" رابطه با آمریکا " به صحنه انتخابات ایران وارد می شود؟


فرزانه سید سعیدی

2 اسفند 1383

چندی پیش روزنامه "یو اس ای تو دی" مصاحبه ای با "علی اکبر هاشمی رفسنجانی" رفسنجانی انجام داد که وی در آن به به صورت بازتری از رابطه با آمریکا سخن گفت. این روزنامه همچنین مقاله ای در زمینه تحلیل وضعیت ایران قبل از انتخابات ریاست جمهوری و بازگشت رفسنجانی به صحنه انتخابات به چاپ رساند و در آن نتیجه گیری کرد که مشکلات لاینحل روابط ایران و آمریکا با دستان رفسنجانی باز خواهد شد.
هاشمی رفسنجانی در این مصاحبه می گوید :هنگامی که من رییس جمهور بودم چندین بار به آمریکا متذکر شدم اگر آنها حسن نیت خود را نشان دهند، با آنها وارد مذاکره خواهیم شد. من گفتم اگر آنها دارایی های ما در آمریکا را به ما برگردانند این نشانه خوبی از حسن نیت خواهد بود. این نظر را اکنون هم دارم.
وی در پاسخ به سوال "اسلاوین" خبرنگار یو اس ای تو دی که آیا شما برای از سرگیری مذاکره با آمریکا آماده اید ، تصریح می کند :اولین مرحله باید از سوی طرف آمریکایی انجام شود. آنها باید علایم مثبتی را نشان دهند تا ما باور کنیم که آنها دوست هستند. مهمترین چیز می تواند دارایی های ما باشد. آنها با این رفتار ما را نسبت به خود بی اعتماد کردند. هنگامی که من درباره دارایی ها صحبت می کنم در آغاز صحبت ها بود. من در آن زمان رییس جمهور بودم اما اکنون تقسیم این کار نشانه خوبی برای حسن نیت دولت آمریکا است.
وی در پاسخ به این سوال که مردم معتقدند شما تنها فردی هستید که می تواند مشکلات ایران با آمریکا را حل کند ،تصریح می کند : تنها من نیستم، اما یکی از این افراد هستم.
رفسنجانی در پاسخ به سوالی دیگر مبنی بر اینکه ایران و آمریکا ملاقات های مخفیانه زیادی داشته اند که در سطح پایینی برگزار شده است ، در چه زمانی شما برای مذاکرات در سطح بالا آماده هستید؟ هنگامی که شما رییس جمهور بودید گفتید که ایران برای ارتباط با آمریکا آماده است ، اظهار می دارد:هنگامی که من این حرف را زدم آماده بودم. در آن موقع رئیس جمهور بودم اگر بار دیگر مسوولیت این امر را داشته باشم موقعیت آن زمان را خواهم سنجید.
عده ای از کارشناسان سیاسی معتقدند که در آستانه انتخابات ریاست جمهوری مطرح شدن بحث رابطه ایران با آمریکا یک شعار تبلیغاتی است اما عده ای هاشمی رفسنجانی را تنها گزینه ای می دانند که می تواند به بهتر شدن روابط ایران و آمریکا کمک کند.
عده ای به تحلیل انتخابات مجلس هفتم شورای اسلامی و قبل از آن انتخابات شورای شهر تهران پرداخته و اقبال عمومی به این انتخابات را چشمگیر نمی دانند، آنها بحث "اکثریت خاموش" را مطرح کرده و به نقد عملکرد مسوولان و در نتیجه واکنش مردم می پرداد و عده ای دیگر معتقدند اصلاحات شکست خورده است.
در اینجا این سوال مطرح می شود که آیا در این دوره از انتخابات ، موجی که در سال های اخیر برخی آنرا "اکثریت خاموش" می نامند با شعارهایی نظیر "رابطه ایران و آمریکا "پای صندوقهای رای خواهد آمد ؟در این صورت مدیران تبلیغاتی انتخابات ریاست جمهوری باید بدانند که چه گروهی دوست دارند چه سخنانی را از زبان چه کسی بشنوند.
