چگونه میتوان اعتماد سازی کرد؟

رهبران ایران انتظار دارند با مانور نظامی اخیر در خلیج فارس که نمایش ابزار «به آتش کشیدن تنگه هرمز» است، آمریکا و کشورهای غربی را از دخالت نظامی در ایران بترسانند، اما احتمال دیگر این است که آنها تدارک وسیعتر و مخربتری برای مقابله با ایران در نظر بگیرند. دو ماه قبل، تونی بلر نخست وزیر بریتانیا در پارلمان این کشور گفت در نظر بگیرید، کشوری که بدون سلاح هستهای چنین حرفهایی می زند، اگر اسلحه اتمی در اختیار داشته باشد چه خواهد کرد.

شورای امنیت سازمان ملل متحد با انتشار بیانیهای از دولت ایران خواست که ظرف 30 روز تمام فعالیتهای غنی سازی را متوقف کرده و با آژانس بین المللی انرژی اتمی همکاری کند.
در نشست 30 مارس وزرای پنج کشور آمریکا، آلمان، بریتانیا، روسیه و فرانسه در برلین، فرانک والتر شتاینمایر وزیر امور خارجه آلمان به خبرنگاران گفت ایران جز همکاری با جامعه جهانی و یا انزوای بینالمللی هیچ گزینه دیگری ندارد. او اضافه کرد،نشست برلین پیامیاست برای ایران، تا نشان بدهد که جامعه جهانی در برابر برنامههای هستهای ایران موضعی هماهنگ و یکپارچه دارد. و تا ایران در این زمینه اعتماد سازی نکند و خواستههای آژانس بینالمللی انرژی اتمی را برآورده نسازد، شورای امنیت ناظر بر امور خواهد بود. وزیر امور خارجه فرانسه دوست بلازی دراین زمینه گفت، آنچه که ما میخواهیم و راهی که دنبال میکنیم تعلیق کامل فعالیتهای هستهای در ایران است.

سیاست راهبردی جمهوری اسلامی در مقابله با خطری که از سوی آمریکا و کشورهای غربی احساس میکند، از مدتها قبل معین شده است. در گفتوگویی که در مهر ماه سال گذشته حسن روحانی در شورای عالی انقلاب فرهنگی انجام داده نشانههایی از این سیاست دیده میشود. او میگوید: « اما این سوال که همه با چرخه سوخت ما مخالفند، پس چه راهی وجود دارد؟ باید عرض کنم که ما به یک فرصت نیاز داریم تا بتوانیم این توانمندی خود را به فعلیت برسانیم. یعنی اگر ما یک روزی بتوانیم این چرخه را کامل کنیم و دنیا در برابر عمل انجام شده قرار بگیرد، در آن صورت قضیه فرق میکند. دنیا نمی خواست پاکستان به بمب اتم برسد و برزیل هم چرخه سوخت داشته باشد. ولی برزیل به چرخه سوخت و پاکستان هم به بمب رسیدند. و بعدا دنیا با آنها تعامل کرد.» روشن است کسی با چرخه سوخت ایران مخالف نیست. ایران به عنوان عضو پیمان منع گسترش سلاحهای اتمی حق استفاده صلح آمیز از انرژی اتمی حتی تولید سوخت اتمی را هم دارد این در مورد برزیل هم صادق بود چون برزیل هم عضو این پیمان است و استفادهاش از انرژی اتمی کاملا صلح آمیز است. ظاهرا روحانی با زبان استعاره صحبت می کند و شنوندگانش هم میدانند او چه میگوید. در این گفته اگر چرخه سوخت و نمونه برزیل را حذف کنیم، هدف دولت ایران روشن می شود با تولید سلاح اتمی دنیا را در مقابل عمل انجام شدهای قرار میدهیم با داشتن سلاح اتمی دیگر هیچ کشوری نمیتواند به ما حمله کند و بالاخره آنها مجبورخواهند شد ایران اتمی را به رسمیت بشناسند. روحانی در جای دیگر می گوید:« البته ما سال گذشته [سال 83] که شورای امنیت را به تعویق انداختیم خیلی منفعت بردیم به خاطر اینکه سال گذشته اصلا آمادگی برای شرایط شورای امنیت را نداشتیم اما از سال گذشته تا به حال جلسات فراوانی با بخش اقتصادی، امنیتی و سیاسی برگزار کردیم. در واقع الان[مهر 84] خودمان را نسبت با سال گذشته برای شورای امنیت خیلی آمادهتر کردهایم چون در ماههای گذشته طرحهای مورد نیاز را آماده کردیم.» اینطور که روحانی در سخنانش بارها تکرار میکند، برای سران جمهوری اسلامی رفتن پرونده اتمی ایران به شورای امنیت از سالها قبل روشن بوده ، هدف آنها در این فاصله به عقب انداختن آن، وقت تلف کردن و کش دادن مذاکرات تا زمان ساختن بمب اتمی بوده است.

