تحولات دفتر تحكيم وحدت در گفت و گو با عبدالله مومني

مشکل عمده، محدوديت هاست

عبدالله مومني، دبير تشكيلات دفتر تحكيم وحدت – طيف علامه – هنوز هم همچون سال ۱۳۸۰ كه براي اولين بار به عضويت شوراي مركزي تحكيم انتخاب شد، سرشار از پويايي و نشاط است، به بهانه اعلام برگزاري نشست انتخاباتي دفتر تحكيم وحدت با او به گفت و گو نشسته‌ایم.

دليل عدم توافق فراكسيون ها براي برگزاري نشست انتخاباتي در ماه هاي اخير چه بود ؟
عمده ترين مشكلي كه دفتر تحكيم وحدت در ۲-۳ سال گذشته همواره با آن مواجه بوده، دشواري ها و محدوديت ها بر سر راه برگزاري نشست هاي دفتر تحكيم وحدت بوده است. عدم امكان برگزاري نشست هاي تحكيم موجب شده كه ميان انجمن ها و فعالين دانشجويي فاصله به وجود بيايد و در نتیجه به علت عدم شناخت صحيح، نداشتن ارتباط و تعامل نزديك بين انجمن ها، به نوعي زمينه هاي بدبيني و بعضاٌ بي اعتمادي بين اعضا فراهم آید. سابقاٌ دفتر تحكيم وحدت برمبناي اساسنامه و شرايطي كه فراهم مي شد همه ماهه اقدام به برگزاري نشست ماهيانه مي كرد. در آن نشست ها عمدتاٌ مسايل مختلف انجمن ها و مشكلات و چالش هاي پيش رو به بحث و تبادل نظر گذاشته مي شد و فعالين دانشجويي از مشكلات و موانع فعاليت هاي دانشجويي در سراسر كشور مطلع مي شدند. این امر باعث می شد يك هم كنشي و فعاليت جمعي مشترك، در راستاي دفاع از حقوق تضييع شده انجمن هايي كه به نوعي مورد اجحاف قرار مي گرفتند، صورت بپذيرد، و همين تلاش ها و اقدامات دسته جمعي، منجر به اتحاد و بازيابي اعتماد در داخل مجموعه شود.

در طول ساليان گذشته بود كه معمولاٌ اعضاي اتحاديه كمتر دور هم جمع مي شدند و گردهم آيي ها و بحث ها و تبادل افكار و آراء در دفتر تحكيم وحدت به دليل فشارهاي وارده از سوي حكومت به نوعي با پارادوكس هايي مواجه مي شد، تعامل مثبت و مناسب بين اعضا و ارتباط گيري بدنه دانشجويي با اعضاي كادر مركزي، به نوعي زمينه عدم شناخت را فراهم كرد. حاصل اين عدم شناخت، کم شدن اعتماد در داخل مجموعه بود. در كنار اين بايد اضافه كرد كه مجموعه تحكيم، كاملاٌ متكثر و متنوع است كو طيف هاي مختلف فكري ، سياسي و هويتي را در برمي گيرد، ولی به دليل اينكه تنها محمل فعاليت هاي اصلاح طلبانه است، دانشجويان با گرايش ها و سلايق مختلف سياسي و فكري و با رويكرد اعتراضي نسبت به حكومت در اين مجموعه فعاليت مي كنند. لازمه اين تكثر و حفظ پويايي به رسميت شناختن حقوق هويت هاي مختلف در درون مجموعه دفتر تحكيم است، و به نظر مي رسد كه رمز ماندگاري و پويايي دفتر تحكيم به عنوان اصلي ترين حركت دانشجويي طي جند سال گذشته هم همين تكثر و تنوع و به رسميت شناختن گرايش ها و سلايق مختلف – چه اكثريت و چه اقليت - بوده است.

