تهران آسیب پذیرترین کلانشهر دنیا در انتظار زلزله

خلاصه خبر
۱ - بايد از تجارب هر زلزله در زلزله بعدی استفاده کنيم به عنوان مثال در بم، پس از وقوع زلزله، مواد غذايی بسيار زياد بود به حدی که بخشی از آنها فاسد شد و از بين رفت. تعداد نفرات امدادگر بسيار زياد بود ولی امدادگرانی که به وظايف خود آشنا باشند، معدود بودند.
۲ - تهران بالای ۸ ميليون نفر جمعيت دارد و يکی از آسيب پذيرترين کلان شهرهای دنيا در مقابل زلزله است. برآورد هايی که توسط مرکز مديريت بحران شهرداری و با همکاری گروه ژاپنی جايکا به انجام رسيد، نشان می دهد که در تهران۳۸۰ هزار نفر کشته خواهند شد.

باشگاه دانشجويان دانشگاه تهران سميناری با عنوان همايش بررسی تهديدها و پيشگيری از پيامدهای زلزله تهران در تاريخ ۲۹ و ۳۰ آبان ماه جاری برگزار کرد. سخنرانان در اين دو روز به نحوی بسيار فشرده و از ساعت ۳۰/۸ صبح الی ،۱۸ به بيان مطالب خود پرداختند. مطالب ارائه شده در سمينار ضمن برخورداری از بار تخصصی، به نحوی بيان می شد که تا حدی برای عموم نيز قابل استفاده باشد.
مطالب اين سمينار در چهار بخش ارائه شد:
۱ - ژئوفيزيک و زمين شناسی.
۲ - سازه و مهندسی زلزله.
۳ - شهرسازی و معماری و مديريت بحران.
۴- بهداشت و محيط زيست.

• شناخت گسل های تهران
دکتر قريشی رئيس پژوهشکده علوم زمين در سخنرانی خود با عنوان جايگاه لرزه خيزی شهر تهران اعلام کرد اطلاعات ما در مورد شهر تهران اندک است. کار زيادی انجام شده است. هم اکنون از گسل های تهران اطلاعات خوبی داريم وليکن بايد به فعاليت ها در اين رابطه ادامه داد. منطقه تهران پر از گسل های ريز و درشت است وليکن اگر در ساخت ساختمان دقت شده باشد، جای نگرانی نيست. وی بيان کرد که در مورد تهران تحقيقات بيشتری در دست انجام است و بايد مشخص شود که زلزله های تاريخی تهران در اثر فعال شدن کداميک از گسل ها بوده است. عدم دقت در اجرا و ساخت و ساز های بالاتر از خط تراز ۱۸۰۰ ازجمله مواردی است که موجب نگرانی وی شده است.

• تشابه ساختمان های تهران با ساختمان های تخريب شده پاکستان
دکتر زارع رئيس پژوهشکده زلزله پژوهشگاه بين المللی زلزله شناسی در ابتدا در مورد وضعيت زلزله در کل ايران توضيح داد و گفت، تعداد زلزله های منطقه زاگرس بيشتر از منطقه البرز وليکن شدت آن کمتر است. در منطقه تهران سالانه حدود ۱۰ ميليمتر جابه جايی افقی و ۱۰ ميليمتر جابه جايی عمودی داريم. متاسفانه تاسيسات و ساختمان های مهمی در تهران بدون توجه به وضعيت گسل ها ساخته شده است. به عنوان مثال ساختمان دانشکده علوم انسانی شماره ۲ در حصارک، روی گسل احداث شده است. در بسياری از نقاط ساخت و ساز بدون توجه به وضعيت زمين و خطرات آن ساخته می شود. در منطقه لواسان ساختمان های بسياری در شيب ساخته شده است، ساختمان هايی که بسيار لوکس و گران قيمت هستند وليکن به طور جدی در معرض خطر قرار دارند. دکتر زارع همزمان با سخنان خود اسلايد های متعددی از اينگونه ساختمان ها و ساختمان های با وضعيت مشابه در منطقه زلزله زده پاکستان را نمايش می داد. در بسياری از موارد شباهت بسيار زيادی ميان وضعيت ايران و پاکستان مشاهده می شد. وی تصويری از ساختمان احداث شده در منطقه باغ شاطر را نمايش داد. اين ساختمان با وضعيتی بسيار خطرناک، روی شيب تندی ساخته شده بود. اين ساختمان حتی از نظر سازه ای نيز وضعيت قابل اعتمادی نداشت. وی با اشاره به زلزله اخير پاکستان و بازديدی که از آن منطقه داشت، گفت پس از وقوع زلزله راه بندان عظيمی به وجود آمد، مشابه آنچه در زلزله بم مشاهده شد. وی گفت در سفری که برای بازديد از بم داشت، حدود ۱۴ ساعت در جاده کرمان بم در راه بندان گرفتار شده بود. وی فيلمی را که توسط يک دوربين ثابت از زلزله پاکستان تهيه شده بود به نمايش درآورد. ابتدا گرد و غبار عظيمی به هوا بلند شد، آب درياچه به نحو عجيبی کف آلود شد و ارتفاع گرفت و به دنبال آن زمين و خانه های روی آن مانند موج به حرکت درآمد و آنچنان حرکت می کردند که گويی خانه ها روی آبی مواج ساخته شده است و می خواهند پرواز کنند. منظره ای بسيار وحشتناک بود.