اکنون هفت ماه پس از زمان این سخنرانی، جمهوری اسلامی باید برای مقابله با اقدامات شورای امنیت آمادگی بیشتری بدست آورده باشد. یک هفته قبل از شروع رزمایش موسوم به «پیامبر اعظم» در خلیج فارس ، رحیم صفوی فرمانده سپاه پاسداران در تلویزیون ایران گفت: هر تهدیدی علیه تاسیسات اتمی کشور میتواند امنیت منطقه خلیج فارس و از آن طریق صدور جهانی نفت را به خطر بیاندازد. تامین انرژی جهانی بطور مستقیم به امنیت ایران مربوط میگردد. در صورت حمله به ما، ما در تمام سطوح از خودمان دفاع خواهیم کرد. ما بدنبال هیچ گونه تقابلی نیستیم و تهدیدی برای کشور دیگر بشمار نمیآییم و سیاست تشنج زدایی را تعقیب میکنیم، اما اگر ما را به جنگ تهدید کنند ما در دفاع از خود تردید نخواهیم کرد. او در همین سخنرانی از مانور دریایی این هفته خبر داد. در رزمایش اخیر ایران موشکهای جدیدی را آزمایش کرد که ظاهرا چندین هدف را مورد حمله قرار میدهند و با رادار قابل ردیابی نیستند. موشک زیرآبی که کشتی های دشمن را غرق میکنند و رکورد سرعت را در این زمینه شکستهاند، و قایق پرندهای که ده متر بالاتر از آب پرواز میکند و هیچ راداری نمی تواند آن را ببیند. این قایق پرنده که فقط یک سرنشین دارد احتمالا برای عملیات انتحاری طراحی شده است. مجموعه سلاحهای آزمایش شده ابزاری هستند که باید تهدیدهای سردار صفوی را در صورت لزوم تحقق ببخشند.

تفاوت ایران با هند و پاکستان و کره جنوبی در این است که هند و پاکستان پیمان منع گسترش سلاحهای هستهای را امضاء نکرده بودند و کره شمالی هم عضویت خود را در این پیمان پس گرفت. آنها توانستند تا آخرین لحظه برنامه تولید سلاح اتمی خود را مخفی نگهدارند. هیچیک از این کشورها سیاست تهاجمی نداشتند، هند برای ایجاد تعادل و دفاع در مقابل چین سلاح هستهای تولید کرد و پاکستان برای دفاع در مقابل هند و کره شمالی برای حفظ خود در مقابل کره جنوبی و باجگیری از غرب. هیچ کدام از آنها آمریکا و یا کشورهای غربی را تهدید نمی کردند. هیچکدام به فکر صدور انقلاب نیستند و هیجکدام حامی سازمانهای تروریستی نبودهاند و هیچ کدام نمیخواهند کشور دیگری را از نقشه جغرافیا محو کنند. هند کشور دوست و متحد عملی با آمریکا است و پاکستان در دوران جنگ مجاهدین افغانی در مقابل اشغال نظامی این کشور توسط ارتش شوروی و پس از یازده سپتامبر و جنگ با رژیم طالبان همکاری نزدیکی با دولت آمریکا دارد.

