کودکان بی هویت ، حاصل ازدواجهای موقت

گروه اجتماعی خبرگزاری مهر : کودکان بی هویت ، زنان بی سرپرست و تزلزل خانواده ها ، نیشترهایی است که با سوء استفاده از ازدواج موقت صورت می گیرد بر پیکر جامعه فرو می رود و نتایج سوء آن تا مدتها باقی می ماند و این در حالی است که روز به روز برآمار مردان متاهلی که خواستار ازدواج موقت هستند ، افزوده می شود.

ازدواج موقت از جمله احکام شرع اسلام است که انجام آن مباح اعلام شده و در واقع انتخاب بین رابطه نامشروع و قانونمند است . اما شرایطی دارد که اگر رعایت نشود زمینه سوء استفاده از آن ایجاد خواهد شد به طوری که هر چند آمار دقیقی در حال حاضر از تعداد مردان متاهلی که افزون بر داشتن همسر به ازدواج موقت روی می آورند در دست نیست اما افزایش 200 درصدی آمار ازدواج موقت طی 6 ماهه اول امسال حکایت از روند رو به رشد این عمل از سوی مردان متاهل دارد .

اما در این میان آنچه این نگرانی را تشدید می کند ، تعداد مردانی است که از ثبت رسمی ازدواج موقت خود خودداری کرده و به دور از چشم قانون و به طور پنهانی به این امر اقدام می ورد .

قضات و کارشناسان امر ازدواج بر این باورند که باید مجازاتهای سنگینی برای این قبیل افراد که ازدواج موقت خود را ثبت نمی کنند در نظر گرفت چراکه رواج این کار افزون بر اینکه زمینه ساز افزایش این اقدام نادرست می شود بنیان و پایه های زندگی مشترک خانواده ها را نیز به مخاطره می اندازد .

و از سوی دیگرکودکان بی هویت از دیگر مشکلات و پیامدهای بغرنج ازدواج موقت هستند که باید تکلیف آنان به طور شفاف و صریح روشن شود تا در آینده سرنوشت آنان در ابهام قرار نگیرد .

برخی مقامات مسئول و کارشناسان از وجود چندین هزار کودک متولد شده فاقد شناسنامه حاصل ازدواج های موقت خبرداده و اعلام می کنند که فقط در چند استان کشور حدود10 هزار کودک از ازدواج های ثبت نشده ، متولد شده اند ، فاقد شناسنامه هستند . این کودکان مشکل احراز هویت داشته و در واقع بدون داشتن شناسنامه برای تمام عمر از همه امکانات محروم می شوند .

به عبارت دیگر زمانیکه ازدواج موقت در قوانین به رسمیت شناخته می شود پس باید طبعات آن را نیز پذیرفت . یعنی باید شرایط به گونه ای فراهم شود که اگر زنی ادعا کرد که از مردی دارای فرد است، در صورت اثبات صحت گفته های وی قوانین و مقررات حمایتی به گونه ای باشد که مادر بتواند به راحتی برای فرد خود شناسنامه دریافت کند .

8 هزار کودک فاقد شناسنامه در کشور

مدیر کل دفتر آسیب دیدگان اجتماعی سازمان بهزیستی با تاکید بر اینکه آمار افرادی که فاقد شناسنامه هستند بسیار و اکثر این افراد از ازدواج های ثبت نشده متولد شده اند، اظهار می دارد : به دلیل نداشتن شناسنامه و موقعیت خاص این افراد ، آمارگیری از آنها امکان پذیر نیست ولی با توجه به آمار ازدواجها احتمال می رود که بالای 7 تا 8 هزار کودک فاقد شناسنامه در کشور داشته باشیم .

دکتر سید هادی معتمدی با اشاره به وضعیت کودکانی که از این ازدواج ها متولد می شوند ، اظهار می دارد : این افراد در همان ابتدای کودکی به منظور کمک به تامین معاش خانواده در خیابانها رها شده و به راحتی در دام خلافکاری و فحشا می افتند ضمن اینکه اکثر این کودکان علاوه بر بهره کشی در کارگاههای زیر زمینی غیر مجاز با دست مزدهای بسیار پایین اغلب از سوی کارفرمایان خود وادار به کارهای خلاف شده و حتی به فحشا کشیده می شوند .

