دو ائتلاف اصلی در انتخابات پارلمانی عراق

از آنجا که پارلمان آينده با اکثريت دو سوم نمايندگان می‌تواند در قانون اساسی عراق نيز اصلاحات و تغييراتی صورت دهد، اهميت نقش احزابی که در انتخابات پارلمانی برنده شوند، دو چندان خواهد شد.

عراق پس از صدام حسين از کشوری تک حزبی به صورت کشوری چند حزبی در آمده است. تعدد و تنوع احزاب در عراق به قدری گسترده است که آنها برای شرکت در انتخابات پارلمانی روز پنجشنبه، تشکيل ائتلاف با گروهها و احزاب همسو با خود را مناسب‌تر يافته‌اند.

هم‌ اکنون ۲۱ ائتلاف سياسی برای رقابت در انتخابات شکل گرفته است و آينده عراق کمابيش در دست ائتلاف يا ائتلاف‌هايی است که بتوانند اکثريت کرسی‌های پارلمان ۲۷۵ عضوی آينده را به خود اختصاص دهند.

از آنجا که پارلمان آينده با اکثريت دو سوم نمايندگان می‌تواند در قانون اساسی عراق نيز اصلاحات و تغييراتی صورت دهد، اهميت نقش احزابی که در انتخابات پارلمانی برنده شوند، دو چندان خواهد شد.

رهبران "ائتلاف عراق يکپارچه" بر اين باورند که در انتخابات پارلمانی روز پنجشنبه، همانند انتخابات ژانويه گذشته، اکثريت مطلق کرسی‌های نمايندگی را از آن خود خواهند کرد و دولت آينده عراق را نيز خود تشکيل خواهند داد.

ائتلاف عراق يکپارچه

ائتلاف عراق يکپارچه متشکل از ۱۶ حزب عمدتا مذهبی شيعی است که متنفذترين آنها مجلس اعلای انقلاب اسلامی عراق به رهبری سيد عبدالعزيز حکيم و حزب الدعوه به رهبری ابراهيم جعفری نخست وزير دولت موقت عراق هستند.

در انتخابات ژانويه گذشته، کنگره ملی عراق به رهبری احمد چلبی، در ائتلاف عراق يکپارچه حضور داشت، اما در انتخابات کنونی اين حزب متمايل به سکولاريزم از ائتلاف احزاب مذهبی شيعه کناره گرفته و خود به همراه چند گروه کوچک همفکر فهرست جداگانه‌ای ارائه کرده است. در عوض گروه وابسته به مقتدی صدر روحانی جوان و جنجالی شيعه که انتخابات گذشته را تحريم کرده بود، اينک به صف ائتلاف عراق يکپارچه پيوسته است.

نگرانی از اسلامگرايی

احزاب سکولار و گروههای سنی عراق از آن بيم دارند که پيروزی ائتلاف عراق يکپارچه در انتخابات پارلمانی، راه را بر تشکيل دولتی مذهبی در عراق هموار و مسير آزادی‌های سياسی و اجتماعی را در اين کشور سد کند.

رهبران ائتلاف عراق يکپارچه، هيچگاه از تشکيل دولت مذهبی در عراق بويژه دولتی شبيه ايران، سخنی نگفته‌اند، اما پيشينه و ايدئولوژی آنها سبب شده است که احزاب غير دينی و سنی عراق نسبت به مقاصد و نيات آنها به ديده ترديد بنگرند.

ائتلاف و آمريکا

به نظر می‌رسد آمريکا و متحد نزديکش بريتانيا نيز که نيروی نظامی قدرتمندی را در خاک عراق مستقر کرده‌اند، علاقه‌ای به پيروزی ائتلاف عراق يکپارچه در انتخابات پارلمانی و هدايت دولت آينده توسط اين ائتلاف را ندارند و نسبت به روابط رهبران ائتلاف با دولت مذهبی عراق به شدت بد گمانند.

به احتمال زياد، ائتلاف عراق يکپارچه در انتخابات پارلمانی روز پنجشنبه، موفق به تصاحب کرسی‌های بسياری خواهد شد، اما اينکه اين ائتلاف بتواند پيروزی در انتخابات ماه ژانويه را بار ديگر تکرار کند، جای شک و ترديد بسيار است.

