اعتراضات بازاریان تهران، اصفهان، اراک و کرمانشاه

عتصاب و اعتراض کسبه در تهران برای روز دوم ادامه یافته و دامنه آن به بعضی شهرستان‌ها نظیر اصفهان، اراک و کرمانشاه گسترش پیدا کرده است.

ویدیوهایی که به دست بی‌بی‌سی فارسی رسیده نشان می‌دهد که روز سه شنبه در خیابان لاله زار تهران تجمعات و اعتراضاتی برگزار شد و سطل های بزرگ زباله در وسط خیابان آتش زده شدند. برخی معترضان می گویند که ماموران انتظامی با باتوم های خود به موتورها و ماشین های پارک شده در محل ضربه زدند و خسارت وارد کردند.

اکثر مغازه‌های خیابان لاله‌زار روز سه شنبه بسته بود؛ بازار عباس آباد -بازاری در بازار بزرگ- هم تعطیل شد.

بسیاری از شعارهای مردم معترض سیاسی و علیه حکومت جمهوری اسلامی یا مداخله نظامی ایران در منطقه بود، از جمله این که “سوریه را رها کن، فکری به حال ما کن” یا “بی غیرت ‏ها حیا کنید، مملکت را رها کنید.”

• درگیری و اعتراض به گرانی در چند شهر ایران
• صادق لاریجانی ‘برهم زنندگان ثبات اقتصادی’ را تهدید به اعدام کرد
• کروبی: ولایتی گفت بقیه پول ویلای سعدآباد را با آیت‌الله خامنه‌ای حساب می‌کنم

هم زمان، صادق لاریجانی، رئیس قوه قضائیه ایران، در واکنش “برهم زنندگان ثبات اقتصادی” را به مجازات اعدام تهدید کرده است.

آقای لاریجانی که به مناسبت هفته قوه قضائیه سخنرانی می کرد گفت: “عده‌ای با سرمایه‌های کلانشان قصد بر هم زدن ثبات اقتصادی را دارند. این افراد با ریختن پولشان در بازار و جمع کردن دلار و سکه می‌خواهند بازار را ملتهب کنند و نیروهای اطلاعاتی باید تلاش کنند این افراد را شناسایی کنند”.

رئیس قوه قضائیه ایران این اقدامات را “خیانت به مردم و نظام” توصیف کرد و گفت “ما به هیچ عنوان کوتاه نمی‌آییم و با این افراد برخورد می‌کنیم و هشدار می‌دهیم که این کار به عنوان اخلال در نظام اقتصادی کشور مجازات سنگینی دارد و اگر مصداق افساد فی الارض باشد طبق قانون اعدام برایشان در نظر می‌گیریم”.

از طرف دیگر، حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران، وعده “عبور از مشکلات” را داده است و خواهان آن شده که “همه ما به آینده امیدوار باشیم.”

رئیس جمهور ایران همچنین خواهان برخورد با کسانی شد که دولت و حکومت را تضعیف می کنند. او گفت: “نباید بگذاریم در فضای کشور هیچ کس و هیچ تریبونی برای تخریب و تهمت و افترا و دروغ، حاشیه امن داشته باشد. اگر می‌خواهیم نظام را حفظ کنیم این وظیفه ما است”.

آقای روحانی از قضات خواست به آنچه او “سیاه‌نمایی” خواند توجه نشان دهند: “رسیدگی به تخلفات کسانی که آشکارا درباره آینده سیاه‌نمایی کرده و تلاش می‌کنند امید مردم را از بین ببرند و در این راستا به دشمن کمک می‌کنند، ‌نیازی به شکایت خصوصی ندارد”.

یکی از کسبه بازار سنتی کرمانشاه به بی‌بی‌سی فارسی گفته است: “امروز تمامی صرافی ها موبایل فروشی ها و تمامی مغازه‌های دیگر میدان آزادی و میدان مصدق و پاساژ ارگ (در کرمانشاه) اعتصاب کرده اند و کاسبی خود را متوقف کرده‌اند.”

در تهران درگیری‌هایی بین پلیس با معترضان گزارش شده است و تصاویری از اعتراضات در محدوده خیابان ملت و اکباتان به بی‌بی‌سی فارسی رسیده است.

