تحليلى از عملكرد انتخاباتى جريانهاى داخلى شوراى هماهنگى

حضور مستقل آبادگران

خبرهاى غيررسمى حاكى از آن است كه شوراى هفت نفره هماهنگى نيروهاى انقلاب مركب از على اكبر ناطق نورى، حبيب الله عسگراولادى، محمدرضا باهنر، محمدرضا فدايى، سيدرضا تقوى، نماينده جامعه مدرسين حوزه علميه قم در آخرين جلسه اى كه پيش از ۲۲ بهمن تشكيل دادند كانديداى اين شورا را با پنج راى موافق، يك راى ممتنع و يك راى مخالف انتخاب كردند.پس از اتمام اين جلسه رايى ها براى جلب نظر بزرگان جناح محافظه كار در خصوص انتخاب كانديداى شوراى هماهنگى آغاز شد اما مخالفت افراد موثر موجب شد كه يك بار ديگر موضوع انتخاب كانديداى واحد اصولگرايان به تعويق افتد. چنانچه باهنر نيز سريعاً اعلام كرد كه هنوز تصميمى گرفته نشده است.حتى اگر اين خبر صحت هم نداشته باشد اما در اينكه تاكنون شوراى هماهنگى تاريخ هايى را در ۱۵ دى و يا قبل از ۲۲ بهمن براى معرفى كانديدا تعيين كرده بود، شكى نيست.با اين مقدمه اين سئوال مطرح است كه چالش هاى شوراى هماهنگى نيروهاى انقلاب چيست كه تاكنون قادر به تعيين دقيق زمان معرفى كانديداى واحد اين شورا نشده است؟ چرا تعدادى از نيروهاى اين شورا اصرار دارند كه معرفى كانديدا را تا ارديبهشت ماه سال آينده يعنى يك ماه مانده به زمان قانونى انتخابات به تعويق انداد؟ و در آخر اينكه آيا اين شورا قادر به هماهنگى ميان گروه هاى جناح محافظه كار خواهد بود؟ به عبارت صريح تر آيا اين شورا نماينده تمام قدرت جناح اصولگرايان است؟هم اكنون از ميان پنج كانديداى مطرح اصولگرايان «به نظر مى رسد» على اكبر ولايتى و على لاريجانى در پله هاى بالاترى نسبت به احمد توكلى، محسن رضايى و محمود احمدى نژاد قرار دارند، همه اين پنج كانديدا اگر چه نفرات شوراى هماهنگى به شمار مى روند ولى راه آنها از اين شورا جدا شده و هر يك به طور مستقل عمل مى كنند. استقلال عمل كانديداها حاكى از آن است كه يا آنها حاضر نيستند دست از امتحان شانس خود بردارند و يا اينكه قدرت اصلى را در دست شوراى هماهنگى نمى بينند.

• محمود احمدى نژاد
در ميان پنج كانديداى مطرح محمود احمدى نژاد شهردار تهران از همان ابتدا راه خود را جدا كرد. او در هيچ يك از جلسات هماهنگى جناح اصولگرا شركت نكرد ولى با تكذيب شايعات عدم كانديداتورى خود و يا قبول پست معاون اولى لاريجانى نشان داد كه قصد حضور جدى در صحنه رقابت ها را دارد.اجراى برخى برنامه ها از سوى شهردار تهران براى جلب نظر مردم به ويژه جوانان و زنان و سفر به شهرهاى كشور و ايراد سخنرانى در راستاى تبليغات انتخاباتى وى ارزيابى مى شود. علت استقلال احمدى نژاد از شوراى هماهنگى مى تواند ناشى از آگاهى وى نسبت به نظر منفى شورا به خودش باشد و يا اينكه قدرت خود را بالاتر از شوراى هماهنگى مى بيند.