نگرانی کشورهای غربی از سیاستهای ایران فقط به تلاش برای دستیابی به سلاح هستهای محدود نمیشود دولت ایران دشمنی با اسرائیل به محور اصلی سیاست خارجی خود مبدل ساخته است. رژیم ایران هر سال در رژه نظامی ارتش و سپاه در بالای جایگاههای تماشاگران و یا بر روی موشکهای شهاب مینویسد اسرائیل را نابود خواهیم کرد. احمدی نژاد در کنفرانسی که «جهان بدون صهیونیسم و آمریکا» نام داشت گفت اسرائیل باید از نقشه جغرافیا محو شود. ایران دردشمنی با اسرائیل، از همه کشورهای عربی و حتی خود فلسطینیها هم افراطیتر است. ایران یکی از پیگیر ترین حامیان سازمانهای تروریستی اسلام سیاسی است. گزارشهای متعددی در مورد زندگی برخی از رهبران القاعده در ایران منتشر شده، در مورد یک بمب گذاری توسط سازمان القاعده در عربستان سعودی، دستور اینکار تلفنی از داخل ایران فرستاده شده. ایران بوجود آورنده حزب الله لبنان و منبع اصلی حمایت مالی، آموزشی و تدارکاتی این سازمان است. حزب الله در اتحاد با نیروهای سوری با استقلال لبنان و قطع نفوذ سوریه در آن مخالفت میکند وعامل مهم بی ثباتی در دمکراسی نو پا و در حال رشد این کشور است. ایران منبع مهم حمایت مالی و تدارکاتی گروههای شبه نظامی شیعه در عراق است. رهبران سنی عراق، ایران را به دامن زدن به جنگهای فرقهای در این کشور متهم میکنند، و دیدار رسمی مقتدا الصدر رهبر شبه نظامیان شیعه بنام جیش مهدی با رهبران جمهوری اسلامی و دیدار دوباره و غیر رسمی او که مخفی نماند، این اتهامها را تقویت میکند.
پدیده احمدی نژاد به عنوان رییس جمهور کشور، خودش به تنهایی یکی از عوامل مهم نگرانی کشورهای غربی از ایران است. سیاست بدست آوردن سلاح هستهای حمایت از تروریسم اسلامی، ایجاد و حمایت از حزب الله لبنان ایجاد گروهای شبه نظامی عراقی و ...اتفاقهای جدیدی نیستند. ده تا بیست سال است که از اجزاء سیاست خارجی ایران بهشمار میروند، آنچه که جدید است نقش تبلیغی احمدی نژاد و همراهان او در شرور نشان دادن جمهوری اسلامی است. او یکبار برای تهدید کشورهای غربی گفت ما تکنولوژی هستهای را در اختیار 150 کشور جهان سوم قرار خواهیم داد. این گفته تایید همان چیزی است که آمریکا سالهاست به عنوان خطر افتادن سلاح هستهای در دست گروههای تروریستی، مطرح می کند. گفتههای او در مورد کورههای آدم سوزی در اروپا تاثیری مخربتر از در اختیار داشتن چندین بمب اتمی داشت. پس از این سخنان خانم مرکل صدر اعظم آلمان گفت: « وقتی نازیها در آلمان قدرت میگرفتند، خیلی از کشورهای خارجی میگفتند از این سخنان هیجان زده نشوید اینها لاف و گزافی بیش نیستند، و آنها قادر به عملی کردن این شعارها نخواهند بود، و به نظر من اگر این کشورها به موقع عکس العمل دیگری نشان میدادند بسیاری از فجایع اتفاق نمی افتاد.» روزنامههای بلواری آلمان احمدی نژاد را «رئیس جمهور فاشیست ایران» مینامند.
رهبران ایران انتظار دارند با مانور نظامی اخیر در خلیج فارس که نمایش ابزار «به آتش کشیدن تنگه هرمز» است، آمریکا و کشورهای غربی را از دخالت نظامی در ایران بترسانند، اما احتمال دیگر این است که آنها تدارک وسیعتر و مخربتری برای مقابله با ایران در نظر بگیرند. دو ماه قبل، تونی بلر نخست وزیر بریتانیا در پارلمان این کشور گفت در نظر بگیرید، کشوری که بدون سلاح هستهای چنین حرفهایی می زند، اگر اسلحه اتمی در اختیار داشته باشد چه خواهد کرد.

با وجود همه اینها آنچه که اکنون سران پنج کشور از ایران میخواهند اعتماد سازی است. در چنین شرایطی دولت ایران چگونه میتواند اعتماد سازی کند؟ در وهله اول ایران باید خواستههای شورای امنیت را براورده کند تا پرونده ایران وارد مرحله بعدی نشود. یعنی توقف غنی سازی و همکاری جدی (بدون وقت تلف کردن) با آژانس انرژی اتمی. اعتماد سازی واقعی فقط با چرخش 180 درجهای در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ممکن است. اقدام شجاعانه قذافی در خارج کردن کشورش از انزوای سیاسی و ورود به جامعه جهانی نمونه موفق بدست آوردن اعتماد جهانی است.