ان، نیروی سیاسی عمده در محاسبات قدرت

• ما زنان در ايران بايد پوست كرگدن داشته باشيم تا بتوانيم به حضور اجتماعى خودمان ادامه بدهيم، چون آثار قرن ها ضعيفه ديدن و ناتوان ديدن در افكار همه مردم از و مرد وجود دارد

در يكى از محله هاى جنوبى شهر، ى با ساكى در دست كه در آن سجاده و چادر نمازش را گذاشته براى خواندن نماز جماعت به مسجد محله مى رود. او مى داند امروز قرار است بعد از نماز، يكى از كانديداهاى نهمين دوره رياست جمهورى در حسينيه جنب مسجد سخنرانى كند. بعد از پايان سخنرانى راضى و شادمان به نظر مى رسد. در بازگشت از مسجد در حالى كه چادر و مقنعه اندامش را پوشانده و فقط قسمت كمى از صورتش پيدا است، لبخندى مى زند و از اين بخش از سخنان نامزد كه گفته «به ترويج فرهنگ عفاف و حجاب، مقابله با ابتذال فرهنگى و حفظ صيانت خانواده با تأكيد بر نقش در مقام مادرى و همسرى توجه خواهد كرد» اظهار رضايت مى كند. دو روز بعد دختران دانشجوى يك دانشگاه دولتى، بعد از پايان كلاس عصر، خود را براى شركت در مراسم سخنرانى يك نامزد ديگر رياست جمهورى آماده مى كنند. آنها انتظار دارند در سخنان او مطالبى هم از طرح ها و برنامه هاى وى درباره زنان گنجانده شده باشد. بعد از پايان سخنرانى، دختران جوان به سبك و سنگين كردن اين بخش از سخنان آن نامزد مى پرداد كه در آن به ايجاد فرصت هاى شغلى برابر ميان زنان و مردان، تساوى حقوق زنان و مردان و افزايش سهم زنان در عرصه هاى مديريتى كشور اشاره كرده است.
آن ها گمان مى كنند با انتخاب اين نامزد مى توانند سريع تر در مسير دستيابى به خواسته هاى خود قرار بگيرند.تمام هشت نامزد پست رياست جمهورى در نهمين دوره برگزارى آن، نتوانستند از رأى و نظر زنان براى بالا بردن شانس پيروزى خود در انتخابات چشم پوشى كنند. هرچند تعدادى از آنها، بيشتر زنان با ارزش هاى سنتى و مذهبى را مورد خطاب خويش قرار دادند و تعدادى نيز به طرح علايق و خواسته هاى زنان با ارزش هاى امروزى و مدرن توجه كردند، اما در نهايت همه آنها به اين باور و نتيجه رسيده بودند كه توجه به مطالبات زنان در هر دو حوزه سنتى و مدرن مى تواند ضامن پيروزى شان در انتخابات شود.
هشت منهاى يك
تأكيد بر حضور زنان در عرصه اجرايى و مديريتى كشور، اصلاح قوانين حقوقى و جلوگيرى از تضييع حقوق زنان در خانواده و جامعه، ايجاد فرصت هاى برابر شغلى، فراهم آوردن امكان فعاليت هاى فرهنگى و ورزشى زنان و توجه ويژه به زنان سرپرست خانوار، زنان روستايى و زنان خانه دار نكات مشترك سخنان طرح شده از سوى هفت نامزد نهمين دوره رياست جمهورى (هاشمى رفسنجانى، كروبى، معين، قاليباف، لاريجانى، رضايى و مهرعليزاده) بود. در طرح اين مطالب چنان رقابت سخت و نفس گيرى ميان نامزدها حاكم شده بود كه هر يك سعى مى كرد با پررنگ كردن مباحث مربوط به زنان در سخنان خود و تكرار مداوم آنها، گوى سبقت را از ديگرى بربايد.
