موسسات اعتباری: ردپای مقام‌ها در پرونده ثامنالحجج
صندوق‌های قرض‌الحسنه و موسسات اعتباری با پشتگرمی نیروی انتظامی، سپاه پاسداران و قوه قضاییه به یک الیگارشی مالی مبدل شدند. احمدی‌نژاد را بزرگترین حامی این بنگاه‌ها معرفی می‌کنند اما چرا حالا به مصاف آنها رفته‌اند؟
در بازخوانی پرونده موسسه اعتباری “ثامنالحجج”، نام دو مجری تلویزیونی، یک وزیر سابق و یک سردار بازنشسته نیروی انتظامی به میان آمده است. گردانندگان برنامه‌های کمدی و درام سکوت کردهاند اما منوچهر متکی و حمید صدرالسادات دریافت‌های نجومی را انکار می‌کنند.
روزنامه شرق در گزارشی که سه‌شنبه ۲۶تیر منتشر شد، از “رد پای سلبریتی‌ها و مسئولان در پرونده ثامنالحجج” خبر داد. هر چند در این گزارش از افراد با نام اختصاری یاد شده بود، اما در فضای مجازی و در تطبیق حروف اختصاری با نام افراد حقیقی بحث داغی در گرفت. “ح.ص”، سردار حمید صدرالسادات، رئیس سابق نظام وظیفه ناجاست که در اسفند ۱۳۹۵ بازنشسته شد. م.م و ا. ع، مهران مدیری و احسان علیخانی، مجریان صدا و سیما هستند. م.ت نیز منوچهر متکی، وزیر خارجه دولت احمدی‌نژاد.
در گزارش شرق آمده بود که یکی از وزرای سابق دولت دهم مبلغ ۱۲۴میلیارد تومان تسهیلات دریافت کرده است. متکی با صدور بیانیه‌ای، منکر دریافت چنین وامی شد و با تهدید به شکایت از مفتریان، گفت که در صورت اثبات این ادعا، قوه قضاییه و نهادهای دولتی می‌توانند مبلغ را مصادره کنند.
فهرست دریافتی‌های حمید صدرالسادات به دلیل دریافت‌های خانوادگی از ثامنالحجج طولانی‌تر است. یک فقره از فیش‌های ثبت شده در موسسه ثامن الحجج، واریز صد میلیارد تومان به حساب پسر سردار تحت عنوان پرداخت پیشاپیش حقوق ۳۰ ساله است. فقرات دیگر، وام ۵۰میلیارد تومانی برای خرید ملکی در یزد، دریافت ماهانه ۵ میلون تومان به عنوان مشاور موسسه (تخلف قانونی گرفتن حقوق از دو منبع) و وام یک میلیارد و ۱۸میلیونی همسرش… تنها چیزی که سردار صدرالسادات تکذیب نکرده، دریافت حقوق ۵میلیون تومانی از موسسه است که می‌گوید یکجا در پرداختی ۳۰۰میلیون تومانی پس داده است.
مهران مدیری در اسفند ۱۳۹۱ و مهر ۱۳۹۲ مبالغی به عنوان هدیه از موسسه دریافت کرده است: بار نخست ۱۸۰ میلیون تومان و بار دوم ۴۰۰ میلیون تومان. به حساب احسان علیخانی نیز تحت عنوان “هزینه تبلیغات” سه میلیارد تومان واریز شده است. هر دو مجری تلویزیونی سکوت کردهاند هر چند در شبکه‌های اجتماعی بیش از همه درباره آنها اظهارنظر شده است. مثلا این که گردانندگان دو برنامه کمدی و درام، چگونه برای خنداندن یا گریاندن مردم رانت گرفته‌اند.
“بیم سرنگونی”
موسسه ثامن‌الجج به اخلال در نظام پولی و مالی کشور متهم شده است؛ موسسه‌ای که در سال ۱۳۸۰ تحت نام “شرکت تعاونی اعتباری” در سبزوار تاسیس شد و در سال ۱۳۹۵ تعداد شعب آن در شهرهای مختلف به ۴۸۹ مورد رسید. ابوالفضل میرعلی، مدیرعامل موسسه که متهم ردیف اول پرونده محسوب می‌شود، به دلیل ناتوانی از تامین وثیقه ۴۰۰۰ میلیارد تومانی روانه زندان شده است.
