كارتن‌خوا‌ب‌ها از سرما مي‌ميرند
مسوولان نام کارتون خوابها را تغییر دادند
۲۴ آبان ۱۳۸۴
بارها از كنارش بي صدا و خاموش گذشته ايم و گاهي حتي نيم نگاهي به آن نينداخته ايم مبادا كه مرده باشد! گرماي دلچسب چاي را كه مزمزه مي‌كنيم، سرما تا مغز استخوان او را مي سوزاند، اويي كه روزي همچون من و تو در كنار خانواده و گرماي دلچسبش شب را به صبح مي‌رساند.
درست در عصري كه از انرژي هسته اي سخن مي گويند و در مملكتي كه سفارش بزرگانش توجه به محرومان است، فاجعه اي به بزرگي مرگ ۴۰ كارتن خواب در شبي برفي رخ مي دهد و دل بعضي را كمي به تپش وا مي دارد، چشمهاي يخ زده آدمهايي كه در شب برفي ۱۷ آذر سال ۸۲ رو به خيابان باز ماند تا هميشه بي توجهي مسئولان را فرياد خواهند زد.
پس از آن شب نيز درگذشت پراكنده كارتن خوابها گزارش مي شد، آنقدر كارتن خوابها چشمهاي بي روح و يخ زده خود را به خيابانهاي بي سرانجام دوختند و با مرگ خاموش خود تنهايي را فرياد زدند كه بالاخره پس از سالها مركزي براي نگهداري آنها در اسلامشهر در نظر گرفته شد.
تغيير نام كارتن خوابها
اين روزها به رغم اينكه هنوز سرما خودي نشان نداده است شاهد حضور كارتن خوابها در گوشه و كنار خيابانهاي شهر هستيم، به رغم حضور اين افراد مديركل امور اجتماعي استانداري تهران تاكيد مي كند كه در سال جاري هيچ كارتن خوابي وجود ندارد و طرح و برنامه هاي امسال براي بي‌خانمانهاي موقت است.
زهرا نژاد بهرام در گفت‌وگو با خبرنگار اجتماعي فارس مي گويد: بي خانمانها عبارتند از كارگران فصلي، معتادان، افرادي كه براي يكي، دو روز به تهران آمده اند و توان مالي پرداخت هزينه مسافر خانه را ندارند، افرادي كه پولهايشان را دزديده اند و ...
نژاد بهرام از فعاليت سه گرمخانه در تهران خبر مي دهد و اظهار مي كند كه در اين زمينه اطلاع رساني چنداني صورت نپذيرفته است و كارتن خوابها خودشان به يكديگر خبر فعاليت گرمخانه ها را مي دهند.
وي با تاكيد بر اينكه سال گذشته ۱۵۰۰ نفر كارتن خواب جمع آوري و ساماندهي شده اند، درباره كارتن خوابها مي گويد: اين افراد افرادي بودند كه تمام دگيشان در خيابان بود.
اين سوال باقي مي ماند كه اگر كارتن خوابي وجود ندارد پس ستاد ساماندهي كارتن خوابها چه مي كند و اعتبارات اين بخش كجا هزينه مي شود. هر چند كه به گفته نژاد بهرام كارتن خوابي وجود ندارد اما رئيس كميسيون فرهنگي شوراي شهر تهران معتقد است كه نمي توان گفت تمام كارتن خوابها جمع آوري شده اند.
رسول خادم با تاكيد براينكه جمع آوري و ساماندهي كارتن خوابها قفل شده است، مي گويد: بهزيستي حدود ۲۰۰ نفر از كارتن خوابهاي مركز حمايت از آسيب ديدگان اجتماعي اسلامشهر را تحويل نگرفته است كه اين مورد سبب اختلال در ساماندهي آنها شده است.
وي با اشاره به اينكه تعدادي از كارتن خوابها دچار بيماريهايي همچون هپاتيت و ايدز هستند اما بيمارستانهاي وزارت بهداشت به دليل عدم وجود اعتبار آنها را پذيرش نمي كنند، مي افزايد: هنوز بيماران ايدزي و هپاتيتي در مركز اسلامشهر مانده‌اند و هر آن ممكن است ساير كارتن خوابها را نيز بيمار كنند.
از سوي ديگر مدير كل برنامه ريزي حمايتي و امدادي وزارت رفاه و تامين اجتماعي با اشاره به اينكه جمع آوري كارتن خوابها در سال جاري از ۱۵ آذر آغاز مي شود از ساماندهي بيش از ۲۰۰ كارتن خواب اسلامشهر خبر مي دهد و مي گويد: براساس آخرين مصوبات ستاد ساماندهي كارتن خوابها مقرر شد سازمان بهزيستي ۱۸۰ نفري را كه بررسي‌هاي لازم بر روي آنها انجام گرفته، به مراكز نگهداري تهران منتقل شده اند و ۴۰ نفر ديگر آنها نيز كه مربوط به استانهاي ديگر بهستند، به استان هايشان منتقل شوند.