وی با بیان تاکید بر اینکه از آنجا که اکثر این کودکان فاقد شناسنامه هستند بنابر این از امکان برخورداری از خدمات اجتماعی محروم بوده و آینده مبهمی در انتظار آنهاست ، هشدار می دهد : شاید در حال حاضر تعداد 7 تا 8 هزار کودک فاقد شناسنامه و بی هویت آمار نگران کننده ای به نظر نرسد اما با توجه به افزایش تعداد ازدواج های موقت به خصوص ازدواج های ثبت نشده در آینده با آمار بالایی از کودکان فاقد شناسنامه و بی هویت در کشور مواجه خواهیم شد .
مردان متاهل حق ازدواج موقت ندارند // ازدواج موقت بنیان خانواده ها را متزلزل می کند
مدکتر معتمدی با تاکید بر اینکه ازدواج موقت فقط باید در مورد مردان مجرد و افرادی که به هیچ عنوان امکان ازدواج دایم را ندارند صورت بگیرد، تصریح می کند : گرایش روز افزون مردان متاهل به ازدواج موقت در سالهای اخیر ، بنیان خانواده ها و کانون زندگی مشترک را با آسیب های اجتماعی جدی مواجه کرده و دوام و بقای آن را متزلزل می کند .

وی مهمترین عامل افزایش ازدواج موقت در میان جوانان را سخت شدن شرایط ازدواج و افزایش سطح توقعات خانواده دختران دانست و اظهار می دارد : در حال حاضر آماری از تعداد مردان متاهلی که علاوه بر داشتن همسر به ازدواج موقت روی می آورند در دست نیست اما متاسفانه برخی یافته های اخیر نشان می دهد که تعداد مردان متاهلی که به ازدواج موقت روی می آورند با تعداد مردان مجرد برابر است .

وی می افزاید: اگرچه بر اساس قوانین جمهوری اسلامی ایران ازدواج دوم حتما باید با رضایت و اجازه همسر اول صورت بگیرد اما متاسفانه ازدواج موقت مردان متاهل در کشور ما غالبا پنهانی و مخفیانه صورت می گیرد .

دکتر معتمدی در خصوص ضرورت محدودتر کردن ازدواج موقت حداقل برای مردان متاهل تصریح می کند : ضرورت باگری به این امر از دیدگاه شرعی نیست بلکه آنچه نگرانی کارشناسان و آسیب شناسان اجتماعی را برانگیخته بحرانها، آسیبها و تزلزلی است که کانون گرم زندگی های مشترک را تهدید می کند.

وی ادامه می دهد : پیش از هر گونه اقدامی باید ابتدا در مورد مسائل شرعی آن توسط فقها و کارشناسان به توافق رسیده و یک اقدام کارشناسی دقیق در این زمینه انجام دهیم تا بتوانیم راهکار مناسبی را پیش از اینکه این امر به یک آسیب اجتماعی و بحران حاد گریبانگیر خانواده ها تبدیل شود ، بیابیم .

کارشناسان معتقدند عدم امکان ازدواج دایم ، موانعی که برسر راه ازدواج جوانان در کشور وجود دارد وهمچنین مشکلات اشتغال ، معیشت و... باعث افزایش آمار ازدواج موقت در کشور می شود ، رییس شورای فرهنگی اجتماعی زنان در این باره معتقد است : هنگامی که جوانان نمی توانند به موقع ازدواج کنند در مقطعی ازدواج موقت رواج پیدا می کند .