رسانه‌ها می‌نویسند که صلاحیت میرعلی در سال ۱۳۹۲ پس از استعلام وزارت اطلاعات رد شده بود. اما چرا فعالیت موسسه ثامن الحجج ۵ سال دیگر ادامه یافته و تخلف‌های آن و اسناد پرونده اینک از پرده بیرون افتاده است؟
بهمن احمدی امویی، روزنامه‌نگار و نویسنده کتاب “اقتصاد سیاسی جمهوری اسلامی” به دویچه‌وله فارسی می‌گوید، این موسسات همیشه در هاله امنیت نیروی انتظامی و قوه قضاییه قرار داشته‌‌اند اما تصمیم برخورد با آنها وقتی جدی شد که حاکمیت جمهوری اسلامی ادامه فعالیت آنها را خطری برای بقای نظام دید: «از سال ۸۹ و ۹۰ حاکمیت به این نتیجه رسید که نبود سیستم واحد مالی و پولی در کشور به سرنگونی منجر می‌شود. روند اعتراض‌های مردمی و آمدن به خیابان‌ها در یکی دو سال اخیر نیز عملا با صف کشیدن مردم جلوی این موسسات شروع شد. قبلا می‌گفتند دولت‌ها با فعالیت این‌ها تضعیف می‌شوند الان فهمیده‌اند که کل نظام در خطر است. »
او می‌گوید وقتی دولت روحانی کار را تحویل گرفت، یک سوم نقدینگی کشور در دست این موسسات بود. «طبعا هر جریانی که این همه نقدینگی داشته باشد و واردکننده انواع خودرو، لوازم خانگی و پارچه از مبادی رسمی و دستاندرکار بازار مسکن، سکه، ارز و طلا باشد، میتواند هر برنامه اقتصادی را به بنبست بکشاند یا منحرف کند.»
بهمن احمدی امویی معتقد است: «به این نتیجه رسیده‌اند که اگر نرخ تورم بالاتر برود، نقدینگی افزایش یابد و مردم هم ناراضی شوند بهتر است کار را به بانک مرکزی بسپارند.»
او تاکید می‌کند که بانک مرکزی اکنون دست توی جیب همان مردم کرده تا پول‌ها را بدهد و سروصداها را بخواباند زیرا موسسات اعتباری نمی‌توانند ضرر مردم را جبران کنند چون پول‌های اصلی را به خارج منتقل کردهاند: «بخشی از پول‌ها در قالب ساختمانسازی و مبادلات ارزی هنوز وجود دارد اما سرمایه‌های اصلی در کانادا و ترکیه و گرجستان است.»
به نظر این روزنامه‌نگار اقتصادی، می‌خواهند موضوع را جمع کنند اما چون سیستم شفاف نیست و قوانین و مقررات و مراکز تصمیم‌سازی و تصمیم‌گیری متعددند، هیچ تضمینی وجود ندارد که بنگاه‌های مالی جدیدی ظهور نکنند.
دویچه وله
***
ردپای مقام‌ها و سلبریتی‌ها در پرونده ثامنالحجج
قرار بوده که یک تعاونی محدود به شهر سبزوار باشد اما در سراسر کشور صدها شعبه زده. / چهره‌های مختلفی در بین تاراج‌کنندگان سرمایه‌های مردم درموسسه ثامنالحجج وجود دارند: م.م، وزیر دولت احمدی‌نژاد، ح.ص از مقامات ارشد یکی از نهادهای انتظامی، م.م مجری و کارگردان مشهوری پرداخته و ا.ع، مجری دیگری است که برنامه‌های مناسبتی خوبی می‌سازد…
شرق / مرضیه امیری
پرونده تخلف مالی تعاونی ثامنالحجج به‌عنوان اولین پرونده بررسی قضائی مؤسسات مالی و اعتباری غیرمجاز، بیش از ۹ جلسه است که در دادگاه کیفری یک تهران به ریاست قاضی باقری در حال بررسی است. ثامنالحجج که کار خود را با سرمایه شش‌میلیون‌و ۳۰۰هزارتومانی در سال ۸۰ آغاز کرد، در سال ۸۸ (آخرین سال ارائه ترازنامه) ۸۷ میلیارد تومان سپرده جمع‌آوری کرده و تا سال ۹۴ سرمایه خود را به ۱۲هزار و ۳۰۰ میلیارد تومان می‌رساند.
خبرگزاری میزان خبر داده در جلسه آخر دادگاه این پرونده، متهم ردیف دوم و سوم پرونده حضور نداشته‌اند و برخلاف آنچه متهم ردیف اول مدعی شده که دارایی‌های این مؤسسه پاسخ‌گوی پرداخت همه مطالبات معوق آن است، بازرس بانک مرکزی با ارائه اطلاعاتی نشان داده این ادعا هیچ پایه‌ای در واقعیت ندارد و ثامنالحجج املاکی را با منابع این تعاونی خریداری کرده، اما این املاک به نام تعاونی نیستند. حالا با به‌جریان‌افتادن پرونده تخلف مالی این تعاونی، مصادیق اتهامی این مؤسسه روشن‌تر شده است؛ مصادیقی که ردپای افراد خاص و برخی سلبریتی‌ها را نیز می‌توان به‌عنوان سهم‌برندگان مالی در آن دید.
«شرق» در این گزارش تلاش کرده است با ارائه تاریخچه‌ای از چگونگی شکل‌گیری و فعالیت این مؤسسه، جزئیاتی از تخلفات صورت‌گرفته در مؤسسه ثامنالحجج را جمع‌آوری کند.