• ساختمان های ساخته شده در شيب در معرض خطر قرار دارند
مهندس شهرام نصيری کارشناس ارشد پايگاه داده های علوم زمين با استفاده از تحقيقات خود برآورد می کرد که در شمال تهران پس از زلزله مسئله زمين لغزش، بسيار تعيين کننده خواهد شد. در تهران مراکز مهمی در کنار شيب ها قرار گرفته اند. منطقه حصارک و انبار های نفت در اين منطقه قرار دارند. ساخت و ساز های بسياری در شيب بيش از ۴۵ درجه انجام شده است. تحقيقات در مورد زمين لغزش های گذشته بسيار مهم است و کار در اين زمينه ادامه دارد.

• ساختمان های بنايی هم می توانند در مقابل زلزله مقاومت کنند
دکتر تهرانی زاده رئيس کميته گردآوری آيين نامه ۲۸۰۰ زلزله اشاره کرد که هم اکنون مهندسان برای رعايت ايمنی در ساختمان ها ملزم به رعايت ضوابط مندرج در آيين نامه ۲۸۰۰ هستند. در ايران نيز همانند ساير کشور ها، مهندسان و پژوهشگران سعی می کنند پس از وقوع هر زلزله با مشاهده وضعيت سازه های آسيب ديده واقع در منطقه زلزله زده، به نواقص آيين نامه های خود پی برده و نسبت به تکميل آن اقدام می کنند. پس از وقوع زلزله بم کارشناسان با استفاده از تجربيات آن، سومين ويرايش اين آيين نامه را تدوين کردند. وی در سخنرانی خود، تغييرات اعمال شده در ويرايش جديد و دلايل آن را بيان کرد. استفاده از مشروح سخنرانی ايشان را به کارشناسان ساختمان توصيه می کنم. وی اعلام کرد که در ويرايش چهارم روش های جديد طراحی، نقش ديوار های داخلی در افزايش سختی ساختمان و اندرکنش اعضای ساختمان مورد بررسی قرار خواهد گرفت. ويرايش چهارم آيين نامه در دست تهيه است. نکته مهمی که وی ضمن صحبت خود به آن اشاره کرد، ضرورت دقت در ساخت ساختمان های بنايی بود. بخش مهمی از ساختمان هايی که در روستا ها و شهرستان ها ساخته می شود، ساختمان های بنايی است. به گفته ايشان با رعايت کلاف بندی های مندرج در آيين نامه، برای اينگونه ساختمان ها، می توان انتظار داشت که اين ساختمان ها در زمان زلزله مقاومت قابل قبولی از خود نشان دهند.

