کارشناسان امنیت ملی آمریکا از حفظ برجام پشتیبانی می‌کنند
نشریه نیویورک تایمز در وبسایت خود از بیانیه‌ی گروهی فراحزبی در باره برجام خبر داده که بیش از یکصد کارشناس امنیت ملی آمریکا را شامل می‌شود، از جمله ۵۰ مقام بازنشسته‌ی نظامی و همچنین چهار سفیر پیشین ایالات متحده در اسرائیل.
چهره‌های دیپلماتیک و نظامی‌ای که این بیانیه‌ای را امضا کرده و انتشار داده‌اند، از هر دو حزب دموکرات و جمهوری‌خواه هستند و سابقه‌ی فعالیت‌های طولانی و تجربه‌‌‌ای چنددهه‌ای در عرصه سیاست خارجی دارند.
این گروه فراجناحی در بیانیه‌ی خود به رویکرد آمریکا به توافق هسته‌ای با جمهوری اسلامی و برجام پرداخته است؛ توافقی که دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا از آن به عنوان “بدترین توافق” تاریخ آمریکا یاد کرده است.
این گروه عنوان “ائتلاف ملی جلوگیری از دسترسی ایران به سلاح هسته‌ای” را برای خود برگزیده و در بیانیه‌ای خود ۱۰ استدلال در راستای حفظ برجام مطرح کرده است. به باور این گروه خروج آمریکا از برجام هیچگونه دستاوری برای این کشور در پی نخواهد داشت.
بازرسی‌های کارشناسان سازمان ملل، حفظ روابط نزدیک با هم‌پیمانان اروپایی و همچنین امکان دستیابی به توافق هسته‌ای با کره‌شمالی از جمله نکاتی است که این گروه در بیانیه‌ای خود به آنها اشاره کرده‌اند.
ضرورت پایبندی ترامپ به تعهدات آمریکا
در بیانیه‌ی این گروه که از هر دو حزب بزرگ در آن حضور دارند، از جمله آمده است: «پرزیدنت ترامپ باید به تعهد خود در قبال توافق اتمی با جمهوری اسلامی عمل کند. این کار سودهای درخورتوجهی خواهد داشت و اهرم آمریکا در توافق کردن با کره شمالی و همچنین ایران را تقویت خواهد کرد. این کار افزون بر این، اعتبار آمریکا در وفاداری به حرفش و همچنین نفوذ آمریکا در اجرای نقش راهبردی‌اش در جهان را تقویت می‌کند.»
رایان کراکر، سفیر پیشین آمریکا در کشورهای خاورمیانه از جمله افغانستان، سوریه و لبنان، برنت اسکوکرافت، مشاور امنیت ملی پیشین آمریکا، مایکل هایدن، رئیس پیشین آژانس امنیت ملی آمریکا و سیا و ویلیام جی. فالون، فرمانده پیشین “فرماندهی مرکزی ایالات متحده از جمله امضاکنندگان برجسته‌ی این بیانیه هستند.
گفته می‌شود که دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا ممکن است در طی دو ماه آینده در مورد خروج ایالات متحده از برجام تصمیم‌گیری کند.
ترامپ معتقد است که برجام (برنامه جامع اقدام مشترک) مانع ادامه برنامه‌های موشکی مناقشه‌برانگیز جمهوری اسلامی نشده، جلوی اقدام‌های “بی‌ثبات‌کننده” این کشور در منطقه را نگرفته و محدودیت زمانی مناسب را برای فعالیت‌های هسته‌ای ایران لحاظ نکرده است.
طبق مصوبه کنگره آمریکا، رئیس جمهور باید در دوره‌های ۱۲۰ روزه درباره تعلیق تحریم‌های هسته‌ای علیه جمهوری اسلامی تصمیم بگیرد. ترامپ آخرین بار در تاریخ ۲۲ دی ماه سال گذشته خورشیدی تعلیق تحریم‌ها را تمدید کرده بود. او عین حال تصریح کرده بود که این کار را احتمالا برای “آخرین بار” انجام داده و تکرار آن مستلزم اصلاح برجام است.
آمادگی ایران برای برخورد با سناریوهای مختلف
به گفته‌ی عباس عراقچی، معاون سیاسی وزیر خارجه جمهوری اسلامی، ایران خود را از ماه‌ها پیش برای سناریوهای مختلف در باره برجام آماده کرده است.