مديريت "ضعيف" يکساله

به نظر می‌رسد که هدايت دولت موقت عراق توسط ائتلاف عراق يکپارچه طی يک سال اخير، تاثير مثبتی بر رای دهندگان عراقی نداشته است. در اين مدت، بر ميزان شورش‌ها در عراق افزوده شده، درگيری‌های فرقه‌ای شدت يافته و موقعيت اقتصادی و اجتماعی مردم عراق بهبود چشمگيری پيدا نکرده است. برخی از عراقی‌ها اين مشکلات را به مديريت "ضعيف" دولت موقت به رهبری ابراهيم جعفری نسبت می‌دهند و ائتلاف متبوع وی را نيروی کارآمدی برای اداره کشور نمی‌دانند.

در عين حال کشف زندان‌های مخفی تحت کنترل وزارت کشور عراق هم که توسط بيان جبر از مسئولان رده بالای مجلس اعلا اداره می‌شود، بر کاهش اعتبار ائتلاف عراق يکپارچه بی‌تاثير نبوده است. گفته می‌شود که در زندان‌های مخفی وزارت کشور عراق شماری از زندانيان به طرز فجيعی شکنجه شده‌اند.

از دست دادن حمايت آيت الله سيستانی

احتمالا مجموعه اين عوامل سبب شده است که آيت‌الله سيد علی سيستانی رهبر متنفذ شيعيان عراق، به خلاف انتخابات ژانويه گذشته، اين بار از ائتلاف عراق يکپارچه حمايت نکند و مردم عراق را فقط به شرکت در انتخابات و پرهيز از تفرقه فرا خواند.

به اين ترتيب، ناکامی دولت جعفری در کنار عدم حمايت آيت‌الله سيستانی از ائتلاف عراق يکپارچه می‌تواند به کاهش قدرت اين ائتلاف در پارلمان آينده و بهبود قدرت ساير احزاب شيعه منجر شود.

فهرست العراقيه الوطنيه

يکی از احزاب شيعی که به نظر می‌رسد موقعيت رو به بهبودی دارد، حزب تحت رهبری اياد علاوی نخست وزير دولت انتقالی عراق است که فهرست العراقيه الوطنيه را با حضور ۱۴ حزب ديگر برای شرکت در انتخابات تشکيل داده است.

علاوی در فهرست انتخاباتی خود با احزاب ليبرال، کمونيست و حزب سنی العراقيون به رهبری عدنان پاچه‌چی ائتلاف کرده است تا بدين وسيله خود را از تعصبات مذهبی و فرقه‌ای دور نشان داده و در هيات رهبری ملی ظاهر شود.

علاوی گزينه ای سکولار

قاعدتا پيروزی فهرست علاوی با استقبال نيروهای ائتلاف بين‌المللی و نيز کشورهای عرب که از نفوذ ايران در عراق بيم دارند، ‌روبرو خواهد شد. با اين همه، پيروزی فهرست علاوی به آن معنا نخواهد بود که اين ائتلاف بتواند در رده‌ نخست احزاب پيروز در انتخابات قرار گيرد، بلکه منظور افزايش تعداد کرسی‌های نمايندگی اين ائتلاف در پارلمان آينده است.

در چنين صورتی، علاوی می‌تواند با ساير گروهها نظير جبهه توافق عراق که متشکل از سه حزب سنی است، و نيز احزاب کرد، ائتلاف کرده و رهبری دولت آينده را به عنوان چهره‌ای سکولاربه دست گيرد.

طبق اين سناريو، ائتلاف عراق يکپارچه بايد در موقعيت اپوزيسيون دولت آينده نقش بازی کند. اما آيا اين ائتلاف، حاضر به ايفای نقش اپوزيسيون خواهد بود؟

در واقع همه چيز به نوع انتخاب مردم عراق در پای صندوق‌های رای بستگی دارد.
منبع: سایت نیروهای ملی مذهبی ایران