به گونه اى كه پنج نامزد از هفت نامزد فوق به طور صريح اعلام كردند از وزير يا وزراى در كابينه خود استفاده خواهند كرد و فقط على اكبر هاشمى رفسنجانى و محمدباقر قاليباف با احتياط بيشترى در اين باره اظهار نظر كردند. خوشبينانه ترين ديدگاه نيز از آن محسن مهرعليزاده و مصطفى معين بود. چنانچه مهرعليزاده نه فقط انتخاب يك وزير ، بلكه براى انتخاب پنج وزير در كابينه اش هم ايرادى نمى ديد. اما مصطفى معين يك گام از اين رقيب انتخاباتى اش فراتر گذاشت و اعلام كرد از نظر تعداد حضور زنان در كابينه اش قائل به هيچ سقف و محدوديتى به جز كارآمدى و شايستگى زنان نيست و مژده داد: «حتى براى انتخاب زنان در سمت هاى كليدى در شرايط برابر با مردان، اولويت نيز قائل خواهيم شد.» مهدى كروبى نيز در ميثاق ۱۲ ماده اى خود از تصميمش براى افزايش سهم زنان در هيأت دولت و در مديريت هاى عالى و ميانى خبرداد. در اين ميان لاريجانى هرچند در يك جلسه پرسش و پاسخ با لحنى طنز آميز در پاسخ اين سؤال كه آيا از زنان در مسائل كليدى كابينه خود استفاده خواهيد كرد يا خير، گفت: «جرأت اين را كه از زنان در مسائل كليدى استفاده نكنيم، نداريم.» اما هم او در يك سخنرانى ديگر با استقبال از حضور قشر زنان در عرصه اجرايى كشور و با محكوم كردن نگاههاى ترحم آميز به زنان گفت: «ان از پتانسيل، توانايى و قدرت خوبى برخوردار هستند و حتى مى توانند وزير هم باشند.»
يك اظهار نظر جالب ديگر هم از آن محسن رضايى بود. او كه در مصاحبه هاى انتخاباتى اش گفته بود فقط در دو صورت حاضر است از جريان انتخابات كناره گيرى كند يا با گلوله يا اين كه مردم او را انتخاب نكنند، يك شب مانده به برگزارى انتخابات اعلام انصراف كرد. اما پيش از آن به قدر كافى با خبرنگاران از ديدگاهش درباره زنان و سهم آنها در كابينه احتمالى اش حرف زده و حتى كار را به دفاع از توانايى هاى ايرانى كشانده و گفته بود: اگر لازم باشد يكى از بانوان ايرانى را روبه روى خانم رايس قرار خواهم داد تا اثبات كنيم توانايى و ظرفيت و هوشمندى زنان ايرانى برتر از بسيارى از زنان جهان است.» به اعتقاد او «اساساً اداره بعضى از وزارتخانه ها همچون وزارت آموزش و پرورش و بهداشت و درمان با روح و روان خانم ها بيشتر سنخيت دارد تا آقايان.»
اما مسأله «وزير شدن ان» بيش از آن كه عملى و انجام شدنى به نظر مى رسيد، بيشتر به يك شعار قشنگ براى تزيين ويترين سخنان انتخاباتى و يك ژست تبليغاتى مى مانست. چنانچه هيچكدام طرح نكردند كه چگونه با وجود ديدگاه هاى مخالفى كه هنوز حاضر به پذيرش زنان در عرصه هاى بيرون از خانه و نقش هايى غير از مادر و همسر بودن نيستند، مى توانند زنان را به وزارت برسانند و يا هفت نامزد از هشت نامزدى كه خود همسرانى خانه دار دارند چگونه مى توانند در سطح جامعه ديدگاه ديگرى پيشه كنند و به زنان مجال حضور در عرصه هاى مديريتى و اجرايى بدهند؟!
كما اين كه در كوران تبليغات نامزدهاى رياست جمهورى تيمورعلى عسگرى نماينده مشهد در مجلس هفتم، رقابت نامزدها براى افزايش تعداد زنان در كابينه را از شعارهايى دانست كه از روى هيجانات انتخابى مطرح مى شود. او گفت: «ما در مجلس تلاش كرديم يك را وارد هيأت رئيسه كنيم و هنوز نتوانسته ايم. حال با اين وضع چطور مجلس مى تواند به كابينه اى رأى اعتماد دهد كه نيمى از افرادش باشند.»
نه فقط مسأله وزارت ان، بلكه ساير برنامه ها و طرحهاى نامزدهاى رياست جمهورى در باره زنان نيز حتى در صورت انتخاب نهايى هر يك از آنها ضمانت اجرايى نداشت؛ ضمن آن كه تقريباً همه نامزدها از محدوديت هاى اجرايى رئيس جمهور در كشور آگاه بودند. اما در عين حال هيچكدام نيز نمى توانستند از تأثير آراى زنان در تعيين سرنوشت انتخابات غفلت كنند.