• احتمال وقوع زلزله در تهران ۶۷درصد است
مهندس فاروقی کارشناس عمران در بحث جالب خود دو موضوع را پيگيری کرد. اول آنکه، چنانچه ساختمانی دقيقاً براساس آيين نامه ۲۸۰۰ ساخته شود، توان تحمل زلزله با چه شدتی را دارد؟ وی در بحث دوم به بررسی احتمال وقوع زلزله در تهران پرداخت. اين دو بحث در يک مسير کارشناسی و با ارائه مباحث مربوطه به نتايج ذيل منجر شد.
چنانچه يک ساختمان در تهران و براساس آيين نامه ۲۸۰۰ طراحی شده باشد، ماکزيمم زلزله ای که می تواند تحمل کند، زلزله ای با شدت ۵/۷ ريشتر است. البته هر زلزله ای که در فاصله ۲۰۰ کيلومتری از تهران واقع شود به عنوان زلزله تهران تلقی می شود و منظور از تحمل زلزله آن است که ساختمان برسر ساکنانش فرو نريزد و ساکنانش پس از زلزله در اثر تخريب ساختمان فوت نکنند.
وی در ارتباط با بحث احتمال وقوع زلزله در تهران گفت که با توجه به آمار های موجود، دوره بازگشت زلزله در تهران ۱۵۸ سال است و هم اکنون ۱۷ يا ۱۸ سال از زمان آن گذشته است. در نظر اول شايد تصور شود که هم اکنون هر روز بايد در انتظار زلزله باشيم و احتمال وقوع زلزله ۱۰۰ درصد است. وی با ارائه محاسباتی که انجام داده بود، نشان داد که هم اکنون امکان وقوع زلزله ۶۷درصد است و اين امکان در سال ۱۴۰۰ به ۷۰درصد خواهد رسيد. براساس اين محاسبات، صرفاً در سال بی نهايت، امکان وقوع زلزله در تهران به ۱۰۰ درصد خواهد رسيد.

• می توان از تخريب پل حافظ جلوگيری کرد
مهندس قادری کارشناس ارشد زلزله دانشگاه خواجه نصير در سخنرانی خود در يک بحث کارشناسانه و کاربردی، پل های فلزی تهران و به عنوان نمونه پل حافظ را تجزيه و تحليل کرد. آناليز ديناميکی زمانی طولانی را به خود اختصاص داده بود و وی با ارائه اطلاعات اوليه کار و نتايج آناليز ديناميکی نشان داد که پل حافظ توان لازم را نداشته و در جريان زلزله فرو خواهد ريخت. وی در انتهای گزارش خود به ارزيابی راه حل های ايمن سازی پل حافظ پرداخت و براساس محاسبات انجام شده نشان داد کنترل جابه جايی در قسمت فوقانی پايه ها در امتداد پل می تواند پل حافظ را از خطر فروريزی نجات دهد. دو عدد کابل با مقاومت بالا که قسمت فوقانی پايه را به تکيه گاهی در روی زمين متصل کند، می تواند به نحو مناسبی پل را در محدوده استفاده بی وقفه قرار دهد.
تحقيقات وی نشان می داد که پل های فلزی تهران در ابتدای ساخت، به منظور بهره برداری موقت و برای يک دوره پنج ساله احداث شده بود و هم اکنون پس از گذشت ۳۰ سال از شروع بهره برداری، اجزای حساس آن از جمله نئوپرن های تکيه گاه عملاً از بين رفته تلقی می شود. در زلزله کوبه ژاپن پل های فلزی بيشترين آسيب را متحمل شدند.

• امن ترين محل در خانه
مهندس پورشيرزاد دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه اميرکبير موضوع محل امن در خانه را مورد بررسی قرارداده و تاکيد کرد که الزاماً زير چارچوب ها نمی تواند امن ترين محل باشد و در بعضی موارد کنار ستون ها، به خصوص ستون های ميانی محل امن تری است. اين موضوع در مشورت با يک کارشناس ساختمان به مشخص می شود.

