مجلس خبرگان رهبری، عرصه تازه برای منازعه قدرت


جمشيد برزگر

Wed, Dec 21, 2005 - چهارشنبه ۳۰ آذر ۱۳۸۴

در حالی که حدود يک سال تا انتخابات مجلس خبرگان رهبری باقی مانده، به نظر می رسد رقابت ها برای در اختيار گرفتن اين نهاد، وارد عرصه های تازه ای شده و به ويژه بستر رويارويی های درون جناحی بين اصولگرايان را مساعدتر کرده است.

در حالی که حدود يک سال تا انتخابات مجلس خبرگان رهبری باقی مانده، به نظر می رسد رقابت ها برای در اختيار گرفتن اين نهاد، وارد عرصه های تازه ای شده و به ويژه بستر رويارويی های درون جناحی بين اصولگرايان را مساعدتر کرده است.

بحث ها درباره اهميت و نحوه برگزاری انتخابات مجلس خبرگان، چندی پس از برگزاری انتخابات رياست جمهوری آغاز شد و در نشست اخير اين مجلس در شهريور ماه گذشته اوج گرفت.

در روزهای اخير نيز، گرايش های گوناگون حاضر در قدرت، از رويکردهای متفاوت خود نسبت اين انتخابات سخن گفته اند و به نظر می رسد تلاش برای پيروزی در اين انتخابات، در سايه تحولات سال های اخير ابعاد متفاوتی به خود گرفته است.

برگزاری همايشی با عنوان "هماهنگی و همدلی نيروهای انقلاب در موضوع انتخابات خبرگان و بررسی عملکرد خبرگان رهبری" از سوی محمد تقی مصباح يزدی، از پرنفوذترين روحانيون طيفی که از خود به عنوان اصولگرايان ياد می کنند، به خوبی نشان می دهد که انتخابات مجلس خبرگان رهبری تا چه اندازه برای وی و هوادارنش مهم است.

در اين همايش که اخيرا در مشهد برگزار شد، کسانی چون آقای مصباح يزدی، حسين کعبی و عباسعلی کدخدايی، از اعضای شورای نگهبان و حسين شريعتمداری، مديرمسئول روزنامه کيهان در سخنانی، اهميت و نحوه برگزاری انتخابات مجلس خبرگان و اقدامات لازم برای پيروزی در اين انتخابات را مورد توجه قرار دادند.

بنا به گزارش سايت های اينترنتی نزديک به اصولگرايان هوادار آقای مصباح يزدی، وی در سخنرانی خود، به تندی طيفی از اصولگرايان را مورد انتقاد قرار داده و با اشاره به انتخابات مجلس خبرگان گفته:" نبايد به ريش نگاه کرد و به سپيدی مو، بلکه بايد ديد چه کسی بنده خداست."

آقای مصباح يزدی به هواداران خود هشدار داده که فکر نکنند با روی کار آمدن رئيسی جمهوری مکتبی، همه چيز تمام است، زيرا به گفته وی سرچشمه های قدرت دست ديگران است و آنها در حال مقدمه چينی و مهره چينی هستند تا از آن استفاده کنند.

چنين انتقادی، جريان های سنتی روحانی، مانند جامعه روحانيت مبارز و جامعه مدرسين حوزه علميه قم را بيش از هر گروه ديگری، از جمله روحانيون اصلاح طلب هدف قرار می دهد؛ چرا که اين دو تشکل سنتی، اصلی ترين گروه رقيب اصولگرايانی محسوب می شوند که همزمان با دوری از نهادهای سنتی، در حال گسترش هرچه بيشتر قدرت خود هستند.

در واقع، روحانيون اصلاح طلب جمهوری اسلامی، به محوريت مجمع روحانيون مبارز، اگرچه کمتر از مشکلات داخلی و اختلاف رنج می برند، اما در مقابل، با مشکل بزرگ تری به نام تاييد صلاحيت از سوی فقهای محافظه کار روبه رو هستند.

در اين ميان، هرچند نامزدهای جامعه روحانيت و جامعه مدرسين حوزه علميه با مانع رد صلاحيت دست به گريبان نيستند، اما بايد به رقابتی سخت با گروهی از روحانيون عمدتا جوانی بپردازند که سيمای ديگر آنان، اکنون در مجلس و دولت نمود يافته است.

اگرچه آقای مصباح يزدی به صراحت نامی از اصولگرايان نبرده، اما گسترش دامنه انتقادهای وی به رقبای محافظه کار محمود احمدی نژاد در جريان انتخابات رياست جمهوری، آشکارا نشان می دهد که لبه تند حملات وی متوجه کدام بخش از جناحی است که تلاش می کند تحت نام مشترک اصولگرايی مانع از پراکندگی و انشعاب نيروهای خود شود.

پس از پيروزی محمود احمدی نژاد، و در پی برخی اظهارات به ويژه در نشست اخير مجلس خبرگان رهبری، سخن از آن گفته شد که هواداران آقای مصباح يزدی، اکنون در پی آن هستند که در گام چهارم خود، پس از پيروزی در انتخابات شوراها، مجلس هفتم و رياست جمهوری، کنترل مجلس خبرگان رهبری را نيز در دست گيرند.

چنين باوری تنها از سوی اصلاح طلبان درون حاکميت مطرح نشده و در جناح محافظه کار نيز، عده ای از تلاش هواداران آقای مصباح يزدی برای راهيابی به مجلس خبرگان سخن گفته اند.

در اين ميان، برخی نيز، گامی فراتر نهاده و چنين اقدامی را به منزله آن قلمداد کرده اند که آقای مصباح يزدی اندک اندک خود را آماده می کند که مقام رهبری جمهوری اسلامی را در اختيار گيرد.

حتی اگر چنين فرضی نيز رد شود، منتقدان آقای مصباح يزدی در اين نکته ترديد نمی کنند که اکثريت يافتن جريانی که وی نماد آن محسوب می شود در مجلس خبرگان رهبری، به معنای تنگ تر شدن حلقه ها به گرد رهبری جمهوری اسلامی و کوچک تر شدن ميدان مانور برای نهادهای سنتی روحانی خواهد بود.

در واقع، هراندازه که آقای مصباح يزدی و هوادارانش برنامه و ديدگاه روشن و مشخصی نسبت به انتخابات مجلس خبرگان رهبری دارند، تشکل های سنتی روحانی و احزاب و تشکل های نزديک به آنان، مانند حزب موتلفه اسلامی هنوز نتوانسته اند به يک جمع بندی نهايی و مشخص در اين مورد دست يابند.

در عين حال، همين وضعيت می تواند در ماه های آينده موجبات نزديک شدن طيف های مختلف روحانيونی را فراهم آورد که در سال های اخير با عناوين محافظه کار و اصلاح طلب از يکديگر متمايز شده بودند.

پيش زمينه های چنين فرآيندی، از ماه ها پيش و تحت عنوان آنچه جلوگيری از خطر تحجر خوانده شده، مهيا گرديده و به نظر می رسد که قرار است کسانی چون اکبر هاشمی رفسنجانی، رييس مجمع تشخيص مصلحت نظام عهده دار تحقق آن باشند.
منبع: بی بی سی