نقش سوریه در مذاکره ایران و آمریکا
4 تير 1385
در حال حاضر کشورهای عربی می خواهند بدانند که دمشق تا چه حد با حل مناقشه ایران – آمریکا در نتیجه ارائه بسته مشوق های اروپا کنار خواهد آمد. بسته ای که تضمین می کند تهران از انرژی هسته ای برای اهداف صلح آمیز و نه دستیابی به سلاح هسته ای استفاده خواهد کرد.
شبکه خبری دارالحیات وابسته به روزنامه الحیات چاپ لندن با طرح این موضوع می گوید که اگر مساله اصلی موفقیت مذاکرات ایران با جامعه جهانی به رغم واکنش های مثبت از سوی تهران باشد، تردیدهایی که در مورد امکان موفقیت این مذاکرات وجود دارد، منجر به طرح سوال هایی فرضی در مورد موضع سوریه در قبال مذاکرات ایران با جامعه جهانی می شود.
این سوال ها از زوایای مختلفی مطرح می شوند که مهم ترین آنها از این قرارند: آیا تهران به دمشق به عنوان شریک خود در مذاکرات جهانی نگریسته و در نتیجه در پی تبدیل آن به همراه خود در این توافق است؟ و یا اینکه آیا ائتلاف اروپا – آمریکا حاضر است سوریه را در چنین توافقی بپذیرد یا ترجیح می دهد میان توافق احتمالی با ایران و شاید بعدا با سوریه تمایز قائل شود؟
در پایان هم اینکه آیا به نفع سوریه است که از مذاکره ای که به مصالحه با ایران می انجامد خرسند باشد؟یا اینکه بهتر است مذاکراتی موازی با ایران داشته باشد که از آن بیشترین استفاده را برده ولی مشخصا به روابط سوریه با غرب مربوط باشد؟
تمامی این سوال ها در مورد موضع سوریه، در نتیجه برداشت عموم مقامات ارشد کشورهای عربی و غربی مطرح می شود که مکررا می گویند سوریه پیرو ایران است و مدت ها از زمانی گذشته که روابط سوریه با ایران، کارتی بود که سوریه با آن با کشورهای عربی و غربی در طول حکومت حافظ اسد بازی می کرد. این برداشت بر رفتار واشنگتن، اروپا، ریاض و قاهره در قبال دمشق تاثیر گذاشته زیرا از پاییز سال گذشته و پس از حمایت ایران از سوریه علیه فشارهایی که بر آن وارد می شد، دمشق بسیار به تهران نزدیک شده است.
چنین برداشتی به علاوه روابط نزدیک ایران و سوریه، مانع از پیش قدم شدن ریاض، قاهره، واشنگتن، پاریس و دیگر دولت های مرتبط با دمشق، شد و در مورد نقش سوریه و لبنان و عراق هم تغییر پیدا کرد.
با اینکه سران عرب به شدت خواهان حفظ روابط خوب با سوریه بوده و از تلاش برای متقاعد کردن این کشور در مورد تغییر نقش خود در لبنان و عراق دست بر نداشتند، اما با سران کشورهای غربی در یک موضوع اتفاق نظر دارند و آن ناامیدی از سوریه است. دلیل آن هم این است که آنها بارها از سوریه خواسته اند که مسیر جدیدی را برای عادی سازی روابط با جامعه جهانی در پیش گیرد و موفق نشده اند.
سوریه به جای اینکه در ارتقای تقویت روابط تهران و کشورهای عرب مانند زمان حافظ اسد ایفای نقش کند با ناتوانی خودنشان داده که روابط ایران – عربستان و ایران – قاهره به تنهایی بیشتر از سوریه است که البته این روابط جدای از روابط پنهانی و آشکار ایران با کشورهای حاشیه خلیج فارس است که عمدتا بر مبنای مسائل امنیتی قرار دارد و اخیرا موضوع عراق و لبنان را هم شامل شده است.
با اینکه پیمان های همکاری میان تهران – دمشق از جمله تازه ترین آنها در زمینه دفاعی حاکی از آن است که در صورت توافق ایران و جامعه جهانی، سوریه نادیده گرفته نمی شود ولی عده ای در دولت دمشق نگرانی هایی دارند که از احتمال مذاکره ایران و آمریکا در مورد عراق ناشی می شود و در آن نقشی برای سوریه در نظر گرفته نشده است.
به نظر می رسد که دمشق اکنون باید خود را از تهران متمایز کند تا در صورت توافق جهانی بخشی از نقش سیاسی خود را دوباره بدست آورد. اما تا چه حد می تواند این نقش را پیدا کرده و از حمایت ایران مستقل شود؟
منبع: آفتاب