• تمامی تلاش ها با نبود نظارت از بين می رود
محمد جواد ثقفی عضو هيات علمی دانشگاه تهران در سخنرانی خود بحث نظارت در اجرا را مطرح ساخته و عنوان کرد که زلزله در کشور ما بيشترين خسارت را درميان بلايای طبيعی به بار می آورد. خوشبختانه توجه به مسئله زلزله بيشتر شده است. اما متاسفانه به رغم تمامی تلاش هايی که انجام می شود در مرحله اجرا نامناسب عمل می شود. وی در ادامه سخنان خود با نشان دادن اسلايد های متعدد، موارد زيادی از نقض قوانين طراحی ساختمان مقاوم در مقابل زلزله را نمايش داد. بادبند های ضربدری شکل ساختمان برای تحمل زلزله ساخته می شوند. ساختمان های متعددی نمايش داده شد که بادبند در آنها بريده شده بود. اين عنصر حياتی بريده شده بود تا يک پنجره نصب شود. اينگونه ساختمان ها کوچکترين حرکت زلزله را تحمل نمی کند. در اسلايد ها، خانه هايی لوکس در مناطق مرفه تهران نشان داده شد که بادبند آن در طبقه همکف که حساس ترين طبقه است، بريده شده بود. مالکان ساختمان برای احداث يک در بزرگ برای پارکينگ، پس از دريافت پايان کار، اين عنصر مهم را بريده بودند. اين مسئله نشان می دهد که اين بی توجهی رابطه مستقيمی با فقر و مشکلات مالی ندارد. حتی در مناطق مرفه تهران نيز موارد متعددی از آن به نمايش درآمد. سخنران در ادامه تصاويری از ساختمان های تخريب شده بم را به نمايش درآورد. ساختمان هايی با اسکلت فلزی که روی تيرآهن های منهدم شده آن اثری از جوش ديده نمی شد. مشخص بود که در اتصال های آن صرفاً يک جوش بسيار ضعيف برای رفع تکليف اجرا شده بود. وی ساختمان هايی با اسکلت بتنی را نمايش داد که آرماتور درون بتن ادامه داده نيافته و يا بسيار کم استفاده شده بود. در موردی ديگر بتن خرد شده يک ساختمان نشان داده شد. بتنی بسيار نامناسب که درون آن نخاله، آجر و سنگ های درشت ديده می شد. اين نمونه ها بسيار زياد بود و برای هريک نمونه های متعددی به نمايش درآمد.
وی برای حل مشکل نظارت بر اجرا پيشنهاد کرد که برای ساخت و ساز، بيمه اجباری داشته باشيم، مشابه سيستمی که در فرانسه اعمال می شود. دولت در عمل نظارت عاليه داشته باشد. در اين سيستم شرکت های بيمه نظارت بر اجرا را اعمال خواهند کرد، چون به طور مستقيم با منافع آنها در تماس است.

• مديريت بحران
مهندس پرتو کارشناس ارشد شهرسازی در يک بحث آکادميک و جالب مبانی نظری مديريت بحران را مطرح و فرايند مديريت بحران را صرف نظر از نوع کار مطرح کرد. مراجعه به متن کامل سخنرانی ايشان را به علاقه مندان توصيه می کنيم.

• زلزله سانفرانسيسکو
سال ۱۹۰۶ شهر سانفرانسيسکو دچار زلزله ای مهيب شد و علاوه بر زلزله آتش سوزی وسيعی تمامی شهر را دربرگرفت و خسارات سنگين مالی و جانی برجای گذاشت. دولت در آنجا با برنامه ريزی کاملی موفق شد برای حفظ جان و سرمايه مردم اقدامات موفقيت آميزی را به انجام برساند. مهندس سياوش انصاری نيا عضو هيات علمی دانشگاه شهيد بهشتی، ضمن سخنرانی خود به تشريح اقدامات دولت آمريکا در زمينه برنامه ريزی و انجام مطالعات در رابطه با زلزله پرداخت و سعی کرد به مواردی اشاره داشته باشد که برای مقابله با زلزله تهران نيز قابل استفاده باشد، مواردی از قبيل تقسيم شهر به ۱۱منطقه امدادرسانی، عقد قرارداد با استان های مجاور به عنوان استان معين در زمان زلزله، پيش بينی آبرسانی مضاعف برای اطفای حريق و...