• على اكبر ولايتى
بعد از احمدى نژاد، على اكبر ولايتى دومين نفرى بود كه از شوراى هماهنگى جدا شد. وى با عنوان كردن اين موضوع كه چون تاريخ تعيين شده ۱۵ دى براى اعلام نام كانديداى واحد اين شورا پايان يافته و وى نمى خواهد فرصت تبليغات را به خاطر تصميم گيرى شوراى هماهنگى از دست بدهد، رسماً خود را كانديدا اعلام كرد و به تبليغات انتخاباتى پرداخت.
به نظر مى رسد يكى از دلايل تصميم مستقل و قاطع ولايتى براى اعلام كانديداتورى اش اطمينان وى از كسب آراى لازم براى رياست جمهورى بوده است. وى در مصاحبه اى كه انجام داد رسماً اعلام كرد كه نيازى به آراى تشكيلاتى جناح اصولگرا ندارد زيرا از مجموع كل ملت ايران صد هزار نفر هم جناحى نيستند. وى همچنين خط مشى سياسى و اقتصادى اش را نيز متفاوت از خط مشى بخشى از جناح محافظه كار كه به آبادگران مشهورند و مجلس هفتم را نيز در دست دارند، معرفى كرد. البته اين تحليل نيز در ميان هواداران ولايتى وجود داشت كه شركت مستقل وى در انتخابات شانس او را از نظر اقبال افكار عمومى افزايش مى دهد.ولايتى همچنين بارها اعلام كرده است كه نسبت به هاشمى رفسنجانى احساس احترام خاصى دارد و به همين دليل در صورت حضور وى در صحنه از رقابت با وى خوددارى خواهد كرد. احتمالاً ولايتى به اين جمع بندى رسيده است كه اگر هاشمى رفسنجانى كانديدا نشود، او مورد حمايت وى و احزاب طرفدارش قرار خواهد گرفت و لذا شانس بيشترى را از آن خود خواهد كرد و در صورتى هم كه هاشمى رئيس جمهور شود ولايتى مى تواند به وزارت امور خارجه بازگشت كند.و اما در مورد پارامترهاى مختلفى كه در مورد ولايتى مطرح شد ذكر چند نكته ضرورى است:نخست آنكه به نظر نمى رسد در شرايطى كه اصلاح طلبان وضعيت مساعدى براى به صحنه آوردن مردم ندارند و لذا اميدى به پيروزى شان نمى رود، استقلال ولايتى از شوراى هماهنگى و به عبارت ديگر ايجاد مرزبندى كوچك بين خود و جناح محافظه كار، امتياز مثبتى از نظر جلب افكار عمومى محسوب نمى شود، شعارها و سخنان طيف اصلى اصلاح طلبان، قادر به حل مشكلات فكرى مردم كه طى ۸ سال حضور آنها در قواى مجريه و مقننه و عدم موفقيت در اجراى برنامه ها ايجاد شده نيست چه رسد به مواضع دكتر ولايتى كه وابسته به جناح اصولگرايان است.دوم آنكه به نظر مى رسد ولايتى آراى تشكيلاتى جناح محافظه كار را دست كم گرفته است در حالى كه اگر هواداران اصلاح طلبان وارد صحنه انتخابات نشوند، احتمالاً تنها آراى تشكيلاتى آن جناح كارساز خواهد بود، البته ارادت ولايتى به هاشمى رفسنجانى نيز مى تواند مانع از اجماع جناح اصولگرا بر روى او شود زيرا بخشى از اين جناح كه به نظر مى رسد قدرت اصلى را نيز در اختيار دارند با ورود هاشمى به صحنه مخالفند و از هر تلاشى براى جلوگيرى از اين حضور خوددارى نخواهند كرد، لذا كسانى كه حاضر به رقابت با هاشمى نباشند نمى توانند كانديداى آنها شوند.پايگاه اصلى ولايتى در ميان بخش سنتى محافظه كاران است به همين دليل با وجود استقلال وى از شوراى هماهنگى و طرح انتقادهايى نسبت به وى، از شوراى هماهنگى طرد نشد.