منیره نوبخت با تاکید بر اینکه این امر در این وضعیت وبا توجه به جایگاه نظام خانواده در اسلام اصلا به صلاح خانواده ها نیست ، اظهار می دارد : این امر در دراز مدت مضراتی برای فرهنگ جامعه دارد، به همین دلیل مسوولین و دولتمردان نظام باید با ارایه راهکارهای درست ، موانع ومشکلات ازدواج جوانان را برطرف کرده تا ضمن جلوگیری از افزایش آمار ازدواج موقت زمینه ازدواج دایم را برای آنها فراهم کنند.

وی تاکید می کند : نباید با ارایه آمارهای مختلف باعث ترویج ازدواج موقت در جامعه شد و دراین مورد فرهنگ سازی کرد.

نظارتی بر عقد ازدواج موقت در دفاتر غیر رسمی وجود ندارد

امروزه اکثر عقدهای موقت در دفاتر غیر رسمی انجام شده و ثبت قانونی نمی شود ، و هیچ کنترلی نیز از سوی مسوولان بر روی فعالیت این دفاتر غیر رسمی صورت نمی گیرد .

یک مدرس علوم فقهی و حقوقی در گفتگو با خبرنگار اجتماعی خبرگزاری مهر با بیان این مطلب می گوید : با توجه به اینکه ازدواج موقت با عرف جامعه ما هم خوانی ندارد و ثبت آن در شناسنامه می تواند برای مردان مشکل ساز شود، بنابر این اکثر متقاضیان ازدواج موقت با حضور در دفاتر غیر رسمی اقدام به صیغه موقت می کنند.

دکتر حسین امیدی خواه می افزاید : با توجه به اینکه امروزه خواندن صیغه موقت در دفاتر غیر رسمی هزینه چندانی به دنبال ندارد و احتیاج به مدارک خاصی نیز ننیست همین امر موجب می شود که بسیاری از افراد به این مراکز مراجعه کنند .

وی درباره سرنوشت این کودکان متولد شده حاصل ازدواجهای موقت اظهار می دارد با بیان اینکه وضعیت فردانی که از نتیجه این قبیل ازدواج ها متولد می شوند ، در هاله ای از ابهام قرار دارد و اکثر این قبیل بچه ها وضعیت مناسبی برای ادامه زندگی ندارند و از همان سالهای ابتدایی زندگی با مشکلات فراوانی روبرو می شوند و این در حالی است که والدین این بچه ها اهمیت خاصی به وضعیت و آینده این فردان نمی دهند .

وی گفت : اکثر فردانی که درنتیجه ازدواج های موقت به دنیا می آیند با وجود اینکه اکثر آنان به مراکزی همچون بهزیستی سپرده شوند آینده مبهمی پیش رو دارند ، در حالی که برای این معضل که در حال حاضر سال به سال در حال گسترش است فکر اساسی صورت نمی گیرد و راهکاری برای جلوگیری از افزایش این پدیده در جامعه ارائه نمی شود.

امیدی خواه خاطر نشان کرد : با توجه به اینکه در حال حاضر اکثر ازدواج های موقت در دفاتر غیر رسمی انجام می شود بنابر این باید برخورد لازم با این دفاتر صورت گیرد و نسبت به جمع آوری این مراکز اقدام اساسی صورت گیرد .

افزایش ازدواج موقت در میان زنان سرپرست خانوارو بیوه

معاون امور اجتماعی سازمان بهزیستی با تاکید بر اینکه تعداد زیادی ازدواج پنهانی و ثبت نشده در کشور اتفاق می افتد ، تصریح می کند : مشکلات مسکن ، ناتوانی در تامین معاش برای اداره زندگی خود و فردان و ترس و نگرانی از آینده مبهم و نامعلوم از جمله عواملی هستند که زنان سرپرست خانوار را مجبور به ازدواج موقت می کنند .

دکتر سید حسن علم الهدایی با بیان این مطلب می افزاید : سخت شدن فرآیند همسریابی ، توقعات بالای خانواده ها و زوج های جوان ، تغییر نگاه جوانان به ازدواج ، افزایش طلاق ، نیازهای اقتصادی ، اختلاف بین وشوهر و بروز طلاق عاطفی در خانواده ها از جمله دلایل رشد ازدواج موقت در کشور هستند .