در حال حاضر مشكلي كه مجموعه دفتر تحكيم با آن مواجه است اين است كه به هر حال به دليل محدوديت ها و فشارهاي حكومت و به دليل مشكلاتي كه تحكيم براي فعاليت هاي مستقل دانشجويي در درون دانشگاه ها داشته و دارد، به نوعي روحيه تحول پذيري و درك متقابل در مجموعه پايين آمده و آستانه تحمل مجموعه به دليل همين فشارهاي بيروني و عدم امكان براي فعاليت هاي مستقل، كاهش يافته و موجب بروز بي اعتمادي هايي در مجموعه شده است. اما در حال حاضر، عليرغم اينكه بدبيني هايي وجود دارد و بي اعتمادي هايي كه ريشه در كنش و واكنش هاي گرايش هاي مختلف سياسي در درون تحكيم دارد، گفت و گو هاي مثبتي صورت گرفته، و خوشبختانه زمينه هاي لازم براي توافق و تفاهم به وجود آمده است. ما اميدواريم تعويق و تاخيري كه در ماه هاي اخير به دليل عدم اجماع و درك متقابل بين گرايشهاي مختلف موجود در دفتر تحكيم، در روند برگزاري نشست دفتر تحكيم وحدت به وجود آمده، طي روزهاي آينده حل شود و ما شاهد برگزاري نشستي با حضور حداكثري انجمن هاي عضو طيف علامه دفتر تحكيم وحدت باشيم.امیدواریم در نتيجه این نشست در يك فرآيند دموكراتيك شوراي مركزي انتخاب شود و سپس هم به جهت تشكيلاتي، دفتر تحكيم را بازسازي، و هم به جهت فكريف اين مجموعه را به سمت نوسازي فكري ببرد.

مشکلات در راه

شما در مورد مشكلاتي كه در راه برگزاري نشست از سوي حكومت برايتان به وجود آمد گفتيد، فكر نمي كنيد كه با توجه به شرايط موجود و تركيب جديد وزارت علوم اين مشكلات همچنان پابرجا خواهند ماند و نخواهيد توانست نشست انتخاباتي خود را در دانشگاه برگزار كنيد؟
در شرايط كنوني اولويت راهبردي دفتر تحكيم وحدت را برگزاري نشست تحكيم و فراهم نمودن زمينه برگزاري انتخابات شوراي مركزي قرار داده ايم و برگزاري نشست در مكان دانشگاهي اولويت دوم ما خواهد بود. گرچه ما معتقديم كه دفتر تحكيم وحدت بزرگترين تشكيلات دانشجويي كشور است و اصلي ترين حركت هاي دانشجويي نيز توسط تحكيم در سالهاي گذشته پي گرفته مي شد و این حق مسلم و بديهي دانشجويان عضو تحكيم است که باید توسط حكومت به رسميت شناخته شود. ما معتقديم دانشگاه خانه دانشجويان و دفتر تحكيم وحدت است و اگر قرار بر اين است كه نشست هاي تحكيم در دانشگاه برگزار نشود قاعدتاٌ نبايد شاهد برگزاري هيچ نشست و گرد هم آيي در درون دانشگاه ها باشيم. زيرا زماني كه يك تشكيلات دانشجويي كه از بالاترين پايگاه دانشجويي برخوردار است از حقوق اوليه و مسلم خود بي بهره باشد و امكانات لازم براي برگزاري نشستهاي درون تشكيلاتي در اختيارش قرار نگيرد، به مراتب اولي بايستي ديگر تشكلهايي كه اساساٌ با ذات و ماهيت دانشگاه كه روشنگري و نقادي مي باشد در تضاد هستند، امكاناتي در داخل دانشگاه داشته باشند.