• على لاريجانى
على لاريجانى كانديداى بعدى است كه همانند ولايتى از بيشترين شانس در شوراى هماهنگى برخوردار است. اگرچه راهى را كه او مى رود در نقطه مقابل راه ولايتى است.پايگاه على لاريجانى در بين جوانان جناح اصولگراست. او اگر چه در ابتداى ورودش به صحنه انتخابات، اعلام كرد در صورت حضور هاشمى رفسنجانى، صحنه را به نفع او ترك خواهد كرد، اما اكنون كه احساس مى كند اعضاى شوراى هماهنگى نسبت به انتخاب او اقبال بيشترى نشان مى دهند. اظهارات گذشته خود را در مورد هاشمى تكرار نمى كند و به قول خودش چو فردا شود فكر فردا كند. اتخاذ اين موضع جديد، ناشى از آن است كه يا على لاريجانى مطمئن است هاشمى رفسنجانى وارد صحنه رقابت ها نمى شود و يا اينكه مطمئن است حتى با حضور هاشمى رفسنجانى، او مى تواند كانديداى واحد اصولگرايان شود، لذا دليلى ندارد شانس خود را از دست بدهد.على لاريجانى كه به خوبى وجود قدرت را در پشت گروه آبادگران و آراى تشكيلاتى آنها شناخته است اخيراً طى موضع گيرى هاى انجام شده، دولت آبادگران را دولت اميد ناميد و از برنامه هاى آينده آنها سخن گفت. او در واقع با دور زدن شوراى هماهنگى خود را به قدرتمندترين گروه اين شورا يعنى آبادگران نزديك كرد.لاريجانى كه بارها در سخنرانى هايش تداركاتچى بودن رئيس جمهورى را بهتر از بى عرضگى خوانده بود، در مصاحبه اى كه با روزنامه شرق انجام داد با نفى و اعلام بى خبرى از وجود ميثاق نامه در جناح اصولگرايان عملاً نپذيرفت كه رئيس جمهور تداركاتچى باشد. طبق اين ميثاقنامه او نمى تواند به تنهايى افراد كابينه و خط مشى آينده دولت خود را تعيين كند. اين موضع به همراه يادآورى عملكردش در سازمان صدا و سيما در پخش برنامه هايى نظير هويت، كنفرانس برلين، چراغ و... از شانس او براى اعلام كانديداى واحد اصولگرايان به شدت كاست.

• احمد توكلى
احمد توكلى كه چندان شانسى براى نمايندگى جناح اصولگرا در انتخابات رياست جمهورى ندارد، تاكنون خود را در چارچوب شوراى هماهنگى حفظ كرده است هر چند كه او نيز با اعلام اين نكته كه در صورت حضور هاشمى رفسنجانى بر رقابت با او اصرار دارد عملاً جايى را براى تصميم گيرى مستقل از شورا باز گذارد.احمد توكلى كه مطمئن است كانديداى اصولگرايان نخواهد شد با گذاشتن شرط حضور هاشمى رفسنجانى، قصد ماندن در صحنه كانديداتورى را دارد، كما اينكه او در آخرين مصاحبه اش كه روز سه شنبه بيست و هفتم بهمن ماه به چاپ رسيد رسماً اعلام كرد كه اصولگرايان هر تصميمى كه بگيرند او در انتخابات شركت مى كند.

• محسن رضايى
محسن رضايى تاكنون به عناوين مختلف اعلام كرده است كه از بحث هاى درون شوراى هماهنگى راضى نيست و آن را نسبت به كانديداها تبعيض آميز مى داند.تصميم محسن رضايى به ماندن يا نماندن در صحنه انتخابات، هيچ تاثيرى بر برنامه هاى جناح اصولگرايان نخواهد داشت، زيرا از نظر آگاهان سياسى او شانسى براى پيروزى ندارد.محسن رضايى همانند چهار كانديداى ديگر خود را محدود به تصميم گيرى شوراى هماهنگى نكرده و گفته است اگر هاشمى رفسنجانى هم بيايد با او رقابت خواهد كرد.