فرهاد صدر ادامه مي دهد: سازمان بهزيستي مكلف شده است ظرف هفته جاري موقعيت 40 نفر باقي مانده را هم مورد بررسي قرار دهد، كه اين افراد نيازمند استقرار در چه محل‌هايي هستند تا مركز نگهداري موقت اسلامشهر از افراد رسوب سال گذشته تخليه و آماده عمليات استقرار كارتن خوابهاي سال جاري شود.
وي تاكيد مي كند: مسلما با شروع فصل سرما و مسائلي كه ممكن است در طول ماه هاي بعد پيش بيايد تعداد افراد كارتن خواب در سطح شهرها افزايش مي يابدو قرار شده است كه فعاليت ستاد، در فصل سرما حالت شدت يافته اي را داشته باشد و در بقيه ايام سال به صورت روتين و نگهداري عمل كند، چون در فصل هاي گرم معمولا اين افراد دچار مشكل خيلي حادي نمي شوند اما در فصل سرما به علت شرايط محيطي، ممكن است مشكلات خاصي برايشان پيش بيايد.
بودجه کمک به کارتون خوابها
اما نظر مديران مراكز حمايت از آسيب ديدگان اجتماعي چيست؟ مدير عامل موسسه حمايت از آسيب ديدگان اجتماعي(سراي احسان)در گفت و گو با خبرنگار اجتماعي خبرگزاري فارس با تاكيد بر اينكه تعدادي از كارتن خوابها نيازمند حمايت هاي موقت مانند گرمخانه هستند، مي گويد: بين ۴۰ تا ۵۰ درصد از كارتن خوابهايي كه جمع آوري مي شوند معتادند و نيازمند حمايت هاي ويژه از سوي دولت هستند تا باز به دگي خود بازگردند.
رياض الدين طباطبايي با اشاره به اينكه مركز سراي احسان حدود ۱۰۰۰ نفر جمعيت دارد كه ۹۵ نفر از مددجويان آن هستند، مي افزايد: اغلب افرادي كه به اين مركز آورده مي شوند به دگي عادي بازمي گردند و فقط كمتر از 3 درصد از آنها پس از ترخيص به مركز باز مي گردند.
وي با تاكيد بر اينكه سال گذشته در دوره جمع آوري يعني از اول آذر تا پايان سال ۹۰۰ نفر كارتن خواب جمع آوري شده و به سراي احسان منتقل شدند، مي گويد: هزينه ماهانه نگهداري يك كارتن خواب در مركز سراي احسان بدون درنظر گرفتن هزينه هاي بيمارستاني حدود ۱۴۵ هزار تومان است.
مدير عامل موسسه حمايت از آسيب ديدگان اجتماعي سراي احسان با اشاره به اينكه مركز سراي احسان ماهانه ۵۰ ميليون تومان هزينه دارد، اظهار مي كند: سال گذشته قرار بود كه از محل بودجه ساماندهي كارتن خوابها ۷۰ ميليون تومان بابت جمع آوري كارتن خوابها به سراي احسان پرداخت شود كه از اين مبلغ تا كنون فقط ۴۰ ميليون تومان پرداخت شده است.
وي با اشاره به اينكه بر اساس مصوبه شوراي عالي اداري براي ساماندهي متكديان ارگانهايي همچون وزارت كشور، استانداري، كميته امداد، صدا و سيما، بهزيستي، موسسات خيريه، شهرداري و ... كه اگر تمام اينها وظيفه خود را به نحو احسن انجام دهند مشكلات كارتن خوابها كاهش مي يابد.
ايدز در بين کارتون خوابها
رئيس سراي احسان كهريزك نيز با اشاره به اينكه در حال حاضر ۴۰۰ مددجو در اين مركز هستند كه اين آمار در زمستان به هزار نفر نيز مي رسد، مي گويد: اين مركز تا كنون بيش از ۵ هزار نفر از افراد بي خانمان را جمع آوري، درمان و ساماندهي كرده است.
