تشريح سياست هاى فرهنگى دولت جديد

صبح ديروز محمدحسين صفارهرندى وزير فرهنگ و ارشاد اسلامى در اولين نشست خود با خبرنگاران، ۲ ساعت و ۱۵ دقيقه با خونسردى به پرسش هاى آنان پاسخ گفت. از همان كاپشن هاى پائيزه اى كه رئيس جمهورى مى پوشد به تن كرده بود و در اولين جملاتش سياست كلى وزارتخانه اش را در برخورد با فرهنگ رسمى كشور مشخص كرد: «مايه مباهات است اينكه به عنوان يك تداركاتچى در خدمت اصحاب فرهنگ باشم.»
صفارهرندى چندين بار مجبور شد از دوران گذشته وزارت ارشاد انتقاد كند و البته اين توضيح را مى داد كه «ترسم از اين است كه حرف هايم به دوره مسئوليت هاى قبل از من برگردد و براى همين زياد در اين موارد صحبت نمى كنم.» صفارهرندى به انتخابات نهم رياست جمهورى نيز اشاره اى داشت و گفت: «اين انتخاب منجر شد به خدمت از موضع چاكرى و نوكرى و نه از موضع قيموميت و صاحب مردم بودن و فخر فروختن به دليل سرويس دهى به آنها. خدا را شكر مى كنم كه عضو چنين كابينه اى هستم.» او در پايان سخنانش در پاسخ به سئوال كيهان از اختلاس در وزارت ارشاد سخن گفت. البته تاكيد داشت كه تا در دادگاه ثابت نشود نمى توان نامش را اختلاس گذاشت.
• منتقدان دولت مراقب باشند
تمام صندلى هاى سالن كنفرانس طبقه چهارم وزارت ارشاد پر شده بود. حتى چند خبرنگار ايستاده به حرف هاى وزير ارشاد گوش سپرده بودند. «از اينكه جاى مناسبى براى شما تهيه نكرده ايم شرمنده مى شوم و لحظه به لحظه نيز شرمندگى ام بيشتر مى شود.» وزير پيش از پاسخ به سئوالات خبرنگاران گزارشى درباره سفر اخير هيات دولت به خراسان جنوبى ارائه داد: «مشاهده از نزديك و ملموس مشكلات و تنگناهايى كه مردم با آن روبه رو هستند اين فرصت را براى دست اندركاران امور اجرايى فراهم مى كند كه در نگاه به معضلات موجود در كشور عينى تر و جدى تر وارد عمل شوند.» او تاكيد كرد: «دولت بنا دارد اين كار را تكرار كند و كارش نمايشى نيست و دو هفته يكبار اين اتفاق تكرار مى شود.» وزير ارشاد به انتقادهايى كه به دولت احمدى نژاد مى شود نيز اشاره كرد: «در حاشيه انتقادها و اعتراض هايى كه بعضاً قابل قبول هم هست تلاشى نيز براى بر هم زدن نظمى كه در حال شكل گيرى است معمول داشته مى شود. من اين تلاش ها را محصول بيگانگى افرادى كه مرتكبش مى شوند با آن فرهنگى كه حاكم بر انديشه رئيس جمهور و همكاران ايشان است مى دانم. به عنوان يك هشدار و توجه و تنبه عرض مى كنم به كسانى كه به صورت بى گدار براى تخريب وجهه رئيس جمهور و دولتش از هر تلاشى فروگذار نمى كنند مراقب باشند مبادا كه روزى ببينند رئيس جمهور و توده هاى ميليونى مردم قرارهايى را در جايى مى گذارند كه خبرى از اين افراد نيست.»
• مجوز دائمى انتشار برخى كتاب ها باگرى مى شود
از ۲۸ آبان ماه هفته كتاب شروع مى شود. وزير ارشاد ديروز خبر داد كه به مدت ۱۰ روز كتاب و كتابخوانى به طور ويژه گرامى داشته خواهد شد و در ۳۰ استان كشور هم نمايشگاه هايى براى ارائه آخرين دستاوردهاى فرهنگ مكتوب در حوزه نشر برگزار مى شود. او به كمك ۱۰۰ ميليون تومانى ارشاد به آموزش و پرورش براى برگزارى ده هزار نمايشگاه در مدارس نيز اشاره كرد.