ثامنالحجج چگونه شکل گرفت؟
پرونده مؤسسه ثامنالحجج به‌عنوان اولین پرونده رسیدگی به تخلفات مؤسسات مالی و اعتباری، نزدیک به ۹ جلسه است در دادگاه به جریان افتاده و در حال بررسی است. در این پرونده، سه متهم تعیین شده‌اند؛ ابوالفضل میرعلی متهم ردیف اول، ربابه ابراهیمی، همسر ابوالفضل میرعلی متهم ردیف دوم که به‌عنوان عضو هیئت‌مدیره جزء امضاکنندگان اصلی فعالیت‌های این تعاونی بوده است و مهدی رمضانیان متهم ردیف سوم است که تاکنون در هیچ‌کدام از جلسات دادگاه شرکت نکرده و معلوم نیست در ایران حضور دارد یا خیر.
ابوالفضل میرعلی، عضو هیئت‌مدیره و مدیرعامل مؤسسه ثامنالحجج، تا قبل از اینکه به این مؤسسه وارد شود، کارمند دادگستری مشهد در دادگاه ویژه روحانیت بوده است و در سال ۱۳۸۰ شرکت تعاونی اعتباری ثامنالحجج دانش‌آموختگان سبزوار را تأسیس می‌کند. طبق اساسنامه این تعاونی، قرار بوده محدوده فعالیت شرکت در سبزوار و با استخدام کارمندان با حداقل مدرک کاردانی باشد؛ هرچند این اساسنامه اجرائی نمی‌شود و در ۱۴ سال، مؤسسه ثامنالحجج بالغ بر ۴۸۰ شعبه در سراسر کشور تأسیس می‌کند و خود ابولفضل میرعلی دارای مدرک دیپلم متوسطه در سمت بالای مدیریتی مشغول می‌شود.
میرعلی از همان سال ابتدایی تأسیس این مؤسسه تا سال ۱۳۸۵، به‌عنوان رئیس هیئت‌مدیره در این تعاونی مشغول به کار می‌شود و بعد از خروج دوساله از مؤسسه، در سال ۱۳۸۷ دوباره به‌عنوان رئیس هیئت‌مدیره به ثامنالحجج بازمی‌گردد. میرعلی در سال ۸۹ تا پایان کار این مؤسسه؛ یعنی سال ۹۴، به‌طور مشترک هم در سمت رئیس هیئت‌مدیره و هم مدیرعامل منصوب بوده است.
طبق اقرار خود میرعلی در جلسه ششم دادگاه، او مدرک دیپلم دارد و وکیل ایشان میرعلی را به‌عنوان باغدار و دامدار نمونه معرفی کرده است و این‌گونه نتیجه‌گیری کردند که کسی که باغدار و دامدار نمونه بوده، صلاحیت بانکداری هم دارد. به‌جز سابقه تحصیلی میرعلی، سوابق مالی او نیز چندان روشن نبوده، به‌طوری‌که قبل از اینکه وارد مؤسسه ثامنالحجج شود، ۱۱۹ فقره چک برگشتی داشته است.
به گزارش «شرق»، مؤسسه ثامنالحجج ۱۴ سال به فعالیت خود ادامه می‌دهد و سرمایه شش میلیون تومانی ابتدایی خود را به ۱۲هزارو ۳۰۰ میلیارد تومان تبدیل می‌کند؛ سرمایه‌ای که تنها ۲۰ تا ۳۰ درصد آن به صورت ریالی موجود است. بالاخره بعد از بالارفتن حجم مطالبات معوق و اعتراض سپرده‌گذاران، مؤسسه ثامنالحجج در سال ۹۴ به دستور قضائی منحل می‌شود و حالا پرونده بررسی تخلفات آن به اتهام «اخلال در نظام اقتصادی و حیف‌و‌میل اموال مردم» به جریان افتاده است.
گذشت ۹ جلسه از دادگاه بررسی این پرونده مصادیق این اتهام را تا حدی روشن کرده؛ مصادیقی که گویای تخلف‌های عجیبی است که البته سهم‌بران آن فقط اعضای هیئت‌مدیره نبودند. طبق محاسبات انجام‌شده بانک مرکزی، مؤسسه ثامنالحجج دارای کسری سه‌هزارو ۹۹۰ میلیارد تومان است؛ ۱۳۰ میلیارد تومان زیان انباشت‌شده، ۱۱۰۰ میلیارد تومان فروش ملکی که انجام نشده و در صورت‌های مالی آن فروخته‌شده اعلام شده است، ۱۱۲ میلیارد تومان مطالبات واهی از بانک مرکزی، ۹۰۰ میلیارد تومان دین مالیاتی.