• خانه امن - شهر ناامن
دکتر غفاری و دکتر فلاح رياست دانشکده معماری و مدير گروه آموزش بازسازی دانشگاه شهيد بهشتی، طی سخنرانی خود موضوع مهم و تا حدی فراموش شده ای را مد نظر قرار داد. برای طراحی يک واحد مسکونی مقاوم در مقابل زلزله، ضوابط و معيار های مدون، و لازم الاجرايی موجود است. وليکن برای شريان های حياتی، معابر و خيابان ها و به طور خلاصه برای مجموعه واحد های مسکونی ضوابط مدونی وجود ندارد. اگر شخص در منزل مسکونی خود سالم مانده و دچار حادثه نشود، در خارج از منزل دچار مرگ خواهد شد. ساختمان های فروريخته، عدم امکان خروج از منطقه و شهر، عدم امکان امدادرسانی و عدم امکان اطفای حريق، همگی از مواردی است که شهرهای ما و به خصوص تهران به آن دچار هستند. ساختمان های مرتفع مناطقی از شهر را پر کرده در حالی که معابری تنگ و باريک در ميان آنها احداث شده است. اين وضعيت با گذشت زمان نه تنها شکل مناسب تری نيافته بلکه تشديد هم شده است. با فروش تراکم و تبديل فضا های باز به ساختمان مسکونی، عملاً وضعيت تهران بحرانی تر شده است. بافت شهری ما روز به روز در مقابل زلزله آسيب پذير تر شده است. هيچ تناسبی ميان حجم منازل مسکونی و حجم معبر وجود ندارد. وی توضيح داد اين مبحث که به عنوان يک موضوع کارشناسی در دنيا بحث و بررسی می شود، در دانشگاه شهيد بهشتی نيز بررسی شده و نتايج آن برای تدوين آيين نامه و ضوابط اجرايی به کارشناسان و مسئولان امر ارائه خواهد شد. وی از تمامی کارشناسان و علاقه مندان دعوت به همکاری کرد.

• شهر ممر درآمد نيست
دکتر بهزادفر عضو هيات علمی دانشگاه علم و صنعت نيز مانند دکتر غفاری و فلاح، موضوع عرض شبکه راه های شهری و فضاهای باز را برای تهران بسيار مهم ارزيابی کرد. وی نشان داد که وجود فضای باز در شهر، زمينه ساز کاهش خطر زلزله و تلفات پس از آن است. وی با نشان دادن نقشه ها و تصاوير متعدد نشان داد که در تهران فضای باز اندکی داريم. در منطقه ۱۲ فقط يک فضای باز وجود دارد (پارک شهر). وی گفت در شهرسازی ما تعريفی که از خيابان وجود دارد متعلق به صد سال قبل است. خيابان، شارعی است که پلاک های ثبتی را از هم جدا می کند. اين تعريف به هيچ وجه پاسخگوی نياز فعلی تهران و شهرهای بزرگ نيست. شمال شهر روز به روز وضعيت خطرناکتری پيدا می کند و اين دقيقاً برخلاف تصوری است که در ميان مردم وجود دارد. توده های مرتفع ساختمانی در شمال شهر به شدت انبوه و نابسامان شده است. با فرو ريختن يک ساختمان، محل عبور منطقه مسدود می شود. به عنوان مثال در يک محدوده وسيع در حد فاصل ميان خيابان های مدرس، وليعصر و ميرداماد حتی يک فضای باز وجود ندارد. اين منطقه ۳۰۰ هکتار وسعت دارد. وی منطقه ای از تهران را مورد مطالعه قرار داده بود. در اين منطقه يک کوچه ۷۰۰ متری در اوائل دهه ۷۰ مورد مطالعه قرار گرفته بود. آن زمان در آن کوچه ۹۰ پلاک و ۱۰۰ واحد مسکونی وجود داشت. ۷۰ اتومبيل در آن تردد می کرد و ميان تمامی ساختمان ها فاصله وجود داشت. هم اکنون تعداد واحد ها به ۵۰۰ رسيده و با توجه به آمار ساختمان های در دست احداث، اين تعداد در سال ۹۰ به ۱۰۰۰ واحد می رسد. در آن زمان ۱۱۰۰ اتومبيل در آن کوچه تردد خواهدکرد. در حالی که عرض اين کوچه هيچ تغييری نکرده است. تعداد طبقات افزايش يافته است. واحد های مسکونی کوچکتر شده ولی معبر لازم تامين نشده است.