ديروز وزير ارشاد به دو پرسش شرق پاسخ گفت. اولين پرسش درباره كتاب بود كه مربوط مى شد به صدور مجوز جداگانه براى تجديدچاپ كتاب ها: «برخى از ناشران مى گويند كه در دوره وزارت آقاى مسجدجامعى احتياجى به مجوز براى تجديد چاپ كتاب ها نبوده است. اما حالا اين مجوز ضرورى است. برخى مى گويند اين كار براى جلوگيرى از انتشار كتاب هايى كه در دوران وزير سابق مجوز گرفته اند صورت مى گيرد. همين طور است؟»
صفارهرندى در پاسخ به سئوال شرق گفت: «هميشه اين روال بوده است كه براى تجديد چاپ كتاب ها يا بايد مجوز موردى گرفته مى شده يا گاهى مجوز دائمى. الان ما اين حق را به خودمان مى دهيم كه درباره كتاب هايى كه مجوز دائمى دارند اين توجه را بكنيم. در مواقعى كتاب ها به اسم تجديدچاپ تغييراتى مى كنند. بديهى است كه بايد از اين تعهدى كه شكسته شده مراقبت شود. مواردى نيز بوده است كه محصول بى دقتى مجوزدهندگان قبلى است. اگر موردى بخواهم بگويم ممكن است خدشه اى به حيثيت افراد وارد شود.» او صدور مجوز براى تجديدچاپ را تلاش براى احقاق حق دانست و گفت: «كتاب وقتى كه مجوز گرفته است در حقيقت گوياى اين بوده كه يك قانونى زير پا گذاشته شده است. ما براى احقاق اين حقى كه زير پا گذاشته شده مى گوييم كتاب بيايد و باگرى شود. ما كار جديدى نمى خواهيم بكنيم. اين تخلفى است كه قبلاً صورت گرفته است و بايد اصلاح شود. موارد چنين كتاب هايى نيز خيلى محدود است.»
• مميزى كتاب همان است كه بوده
تقارن هفته كتابخوانى با اولين نشست خبرى وزير ارشاد باعث شده بود تا نيمى از سئوالات به رسانه هاى مكتوب اختصاص يابد. «روند آنچه تحت عنوان مميزى يا نظارت بر امر توليد كتاب است تغييرى نكرده. آن فرآيند در قواعد حاكم بر كتاب همان است كه قبلاً بوده. تنها چيزى كه مورد تاكيد ما است اين است كه بايد از آزادى هاى مردم در امور نشر به خوبى حفاظت شود و از حقوق عمومى در امر نشر نيز بايد حفاظت شود.» خبرنگارى درباره مافياى نشر از او پرسيد و وزير پاسخ داد: «من جلساتى را با دوستانمان در اتحاديه ناشران و كتابفروشان داشته ام. آنها نيز اشاره اى به برخى مشكلات پيش روى خود داشتند. بنده آنها را فراخواندم كه خود اين حوزه را آسيب شناسى كنند.
ما چرا در حال حاضر با پديده اى به نام مافياى نشر طرف هستيم؟ اين مشكل بيشتر متوجه نهادهاى صنفى است و ما تنها مى توانيم به عنوان يك پشتيبان مطرح باشيم.»