• تاثير هاشمى بر معادلات اصولگرايان
و اما يكى از دلايل به تصميم نرسيدن شوراى هماهنگى براى اعلام نام كانديداى واحد خود احتمال كانديدا شدن هاشمى رفسنجانى است. اين موضوع از مباحث مهمى است كه جناح اصولگرايان نمى تواند نسبت به آن بى تفاوت بوده و تصميم مستقل بگيرد، زيرا حضور و يا عدم حضور هاشمى رفسنجانى، تاثيرى جدى بر معادلات طرح شده توسط اين جناح دارد.در جناح اصولگرايان از جمله در شوراى ۷ نفره هماهنگى عده اى موافق هاشمى و عده اى نيز به شدت مخالف وى هستند، البته نقطه مشترك هر دو طيف موافق و مخالف هاشمى رفسنجانى در جناح محافظه كار تاكيد و اصرار آنها به احترام نسبت به شخصيت هاشمى رفسنجانى است كه موافقان، اين احترام را با دعوت به حضور او در صحنه تكميل مى كند و مخالفان، احترام او را وابسته به عدم حضور در انتخابات و اعتماد به جوانان نسل دوم و سوم مى دانند و لذا اگر او بخواهد به طور جدى كانديدا شود، اين كار مى تواند شكاف موجود در جناح محافظه كار را به شدت افزايش داده و در بهترين شرايط آنها را وادار به معرفى دو كانديدا كند كه يكى از آنها هاشمى رفسنجانى خواهد بود. اين شكاف مى تواند منجر به رويارويى طيف مخالفين هاشمى رفسنجانى با موافقين او شود.

