غم نان و زنان مسافرکش!

پشت یکی از چراغ قرمزهای شلوغ و پرتردد تهران، یک خانم راننده در حالی که بقیه پول یکی از مسافران را می داد ، تعجب رهگذران را برانگیخت کمی جلوتر، آن طرف چهارراه به انتظار سواری شخصی می ایستم. اندکی بعد همان خانم راننده جلوی پایم ترمز می کند و می گوید: مستقیم؟

کمی تردید می کنم. پس از کلی این پا و آن پا کردن سوار می شوم.درطول مسیر، هنگامی که خانم راننده برای مسافران بوق می زد، مسافران ابتدا کمی مکث کرده داخل ماشین را نگاه می کردند، سپس سوار می شدند. برخی آقایان با اینکه صندلی عقب خالی بود به رسم معمول همیشه جلو می نشستند و در طول مسیرهای بعدی کسانی که قصد سوار شدن داشتند احتمالا تصور می کردند آقایی که جلو نشسته با خانم راننده نسبتی دارد.

"مسافر کشی"درتهران و برخي شهرهاي بزرگ کشور چندي است به يکي از منابع درآمد اصلي شهروندان تبديل شده است به طوري که بسياري از مردم براي تامين مايحتاج دگي به اين شغل روي مي آورند اما کثرت افراد مسافرکش از مردان پیر باشسته گرفته تا جوانان جویای شغل، حتی در دور افتاده ترین نقطه تهران، شهر را به اشغال خود در آورده اند و این او اخر نیز زنان مسافرکش به جمع آنها پیوسته اند.

دکتر "سیده مهشید عزیزی"،پژوهشگر درحوزه زنان علت روی آوردن زنان به مسافرکشی را بسیار عادی و طبیعی دانسته و معتقد است زنان به مرور دریافته اند که می توانند در مشاغل زمخت مردانه ،حرفی برای گفتن داشته باشند.

وی درباره انگیزه زنان مسافر کش می گوید: انگیزه آنها مشخص است: در آوردن یک لقمه نان!

این پژوهشگر ضمن اشاره به افزایش روز افزون زنان سرپرست خانوار می گوید: با توجه به مسوولیت پذیری روز افزون زنان می توان گفت که زنان به یکی از پایه های اصلی تامین زندگی و معشیت خانواده ها مبدل شده اند.

اين پژوهشگر می افزاید: فقر خانواده ها و سطح پایین زندگی مردم بخشی از دلایل مرتبط با شاغل شدن زنان در کارهایی است که بعضا مردانه به نظر می رسند، و بخش دیگر خانواده هایی را شامل می شود که بالاتر از سطح فقر و در یک طبقه نسبتا متوسط زندگی می کنند.

خانم نسبتا مسنی که در یکی از خطوط مسافربری شخصی مشغول به کار است درباره انگیزه خود از این کار می گوید: تامین زندگی فردان و رسیدگی به مخارج زندگی خیلی آسان نیست به همین دلیل در زندگی ماشین زده امروزی و مرد باید دو شادوش هم زندگی خود و فردانشان را اداره کنند.

او که مایل نیست نامش برده شود، می افزاید: انی که وارد این کار می شوند اگر از اقتدار وقاطعیت لازم برخوردار نباشند ممکن است مورد آزار و اذیت دیگران قرار گیرند.

وی با بیان اینکه در مسیرهای شلوغ و پرتردد کار می کند می افزاید: این شغل برای زنان به مراتب خطرناک تر از مردان مسافر کش است.

خانم تقریبا جوانی که با پراید به صورت گذری مسافر کشی می کند و به نظر می رسد که کارش کمی با کلاس تر از سایرین است می گوید: همسرم به خاطر چک به دان افتاده و تا مدتی که او از دان آزاد شود و زندگی ما سروسامان بگیرد باید با این ماشین کار کنم تا خودم ودو دختر کوچکم را تامین کنم.