ما امروز متاسفانه شاهدیم كه تشكل هايي كه كمترين قرابت و نزديكي را با دانشجويان و دانشگاه دارند، به راحتي از حق فعاليت آزاد برخوردارند و امكانات دولتي و تمامي لوازم براي برگزاري نشست ها و فعاليت هاي آنها فراهم است. در عوض محدوديت ها بيشتر متوجه دفتر تحكيم وحدت مي شود كه آن هم به دليل مشي نقادانه و اعتراضي در طول ساليان گذشته بوده كه موجب غضب حاكميت شده است. اكنون هم ما معتقديم كه اگر مجموعه دفتر تحكيم منسجم باشد و انجمن هاي اسلامي عضو اين اتحاديه بر سر برگزاري نشست انتخاباتي متفق القول باشند و اختلافات و مسايل حاشيه اي خود را كنار بگذارند و بر روي اصل برگزاري نشست توافق كنند، دفتر تحكيم وحدت اين توان را خواهد داشت كه در اين ايام كه شاهد حضور دانشجويان در دانشگاه هستيم، نشست خود را در دانشگاه برگزار كند. گر چه كه بر مبناي آيين نامه ها و مقررات فعاليت هاي دانشجويي، هيات نظارت و وزارت علوم، متصدي صدور مجوز هستند و قطعاٌ اين كار را نخواهند كرد، و احتمالا بيش از گذشته براي مجموعه محدوديت ايجاد خواهند كرد، ولي ما از طريق نافرماني مدني و مقاومت مدني مي توانيم بر روي حرف خود اصرار كرده و از اين طريق نشست خود را در دانشگاه برگزار كنيم. ليكن اگر براي دوستان همچنان اختلاف سلايق حائز اهميت باشد و بيشتر به دنبال پرداختن به مسايل حاشيه اي باشند تا مسايل اساسي و اصلي، كه همان برگزاري نشست و انتخابات شوراي مركزي است، طبيعتاٌ بايد وقت مان را صرف مسايل حاشيه اي كنيم و به دليل ضرورت زماني براي انتخابات، نشست را در بيرون از دانشگاه برگزار كنيم. ضمن آنکه ما معتقديم مشروعيت دفتر تحكيم و انجمن هاي اسلامي دانشجويان به بدنه دانشجويي بر مي گردد نه به مكان جغرافيايي كه نشست در آن برگزار مي شود. آنچه به ما مشروعيت مي دهد و حقانيت ما را ثابت مي كند، حضور انجمن هاي اسلامي دانشجوياني است كه به هر حال در داخل دانشگاه ها بدنه دانشجويي خود را نمايندگي مي كنند و در پي يك نشست، اعضاي شوراي مركزي خود را انتخاب مي كنند. به هر حال اميدواريم با اجماع نظري كه در خصوص برگزاري نشست در درون مجموعه وجود دارد ، مسايل و اختلافات و عدم درك متقابل به كنار زده شود و در روز هاي آينده نشستي را برگزار كنيم كه در نتيجه آن، دفاع از حق تضييع شده دانشجويان و مقابله باسلب حقوق اجتماعي و سياسي اين تشكل را به همراه داشته باشد.

يكي از انتقادات خيلي جدي كه مخالفان تحكيم به اتحاديه وارد مي كنند اين است كه روند برگزاري انتخابات در دفتر تحكيم وحدت، روندي دموكراتيك نيست. يعني در هر دوره برگزاري انتخابات، تركيب شوراي مركزي و نسبت حضور فراكسيون ها در شوراي مركزي با لابي و رايي، از پيش تعيين مي شود. در اين مورد توضيح مي دهيد؟
اين بحث بيشتر از سوي جرياناتي مطرح مي شود كه وضعيت موجود در تحكيم را نمي پسندند و به نوعي مي توان گفت منتقدان حركت هاي دفتر تحكيم وحدت در ساليان گذشته بوده اند. معمولاٌ در ايام برگزاري انتخابات دفتر تحكيم، گفت و گوها و رايي هايي پيرامون و فراكسيون ها و طيف هاي مختلف در مجموعه دفتر تحكيم صورت مي گيرد و بر اساس و و خاستگاه اجتماعي فراكسيون هاي مختلف يا انجمن هاي عضو اتحاديه، توافقاتي پيرامون برگزاري انتخابات صورت مي گيرد كه در اين توافقات هم حقوق اكثريت لحاظ مي شود و هم حقوق اقليت به رسميت شناخته مي شود. من فكر نمي كنم رايي و گفت و گو پيرامون به رسميت شناختن حقوق اكثريت و اقليت و توافق بين اعضاي فراكسيون ها و اعضاي دفتر تحكيم كه خودشان مشروعيت دهنده انتخابات تحكيم هستند، منافي با قواعد دموكراتيك باشد. از اين جهت معتقدم این حركت هانه تنها در منافات با قواعد دموكراتيك نيست، كه خود تقويت كننده اصول دموكراتيك هم هست.به هر حال هر انتخاباتی تحت فرآيندي دموكراتيك و در نتيجه گفت و گوها و تعامل بين فراكسيون هاي مختلف و در نتيجه رضايت اكثريت اعضا حاصل مي شود.این بحث ها به نظر من به مجموعه آسيب وارد مي كند و مجوجب تضعیف آن می شود،ولي نهايتاٌ انتخابات ادوار گذشته تحكيم،بيشتر بر اساس اجماع اعضاي انجمن هاي عضو اتحاديه بوده و اكثريت اعضا طي قواعد دموكراتيك به اين نتيجه مي رسيدند كه چه کسانی را برای عضویت در شوراي مركزي انتخاب كنند.