وزير ارشاد به عفو مالياتى ناشران اشاره كرد و گفت: «قرار شد با مصوبه اى دوستان ناشر ما از پرداخت ماليات معاف باشند. ما پيگير اين موضوع هستيم اما گاهى از آنجايى كه در برخى از اين حوزه ها نگاه تجارى وارد شده است نمى توانيم به خوبى از تصويب اين مصوبه دفاع كنيم.» او در پاسخ به پرسش خبرنگار ديگرى كه از علت بى توجهى مردم به كتاب مى پرسيد گفت: «كسانى كه در سياستگزارى ها لايه هاى زيرين جامعه را ناديده گرفتند مسئول چنين غفلت هايى بوده اند. در سفرى كه به خراسان جنوبى داشتم با كتابدارى مواجه شدم كه با ليسانس كتابدارى ۱۷ماه بود كه حقوق نگرفته بود و از سويى در جاهايى مديران ما براى دريافت پاداش هاى چند ميليونى از هم سبقت مى گيرند. اين محصول غفلت هاى ما است و همه ما در آن سهيم هستيم.» خبرنگارى از برنامه هاى وزارت ارشاد درباره هدفمند كردن يارانه هاى بخش فرهنگ پرسيد. وزير گفت: «هدفمندى يارانه هاى فرهنگى را بايد تعريف كرد. در همه جاى دنيا هم بابت فرهنگ، دولت يارانه مى پردازد. انگيزه يارانه ها بايد در جهت نهايت اعتلا و رشد باشد. اما گاهى اين اتفاق نيفتاده و انگيزه هاى ويژه اى تصميم گرفته اند كه از كتابى حمايت شود. قصد داريم اين تيم حمايت كننده و تصميم گيرنده در مورد خريد كتاب را سامان بدهيم.» ايجاد شهرهاى چاپ ايده ديگر وزير فرهنگ و ارشاد بود: «بنا داريم از ايده ايجاد دهكده يا شهر چاپ دفاع كنيم. جذب اعتبارها از منابع داخلى و خارجى و بخش خصوصى مى تواند كمك كننده به اين قضيه باشد.» او چند دقيقه بعد در تشريح برنامه هاى عملى ايجاد عدالت فرهنگى گفت: «هدايت محصولات فرهنگى را به طرف مناطقى كه كمتر برخوردار بودند شروع كرده ايم. در سفرهايى كه هيات دولت به مناطق محروم مى رود طرح هايى مطرح مى شود كه عملى نيز مى شوند. در كنار اين سمت گيرى برنامه هاى سال هاى آينده را به سويى خواهيم برد كه نقاطى كه محروم بوده اند از امكانات برخوردارتر باشند.»
• شبكه تلويزيونى خصوصى نداريم
صفارهرندى تاكيد كرد كه چيزى به نام راديو و تلويزيون «خصوصى» نداريم. «قانون مى گويد راديو و تلويزيون در انحصار بخش دولتى است و اگر اين منع قانونى از سر راه برداشته مى شد تازه باب بحث درباره خصوصى شدن گشوده مى شد. فعلاً مسئله اين است كه چنين قانونى در كار نيست.» او ديروز خبر داد كه درباره استفاده از ماهواره نيز تصميم جديدى گرفته نشده است: «نمى گويم در قبال برخورد با ماهواره هيچ قانونى نداريم اما اخيراً هيچ تصميم تازه اى گرفته نشده است. بحث ديگرى كه در حول ماهواره مطرح است اين است كه براى بهره گيرى از منابع ماهواره چه كار مى توانيم بكنيم. در اين زمينه بعضاً طرح هايى در مجلس و دولت مطرح بوده است.»
• اختلاف با مديرعامل ايرنا طبيعى است
پاسخ وزير فرهنگ و ارشاد اسلامى به سئوال دوم شرق درباره اختلاف وزارتخانه با خبرگزارى جمهورى اسلامى بود. چندى پيش برخى از سايت هاى خبرى از اختلاف صفارهرندى با خادم المله- مديرعامل ايرنا- بر سر انتصاب مديرمسئول روزنامه ايران مطلبى منتشر كرده بودند تا جايى كه اخبارى درباره كنارگذاشتن خادم المله از خبرگزارى به گوش مى رسيد. صفارهرندى ديروز در اين باره چنين توضيح داد: «من نمى دانم انگيزه هاى كسانى كه به چنين امرى دامن مى ند، چيست. البته انكار نمى كنم كه در هر حوزه اى با هم اختلاف نظرهايى داريم. طبيعى است، انسان ها آجر كه نيستند. هر كدام داراى روح و فكرى هستند. بساطى كه در حوزه فرهنگ پهن شده، بساط ديكتاتورى و اعمال نظر بدون ملاحظات به جنبه هاى انسانى نيست. خيلى طبيعى است كه گاهى بر سر موضوعى اختلاف سليقه اى ممكن است، وجود داشته باشد، اما ابداً تاثيرى در روانى و سلامت ارتباطى كه بين ما و مجموعه هاى پيوسته به آن است، ندارد. مسئله حل مى شود و انشاءالله اين حرف و حديث ها در نهايت جاى خود را به مسائل جدى تر خواهد داد.»
