به ايران بيايند.» اينكه آيا اين قرارداد كه مدت تفاهم نامه آن در پايان ژانويه ۲۰۰۶ به اتمام رسيد، بالاخره امضا خواهد شد يا خير موضوع ديگرى است. سفير چين در كنار فريدون وردى نژاد (سفير سابق تهران در پكن) در بين حضار نشسته و عادلى در كنار معاون بزرگترين شركت نفتى چين (ساينوپك) نكته اساسى بحثش را مطرح مى كند: «موضوع اصلى اين است كه آيا اين روابط فقط يك رابطه تجارى است يا به يك مشاركت استراتژيك بين دو كشور نياز دارد؟» اين ديپلمات باسابقه براى اينكه منظور ذهنى اش را شفاف بيان كند ادامه مى دهد: «انرژى براى توسعه چين حياتى است. بنابراين اين سئوال پيش مى آيد كه آيا ايران را مى توان با كشورهاى ديگر خليج فارس جايگزين كرد؟» اين سئوال جرقه اى شد تا در پايان نشست يك ديپلمات ارشد وزارت خارجه پرسش ديگرى را متمم سئوال عادلى نمايد و سفير چين را به پشت ميز پاسخگويى بكشاند.

چالش با سفير چين
دستش را كه بالا مى برد از جا برمى خيزد. او كسى نيست جز مرتضى بانك معاون وزير امور خارجه. به سفير چين مى گويد: «روابط سياسى ايران و آمريكا داراى تنش هاى زيادى است. چين هم به نفت اين منطقه نياز دارد. آيا چين مى خواهد به عنوان ناظر بى طرف بين ايران و آمريكا ادامه دهد و خللى در تامين انرژى اش ايجاد نشود.» بانك آنگاه با كنايه اى به روسيه سئوالش را از نماينده پكن در تهران مى پرسد: «روسيه در مواقع حساس ايران را رها كرده، آيا چين فكر نمى كند كه بايد در اعتمادسازى تلاش بيشترى داشته باشد؟» سفير چين پيش از آنكه مستقيماً به سئوال اين ديپلمات ارشد سابق پاسخ دهد به مقدمه متوسل مى شود: «كشور ما عملاً در حدود ۹۴ درصد از تامين انرژى مورد نيازش را به خودش متكى است. ما در زمينه تامين نفت هم به طور عمده به خودمان متكى هستيم و خودمان هم توليد نفت داريم. چين از سال ۱۹۹۳ است كه از يك كشور صادركننده به يك كشور واردكننده نفت تغيير يافته است. اما هنوز ميزان نفتى را كه وارد مى كنيم به نصف مصرفمان نرسيده است كه از آن هم حدود ۱۰ درصدش را از ايران وارد مى كنيم.» ليوژنتانگ ادامه مى دهد: «چون اقتصاد چين از رشد حدود ۱۰درصدى برخوردار است بنابراين نياز ما به انرژى نفت و گاز روز به روز بيشتر مى شود.» وى سپس به تدبير دولت چين براى استفاده از ساير منابع انرژى از جمله انرژى هسته اى اشاره كرده و مى گويد: «از سوى ديگر ما تلاش مى كنيم تا با مديريت بهتر نياز خودمان را [به انرژى] كاهش دهيم.»

موضعى متفاوت از چين
سفير چين پس از مقدمه چينى اش به سراغ اصل موضوع مى رود: «در مورد مسائل هسته اى هم بايد عرض كنم ما اميدواريم روش هايى كه در ايران به كار گرفته مى شود بتواند صلح و امنيت را حفظ كند و ما بتوانيم با هم همكارى داشته باشيم.» ليو ژنتانگ به تقارن انقلاب ايران و آغاز سياست اصلاحات در چين اشاره مى كند: «ما در اوايل سال ۱۹۸۰ همراه با انقلاب ايران سياست اصلاحات و دروازه هاى باز را اتخاذ كرديم. اگر مى خواستيم ترس از ابرقدرت ها را در نظر نگيريم رشدمان بيشتر نمى شد. اميدواريم با سياست هاى واقع بينانه شما هم رشد و توسعه را تجربه كنيد.» سخنان سفير چين براى ديپلمات ها مفهوم خوبى در پى نداشت. چنانچه همايش تحت تاثير اين سخنان قرار گرفت.

