دادگاه جهانی - فرایندی گریز ناپذیر

از روزنامه اعتماد ملی
سرآغاز: ادموند برك می گوید: «تمام آنچه كه برای موفقیت شیطان لازم است این است كه انسان‌های درستكار بی‌تفاوت باشند و كاری انجام ندهند». از این رو رویکرد ما و بی تفاوتی یا حساسیت ورزی مان نسبت به وقایعی که با حیات و امنیت انسان ها سر وکار دارد اهمیت می یابد. در واپسین روزهفته پیش، خبر صدور حکم جلب عمرالبشیر رئیس جمهور سودان از سوی دادگاه لاهه به اتهام جنايت عليه بشريت و جنايات جنگی در دارفور، در صدر اخبار جهانی قرار گرفت و گفتگو درباره آن هنوز پایان نیافته است. این نخستین بار است که دادگاه رسیدگی به جرائم جنگی حکم بازداشت رهبری را که هنوز در راس کار است، صادر می کند. آنچه در این زمینه پرسش برانگیز بود اینکه تعدادی از کشورها مبادرت به محکومیت این رأی کردند.
موضوع اتهام: دارفور يک منطقه خشک و فقير در غرب سودان است که همواره شاهد تنش بين اعراب و آفريقاييان بر سر حق برخورداری از چراگاه و زمين قابل کشت بوده است. در سال ۲۰۰۳ به خاطر تبعیض‌های دولت مرکزی سودان علیه آنها دست به شورش زدند و در این منطقه‌ که اکثر ساکنان آن آفریقایی تبار هستند جنگی آغاز شد . پاسخ دولت سودان حمله نظامی و استفاده از گروه شبه‌نظامی بود. گروه موسوم به جانجوید از شبه نظامیان عرب تبار دارفور تشکیل شده و افراد آن به ارتکاب قتل، تجاوز جنسی، سوزاندن روستاها و غارت اموال اکثریت آفریقایی تبار ساکن دارفور متهم شده اند . این شبه نظاميان متهم هستند توسط دولت مرکزی سودان تجهيز می شوند. مقامات سودانی اين اتهام را رد کرده و گفته اند که با تقويت نيروهای پليس و ارتش خود در دارفور در صدد بوده اند از اهالی اين منطقه حمايت کنند. یک هیات تحقیق به سرپرستی جودی ویلیامز از فعالان مبارزه علیه کاربرد مین زمینی و برنده جایزه صلح نوبل، بر اساس مصوبه شورای حقوق بشر سازمان ملل تشکیل شد. روز دوشنبه، 12 مارس2007 گروه تحقیق،گزارش خود را انتشار داد که در آن آمده است "دولت سودان در سازماندهی و هماهنگ کردن جنایات علیه ساکنان غیرنظامی" در اين منطقه دست داشته است.اعضای هیات خواستار اجازه دولت سودان برای ورود به دارفور شده بودند اما چنین اجازه ای صادر نشد و دولت سودان، که در ابتدا با انجام تحقیقات بین المللی موافقت کرده بود، اعلام داشت که در نظر ندارد با گزارشگران سازمان ملل همکاری کند.سازمان ملل متحد کوشيده است با فشار بر دولت سودان مانع از ادامه خشونت در دارفور شود اما در اين زمينه موفقيت چندانی نداشته است. اتحاديه آفريقا با ميانجيگری بين دولت سودان و گروه های شورشی در صدد بر آمد به اين بحران خاتمه دهد اما اين اقدام نيز نتيجه نهايی نداد.در حال حاضر، کشورهای عضو اتحاديه آفريقا واحدهايی متشکل از سه هزار سرباز را به منظور جداکردن دو طرف به دارفور اعزام کرده اند.
گزارش هیات تحقیق سازمان ملل در عین حال گروه های مسلح شورشی را نیز به نقض فاحش قوانین بین المللی ناظر بر رعایت حقوق بشر و نادیده گرفتن ضوابط بشردوستانه متهم می کند. گفته می شود تا کنون حدود دويست هزار نفر در جريان جنگ جان خود را از دست داده وهمچنين، دو ميلیون نفر از خانه های خود آواره شده و به هزاران روستا به خصوص روستاهای محل سکونت آفريقايی تباران دارفور خسارات سنگين وارد شده است. در اردوگاه های پناهندگان، آب، غذا و داروی کافی وجود ندارد.
ژوئيه 2004 دولت سودان متعهد به پايان دادن به خشونت های دارفورشد. دولت سودان در دیدار با دبیر کل سازمان ملل متحد متعهد شد با خلع سلاح شبه نظامیان جلوی جنگ را بگیرد اما علیرغم این تعهد خشونت ها همچنان ادامه یافت.گروههای حقوق بشر می گويند که شبه نظاميان عرب تحت حمايت دولت سودان، علاوه بر راندن يک ميليون نفر از خانه هايشان، مسئول اعدام صحرايی بسياری از افراد غيرمسلح و نيز تجاوزهای دسته جمعی به گروه وسيعی از زنان هستند.
متن کامل مقاله