عباس عراقچی، معاون وزیر خارجه جمهوری اسلامی
او روز دوشنبه (۶ فروردین / ۲۶ مارس) تصریح کرد، کشورهای اروپایی و مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، فدریکا موگرینی بارها گفته‌اند برجام یک توافق امنیتی است و به طور مستقیم با امنیت منطقه و بین‌الملل سروکار دارد و عواقب هرگونه اختلال در آن برای جامعه بین‌المللی “سنگین” خواهد بود.
اگر چه کشورهای اروپایی بر اهمیت حفظ برجام تأکید دارند، اما مواضع بریتانیا، فرانسه و آلمان در هفته‌های گذشته دست‌کم در مورد نقش منطقه‌ای جمهوری اسلامی و برنامه‌های موشک‌های بالستیک ایران به مواضع دونالد ترامپ نزدیک شده است. آنان به رغم نگرانی‌های فزاینده معتقد هستند که برنامه‌ی موشکی ایران باید به‌طور جداگانه بررسی شود.
توافق هسته‌ای با جمهوری اسلامی و گروه ۵+۱ در سال ۲۰۱۵ به امضا رسید. در این توافق بخش‌های مهمی از برنامه اتمی ایران در قبال لغو تدریجی تحریم‌های هسته‌ای به حال تعلیق درآمده است.
***
هشدار عراقچی نسبت به “عواقب سنگین اخلال در برجام”
معاون سیاسی وزیر خارجه ایران می‌گوید این کشور از ماه‌ها پیش خود را برای سناریوهای مختلف درباره برجام آماده کرده است. او تاکید کرد که اخلال در برجام برای منطقه “پرآشوب” خاورمیانه تبعات سنگینی خواهد داشت.
عباس عراقچی با بیان این که آمریکا و متحدان منطقه‌ای این کشور در پی مهار ایران هستند گفت: «یکی از راه‌های مهار جمهوری اسلامی از دید آنها افزایش تحریم‌ها، برگرداندن تحریم‌های نفتی و کشتیرانی و تمام موارد قبلی است که برجام مانع بزرگی در مقابل آنها ایجاد کرده، به همین دلیل تلاش می‌کنند تا برجام را از سر راه بردارند.»
معاون سیاسی وزیر خارجه و مذاکره‌کننده ارشد هسته‌ای ایران می‌گوید امید این کشورها برای مهار جمهوری اسلامی “واهی” است و آنها نه در گذشته موفق به این کار شدند نه در آینده خواهند شد.
عراقچی روز دوشنبه (۶ فروردین/ ۲۶ مارس) با اشاره به حمله‌های شدید رئیس جمهوری آمریکا به توافق هسته‌ای و برجام به خبرگزاری ایسنا گفته است: «اکنون بیش از یک سال است که ترامپ تلاش می‌کند تا برجام را از بین ببرد یا اصلاحاتی را انجام دهد که از دید ایشان معایب آن برطرف شود که در این زمینه نیز ناکام مانده است.»
دونالد ترامپ در دوران مبارزات انتخاباتی سال ۲۰۱۶ نیز بارها توافق هسته‌ای میان شش قدرت جهانی (آمریکا، روسیه، چین، فرانسه، بریتانیا و آلمان) با ایران را بدترین توافق تاریخ خوانده و گفته بود اگر نواقص برنامه اجرایی آن برطرف نشود به آن پایبند نخواهد ماند.
ترامپ معتقد است برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) مانع ادامه برنامه‌های موشکی مناقشه‌برانگیز ایران نشده، جلوی اقدام‌های “بی‌ثبات‌کننده” این کشور در منطقه را نگرفته و محدودیت زمانی مناسب را برای فعالیت‌های هسته‌ای جمهوری اسلامی لحاظ نکرده است.
مطابق مصوبه کنگره آمریکا، رئیس جمهور باید در دوره‌های ۱۲۰ روزه درباره تعلیق تحریم‌های هسته‌ای علیه ایران تصمیم بگیرد. ترامپ بار گذشته ۲۲ دی ماه تعلیق تحریم‌ها را تمدید کرد و در عین حال گفت این کار را احتمالا برای “آخرین بار” انجام داده و تکرار آن مستلزم اصلاح برجام است.