سفير چين آنگاه به موقعيت دبى و مقايسه آن با كيش اشاره كرد: «دبى سال ها پيش سياستى را در پيش گرفت كه شايد بتوان گفت مانند هنگ كنگ شده است. درحالى كه اين سياست ها براى كيش مطرح بود و من نمى دانم فاصله شما با دبى چقدر است.» سخنان سفير چين كه به اتمام رسيد محمدحسين عادلى به عنوان رئيس جلسه گفت: «قسمت پايانى سخنان ايشان (سفير چين) ديپلماتيك بود اما بخشى از سخنان نيز صريح بود كه اگر آنها به ملاحظات قدرت هاى دنيا توجه نمى كردند نمى توانستند رشدشان را تقويت كنند.» سفير چين در بخشى ديگر از سخنانش از همكارى هاى مناطق آزاد دو كشور استقبال كرد: «ايران و چين هر دو مستقل و متكى به خود هستند.» و سپس براى تلطيف فضا گفت: «شما مطمئن باشيد كه ما تحت تاثير سياست هاى منفى قرار نمى گيريم. هر دو سعى مى كنيم كه سياست مستقل و نترسيدن از ابرقدرت ها را دامن زده و توسعه و پيشرفت داشته باشيم.» وى آنگاه تجربه ۵/۶هزار ساله تاريخى چين را يادآور شد. سخنان پايانى و ميانى سفير چين در يك راستا نبود. بنابراين شرق عين عبارات ترجمه شده را براى قضاوت خوانندگان منعكس مى كند.

تحليل واعظى از سخنان سفير چين
شرق بلافاصله پس از اتمام جلسه از واعظى كه عضو هيات مديره نيكو است و در عين حال در دفتر مطالعات مجمع تشخيص مصلحت هم حضور دارد مى پرسد: شما كه در جلسه حضور داشتيد لطفاً تحليلتان را از سخنان سفير چين بيان كنيد. ايشان آن قدر رابطه نفتى تهران و پكن را خفيف جلوه دادند. بفرماييد توجيه برگزارى چنين همايشى چيست؟ از پيامى يك طرف از صحبت آنها اين طور برداشت مى شد كه ايران خود بايد مشكلش را حل كند و از طرف ديگر ما براى توسعه همكارى هاى نفتى با آنها همايش برگزار مى كنيم. توجيه اين ماجرا چگونه است؟«اين همايش، يك همايش دولتى نيست. بلكه اين همايش را شركت ها برگزار كرده اند براى اينكه با ظرفيت هاى يكديگر براى همكارى آشنا شوند. بر اين اساس از افراد مختلف داخلى و خارجى دعوت كرده اند. اين از بعد برگزارى سمينار.

سئوال دوم اين است كه چرا چين اين رويكرد را اتخاذ كرده است يعنى پاسخى كه سفير چين داد. شما مى دانيد كه چينى ها در شرايط جديد تمام رويكردشان را به موضوع اقتصادى قرار داده اند كه به نوعى بتوانند مشكلات داخلى شان را حل كنند و غير از تايوان راجع به بقيه مسائل سياسى دنيا سعى مى كنند از كنارش بگذرند.

تحليل شما از سخنان سفير چين چيست؟
سفير چين مى گويد كه ما نبايد براى نوع روابطى كه داريم در مقابل آمريكا بايستيم بلكه مى گويد كه ما كمك مى كنيم كه مسالمت آميز حل شود. آنها ۱۴۰-۱۳۰ ميليارد دلار با آمريكا رابطه دارند.