نصرت الله داهي با تاكيد بر اينكه مامور گشت سراي احسان در فصل سرما از ساعت يازده شب تا ۴ و۵ در خيابانهاي تهران گشت مي زند و كارتن خوابهايي را كه احتمال دارد بر اثر سرما تا صبح فوت كنند را به اين مركز مي آورند، مي افزايد: همه نوع بيماري را مي توان بين كارتن خوابها پيدا كرد از گال و شپش گرفته تا ايدز و هپاتيت، در حال حاضر ۷ مورد بيمار ايدزي در مركز وجود دارد، مددجوهاي منتقل شده به اين مركز به محض ورود ۲۱ روز در قرنطينه مي مانند و در اين مدت مشكلات روحي و جسمي آنها مشخص مي شود، اكثر مددجويان منتقل شده به اين مركز نيازمند درمان ارتوپدي و جراحي هستند كه به بيمارستانهاي سطح شهر اعزام مي شوند و تمام هزينه درمان نيز توسط مركز و با كمك نيكوكاران پرداخت مي شود.
وي با اشاره به اينكه در شبهاي زمستان بين ۵ تا ۱۸ مددجو به اين مركز منتقل مي شود، اظهار مي كند: اكثر بي خانمانهاي منتقل شده به اين مركز بيماريهاي رواني دارند و بيش از ۴۰ درصد آنها معتادند.
مرگ قبل از پيدا شدن
به گفته يكي از مديران موسسه حمايت از آسيب ديدگان اجتماعي حدود 3 درصد از مددجويان اين مراكز دوباره باز مي گردند، اما مابقي چه مي شوند، آيا جذب دگي روزمره و بازار كار مي شوند يا اينبار در جايي ناشناخته تر مي مانند تا ماموران گشت آنها را پيدا نكنند؟
محمد يكي از همانهايي است كه روزگاري كارتن خواب بود و در يكي از مراكز حمايتي به سر مي برد، وي در حال حاضر در يكي از كارگاه هاي توليدي كار مي كند حاشيه شهر تهران كار مي كند.
محمد مي گويد: به دليل اختلافات خانوادگي از خانه خارج شدم، نمي خواستم به خانه برگردم، در پارك نشسته بودم كه با جواني به نام حسين آشنا شدم و او هم من را با گروهي كه بعد فهميدم پخش كننده مواد مخدر هستند آشنا كرد و توسط همان گروه نيز معتاد شدم، بعد از مدتي ديگر برايشان كارايي نداشتم و به همين دليل بيرونم كردند و شدم كارتن خواب، كارتن خوابي كه هيچ چيزي نداشت.
وي ادامه مي دهد: يك شب كه سرما واقعا اذيتم كرد رفتم كنار هواكشي كه از آن گرما بيرون مي آمد اما گرمايي كه از هواكش بيرون مي آمد نمي توانست بدن يخ كرده ام را گرم كند، فكر مي كنم به دليل سرما از حال رفته بودم كه نيروهاي گشت پيدايم كردند و به يك مركز حمايتي بردنم.
محمد مي افزايد: در آن مركز حمايتي ترك كردم، با دخالت آنها به خانواده ام بازگشتم و در حال حاضر مشغول كار هستم و الحمدالله از دگيم راضيم.
وي مي گويد: كارتن خوابي وحشتناك ترين نوع دگي است كه مي توان تصور كرد، به نظر من ۹۰ درصد از كارتن خوابهاي شهر تهران قبل از اينكه كسي به دادشان برسد مي ميرند، شايد اگر نيروهاي گشت من را هم پيدا نمي كردند مرده بودم.
محمد درباره گرمخانه ها مي گويد: اطلاع رساني در باره گرمخانه ها بسيار ضعيف است و اكثر كارتن خوابها درباره عملكرد آنها اطلاعي ندارند، حتي نمي دانند اين گرمخانه ها كجاي شهر هستند، ضمن اينكه حضور در اين گرمخانه ها مشكلي از مشكلات كارتن خوابها را به جز محل خواب شبانه را حل نمي كند، كارتن خوابها نيازمند حمايت هاي ديگر هستند، آنها بايد آموزش هاي لازم فني و حرفه اي ببينند تا بتوانند پس از مدتي مستقل دگي كنند و از بحراني كه در آن قرار دارند خارج شوند.
اين شبها فقط كافي است سري به ميدانهايي همچون محمديه، امام خميني يا خيابانهايي همچون ولي عصر بيم تا بتوانيم چشمهاي سرد كارتن خوابهايي كه به خيابان دوخته شده است را ببينيم، چشمهايي كه اگر روه اي به سوي آنها گشوده نشود يخ خواهند بست. هر چند كه ريزش برف و سپيدي دانه هايش شور انگيز و دلچسب است اما آدمهايي دعا مي كنند ننه سرما هرگز از راه نرسد، چرا كه براي آنها ارمغاني جز مرگ ندارد.
منبع: خبرگزاری فارس