اگر کمی به عقب بازگردیم، اطلاعات نشان می‌دهد مؤسسه ثامنالحجج در سال۸۰ کار خود را با سرمایه شش میلیون تومان شروع می‌کند و در سال ۸۸، این رقم به ۸۷ میلیارد تومان می‌رسد. شش سال حدفاصل سال ۸۸ تا ۹۴ را باید نقطه اوج جذب سرمایه ثامنالحجج دانست؛ به‌طوری‌که این مؤسسه در این مدت ۱۲هزارو ۲۱۳ میلیارد تومان سپرده جمع‌آوری می‌کند و سرمایه خود را به ۱۲هزارو ۳۰۰ میلیارد تومان می‌رساند.
در سال ۹۲ برای اولین‌بار وزارت اطلاعات صلاحیت مدیریتی ثامنالحجج را استعلام می‌کند و صلاحیت ابوالفضل میرعلی به‌عنوان مدیرعامل تأیید نمی‌شود بااین‌حال میرعلی به فعالیت مدیریتی خود ادامه می‌دهد. این مؤسسه برخلاف ماهیت تعاونی خود که فقط باید به اعضای خود تسهیلات پرداخت کند و فعالیتش در محدوده سبزوار باشد، در سراسر کشور ۴۸۹ شعبه افتتاح و سودهای بالاتر از سود معین در بانک مرکزی پرداخت می‌کند.
سودهای نامتعارف برای افراد خاص
اما در مصادیق ذکرشده برای پرونده تخلف مالی مؤسسه ثامنالحجج به موردهایی مانند سوءاستفاده از عبارت تحت‌نظارت بانک مرکزی، پرداخت سودهای نامتعارف به سپرده‌ها و تسهیلات کلان با نرخ سودهای اندک، پرداخت وام‌های کلان به افراد خاص در نهادهای خاص و پرداخت تسهیلات بدون وثیقه می‌رسیم.
آن‌چنان که جزئیات پرونده ثامنالحجج نشان می‌دهد، این مؤسسه در سال‌های فعالیت خود حدود ۲۵۵ فقره تسهیلات با کف یک میلیارد و سقف ۲۰۰میلیارد تومان آن هم با نرخ سود سه تا چهار درصد ارائه کرده است. نمونه‌هایی از این فقره‌ها شامل تسهیلات دریافتی فردی به نام آقای «س.ش» به مبلغ ۵۰ میلیارد تومان است که سود در نظر گرفته‌شده برای این وام کلان تنها سه درصد بوده و خانم «ط.م» ۴۳ میلیارد تومان وام با سود چهار درصد از مؤسسه دریافت کرده است.
در این بین چهره‌های شاخصی هم دیده می‌شوند؛ یکی از وزرای سابق دولت دهم که سمت مشاور امور بین‌الملل در این مؤسسه برای او ثبت شده، مبلغ ۱۲۴ میلیارد تومان تسهیلات از ثامنالحجج دریافت کرده و ردپای یک خانواده رده‌بالای اجرائی کشور را هم می‌توان در گزارش‌های مالی این مؤسسه دید. این خانواده در سه مصداق تخلفی ثامنالحجج حضور داشته؛ پرداخت سود نامتعارف، پرداخت حقوق نامتعارف و خرید اموال غیرمنقول نامتعارف.
در پرداخت‌های حقوقی این مؤسسه موردی ذکر شده که نشان می‌دهد صد میلیارد تومان به حساب فردی واریز شده است و در توضیح گفته شده این رقم در ازای حقوق ۳۰ سال این کارمند به صورت پیشاپیش و یکجا اکنون پرداخت شده است. پدر این خانواده که یکی از افراد رده‌بالای… است، حکم مشاور از این مؤسسه برای او صادر شده و ماهانه رقم پنج‌میلیون‌و صد هزار تومان از این مؤسسه به‌عنوان حقوق دریافت می‌کرده است. این اولین تخلف درخصوص این فرد (ح.ص) است؛ دریافت حقوق از دو منبع.
اما حضور این خانواده در ثامنالحجج به همین‌جا ختم نمی‌شود. همسر «ح.ص» خانم «ف.پ» حدود یک‌میلیاردو ۱۸ میلیون تومان تسهیلات از این مؤسسه دریافت کرده و دختر ایشان «م.ص» به‌عنوان کارمند در این مؤسسه استخدام شده و اکنون بیش از دو میلیارد تومان در ازای پرداخت تسهیلات معوق به این مؤسسه بدهکار است. ثامنالحجج از این مادر و دختر دو فقره ملک هم خریداری کردهاند؛ یکی در یزد و دیگری در اصفهان. تعاونی ثامنالحجج یک قطعه زمین در یزد به متراژ ۲۱۰ متر، دارای دو سند مجزا به نام همسر و فرزند دختر «ح.ص» به ارزش ۵۰ میلیارد تومان و یک آپارتمان هم در اصفهان به نام «ف.پ» همسر «ح.ص» به قیمت یک میلیارد تومان خریداری کرده و پول آن هم به تمامی پرداخت شده است. البته رقم ذکرشده برای ملک یزد با توجه به متوسط قیمت زمین در شهر یزد جای تأمل دارد.
