طرح روسيه و موضع پرابهام ايران
چهارشنبه ۷ دى ۱۳۸۴ - ۲۸ دسامبر ۲۰۰۵
به رغم اصرار مقامهای روسيه مبنی بر ارائه طرح انتقال صنعت غنی سازی اورانيوم ايران به خاک اين کشور، دولت ايران تاکنون به طور صريح و رسمی دريافت چنين طرحی را تأييد نکرده است.
در اين ميان فقط خبرگزاری فارس که به محافل محافظه کار حاکم بر ايران نزديک است، به نقل از يک مقام ناشناس نزديک به هيئت مذاکره کننده هسته‌ای ايران از دريافت طرح روسيه خبر داده است.
خبرگزاری فارس به نقل از مقام رسمی ناشناس گزارش داده که پيشنهاد روسيه "طرح" تلقی نمی شود زيرا فاقد هرگونه جزئيات است.
وی اضافه کرده که کل پيشنهاد يک صفحه است و فقط يک سطر و نيم آن به انتقال صنعت غنی سازی ايران به خاک روسيه اشاره دارد.
با اين همه هنوز هيچ منبع رسمی خبر خبرگزاری فارس را تأييد نکرده است.
خودداری ايران از تأييد رسمی دريافت طرح روسيه باعث خشم برخی از مقامهای کرملين شده است، از اين رو احتمال دارد که دولت ايران در روزهای آينده در اين مورد با شفافيت بيشتری سخن بگويد.
گفته می شود پيشنهاد روسيه به ايران در جريان ديدار چند هفته پيش ايگور ايوانف دبير شورای عالی امنيت ملی روسيه از تهران به مقامهای ايرانی ارائه شده اما رهبران جمهوری اسلامی ظاهراً ترجيح می‌دهند دريافت اين پيشنهاد را کتمان کنند، به اين اميد که روسيه نيز از پيگيری آن منصرف شود.
در واقع مقامهای جمهوری اسلامی با تکذيب دريافت پيشنهاد روسيه در صدد ارسال اين پيام ديپلماتيک به رهبران مسکو هستند که ايران از طرح آنها برای انتقال صنعت غنی سازی خود به خاک روسيه خشنود نيست و اصرار کرملين بر اين موضوع می تواند به روابط دو کشور که هر دو طرف نسبت به حفظ آن حساسند، آسيب رساند.
اما روسيه که در ماههای گذشته در متقاعد کردن آمريکا و اتحاديه اروپا برای دادن فرصت بيشتر به راهکارهای ديپلماتيک برای حل بحران هسته ای ايران نقش فعالی ايفا کرده و در اين زمينه تعهدی بين المللی پذيرفته، در عمل نمی تواند تعلل ايران در اعلام دريافت پيشنهاد خود را ناديده بگيرد و از همين رو پس از آنکه مطمئن شد طرف ايرانی حاضر به تأييد دريافت پيشنهاد نيست، مجبور به اعلام رسمی ارائه پيشنهاد شد.
اگر جمهوری اسلامی به طرف رد پيشنهاد روسيه گام بردارد، خود را با اجماعی جهانی روبرو خواهد ديد که روسيه نيز بخشی از آن خواهد بود
اعلام رسمی روسيه مبنی بر ارائه پيشنهاد به ايران و حتی اصرار بر آن، تاکنون تأثيری بر موضع انکارآميز ايران نداشته است اما از آنجا که ادامه اين اصرار و انکار می تواند روابط دو کشور را به خطر اندازد، به نظر می رسد طرف ايرانی سرانجام ناچار به تأييد دريافت پيشنهاد شود، هر چند احتمالاً سعی خواهد کرد از اهميت آن بکاهد.
خودداری ايران از تأييد رسمی دريافت طرح روسيه البته مانع از آن نشده است که رسانه های ايران درباره اين طرح و پيامدهای پذيرش يا عدم پذيرش آن بر آينده برنامه اتمی ايران با نمايندگان مجلس شورای اسلامی، مقا‌های دولتی و کارشناسان سياسی مصاحبه و گفتگو نکنند.
اغلب کسانی که با اين رسانه ها گفتگو کرده اند از لزوم رد طرح روسيه سخن گفته و به مسکو نسبت به ارائه چنين طرحی هشدار داده اند اما موضع رسمی ايران در اين باره احتمالاً با پيچيدگيهايی همراه خواهد بود.
با توجه به موضع علنی ايران که به طور مرتب بر "حق انکارناپذير" خود برای دستيابی به چرخه سوخت هسته ای و غنی سازی اورانيوم در خاک خود تأکيد کرده است، بسيار بعيد به نظر می رسد که جمهوری اسلامی دست کم در اين مرحله به طرح روسيه پاسخ مثبت دهد اما از آنجا که پاسخ منفی صريح به پيشنهاد روسيه می تواند اين کشور را در صف آمريکا و اتحاديه اروپا برای ارسال پرونده هسته ای ايران به شورای امنيت قرار دهد، باز هم بعيد است که ايران اقدام به اين کار کند.
احتمال اينکه تهران با درخواست از روسيه برای ارائه جزئيات طرح خود و مذاکره بيشتر بر سر آن با ساير طرفهای بين المللی، از دادن پاسخ قطعی و روشن به اين طرح خودداری کند، بسيار است اما با اين درخواست ايران فقط می تواند وقت محدودی بخرد زيرا طرح روسيه چندان ابهام آميز نيست که مذاکره بر سر جزئيات آن بدون پذيرش اصل آن، برای مدتی طولانی امکانپذير باشد.
اين در حالی است که روسيه ممکن است مذاکره بر سر جزئيات طرح خود را به پذيرش اصل انتقال صنعت غنی سازی اورانيوم ايران به خاک آن کشور مشروط کند و چنين شرطی کار ايران را بيش از پيش مشکل می کند.
به نظر می رسد زمان به نفع پرونده هسته ای ايران پيش نمی رود و اين کشور در ماههای منتهی به پايان زمستان مجبور به اتخاذ تصميمی "سرنوشت ساز" در مورد تأسيسات غنی سازی اورانيوم خود است.
اگر جمهوری اسلامی به سمت پذيرش طرح روسيه حرکت کند، در آن صورت ايران در عمل وارد مسير حل مسالمت آميز "مشکلات" خود با آمريکا و متحدانش می شود و اثرات ناشی از انتخاب چنين مسيری بر آرايش نيروهای سياسی حاکم بر ايران بسيار گسترده خواهد بود اما اگر جمهوری اسلامی به طرف رد پيشنهاد روسيه گام بردارد، در آن صورت خود را با اجماعی جهانی روبرو خواهد ديد که روسيه نيز بخشی از آن خواهد بود.
در واقع ورود رسمی و علنی روسيه به مناقشه اتمی ايران به زيان جمهوری اسلامی تمام شده است و اين نکته بروشنی نشان می دهد که سياست هيئت جديد مذاکره کننده هسته ای ايران مبنی بر "نگاه به شرق" و وارد کردن کشورهای بيشتری به روند مذاکرات هسته ای به منظور تقويت موضع ايران تا چه اندازه با واقعيت نظام بين الملل بيگانه بوده است.
منبع: بی بی سی