بر اساس این تصاویر درگیری‌ها در منطقه بین بهارستان و لاله زار است شدید بوده است.

در درگیری‌های منطقه لاله زار، دستکم دو نفر در جریان حمله ماموران از ناحیه سر زخمی شده‌اند.

ایستگاه متروی ملت هم که پیشتر به دلیل تجمعات بسته شده بود هم اکنون باز شده است.

این ایستگاه بین خیابان‌های “امام خمینی” و بهارستان قرار دارد.

گفته شده ایستگاه متروی ملت در خط ۲ “به دنبال تجمع‌های اخیر در محدوده بازار تا اطلاع ثانوی خدمات رسانی نمی‌کند.”

همچنین گزارش شده در کرمانشاه، اصفهان و اراک هم بازار تعطیل بوده است.

خبرگزاری فارس در گزارشی میدانی از تجمع در خیابان پانزده خرداد تهران و سر دادن شعار خبر داده است.

بر اساس این گزارش، اکثریت مغازه‌های بازار بسته است و برخی از راه‌های ورودی هم در حال بسته شدن است.

خبرگزاری تسنیم هم در گزارشی از تعطیلی راسته طلافروشان خبر داده و خبرگزاری میزان، وابسته به قوه قضائیه هم بسته بودن راسته پارچه فروشان را تائید کرده است.

این کسبه بالا رفتن اخیر نرخ ارز در بازار غیررسمی و رکود بازار اعتراض داشته‌اند.

دو روز پیش نرخ دلار در بازار آزاد تا ۹ هزار تومان هم پیش رفت.

گروهی از بازاریان معترض به افزایش بهای ارزهای خارجی، دیروز (دوشنبه ۴ تیر) مغازه‌های خود را تعطیل کردند و تجمع اعتراضی آنها به درگیری‌های با پلیس منجر شد.

به غیر از تهران در شهریار، کرج، قشم، بندرعباس و مشهد نیز معترضان به گرانی به خیابان آمده و کسبه مغازه‌های خود را تعطیل کردند.

یک شهروند مشهدی که در بازار لوازم خانگی این شهر دو مغازه داشته به بی‌بی‌سی فارسی گفته است: “من خودم مغازه لوازم خانگی داشتم و بدليل خرابی بازار و نوسانات ازر مجبور به تعطيلی مغازه شدم.”

دو روز پیش هم (یکشنبه ۳ تیر) تعدادی از مغازه‌داران بازار موبایل چارسو و پاساژ علاءالدین در تهران در اعتراض به افزایش نرخ دلار مغازه‌های خود را تعطیل کرده بودند.

همزمان دادستان تهران از دستگیری “مسببان اصلی” حادثه روز گذشته بازار تهران خبر داده است.

عباس جعفری دولت آبادی گفته است: ” محرکین اصلی حادثه که با برنامه ریزی در نقاط مختلف تهران به تهدید بازاری ها اقدام کردند که اگر بازار را نبندید فلان کار را انجام می دهیم، توسط پلیس و دستگاه امنیتی شناسایی شدند و امروز تحویل دادستانی می شوند.”

همزمان مجلس برای بررسی اعتراضات اخیر جلسه امروز غیرعلنی برگزار کرده است.

بی بی سی

***

چرا معترضان به سراغ سیاست خارجی می‌روند؟

مردمی که از مغازه‌ها بیرون زده بودند به دولت کاری نداشتند و شعارهای وطن‌پرستانه و ضدحکومت می‌دادند. البته شعار «دلار ۱۰ تومانی نمی‌خواهیم» نیز جاری بود ولی شعار ضد حمایت از غزه و لبنان و رها کردن سوریه در دهان کاسب‌هایی بود که به خاطر توفان ارزی و اغتشاش قیمتی عاصی به‌نظر می‌رسیدند.