مراودات مالی ثامنالحجج با این خانواده در موردهای دیگری هم در جریان بوده؛ مجموع حقوق ماهانه پنج‌میلیون‌و صد هزار تومانی که برای «ح.ص» از طریق ثامنالحجج و تا تاریخ ۹/۹/۹۴ پرداخت می‌شده، به حساب همسر ایشان منتقل و به‌عنوان اقساط تسهیلات دریافتی «ف.پ» برداشت می‌شده است. در واقع بخش عمده اقساط تسهیلات بیش از یک‌میلیاردتومانی همسر «ح.ص» از محل حقوق واریزی به او مستهلک می‌شده است.
در جزئیات تخلفات موردهای دیگر این مؤسسه بازهم به نام همسر «ح.ص» می‌رسیم، سال ۹۴ فردی به نام «م.ا» با دستور شفاهی رئیس شعبه ثامنالحجج، پنج فقره تسهیلات دریافت می‌کند که در وجه شرکتی است که رئیس هیئت‌مدیره آن همان همسر فرد یادشده یعنی «ح.ص» است.
ابوالفضل میرعلی، مدیرعامل ثامنالحجج و متهم ردیف اول
رد پای سلبریتی‌ها در تخلفات ثامنالحجج
اما موارد تخلف پرونده مالی ثامنالحجج موردهای عجیب دیگری نیز دارد؛ هزینه‌های میلیاردی به نام تبلیغات برای دو مجری تلویزیون. در تاریخ ۱۴/۱۲/۹۱ و ۴/۷/۹۲، مؤسسه ثامنالحجج دو مبلغ ۱۸۰ میلیون‌تومانی و ۴۰۰ میلیون‌تومانی را به حساب «م.م» مجری یک برنامه تلویزیونی واریز می‌کند و عنوانی که روبه‌روی این اعداد در توضیح دلیل وجه ذکر شده، یک کلمه است؛ هدیه. اما رقم هدیه‌ای که آقای «م.م» به‌عنوان هدیه دریافت کرده، در مقابل تسهیلات دریافتی او از ثامنالحجج تقریبا ناچیز است. «م.م» از مؤسسه ثامنالحجج یک وام دومیلیارد‌و ۹۰۰ میلیون‌تومانی دریافت کرده که تنها ۸۰۰ میلیون تومان آن را بازگردانده است که البته این رقم بازگشتی را از هدیه دریافتی (۵۸۰ میلیون تومان) کم کنیم، به عدد ۲۲۰ میلیون تومان می‌رسیم که در واقع از جیب «م.م» خرج شده و در مقابل دومیلیارد‌و ۷۸۰ میلیون تومان را در حساب خود نگه داشته است. ثامنالحجج به مجری معروف دیگر تلویزیون «ا.ع» هم بی‌توجه نبوده و به حساب او هم سه میلیارد تومان در قالب هزینه تبلیغات واریز کرده است.
واردات برنج و خریدوفروش بازیکن هندبال
در بررسی دیگر تخلفات مؤسسه ثامنالحجج به مواردی مانند واردات برنج و خریدوفروش بازیکن ورزشی هم می‌رسیم. این مؤسسه در سال ۹۱ به نمایندگی فردی به نام «ع» مقدار ۶۹۰ تُن برنج با ارز مرجع وارد کرده که برخلاف ماهیت قانونی مؤسسه بوده است. این مؤسسه وارد تیم‌داری هم شده بوده و بازیکن هندبال خریدوفروش می‌کرده تا‌جایی‌که فدراسیون هندبال در این ماجرا ورود کرده و اعتراض خود را اعلام می‌کند.
پرداخت سود به صورت دستی از دیگر ترفندهای غیرقانونی این مؤسسه بوده؛ به‌این‌صورت که هیچ نرخ سود سپرده و تسهیلاتی به صورت عام و فراگیر معنایی نداشته و از‌آنجا‌که شعبه‌های ثامنالحجج سیستم مرکزی نداشته‌اند، در هر شعبه رئیس شعبه می‌توانسته به صورت دستی و شفاهی نرخ سود را تعیین کند. در همین روند هم بوده که ۲۴۴ مورد تسهیلات با نرخ سه تا چهار درصد از بانک مرکزی پرداخت شده و برخی از سپرده‌گذاران می‌توانستند حتی سودی تقریبا برابر با پول خود دریافت کنند. به‌عنوان مثال فردی به نام «ف.ا» که از بستگان همسر ابوالفضل میرعلی است، رقم ۲۶۰ میلیارد تومان سپرده داشته و به طور متوسط سودی برابر با ۴۰ تا ۸۹ درصد دریافت می‌کرده است.
تخلف بعدی ثامنالحجج مربوط به پرداخت تسهیلات بدون وثیقه است. یک شرکت به نام «ل.خ» با زمینه فعالیت تولید لنت و صفحه‌کلاژ خودرو در دو مورد وام میلیاردی از این مؤسسه دریافت کرده؛ بدون اینکه وثیقه‌ای را به ضمانت بگذارد. مورد اول دریافت تسهیلات ۳۶ میلیارد‌تومانی و مورد دوم دریافت ۲۶ میلیارد تومان است. این شرکت در حالی در مجموع ۶۲ میلیارد تومان وام از ثامنالحجج گرفته که نه پرونده‌ای در این تعاونی دارد، نه وثیقه.