وی عدم پاسخگویی زنان به نیازهای عاطفی و روانی مرد در خانواده و عدم توجه زوجین به خواسته های یکدیگر را از دیگر عوامل تاثیر گذار در این پدیده دانست و تصریح می کند : بیکاری و عدم اشتغال جوانان پس از پایان تحصیل ، طولانی شدن دوران تحصیل جوانان و مشکلات مسکن از دلایل اصلی افزایش ازدواج موقت درمیان جوانان جامعه است .

دکتر علم الهدایی با تاکید براینکه مسلما آمار 547 مورد ازدواج موقت در 6 ماهه اول امسال آمار قطعی نبوده و تعداد بسیاری از این ازدواج ها به صورت پنهانی بوده وبه ثبت نمی رسد ، اظهار می دارد : از آنجا که ازدواج موقت از نظر تلقی اجتماعی به خصوص برای مردان همسردار پذیرفته شده نیست ، به همین دلیل درصد قابل توجهی از این ازدواج ها به ثبت نمی رسد که مشکلات ناشی از آن در وهله نخست بیشترین ضربه را به زنان وارد می آورد .

وقوع مرگ و میر در اثر بیماری ،حوادث و افزایش طلاق زوجهای جوان با کمتر از 3 سال زندگی مشترک موجب پایین آمدن سن بیوگی زنان ایرانی طی سالهای اخیر شده است ، این در حالی است که بنا بر تحقیقات و پژوهشهای صورت گرفته زنان بیوه در صورتی که شانس و موقعیت ازدواج مجدد پیدا کنند در بیش از 90 درصد موارد ناموفق بوده و محکوم به شکست است .

یک استاد دانشگاه و آسیب شناس مسائل اجتماعی با بیان این مطلب 18 تا 50 سالگی را دوره سنی بیوه شدن زنان دانسته و اظهار می دارد : از آنجا که اکثر ازدواجهای دوم زنان بیوه از روی اجبار و صرفا برای رهایی از بارمشکلات و فشارهای دوران تنهایی و بی سرپرستی صورت می گیرد ، این ازدواج ها اکثرا با مردان همسردار و یا مردانی که به هر دلیل همسر خود را از دست داده و دارای فرد می باشند ، صورت می گیرد و این در حالی است که فردان این خانواده رفتار مسالمت آمیزی با این زنان نداشته و در صورتی که به دلیل فرهنگ و سنن اجتماعی ما این ازدواج ها به طلاق نینجامد ، همواره موجب بروز بیماریها و فشارهای عصبی و روانی در زنان بیوه می شود .

دکتر مجید ابهری با تاکید بر لزوم تدوین و اجرای برنامه ها و سیاستهای حمایتی، رفتاری و روانی و ارتقاء توانمندیهای زنان بیوه ، تصریح می کند : فراهم آوردن امکانات رفاهی ، ایجاد اشتغال و درآمدزایی ، حمایتهای اقتصادی و ... مهمترین جنبه حمایت از زنان بیوه است چراکه تجربه ثابت کرده اکثر زنان بیوه به دلیل ناتوانی در اداره زندگی و تامین معاش به ازدواج های اجباری بدون رضایت قلبی تن می دهند که این امر نیز می تواند زمینه ساز بروز بسیاری از اسیب های اجتماعی دیگر را فراهم آورد.

آمارهای موجود بیانگر این است که هر روز بر تعداد متقاضیان ازدواج های موقت در کشور افزوده می شود، اگرچه مسائل شرعی و مذهبی ، این اقدام را تا حدی در جامعه قانونی جلوه می دهد اما حداقل باید قوانین و مقررات خاصی را به منظور حمایت از انی که اکثرا از روی نیاز به این عمل اقدام می ورد ، در جامعه تدوین کرد تا به خصوص زنان پس از پایان دوره ازدواج موقت و جدایی از حمایت های ویژه ای برخوردار باشند .