تظاهرات دیروز بازار تهران جنبه ضدانقلابی نداشته و برای کشیدن گوش دولت بوده است. این توصیف فصل مشترک گزارش رسانه‌های موسوم به اصولگرا از رخدادهای دیروز بازار تهران و خیابان جمهوری و اطراف مجلس و چند شهر دیگر است. «اعتراض به سیاست‌های اقتصادی دولت»، «مخالفت با سیاست ارزی و اقتصادی» و موارد مشابه که انگشت اتهام را به سمت دولت می‌گیرند جان‌مایه گزارش‌های این رسانه‌هاست و اینکه تظاهرات تمام و بازار باز شده‌ است…

اما این‌طور نبود. مردمی که از مغازه‌ها بیرون زده بودند به دولت کاری نداشتند و شعارهای وطن‌پرستانه و ضدحکومت می‌دادند. البته شعار «دلار ۱۰ تومانی نمی‌خواهیم» نیز جاری بود ولی شعار ضد حمایت از غزه و لبنان و رها کردن سوریه در دهان کاسب‌هایی بود که به خاطر توفان ارزی و اغتشاش قیمتی عاصی به‌نظر می‌رسیدند.

درست است که پیشرانه این نمودهای نارضایتی، مشکلات کسب‌وکارهاست و رکودی که با محکم کردن ریشه خود بازار را به فلج دچار ساخته، اما این هم مهم است که چرا چنین اعتراض‌هایی با انگیزه و اهداف اقتصادی بستر شعارهای سوپر سیاسی می‌شوند؟ این پرسشی است که دستگاه نظریه‌پرداز حکومت پاسخی بدان ندارد، مگر اینکه به تئوری مردود نفوذ دشمن در این قشر و آن گروه متوسل شود. سال ۸۸ و دوران تولد این شعارهای ضد سیاست خارجی نیز چنین کرد. جماعت اصلاح‌طلب نیز هرچند در دل با آنچه مردم در خیابان گفتند موافق بود و ایران را بر غزه و لبنان ترجیح می‌داد، اما بر اساس محافظه‌کاری و رودربایستی سیاسی، طرح مسائلی مثل مخالفت با سیاست خاورمیانه‌ای حکومت را نادرست اعلام کرد.

اما جامعه و افکار عمومی و مردمان کوچه و بازار که غالباً فاقد درک عمیق سیاسی فرض می‌شوند، وقعی به گرایش سیاسیون ننهاد. شعار مخالفت با پیوند سرنوشت کشور با مسئله فلسطینی‌ها و اعراب نامهربان را با افزایش ملات ملی‌گرایی استحکام بخشید و بیشتر جا انداخت (آن‌قدر گسترده که حتی حمایت از رضاخان هم در دایره آن امکان تولد یافت) آن را در دی‌ماه با شعار دستوری رها کردن سوریه آمیخت و حالا همه ما را و به‌ویژه حکومت صاحب‌اختیار را در مقابل خود گرفته و عن‌قریب از روی همه توجیهات ما عبور خواهد کرد. همچون عبور یک تانک از روی موتورسیکلتی کهنه، زنگ‌زده و پوک شده.

حکومت باید به هوش باشد و مبانی شکل‌گیری شعارهای سیاسی در اعتراض‌های اقتصادی را در درون رفتار خود از بین ببرد. یکی از این مبانی که دائما اهمیت و وزن خود را به رخ ما می‌کشد، همین موضوع پیوند دادن سرنوشت کشور با مسائل شبه کشورها و اختلافات اعراب با یکدیگر و با یهودیان در شبه‌جزیره عربستان است که سراپایش بوی زیان برای ایران می‌دهد.

حکومت باید از خود بپرسد در حالی که در اعتراضات اقتصادی طبیعی است مردم بخش سیاسی شعارهای خود را متوجه ناکارایی دولت یا حکومت (برای عامه یکسان‌اند) و حجم عظیم فساد فراگیر سیستم کنند، چرا به سراغ سیاست خارجی می‌روند؟ گیریم که عده‌ای با نقاب به در مغازه‌ها رفته و آنها را به پایین کشیدن کرکره‌ها و تعطیل بازار مجبور کرده باشند، آیا برای راه افتادن سیلابی آنها و شعار دادن آنها هم باید به فشار گروه نقاب‌پوش متوسل شویم؟

سیستم باید به‌جای باور کردن دروغ‌های دستگاه تبلیغاتی خودش، با حلقه گسترده‌تری از مشاوران کنونی مشورت کند. راستش، دیروز کسی در اعتراض‌ها گوش دولت را نکشید. گوش حکومت را کشیدند! دفعه بعد حتماً سخت‌تر و تندتر می‌کشند.

جامعه نو / شورای سردبیری

***

تداوم اعتصاب بازاریان در تهران و دیگر شهرها