موردهای دیگر ارائه تسهیلات بدون وثیقه به افراد بوده مانند «م.ش» دریافت‌کننده ۱۵ میلیارد تومان تسهیلات، «ع.ف» ۱۲میلیارد تومان، «م.ب» ۱۰ میلیارد تومان؛ اما کانون مرکزی سرمایه‌گذاری ثامنالحجج در حوزه مستغلات بوده تا حدی که اگر طبق قانون بانک‌ها می‌توانند ۲۰ درصد سرمایه خود را صرف خرید املاک کنند و مابقی آن را باید صرف ارائه تسهیلات کنند، این مؤسسه ۳۰ تا ۳۵ درصد اموالش را تسهیلات داده و حداکثر سرمایه خود را به خرید املاک اختصاص داده است.
این مؤسسه چهار ملک اصلی در مجموع دارایی‌های خود دارد که یکی از آنها تحت شراکت با بانک انصار در مشهد است. این‌طور که یک منبع آگاه به ما خبر داده، املاک این مؤسسه با بیش‌برآوردی قیمتی از سمت مدیریت ثامنالحجج همراه بوده و بعد از کارشناسی قیمت مشخص شده به‌هیچ‌عنوان دارایی‌های غیرمنقول این مؤسسه کفاف بازپرداخت مطالبات معوقش را نمی‌دهد. هرچند همه این دارایی‌ها به طور کامل هنوز شناسایی نشده‌اند. آن‌چنان که خبرگزاری میزان نوشته است، بازرس بانک مرکزی در آخرین جلسه دادگاه این پرونده با اشاره به همین موضوع گفته: «حتما در ذهن خیلی از افراد این موضوع وجود دارد که با وجود این‌همه املاک چرا تعاونی زیان‌ده شده است؟» او فهرستی از املاک را نشان داده که از منابع تعاونی خریداری شده است؛ اما به نام تعاونی نیستند.
ابوالفضل میرعلی، مدیرعامل ثامنالحجج در کنار علم‌الهدی و منتظری دادستان کل کشور
***
چند نکته از دادگاه ثامن که در گزارش شرق نیست
متهم فراری ردیف سوم موسسه ثامن کیست؟
امتداد: روزنامه شرق روز چهارشنبه گزارشی از پرونده موسسه مالی اعتباری ثامن منتشر کرده که از جهات دارای اهمیت است. نکات زیر درمورد این گزارش حائز اهمیت است:
۱. شرق به منبع اصلی گزارش که نام افراد را به آنها داده اشاره‌ای نکرده است. اما ظاهرا بخشی از پرونده را در دسترس داشته و توانسته با محتویات جلسه آن را تبدیل به یک گزارش کند. منبع اسامی یا میتواند قوه‌قضائیه باشد یا بانک مرکزی. (منبع هر کدام باشد تحلیل جداگانه‌ای از علت انتشار نام‌ها دارد)
۲. مهمترین بخش این گزارش علنی شدن نام سه نفر اول و بیان اختصاری برخی از نام‌هاست که به سرعت توسط فعالان شبکه‌های ردیابی و معرفی شد.
۳. دقت کنید که هیچ‌کدام از رسانه‌های اصولگرا در تمام طول برگزاری ۹ جلسه قبلی دادگاه واکنشی نداشتند و تعمدا با سکوت از کنار آن گذشتند.
۴. به حرفهای نوبخت که گفته بود: بانک مرکزی با فشار تریبون نماز جمعه ناچار به پرداخت بدهی ۳۵ هزار میلیاردی این افراد شد دقت کنید.
۵. انتشار نام سلبریتی‌ها، یک وزیرسابق و یکی از افراد که به همراه همسر و فرزندش وام‌های کلان و دریافت‌های نجومی داشتند نباید ما را گمراه کند. این تنها ارزنی از یک انبار است. براساس گفته‌های احمد توکلی در آذرماه سال گذشته اکثر کسانی که از این موسسه وام دریافت کردند اما دیون خودشان را پرداخت نکردند از فرزندان «علما»، «قضات با‌سابقه» و «شخصیت‌های سیاسی» هستند. احمد توکلی قول داده بود که نام آنها را افشا کند اما تاکنون منتشر نکرده است.
۶. مهمتر از همه نام متهم متواری شده بانک ثامن است. در گزارش شرق از ابوالفضل میرعلی به عنوان متهم ردیف اول، ربابه ابراهیمی، همسر ابوالفضل میرعلی متهم ردیف دوم و مهدی رمضانیان متهم ردیف سوم یاد شده است. متهمی که در دادگاه حضور پیدا نکرده و سخنگوی قوه قضائیه می‌گوید: «هیچ اطلاعی در دست نیست که در ایران است یا از کشور خارج شده است.»
