استراتژی 4 مرحله ای روس ها در پرونده ایران


جهانگیر کرمی

دوشنبه 2 مرداد 1385

در حقیقت لحن روس ها نسبت به اینکه ایران بسته پیشنهادی گروه 1+5 را بپذیرد؛ بعد از نشست سران 8 کشور صنعتی به طور جدی تغییر کرده است. این تغییر لحن روسیه عمدتا در جهت وا داشتن ایران به پذیرش پیش شرط مذاکرات یعنی تعلیق غنی سازی بوده است.

هر چند روس ها بعدا با قطعنامه پیشنهادی که با لحن تندی ایران را به تحریم و تهدید می کرد،به گونه ای ابراز مخالفت کردند؛ ولی این امر نشان می دهد که از نگاه روسیه نقطه تلاقی بین سیاست های ایران و کشورهای غربی که می تواند منافع روسیه را کمتر در معرض خطر قرار دهد این است که ایران تعلیق را بپذیرد و وارد مذاکرات شود. البته بدون اینکه قطعنامه ای علیه ایران صادر شود.

در واقع می توان تغییر رفتاری دولت روسیه را در این موضوع این گونه بیان نمود که هم حرمت حضور روسیه در نهادهای بین المللی و قرار داشتن آن در کنار سایر قدرت های بزرگ حفظ شود و هم اینکه برون داد تصمیمات این نهادها؛ دولت های دوست روسیه را در معرض خطر قرار ندهد.

بنابراین می توان سیاست روسیه را در سه مرحله تحلیل نمود:
1- در مرحله جلوگیری از طرح پرونده دوستان روسیه در نهادهای بین المللی
2-در مرحله طرح پرونده در نهادهای بین المللی که در اینجا روس ها می کوشند تا دوستانشان را وادار به اقداماتی کنند که از هر گونه تصمیمی که روسیه را مجبور به قرار گرفتن در کنار کشورهای غربی کند، جلوگیری به عمل آید.

3- زمانی که روسیه در معرض تصمیم میان اقدامی مانند تحریم و یا شکست تصمیمات آن نهاد و همچنین خروج موضوع از دستور آن نهاد به سمت اقدامات یک جانبه قرار می گیرد؛ طبیعی است که ترجیح می دهد که آن نهاد و آن ساختار حفظ شود و موقعیت بین المللی روسیه به خطر نیفتد.

همچنین وی به ارزیابی این مراحل سه گانه پرداخت و تصریح کرد:« بنابراین نتیجه می گیریم که روسیه تلاش خود را در مراحل اول و دوم در مورد پرونده هسته ای ایران انجام داده است و اینک در مرحله سوم قرار دارد.

حال تلاشی که روس ها در طول روزهای اخیر انجام می دهند؛ در راستای این است که در واقع ایران با پذیرش تعلیق غنی سازی، روسیه را از قرار گرفتن در وضعیت مرحله سوم نجات دهد. زیرا روسیه در آنجا مجبور است که بخشی از منافع خودش را فدای بخش دیگری از منافع اش کند.

رفتار روسیه در دهه 1990 مرحله چهارمی نیز داشت و آن مرحله موافقت با اقدام نظامی بود. اما بعد از روی کار آمدن پوتین؛ روسیه در هر تصمیمی که منجر به اقدام نظامی علیه یکی از دوستان و متحدانش شود؛ خودداری کرده است.

روس ها در آخرین تلاش ها برای جلوگیری از تهدید به تحریم از سوی شورای امنیت سازمان ملل متحد می کوشد تا اعضای شورا را قانع کنند که تا آخر مرداد ماه منتظر تصمیم نهایی ایران باشند.

در واقع به نظر می رسد که این حداکثر امتیازی باشد که می توان از روسیه انتظار داشت. مگر آنکه که رفتارهای روسها تغییر کرده باشد و در واقع قاعده رفتاری آنها در سیاست خارجی یشان در صحن نهادهای بین المللی دچار تحول شده باشد. باید منتظر ماند که آیا چنین خواهد شد یا نه.
منبع: آفتاب