• حركت با چراغ خاموش
عملكرد مستقل پنج كانديداى فعلى شوراى هماهنگى و عدم توان تصميم گيرى براى اعلام زمان و نام كانديداى واحد اصولگرايان همگى حكايت از ضعف موقعيت شوراى هماهنگى دارد.به نظر مى رسد اعضاى شوراى مزبور در شرايطى نيستند كه بتوانند تصميم گيرنده نهايى پست رياست جمهورى نهم باشند، در حال حاضر دو جناح در اين شورا تشكيل شده است، جناحى كه ارديبهشت را زمان مناسب اعلام نام كانديداى واحد مى داند و جناحى كه ۲۲ بهمن و دهه فجر را زمان مناسبى مى دانست، لغو تصميم اتخاذ شده در آخرين جلسه شوراى هماهنگى كه گفته مى شود بيستم بهمن ماه تشكيل و با ۵ راى موافق، يك راى مخالف و يك راى ممتنع، على لاريجانى را انتخاب كردند نشان مى دهد جناحى كه ارديبهشت را زمان مناسب ترى مى داند قوى تر است و احتمالاً شوراى هماهنگى تا بهار سال آينده كانديداى خود را معرفى نخواهد كرد. البته اگر اين پيش بينى درست از آب درآيد به منزله آن است كه جناح آبادگران در شورا، تصميم گيرنده نهايى است هر چند كه اين تصميم در نهايت توسط شوراى هماهنگى اعلام شود.خبر هايى كه از سوى برخى اعضاى گروه آبادگران بر روى خروجى خبرگزارى ها قرار گرفته حاكى از آن است كه جناح موسوم به آبادگران عملاً راه مستقل از ساير گروه هاى جناح اصولگرا را در پيش گرفته است.استراتژى آنها تا بهار سال آينده، حركت با چراغ خاموش است. سايت اطلاع رسانى آنها كه از سوى بيادى تقلبى عنوان شد، تعطيل و سايت جديد تابان (انعكاس دهنده مواضع شوراى هماهنگى) راه اندازى شده است. قرار است هيچ كانديدايى از نام آبادگران استفاده نكند، طرح اين نام توسط على لاريجانى موجبات بروز واكنش از سوى برخى اعضاى گروه آبادگران به ويژه بيادى عضو شوراى شهر تهران را فراهم آورد.روزنامه هاى جناح محافظه كار ديگر از نام آبادگران براى تبليغات انتخاباتى استفاده نخواهند كرد. نام اين گروه تنها زمانى به كار برده مى شود كه مناسبت هاى خاصى مانند گراميداشت دهه فجر باشد. از آنجا كه استراتژى آبادگران به عنوان تعيين كننده ترين گروه جناح محافظه كار، حركت با چراغ خاموش است طبيعى است كه كانديداى آنان نيز با چراغ خاموش حركت كند. از ميان پنج كانديداى مطرح فعلى، تنها محمود احمدى نژاد است كه خود را رسماً و علناً (نه عملاً) وارد تبليغات رياست جمهورى نكرده است. عدم شركت در جلسات شوراى هماهنگى و خروج از آن نيز بخشى از اين استراتژى را تشكيل داده است، البته نام هاى ديگرى هم به عنوان كانديداهاى سايه جناح اصولگرا مطرح مى شوند كه مهم ترين آن غلامعلى حداد عادل است. او نيز تاكنون به طور صريح و شفاف احتمال عدم حضور خود را در انتخابات آينده رد نكرده است بلكه هر بار به گونه اى سخن گفته كه نوعى طفره از پاسخ دهى به سئوال در مورد كانديداتورى وى بوده است.اتخاذ استراتژى چراغ خاموش از سوى آبادگران دو دليل دارد: نخست آنكه آبادگران به اين تحليل رسيده اند كه با پيروزى در انتخابات شورا ها و مجلس هفتم مورد توجه مردم قرار گرفته اند و لذا هر كس با نام آبادگران در انتخابات رياست جمهورى آينده شركت كند مورد اقبال مردم و كسب راى آنها قرار خواهد گرفت.با اين تحليل است كه آبادگران ترجيح مى دهند فعلاً نامشان خرج تبليغات انتخاباتى اين و آن نشود تا ارديبهشت ماه كه به ناچار كانديداى اصلى بايد مشخص شود، آنگاه آبادگران تصميم دارند با تمام توان به پشتيبانى از او برخاسته و راى مردم را درو كنند.
و اما علت دوم پنهان كردن كانديداى آبادگران، جلوگيرى از تخريب چهره او توسط جناح رقيب يعنى اصلاح طلبان و احتمالاً جناح رقيب داخلى در جبهه محافظه كاران است. آبادگران از چند چيز مطمئن هستند:
۱- تائيد صلاحيت كانديداى خود توسط شوراى نگهبان.
۲- سازماندهى آراى تشكيلاتى در سراسر كشور و ۳- استفاده از همه وسايل ارتباط جمعى براى تبليغات وسيع و تاثير گذار به نفع كانديداى خود. لذا عجله اى براى اعلام نام كانديدا و شروع تبليغات انتخاباتى وى ندارند ضمن اينكه كانديداى آنها فردى بى نام و نشان نيست و هم اكنون نيز در موقعيتى قرار دارد كه مى تواند در منظر آراى مردم قرار گيرد.تنها مشكلى كه آبادگران با آن روبه رو هستند ورود هاشمى رفسنجانى به صحنه انتخابات است كه مى تواند شانس برنده شدن آنها را به شدت كاهش داده و حتى مانع از تكميل حلقه قدرتشان شود. بنابراين به نظر نمى رسد آبادگران راه صاف و هموارى را براى كسب قدرت در قوه مجريه در پيش داشته باشند. از آنجا كه هاشمى رفسنجانى رقيب اصلى آنها محسوب مى شود به نظر مى رسد آنان ناچارند بخشى از همواركردن راه را تا پيش از شروع انتخابات و در چالش با هاشمى رفسنجانى طى كنند. در واقع مى توان به جرات گفت كه سرنوشت رقابت هاى انتخابات نهم رياست جمهورى قبل از شروع آن مشخص مى شود، البته اين در صورتى است كه شرايط فعلى تا آن زمان ادامه داشته و پارامتر تاثير گذار ديگرى وارد اين موضوع نشود. ايران كشورى با حوادث پى درپى و تحولات پيش بينى نشده است و لذا بروز تحولات جديد مى تواند در اين روند تاثير تعيين كننده داشته باشد.

منبع: روزنامه شرق