جست‌وجوها برای یافتن ردپایی از «مهدی رمضانیان» به جایی نمی‌رسد. هیچ ردی از او وجود ندارد. درحالی که سوابق متهم ردیف اول و دوم و نسبت خانوادگی آنها نیز مشخص است، معلوم نیست متهم ردیف سوم کیست و از چه سابقه‌ای برخوردار است؟
نکات‌زیر از متن دادگا‌های استخراج شده که در گزارش شرق به آن اشاره نشده است:
بخشی از پول‌ها در خارج است: نماینده دادستان با اشاره به اینکه آنها حقایقی را که باید به بازرسان بانک مرکزی ارائه می‌نمودند، کتمان کردند، گفت: یکی از این حقایق اطلاعات سرمایه گذاری در خارج از کشور است که راجع به آن توضیح داده نشده بود.
سود ۷۷ درصدی: وکیل بانک مرکزی با اشاره به پرداخت سود ۷۷ درصدی به یکی از سپرده گذاران گفت: این شرکت به آقای ف. الف. ۷۷ درصد سود پرداخت کرده است که به غیر واریز سود به صورت سیستمی مابه التفاوت با رقم بالا واریز گردیده است که طبق مدارک این سود در ۲۲ ردیف به حساب این شخص واریز شده است.
استفاده از اعتراض خیابانی: نماینده بانک مرکزی گفت: با شروع بحران ما از تعاونی خواستیم به مطالبات مردم توجه کند تا از التهابات موجود در بازار کاسته شود، اما مدیرعامل با این نگرش که حضور سپرده گذاران در خیابان میتواند همانند اهرم فشار باشد تا او بتواند مجوز لازم را دریافت کند از این عمل خودداری میکرد.
یک شبه مدیر شدن: طبق اظهارات خانم م. از یکی از دوستان شنیدم که تعاونی به دنبال نیروی کار است آدرس گرفتم و به آنجا رفتم و به ریاست شعبه میلاد نور منصوب شد.
تسهیلات خاص: نماینده دادستان در دادگاه اسامی ۲۵ نفر از دریافت‌کنندگان تسهیلات خاص را قرائت کرد.
ایران امروز
***
ثامنالحجج: نام‌هایی که افشا شد، نام‌هایی که افشا نمی‌شود
ثامن الحجج یکی از پرحاشیه‌ترین موسسه‌های مالی و اعتباری در ایران به شمار می‌رود. ارزش تخلف مالی و کلاهبرداری خانواده میرعلی و شرکایش در این پرونده ۱۲,۸ هزار میلیارد تومان اعلام شده است. ابوالفضل میرعلی و همسرش، دختر امام جمعه متوفی سبزوار متهمان ردیف اول و دوم این پرونده هستند. متهم ردیف سوم هم مهدی رمضانیان نام دارد که به گفته مقام‌های قضایی «متواری است». آنگونه که اسناد منتشر شده در رسانه‌های داخلی ایران نشان می‌دهد، خیلی‌ها در سال‌های گذشته بر سفره ثامنالحجج نشسته‌اند: دو مجری معرف تلویزیون جمهوری اسلامی، وزیر خارجه اسبق که دریافت تسهیلات از این موسسه را تکذیب کرده، تعدادی از نمایندگان مجلس و یک فرمانده بلندپایه نظامی. نام‌های افشا نشده فراوان دیگری نیز وجود دارد که تنها به اختصار، به آن اشاره‌ای شده.
سپرده‌گذاران در اعتراض بر ساختمان ثامنالحجج نوشتند: ابوالفضل میرعلی، دزد.
مهدی رمضانیان، متهم ردیف سوم در دسترس نیست
مهدی رمضانیان دو سال پیش برای مدت کوتاهی بازداشت و به قید وثیقه آزاد شده است. بعد از آن هیچ یک از مقام‌های قضایی «نمی‌دانند که او در ایران است یا خارج از ایران». با این حال رئیس دادگاه گفته که بخشی از مبلغ کلاهبرداری شده در خارج از کشور است. حالا در کجا، کسی نمی‌داند اما حدس و گمان‌هایی مبنی بر انتقال بخشی از مبلغ به اقلیم کردستان و یا حتی گرجستان که چندی پیش حساب بانکی ایرانی‌ها را به دلیل تراکنش زیاد مسدود کرد، شنیده می‌شود. رمضانیان آنطور که در خبرهای غیررسمی شنیده می‌شود، دست راست میرعلی بوده در هندبال و امور واردات و صادرات. حالا هم شاید همین نقش را دارد در حفظ مبالغ اختلاس شده.