• راه حل پيشنهادی
۱- مجريان به شهر به عنوان ممر درآمد نگاه نکنند. فروش تراکم راه حل نيست.
۲ - هرچه زودتر برای تدوين ضوابطی در زمينه طراحی شهری اقدام شود. لازم است رابطه توده و فضا در شهر تهران تبيين شود.

• آبرسانی پس از زلزله
حميدرضا هنری عضو هيات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران در سخنرانی خود بررسی آسيب پذيری آب شرب تهران در اثر وقوع زلزله را مورد بررسی قرار دادند. در تهران ما دو ميليون انشعاب و ده هزار کيلومتر خطوط انشعاب داريم. در زير خط خيابان انقلاب خطوط انشعاب مهم ما با هيچ يک از گسل ها تقاطع ندارد و لذا آسيب پذيری کمتر است. شبکه آبرسانی ما به دلايل متعدد در مقابل زلزله آسيب پذيری کمتری دارد. شبکه آبرسانی ما حلقوی است و ميان مخا متعددی که داريم، ارتباط وجود دارد، ايستگاه های متعدد پمپاژ در اين خطوط فعال است و خطوط لوله آبرسانی، به جز در يک بخش بتنی، انحصاری نيست. از اين لحاظ کمتر جای نگرانی است وليکن بايد روی نقاط ضعف کار کرد. عمر تاسيسات تهران بالاتر از ۵۰ سال است. در ساير شبکه نيز بايد کار شود. امکان خوردگی در لوله های گاز وجود دارد. از طرف ديگر از سال ۶۰ به بعد نظارت در اجرا در حد بالايی نبوده است. ضمناً گاز کلر که در تصفيه خانه ها مورد استفاده قرار می گيرد در زمان وقوع حوادث می تواند مثل يک بمب عمل کند و بايد در جهت ايمن سازی آنها اقداماتی انجام گيرد.

• نقاط کور در امدادرسانی
دکتر مهرابی توانا معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی بقيه الله، آمادگی بهداشتی تهران پس از زلزله را بررسی کرد. در رودبار ۲۵هزار نفر و در بم ۴۱ هزار نفر فوت کردند. وی با تشريح وضعيت بم پس از زلزله، تاکيد کرد که بايد از تجارب هر زلزله در زلزله بعدی استفاده کنيم. در بم، پس از وقوع زلزله، مواد غذايی بسيار زياد بود به حدی که بخشی از آنها فاسد شد و از بين رفت. تعداد نفرات امدادگر بسيار زياد بود ولی امدادگرانی که به وظايف خود آشنا باشند، معدود بودند. توزيع چادر غيرمتعادل و غيرمتناسب بود. در حالی که يک نفر چند چادر داشت فرد ديگری بدون سرپناه مانده بود. تعداد پزشکان بسيار زياد وليکن فاقد دارو و تجهيزات بودند. بيمارستانی که در سال ۷۶ ساخته شده بود در جريان زلزله تخريب و منهدم شده بود. در يک اقدام جالب تعدادی دندانپزشک با يک اتوبوس مجهز به تجهيزات دندانپزشکی به بم آمده بودند وليکن وسايل استريل نداشتند. همين گروه توانستند ۳۲ نفر را که دچار دررفتگی فک شده بودند، مداوا کنند. کمبود اساسی در زمينه مواد شوينده به شدت احساس می شد. در روز های ابتدايی کمبود آب آشاميدنی مشاهده می شد. معمولاً مشکل غذا وجود ندارد وليکن کمبود آب برای آشاميدن و نظافت بسيار مشکل ساز می شود.