هشدار در مورد آینده “منطقه‌ای پرآشوب”
عراقچی درباره پیامدهای خروج احتمالی آمریکا از برجام گفته است: «زمانی که مذاکره و توافقی می‌کنند، طرف دیگر توافق به تمام تعهدات خود پایبند است و آنها هستند که تعهدات خود را زیر پا می‌گذارند و از توافق خارج می‌شوند، باید مسئولیت کار خود را بپذیرند. اعتبار آنها قطعا در سطح جهانی از دست خواهد رفت و تبعات و عواقب سنگینی را برای منطقه خواهد داشت. منطقه ما منطقه‌ای پرآشوب است.»
معاون سیاسی وزارت خارجه ایران می‌گوید کشورهای اروپایی و مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، فدریکا موگرینی بارها گفته‌اند برجام یک توافق امنیتی است و به طور مستقیم با امنیت منطقه و بین‌الملل سروکار دارد و عواقب هرگونه اختلال در آن برای جامعه بین‌الملل “سنگین” خواهد بود.
به رغم تاکید کشورهای اروپایی بر اهمیت حفظ برجام، مواضع بریتانیا، فرانسه و آلمان در هفته‌های گذشته دست‌کم در مورد نقش منطقه‌ای و برنامه‌های موشک‌های بالستیک ایران به مواضع دونالد ترامپ بسیار نزدیک شده است.
برخی از ناظران احتمال می‌دهند کشورهای اروپایی برای متقاعد کردن آمریکا به حفظ برجام، آماده اعمال تحریم‌های غیرهسته‌ای شدیدتری علیه جمهوری اسلامی باشند.
بر این اساس سناریوهای احتمالی آینده برجام، به خصوص با موضع‌گیری اخیر سه کشور اروپایی طرف توافق هسته‌ای متنوع‌تر و مبهم‌تر از همیشه است.
تغییرات اخیر در دولت ترامپ و معرفی جان بولتون به عنوان مشاور ارشد امنیت ملی و مایک پومپئو، رئیس پیشین سازمان سیا به عنوان وزیر خارجه که هر دو بر خلاف پیشینیان خود از مخالفان سرسخت توافق هسته‌ای هستند نیز نگرانی‌ها نسبت به آینده برجام را افزایش داده است.
ناامیدی ایران از اروپا؟
علائالدین بروجردی چهارم فروردین در اظهاراتی که بوی ناامیدی از اروپا از آن به مشام می‌رسد به ایسنا گفت: «آمریکایی‌ها بنا دارند سیاست‌های تندتری را نسبت به جمهوری اسلامی ایران اتخاذ کنند و ما باید در مقابل نگاه به شرق به ویژه چین و روسیه را تقویت کنیم.»
در مورد سودمندی این رویکرد تردیدهای جدی وجود دارد؛ چین و روسیه گرچه با ایران روابط تجاری قابل اعتنایی دارند، در دوره مناقشه بر سر فعالیت‌های هسته‌ای جمهوری اسلامی به تمام قطعنامه‌های تحریمی علیه این کشور رأی موافق دادند.
عباس عراقچی با تاکید بر این که جمهوری اسلامی از ماه‌های پیش برای “همه سناریوهای محتمل” راهکار پیش‌بینی کرده گفته است: «حتما ما در شرایطی که ترامپ و دیگران تصمیمی را علیه برجام اتخاذ کنند، آماده واکنش فوری و سریع هستیم و از منافع مردم ایران به صورت کامل دفاع خواهیم کرد.»
اشاره عراقچی به “ترامپ و دیگران” شبهه ناامیدی ایران از سه کشور اروپایی را تقویت می‌کند. بروجردی می‌گوید سیاست‌های ایران در مورد مسائل هسته‌ای “در سطح بالاتر از وزارت خارجه، در شورای عالی امنیت ملی” اتخاذ می‌شود و تا جایی که او اطلاع دارد سمت و سوی این سیاست‌گذاری‌ها در همان جهت “تقویت نگاه به شرق” است.
بیشتر بخوانید:
آمریکا و متحدان اروپایی: آزمایش‌های موشکی ایران متوقف شود
عراقچی: برجام با این وضعیت پابرجا نخواهد ماند
دویچه وله