ویژه‌خواری خانواده آقای صدرالسادات
منوچهر متکی وزیر خارجه دولت احمدی‌نژاد که در میانه راه سفر به افریقا خبر برکناری‌اش را شنید، یکی دیگر از متهمان این پرونده است. او دریافت وام و تسهیلات از این موسسه را تکذیب کرده اما به گزارش روزنامه شرق آقای «م.م» به عنوان مشاور بین‌الملل این موسسه در یک فقره ۱۲۴ میلیارد تومان تسهیلات دریافت کرده است.
از دیگر نام‌های آشنا در پرونده ثامنالحجج که افشاء شده، حمید صدرالسادات رئیس سابق نظام وظیفه جمهوری اسلامی است. او و خانواده‌اش علاوه بر دریافت حقوق بیش از سه میلیارد تومان از این موسسه تسهیلات دریافت کردهاند. صدرالسادات همزمان با دریافت حقوق از نیروی انتظامی، در مقام مشاور بین‌الملل ثامن الحجج دستمزد ۵ میلیون و ۱۰۰ هزار تومانی دریافت کرده است. همسر و دختر صدرالسادات هم سرجمع سه میلیارد و ۱۸ میلیون تومان تسهیلات دریافت کردهاند. از دیگر مواهب خانواده صدرالسادات از قبل این موسسه فروش یک قطعه زمین و یک واحد مسکونی در یزد و اصفهان به قیمت ۵۱ میلیارد تومان است. البته همسر آقای صدرالسادات به همراه شرکایش در یک شرکت پنج فقره تسهیلات دریافت کرده. رقم تسهیلات دریافتی در رسانه‌ها منتشر نشده است.
مدیری و علیخانی: خنده و گریه به خرج خانواده امام جمعه
در میان نام‌هایی که به صورت کامل افشاء شده، مهران مدیری و احسان علیخانی مجریان برنامه‌های تلویزیونی جمهوری اسلامی به چشم می‌خورد. علیخانی که هر سال همزمان با ماه رمضان برنامه ماه عسل که فقر و بدبختی مردم را نشان می‌دهد، اجراء می‌کند، روابط عمومی این موسسه بوده و تنها در یک فقره سه میلیارد تومان به عنوان «هزینه تبلیغات» دریافت کرده است.
مهران مدیری دیگر مجری و برنامه‌ساز تلویزیون ایران سهم بیشتری از سفره ثامنالحجج برده:۵۸۰ میلیون تومان هدیه و دو میلیارد و ۹۰۰ میلیون تومان وام. او تنها بخش اندکی از این تسهیلات را بازگردانده است.
نام‌هایی که نمی‌خواهند فاش شود
پیشتر احمد توکلی که یک سازمان غیردولتی برای رصد فساد مالی در ایران راه‌اندازی کرده، گفته بود که بزرگان در تخلفات مالی ثامنالحجج نقش دارند و اگر تسهیلات دریافتی را بازنگردانند، نامش را فاش می‌کند. او هیچگاه اسامی را فاش نکرد.
مجتبی ذوالنوری نماینده قم در مجلس هم بدون افشای نام گفته که یک نماینده مجلس دهم را می‌شناسد که از این موسسه سود ۴۰ درصدی دریافت کرده است.
پیشتر یک مقام در بانک مرکزی هم گفته بود که تعدادی از نمایندگان مجلس در نشست با مسئولان بانک مرکزی، خواسته بودند که پرونده ثامنالحجج مسکوت بماند. به گفته او مسئولان این موسسه به مدیران بانک مرکزی گفته بودند که حمایت رهبر جمهوری اسلامی را دارند و کسی توان تعطیلی موسسه را ندارد.
نمایش تکراری نوک قله یخ
چند نامی که رسانه‌های ایران در دو روز گذشته فاش کردند تنها بخش کوچکی از فساد و کلاهبرداری دختر و داماد امام جمعه سبزوار است. ابوالفضل میرعلی پیشتر کارمند دستگاه قضایی بوده، همانجایی که امروز قرار است به تخلفات مالی او رسیدگی کند.
او در قالب موسسه تعاونی و قرض‌الحسنه چندین هزار سپرده‌گذار را با تبلیغ سودهای کلان فریب داده و اندوخته آنان را به «خواص» بخشیده است. همزمان با این در ورزش و تجارت هم دست به کار شده و گاه نیز در قالب «خَیر» در مراسم حکومتی حاضر شده است.
بداقبالی او بلند شدن صدای اعتراض سپرده‌گذاران موسسه‌های مالی و اعتباری بود که دیگر جایی برای پنهانکاری نمی‌گذاشت. هر چه باشد نظام برای نمایش مبارزه با فساد باید با گروهی از خودی‌ها نیز برخورد کند.
در این برخورد اما همه نام‌هایی که در کلاهبرداری و اختلاس دست داشتند و از این سفره خورده‌اند، افشاء نمی‌شود. تنها شماری که دیگر فسادشان قابل پنهان نیست و حذفشان از لیست خودی‌ها هزینه‌ای برای نظام ندارد. چه بسا که او حامی اصلی‌اش، امام جمعه سبزوار و پدر همسرش را هم ندارد.
در همین زمینه