• جلو نشريات اجاره اى گرفته شود
خبرى از وزير ارشاد در حاشيه سخنرانى اش در مجلس در دوران گرفتن راى اعتماد منتشر شده بود كه موجب پيش آمدن حرف و حديث هايى شد. از او نقل شده بود كه «اجازه نمى دهيم چند نشريه با يك تفكر منتشر شود.» صفارهرندى ديروز باز هم در اين باره پاسخ داد: «نمى دانم نام اتفاقى را كه درباره آن خبر افتاد، تحريف بگذارم يا خطاى در برداشت. ما از تنوع مطبوعات اين برداشت را مى كنيم كه با تكثر نگاه ها در حوزه افكار عمومى مواجه هستيم. اما چه مى شود كرد. وقتى خبردار شويد كه پشت صحنه ۱۰ تا ۱۵ نشريه يك صاحب سرمايه اى قرار دارد كه او گرداننده همه اين نشريات است و يك فكر است كه دارد آنها را رهبرى مى كند، يك فردى كه صاحب سرمايه بزرگى بوده، به اندازه نشرياتش ظاهرى متكثر داده است. گاهى مى بينيم اين كار شكل ناهنجارى هم دارد و آن اينكه يك نفر اصل امتياز نشريه را گرفته و امتياز آن را اجاره داده است. بايد برسيم به جايى كه جلو نشريات اجاره اى گرفته شود.» وزير ارشاد درباره لپ تاپ هاى اهدايى خاتمى به خبرنگاران نيز توضيح داد: «انگار لپ تاپ ها قرار است داستان هميشگى ما باشد. در مشورت با خبرنگاران به اين نتيجه رسيده ايم كه امكان بدل كردن لپ تاپ به شكل ديگرى مثل نقدى كردن كمك به خبرنگاران هست. تسريع اين قضيه نياز به انجام گردش ادارى در نهاد رياست جمهورى دارد. از سوى ديگر انجمن صنفى روزنامه نگاران نيز بايد در انتقال مدارك به ما كمك كند. تا به حال شوراى صنفى چيزى به ما تحويل نداده است.»
• نظارت از فيلمنامه تا اكران
«سينماى ما بايد سينمايى باشد بازتابنده هويت حقيقى ما به عنوان يك ايرانى مسلمان سرافراز انقلابى.» مى توان سياست هاى سينمايى وزارتخانه صفارهرندى را در همين جمله خلاصه كرد. او ديروز گفت: «متاسفانه بخشى از آنچه به اسم سينماى ايران نشان داده مى شود، هويت ما را بازتاب نمى دهد. وظيفه ما اين است كه با رصد كردن آنچه در عرصه هاى گوناگون سينما مى گذرد، نگاه هويتى را لحاظ كنيم. البته نه به عنوان حاكم كه در نقش سياستگزار. متاسفانه در گذشته مديران سينمايى ما همين نقش سياستگزارى را نيز رها كرده بوده اند.»
او در پاسخ به پرسش ديگرى نيز گفت: «برخى از تدبيرهايى كه در سال هاى اخير به مرحله اجرا درآمده، ظاهرش اين است كه براى حمايت از اقتصاد سينما بوده است، اما باطناً اقتصاد سينما در طول اين سال ها على الدوام افت و افول كرده است، ما پسرفت داشته ايم. كارى كه ما مى خواهيم انجام بدهيم، اين است كه از بخش آغاز فيلمسازى كه تصويب فيلمنامه است تا نقطه اكران با نگاه كاملاً همراه با مولف و نظريه پرداز سينمايى اعمال نظارت درست صورت بگيرد. ديده مى شود كه جلوى اكران خوب برخى فيلم هاى مناسب گرفته مى شود و به فيلم هاى بخش خاصى اكران زيادترى داده مى شود. اين حرف و حديث ها بايد در نهايت سر از يك توافق عاقلانه و مدبرانه دربياورد.» او در جايى ديگر براى حمايت از صنعت سينماى كشور پيشنهاد كرد كه سالن هاى سينمايى اداره ها و ارگان هاى كشور در اختيار عموم قرار بگيرد. «به عنوان مثال ۲۰۰ يا ۳۰۰ سالن سينما متعلق به سازمان هاى عقيدتى _ سياسى نيروهاى مسلح است. آنها آماده اند كه وارد گفت وگو با واحد سينمايى شوند و آن سالن ها را در اختيار ما بگذارند.» او خبر داد كه سياست وزارت ارشاد به سوى ساخت سالن هاى كوچك سينما پيش مى رود و وعده داد تا سال آينده ۵۰۰ سالن سينمايى احداث شود.