مرد پيروز ميدان
زمانى كه محمود احمدى نژاد در يك سخنرانى پيش از انتخاب شدنش به مقام رياست جمهورى از بيكارى، تورم و تبعيض اجتماعى به عنوان عواملى ياد كرد كه باعث ايجاد شكاف بين طبقات مختلف اجتماعى شده است و بايد راهى براى مقابله با اين مسأله يافت و اين كه: «دسترسى به فرصت و امتياز براى همه مردم ميسر نيست.» يكى از حاضران فرصت را مغتنم شمرد و بلافاصله از او سؤال كرد كه«آيا از زنان در كابينه دولت خود استفاده خواهد كرد يا خير؟! اما احمدى نژاد ابتدا از حاضران خواست كه به اين پرسش، پاسخ دهند و وقتى همه پاسخ آرى دادند. آنگاه خودش گفت: «چشم» و سپس ادامه داد: «اين مرزبندى هايى كه از بيرون مى آيد، واقعى نيست. و مرد در جامعه ما مكمل همديگر هستند با هم پرواز مى كنند و با هم به تكامل مى رسند. اصولاً خانمها زيربناهاى جامعه را درست مى كنند.»
در حالى كه به گفته چمران رئيس شوراى شهر تهران يكى از بحث هاى محمود احمدى نژاد در خصوص تأمين اجتماعى، بيمه هاى اجتماعى براى زنان بى سرپرست و نيز افراد از كار افتاده است، تا پيش از راه يافتن او به مرحله دوم انتخابات رياست جمهورى به طور خاص از مسائل زنان و ديدگاهش در اين رابطه حرفى به ميان نياورد و فقط در يك برنامه تلويزيونى گفت كه با تقسيم جنسيتى جامعه مخالف است اما بر يك تقسيم بندى سه وجهى پاى مى فشارد كه يك حوزه اختصاصى مردان، يك حوزه اختصاصى زنان و يك حوزه مشترك كه بايستى در اين حوزه مشترك براساس شايسته سالارى عمل شود.
محمود احمدى نژاد بعد از راه يافتن به مرحله دوم انتخابات به نمايندگان مجلس كه از او درباره حضور زنان در كابينه اش پرسيدند، گفت:«با حرف برخى كانديداها كه مى گويند از دو يا سه در كابينه استفاده مى كنيم به شدت مخالف هستم. صحنه هايى داريم كه اصلاً نمى تواند وارد آن شود و اين در حالى است كه عرصه تخصصى زنان ترويج عاطفه و جذب پيام است اما برخى عرصه ها مانند رزم كاملاً مردانه است.»
يك روز بعد از قطعى شدن انتخاب احمدى نژاد ، وى در پاسخ به خبرنگارى كه از او درباره سهم نيمى از جمعيت ۷۰ ميليونى ايران در كابينه اش سؤال كرد، گفت كه در تشكيل كابينه اش اصل بر شايسته سالارى است و به مرزبندى جنسيتى در اين باره اعتقادى ندارد.
***
كار نهمين دوره انتخابات رياست جمهورى با پيروزى محمود احمدى نژاد نامزد اصولگرا پايان گرفت. اما آينده و گذشت زمان به اين پرسش كه رئيس جمهورى منتخب در عرصه عمل و اجرا چگونه به مسائل زنان خواهد پرداخت، پاسخ خواهد داد.
مهرنوش مطيعى دندانپزشك ۳۴ ساله مى گويد: «تمام نامزدها در برنامه هايشان به نوعى به مسائل زنان اشاره كردند. از ما خواسته شد كه در انتخابات شركت كنيم، اما نمى دانم حالا كه ما اين كار را كرديم چقدر به حضورمان بها داده خواهد شد و آيا اصلاً توجهى به خواسته ها، نگرانيها و رفع دغدغه هاى ما مى شود؟!»
به اعتقاد فعالان حوزه ان، چاره فقط استمرار حضور زنان در عرصه هاى اجتماعى و طرح مداوم خواسته ها، علايق و ديدگاههاى آنها در سطح جامعه و اصرار بر گرفتن پاسخ از سوى مسؤولان و مديران عالى رتبه كشور است.
الهه كولايى كه خود سمت سخنگوى ستاد انتخاباتى دكتر مصطفى معين كانديداى اصلاح طلب نهمين دوره انتخابات رياست جمهورى را داشت، مى گويد: «ما زنان در ايران بايد پوست كرگدن داشته باشيم تا بتوانيم به حضور اجتماعى خودمان ادامه بدهيم، چون آثار قرن ها ضعيفه ديدن و ناتوان ديدن در افكار همه مردم از و مرد وجود دارد.»
منبع: روزنامه ایران