عضو شورای مرکزی جمعیت موتلفه اسلامی می گوید :همانطور که مقام معظم رهبری بارها اشاره کرده اند تصمیم به مذاکره با آمریکا باید در بالاترین مرجع رسمی کشور که همان شورای عالی امنیت ملی است مورد بحث قرار گیرد و جوانب کارشناسی این تصمیم به اطلاع رهبری برسد و در نهایت ایشان تایید کنند و هیچ تصمیمی خارج از این چارچوب عملیاتی نخواهد شد.
"حمید رضا ترقی" می افزاید:تا کنون هیچ مسوولی نسبت به مفید بودن مذاکره با آمریکا نتوانسته استدلال روشن و شفافی ارائه دهد که در چنین شرایطی انجام مذاکرات به نفع کشور است یا خیر.
وی یادآور می شود :شرایط مذاکره با آمریکا بارها از سوی مقام معظم رهبری و مسوولان نظام مطرح شده و مورد تاکید قرار گرفته است.
مدیر مسوول نشریه "شما" در خصوص پیش شرط های مذاکره با آمریکا اظهار می دارد :آمریکا باید از طریق پرداخت بدهی های خود به ایران حسن نیت خود را نشان دهد و واقعیت انقلاب اسلامی را بپذیرد و دست از تخاصم با انقلاب بردارد ولی تا کنون هیچ کدام از این شروط تحقق نیافته است بنابراین با توجه به اینکه هیچ چراغ سبزی از سوی آمریکا نشان داده نشده ، دلیلی برای مذاکره وجود ندارد.
ترقی حضور ایران در جلسات مشترک کشورهای همسایه و مذاکرات چند جانبه حتی با حضور آمریکایی ها را به دلیل حفظ منافع و مصالح ملی و منطقه ای ،منطقی می داند.
وی در خصوص مذاکرات مستقیم با آمریکا معتقد است : مذاکره مستقیم نه ضرورت دارد و نه قابل توجیه است و نه اینکه فرآیند لازم در نظام را طی کرده است.
وی در خصوص استفاده تبلیغاتی از شعار رابطه ایران با آمریکا تصریح می کند: تبلیغات انتخاباتی در صورتی است که هاشمی رفسنجانی قصد کاندیدا شدن داشته باشد ولی قرائن برای حضور وی در انتخابات قطعی نیست. در هر صورت این سخنان در خصوص جایگاه هاشمی در نظام سیاسی کشور می تواند این پیام را داشته باشد که آمریکایی ها بیشتر به نقطه نظرات وی توجه می کنند و او قادر است نقش اصلی در حل و فصل اختلافات ایفا کند.
وی خاطر نشان می کند :در صورتیکه سیر فرآیند رابطه با آمریکا (بررسی در شورای عالی امنیت ملی کشور و تایید رهبری) طی شود، هاشمی رفسنجانی بهترین گزینه ای است که می تواند با اقتدار لازم در این مذاکرات حضور داشته باشد.
عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی نیز می گوید :رابطه ایران و آمریکا مقوله نسبتا پیچیده ای است و به عوامل و فاکتورهای متعددی در عرصه داخلی و بین المللی مرتبط است ، اولین گام در این خصوص همانطور که هاشمی رفسنجانی نیز گفته است بحث بازگرداندن دیون به ایران است.
"کاظم جلالی" می افزاید :البته رابطه ایران و آمریکا منحصرا در بازگرداندن دیون نیست و در این خصوص مباحث منطقه ای و جهانی باید نیز مورد توجه قرار گیرد .
نماینده مردم شاهرود در مجلس اظهار می دارد:سیاست بوش در دوران اول ریاست جمهوری خود با ایران سیاست "فشار و مهار" بود اما به نظر می رسد سیاست دوران دوم ریاست جمهوری وی رویکرد "فشار و تماس" را پیدا کند لذا باید منتظر چگونگی تحولات آتی بود.
عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی معتقد است که نوع رابطه ایران و آمریکا روز به روز پیچیده تر می شود.
وی خاطر نشان می کند :در اینکه آمریکا خواستار مقابله با نظام است تردیدی نیست اما در موقعیت فعلی تهدیدات این کشور علیه ایران عملی نخواهد شد، این تهدیدات برای امتیاز گرفتن از اروپایی ها و همچنین تاثیر بر موضع ایران در قبال روند مذاکره اعراب با رژیم صهیونیستی است تا فضای بازی برای گفت و گوی طرف های عرب با صهیونیست ها ایجاد شود.
وی در خصوص اینکه آیا اظهارات هاشمی رفسنجانی نوعی تبلیغات برای انتخابات ریاست جمهوری است می گوید: شما می خواهید چیزی از من علیه آقای هاشمی بگیرید؟ آقای هاشمی صحبت هایشان جدی است ، تردید نکنید.
نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی می گوید:در حال حاضر با توجه به شرایط منطقه و جهانی رابطه با آمریکا را به صلاح مردم و منافع ملی نمی دانم .
احمد توکلی نیز به خبرنگار سینا می گوید:رابطه با آمریکا نه مثل شراب حرام و نه مثل نماز واجب است.
این نماینده مجلس هفتم تصریح می کند :هر گاه مصلحت ایجاب کند در زمینه رابطه ایران با آمریکا تصمیم گرفته خواهد شد.
یک عضو شورای مرکزی جبهه مشارکت در این زمینه معتقد است:وضعیت موجود در روابط میان ایران و امریکا بدون تردید مشکلات زیادی را برای ما به همراه دارد اما همه مشکلات کشور را نمی توان به این موضوع تقلیل داد.
"الهه کولایی"استاد دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران ، می افزاید:صرفنظر از مسایل بین المللی و منطقه ای بسیاری از مشکلات کشور ریشه در ساختارهای درونی دارد و باید در نظر داشت که در این زمینه باید در نظر داشت نگاه سیاه و سفید یا همه و هیچ با واقعیت های جامعه تطبیق ندارد.
وی در ارزیابی تحلیل روزنامه یو اس ای تودی در خصوص اینکه هاشمی بهترین گزینه برای ایجاد رابطه با آمریکا است ، اظهار می دارد:با توجه به وضع موجود، رابطه ایران و آمریکا نیازمند عزم جدی دو طرف برای تغییر شرایط کنونی است و یک طرف قادر به حل مشکلات نخواهد بود.
وی می افزاید :رابطه با آمریکا تحت تاثیر عوامل مختلفی است لذا در این خصوص باید به مجموعه عوامل توجه داشت نه اینکه فقط به یک عامل بخصوص بسنده کرد.
کولایی در پیش بینی مشارکت مردم در انتخابات آتی ریاست جمهوری و ارزیابی انتخابات پیشین (مجلس هفتم )می گوید: انتخابات دوره هفتم مجلس شورای اسلامی یک قاعده نبود بلکه یک استثنا بود ، بسیاری از مردم پس از این انتخابات به پیامدهای زیان بار عدم مشارکت و حضور خود پی بردند.
منتخب مردم در دوره ششم مجلس شورای اسلامی در خصوص نتایج عدم حضور عده زیادی از مردم در انتخابات دوره هفتم مجلس شورای اسلامی ، تصریح می کند:در برخی موارد تلاش هایی برای از میان بردن اقدامات اصلاحی سال های گذشته بوجود آمد که آخرین مورد آن حذف بودجه مرکز مشارکت زنان نهاد ریاست جمهوری با توجه به عملکرد مثبت آن در سال گذشته بود.
وی تاکید می کند :درصورتی که اصلاح طلبان بتوانند زیان های عدم حضور را مطرح و تبیین نمایند می توان امیدوار بود که بسیاری از "رای دهندگان خاموش" در تصمیم خود تجدید نظر کنند.

منبع: خبرگزاری سینا