• درباره سخنگويى دولت با من صحبت نشده
خبرنگارى در نشست خبرى ديروز از احتمال انتصاب صفارهرندى به سخنگويى دولت پرسيد و گفت: «آيا ما داريم با سخنگوى دولت صحبت مى كنيم؟»
صفارهرندى پاسخ داد: «حقيقتاً تا به حال كلامى در اين باره با من صحبت نشده و اين به منزله اين است كه قطعاً تصميمى در اين خصوص گرفته نشده و من هم واقعاً بى اطلاع هستم كه در زمينه سخنگويى تصميم رئيس جمهور و هيات مركزى دولت چيست.»
• نامش را اختلاس نمى گذارم
صفارهرندى تا چندى پيش سردبير روزنامه كيهان بود. براى همين در پايان جلسه از خبرنگار كيهان خواست با اينكه وقت به اتمام رسيده بود سئوالش را مطرح كند. كيهان درباره تخلفاتى كه نامش را اختلاس در وزارت فرهنگ و ارشاد در دوران وزراى پيشين مى ناميد پرسيد: «سوءاستفاده هاى مالى ثبت شده در دفاتر وزارت ارشاد و ده ها ميليارد تومان اختلاس ثبت نشده وجود دارد. مديريت قبلى اقامت دائم را در لندن گرفته بود تا پس از وزارت با خانواده اش به آنجا برود. برج مهتاب در ميدان ونك تهران ساخته شده است. ۱۵ هزار مترمربع از زمين هاى وزارتخانه به يك سرمايه دار در دبى فروخته شده است. مديريت قبلى بودجه ۱۲ ماهه را در ۸ ماه خرج كرده بود.» وزير ارشاد هم تلويحاً با چنين اتهاماتى موافق بود. او گفت: «در بدو ورود ما به وزارتخانه با اين حرف و حديث ها با عنوان حيف و ميل بيت المال مواجه بوديم. اينها باعث شد دستگاه هايى همچون سازمان بازرسى يا هيات تحقيق و تفحص مجلس به طور خاص در وزارت ارشاد مستقر شوند. بنا به گزارش اين نهادها اتفاقاتى افتاده است كه قطعاً بايد محاسبه شود. الان من اسمش را اختلاس نمى گذارم چون هنوز چيزى ثابت نشده است. ما به هيچ وجه يك عمليات روانى را در ارتباط با عملكرد مسئولان گذشته شروع نكرده ايم. از اين پس نيز بنا نداريم ذهن مردم مظلوم خود را با اين حرف ها درگير كنيم و روا نمى دانم كه ذائقه مردم را تلخ كنيم.» صفارهرندى به تحصن كارگران چاپخانه سازمان چاپ و انتشارات وزارت ارشاد در هفته اول ورودش به وزارتخانه اشاره كرد و گفت: «چيزى كه براى سازمان چاپ و انتشارات به جا گذاشته اند يك محيط آشفته و پريشان با بدهى هاى سنگين است. پس از يك بررسى ابتدايى به اين نتيجه رسيدم كه در آنجا ۸ ميليارد تومان بدهى متراكم بدون هيچ پشتوانه اى براى بازپرداخت روبه روييم. من روى اين كار اسم نمى گذارم. حداقلش اين است كه يك مديريت پريشان و غيرقابل دفاع بوده است. من مستقيماً چيزى را به كسى ربط نمى دهم، اين كار دادگاه است. بودجه ها در ماه هاى اول امسال صرف شده و حالا دست ما خالى است براى انجام برنامه هايمان. اگر در آينده به جاى محرومى برويم بايد از محل صرفه جويى هاى خودمان در وزارتخانه به آنها هديه اى بدهيم.»
منبع: شرق