وی می افزاید:به نظر من کار شرافتمندانه عیب نیست و اگر زنان ما یاد بگیرند که در هر موقعیت فوری و ضروری به کمک معشیت خانواده بشتابند هیچ زنی از روی نیاز دست به اعمال غیر عادی نخواهد زد.

در یکی دیگر از خیابانهای تهران، کار کشته تقریبا میان سالی که با اتومبیل پیکان مسافرکشی می کند اندکی بهتر از سایر زنان مسافر کش به کار خود مسلط است.

او به مراتب حرفه ای مسافر سوار می کند، حرفه اي کرایه حساب می کند و کمی هم حرفه ای رانندگی می کند.

وی در پاسخ به این سوال که چرا به شغل مسافر کشی روی آورده می گوید: برای پسرم پراید قسطی خریدم بنابر این برای اینکه بتوانم اقساط ماهیانه آن را پرداخت کنم باید کار کنم.

او در پاسخ به این سوال که چرا همسرش به این کار مبادرت نمی کند می گوید: همسرم به شدت مخالف این بود که برای پسر تازه دامادمان ماشین بخرم به همین دلیل من از ساعت 6 تا 9 شب با اتومبیل همسرم مسافرکشی می کنم تا بخشی از بدهی های پسرم را بپردازم.

پدیده زنان مسافرکش، شاید برای نخستین بار هنگامی که شهرداری شیراز، خبر ورود زنان به ناوگان حمل و نقل اتوبوس داخل شهری را عنوان کرد به طور جدی مطرح شد ، از آن زمان به بعد قبح خیلی از مسایل ریخته شد و زنان بدون ترس از پیامدهای بعدی عرصه کاری خود را گسترش دادند.

"روشنک عمادی" دانشجوی کارشناسی ارشد مدیریت بازرگانی درباره ظهور نسل جدید زنان مسافرکش می گوید: گرچه این مساله خیلی برایم تازگی دارد ولی فکر می کنم که تغییر و تحولات جامعه و نیاز به مستقل شدن گرایش به چنین مشاغلی را از سوی زنان اجتناب ناپذیر می نماید.

وی می افزاید: زنان ایرانی فکر می کنند که حتما باید از روشهای آبرومند و بی سروصدا یا پر پرستیز برای کسب روزی استفاده کنند، در حالیکه مطابق آموزه های تاریخی ما در دوران باستان زنان ایران تدبیر کنندگان خانواده بودند و به نوعی سالاری در این کشور حکمفرما بود.

این دانشجو می افزاید: کار کردن در چنین مشاغلی ابدا به سالاری یا مردسالاری مربوط نیست بلکه همه چیز به یک معنا ختم می شود : انسانهای توانا توان تغییر وضع موجود را دارند.

تاکسیرانی تهران می گوید: هیچ گونه آماری درباره تعداد زنان مسافر کش وجود ندارد همان گونه که آمار دقیقی در رابطه شخصی های مسافرکش سطح شهر که روز به روز بر آمار آنها افزوده می شود وجود ندارد.

براساس اطلاعات موجود تاکنون هیچ طرح و برنامه ای برای پیوستن زنان به ناوگان حمل و نقل داخل شهری ارایه نشده است و اگر چیزی هم بیان شده در حد حرف و غیر عملیاتی بوده است.

با این حال به نظر می رسد که برطرف کردن نیازهای مادی و تامین خانوده به خصوص در زنان سرپرست خانوار یا انی که شوهران آنها در دان به سر می برند در گرایش به مشاغل کاملا مردانه موثر بوده است.

همچنین تمایل به مستقل شدن و امکاناتی که جامعه از طریق فروش اقساطی در اختیار شهروندان قرار داده به ایجاد یک طبقه فرا متوسط که برای تامین نیازهای خود از طریق کار وکوشش سودمند تلاش می کنند به شدت دامن زده است.

منبع: خبرگزاری سینا