توافق بين فراکسيون ها

به نظر شما با توافقي كه ميان دو فراكسيون حاصل شده، آيا در نشست 7 و 8 مهر ماه انتخابات برگزار خواهد شد يا باز هم شاهد اين خواهیم بود كه يك فراكسيون به وعده هايش پايبند نمي ماند؟
ما به دليل اينكه در آستانه بازگشايي دانشگاه ها هستيم و معتقديم كه بايستي يك شوراي مركزي شكل بگيرد كه با انگيزه بيشتر و با رغبت فراوان تري تصدي فعاليت در شوراي مركزي تحكيم را بپذيرد، و همچنین با توجه به اینکه معتقديم در شرايط کنونی كشور، باید باز تعريفی از فعاليت ها و اهداف و استراتژي های تحكيم صورت بگيرد كه متناسب با شرايط باشد، اقدام به اعلام برگزاري نشست انتخاباتي در تاريخ 7 و 8 مهرماه کرديم و اميدواريم كه تا زمان برگزاري نشست، توافق های لازم هم به عمل آید. در غير اين صورت ما خود را به لحاظ تشكيلاتي موظف به برگزاري نشست می دانیم، گرچه ممكن است در نتيجه برگزاري اين نشست و برگزاري انتخابات در آن، بخش اندكي از مجموعه ناخرسند باشند. ولي ما به اين دليل كه برگزاري نشست را در اين مقطع به لحاظ زماني داراي اهميت استراتژيك مي دانيم، ناگزيريم شرايط را به سمتي پيش ببريم كه مجموعه برای برگزاري انتخابات در اولين فرصت ممكن متقاعد شود.

با توجه شرايط سياسي موجود در كشور و رياست جمهوري آقاي احمدي نژاد و تركيب جديد و تقريباٌ ناشناخته وزارت خانه های علوم و بهداشت، شما آينده تحكيم را چگونه مي بينيد؟ آيا تحكيم خواهد توانست به دوران طلائي گذشته نه چندان دور خود برگردد؟
به نظر من اگر مجموعه فعالين دانشجويي كه در انجمن هاي اسلامي فعاليت مي كنند، انسجام لازم را داشته باشند و اختلافاتي كه در طول چند سال گذشته منشا نزاع بوده كنار بگذارند، و به مسايل اساسي و دغدغه هاي اصلي مجموعه پرداخته شود، با توجه به اينكه مشي تحكيم هم نقد و دوري از قدرت هم است، این امکان و ظرفیت وجود دارد که تحکیم خود را بازیابی بکند. توجه داشته باشیم که حاكميت موجود يكدست شده و از هيچ گونه اعمال فشار و ايجاد محدوديت براي دفتر تحكيم وحدت كوتاهي نخواهد كرد.

درست است که دفتر تحكيم از تحقق خواسته هاي خود از مجراي قانوني و از طريق حاكميت موجود نا اميد است،اما همه بايد تلاش كنند و به تقويت اتحاديه بپرداد . با تقويت ساز و كارهاي درون تشكيلاتي كه منجر به فراگير شدن گستره تشكيلاتي تحكيم هم مي شود، اين مجموعه می تواند دور از قدرت و نا اميد از حاكميت موجود، ضمن بازيابي خود، افق روشني هم براي راهي كه پيش رو دارد، ترسيم كند. تحکیم بر مبناي بازتعريفي كه از استراتژي هاي خود به وجود مي آورد و بر اساس ارتباطي كه مي تواند با بدنه دانشجويي خود برقرار كند و همچنین اعتمادي كه مي تواند در نتيجه پرداختن به دغدغه هاي اصلي دانشجويان، به دست آورد، اين امكان را خواهد داشت كه با درايت و تدبير - در حال حاضر لازمه فعاليت سياسي عقلانيت است - حركت و در دور آينده نقش آفريني كند. در غير اين صورت اگر براي تحكيم، اختلافات و تفرقه هاي دروني اصل باشد و به انسجام و تقويت روابط تشكيلاتي نپردازد و به فكر بازيابي اعتماد و اتحاد دانشجويي نباشد، طبيعتاٌ حكومت هم نيازي نمي بيند كه هزينه مقابله با اين تشكل را بپردازد و خود به خود، تحكيم از درون مضمحل خواهد شد.

منبع: روز