• مطالعات گروه جايکا
دکتر مثنوی معاون تحصيلات تکميلی دانشکده محيط زيست دانشگاه تهران، مطالعاتی را که تحت عنوان جايکا در ارتباط با زلزله تهران انجام شده بررسی کرد. اين مطالعات با مديريت شهرداری تهران و همکاری شرکت ژاپنی جايکا در دو فاز و از سال ۷۸ تاکنون انجام شده است. فاز دوم اين مطالعات بسيار جالب و ارزشمند، آماده شده و برای نظرخواهی به کارشناسان و از جمله دکتر مثنوی ارائه شده است. مطالعه اين تحقيقات به تمامی کارشناسان و علاقه مندان به موضوع زلزله تهران توصيه می شود.
وی مطرح کرد که تهران بالای ۸ ميليون نفر جمعيت دارد و يکی از آسيب پذيرترين کلان شهرهای دنيا در مقابل زلزله است. برآورد هايی که توسط مرکز مديريت بحران شهرداری و با همکاری گروه ژاپنی جايکا به انجام رسيد، نشان می دهد که در تهران۳۸۰ هزار نفر کشته خواهند شد. وقوع زلزله در تهران برای کل کشور بسيار فاجعه بار خواهد بود. تهران نقش ويژه ای در کل کشور دارد. سرمايه گذاری در تهران با کل کشور برابر است. از طرف ديگر ما در کل کشور ۲ ميليون مهاجر و ۴ ميليون محروم داريم که بخش قابل توجهی از آنان در تهران ساکن هستند. با توجه به اين اقشار موضوع امنيت تهران پس از وقوع زلزله امری حساس خواهد بود.

• نقطه شروع در بررسی ها
مهندس گيوه چی دانشجوی کارشناسی ارشد مديريت در سوانح طبيعی، در يک بحث آکادميک به يک نکته جالب و در عين حال تعيين کننده اشاره کرد. وی مفهوم پيوستگی زمان در مديريت حوادث غيرمترقبه را مورد بحث قرارداد و دو نگرش را مطرح ساخت. در نگرش اول زمان به سه بخش تقسيم می شود:
۱- پيش از سانحه.
۲ - حين سانحه.
۳- پس از سانحه.
در نگرش دوم، تقسيم فوق به صورت ۱- زلزله پيشين، ۲ - زمان کنونی و ۳ - زلزله محتمل آينده تقسيم می شود. شايد برای برخی در نظر اول اين دوگونه تقسيم بندی، تفاوتی در عمل نداشته باشد وليکن در صورت توجه به عمق مفاهيم متوجه می شويم که در تقسيم بندی اول چون هنوز حادثه ای واقع نشده است، به طور طبيعی مفهوم «پيش از حادثه» به فراموشی سپرده می شود. زمانی که حادثه واقع شد، مفهوم «پيش از وقوع حادثه» برای ما معنی پيدا می کند و شايد بيشتر برای تاسف خوردن مفيد باشد. براساس اين تقسيم بندی افراد می گويند، ای کاش ديروز اين کار را می کردم يا ای کاش فلان جنس را خريده بودم و.... در حالی که در ديدگاه دوم نقطه شروع، «زلزله پيشين» است. همواره می توان آن را بررسی کرد و از آن درس گرفت، خود را مجهز کرد و برای زلزله بعدی برنامه ريزی کرد.

• مطالعات ژئوديناميک تهران
دکتر مدد رئيس سازمان نقشه برداری بحث خود را با بررسی حرکات تکتونيکی آغاز کرد و گفت که حرکات تکتونيکی علت وقوع زلزله است و در عين حال همين حرکات ايران را منبع نفت و گاز و ساير عنصرهای جدول مندليف کرده است. وی در ادامه صحبت هايش گفت که حرکات زمين در نقاط مختلف ايران به دقت اندازه گيری می شود. به عنوان مثال دشت طوس که در مسير خط لوله گاز سرخس به طوس قرار دارد، طی ۲۷۰ روز اخير ۱۷ سانتيمتر نشست داشته که با توجه به سرعت اين حرکت، ميزان نشست تا آخر سال جاری به ۳۰ سانتيمتر خواهد رسيد. توجه به اين موضوع برای مسئولان برق و گاز و غيره بسيار اهميت دارد اين اطلاعات در اختيار آنان قرار داده شود تا در برنامه ريزی های خود و همچنين در حفاظت از تاسيسات موجود استفاده شود. دشت همدان در طول سال ۵/۲ سانتيمتر به سمت شمال شرق حرکت می کند. اين اندازه گيری ها بسيار مهم است و علاوه بر استفاده از آن در جريان مطالعات، برای مسئولان شبکه های سراسری اعم از نفت و گاز و برق و آب و... دارای اهميت ويژه ای است. وی د