فعال شدن سازوکار رفع اختلاف برجام از سوی اروپا؛ بریتانیا: هدف تشویق ایران به اجرای تعهداتش است
سه کشور اروپایی فرانسه، بریتانیا و آلمان که از اعضای توافق هسته‌ای با ایران هستند، امروز در بیانیه ای مشترک رسما از فعال شدن سازوکار رفع اختلاف در توافق برجام خبر داده‌اند.
در این نامه که به امضای وزرای خارجه فرانسه، بریتانیا و آلمان رسیده، گفته شده “با توجه به اقدامات انجام شده توسط ایران، ما انتخاب دیگری به جز توسل به کمیسیون مشترک در چارچوب مکانیسم حل اختلاف نداریم”.
وزرای خارجه سه کشور اروپایی گفته اند علیرغم فعال شدن سازوکار حل اختلاف، رهبران این کشورهای “به کارزار فشار حداکثری علیه ایران نمی پیوندند”. این کارزا را دولت دونالد ترامپ با خروج از توافق هسته ای برجام راه انداخته است.
فرانسه، آلمان و بریتانیا در بیانیه مشترک خود بار دیگر از پاینبدی به برجام و داشتن اراده برای همکاری در کنار همه طرف های این توافق اعلام کرده اند. سه وزیر اروپایی در این بیانیه گفته اند “ما امیدواریم که ایران را به احترام کامل به تعهداتش در چارچوب برجام باز گردانیم.”
دومینیک راب وزیر خارجه بریتانیا ساعاتی پس از انتشار بیانیه مشترک سه کشور اروپایی، گفت هدف از فعال کردن ساز و کار حل اختلاف “تشویق ایران” به بازگشت به تعهداتش است. آقای راب در پاسخ به موضع و نقش روسیه و چین در رابطه با این ساز و کار گفت: “ما با آنها در تعامل هستیم و باید روشن بگوییم که این موضوعی صرفا بین ما و آمریکا نیست بلکه مساله ایران، مساله جهانی است”.
ساعاتی پیش از این، دو دیپلمات اروپایی به خبرگزاری رویترز گفته‌اند، هدف از به جریان انداختن سازوکار حل اختلاف مذاکره با ایران و تلاش برای قانع کردن آن کشور به تغییر تصمیم خود و بازگشت به اجرای برجام است و هدف این نیست که این توافق لغو و تحریمهای بین‌المللی علیه ایران از سر گرفته شود.
بنیامین نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل هم در توئیتر به فارسی نوشت: “اسرائیل به رژیم ایران اجازه توسعه سلاح هسته‌ای را نخواهد داد. از همه کشورهای غربی نیز می‌خواهم مکانیزم ماشه، را در سازمان ملل فعال کنند، فورا.”
ایران گفته در صورتی به اجرای کامل تعهدات خود باز می گردد که کشورهایی اروپایی بتواند زمینه صادرات نفت ایران و بازگشت پول آن را به داخل ایران فراهم کنند.
کشورهای اروپایی اعلام کرده بودند که با ایجاد یک سازوکار مالی در پی “تضمین تجارت مشروع” با ایران هستند اما این سازوکار تاکنون به صورت موثری اجرایی نشده است.
فعال شدن سازوکار حل اختلاف، تازه ترین نشانه افزایش تنش ها میان طرف های توافق اتمی است.
در صورت شکایت هریک از کشورهای عضو برجام از تخلف عضو دیگر، روند رسیدگی به این شکایت در مراحل مختلف آغاز می‌شود. در مرحله نهایی، شکایت به شورای امنیت ارجاع خواهد شد.
ارجاع شکایت به شورای امنیت خطر بازگشت تحریمهای بین المللی سازمان ملل علیه ایران را در پی دارد.
- نخست وزیر بریتانیا: طرح ترامپ می‌تواند جایگزین برجام شود
- رئیس جمهور ایران: با تحریم می‌خواستند ادای ریگان درباره شوروی را دربیاورند
- آیت‌الله خامنه‌ای مذاکره رئیسان جمهوری ایران و آمریکا در نیویورک را رد کرد
جمهوری اسلامی ایران اعلام کرده که بازگشت تحریم های شورای امنیت “خط قرمز” این کشور است. عباس عراقچی معاون وزارت خارجه ایران پیش از این گفته بود در صورت بازگشتت تحریم های شورای امنیت، جمهوری اسلامی در دکترین اتمی خود بازنگری می کند.
دور جدید تنش ها بر سر برنامه اتمی جمهوری اسلامی ایران پس از آن شروع شد که دولت دونالد ترامپ با خروج از توافق هسته ای برجام، تمام تحریم های رفع شده با این توافق را همراه با تحریم های دیگری علیه ایران اعمال کرد.
دولت آمریکا می گوید با هدف “تغییر و عادی شدن رفتار ایران” سیاست “فشار حداکثری” را علیه این کشور در پیش گرفته است. مایک پمپو وزیر خارجه آمریکا گفته است که ایران باید مانند یک “دولت نرمال” رفتار کند.
سیاست آمریکا در دور ریاست جمهوری دونالد ترامپ “فشار حداکثری” با هدف “به صفر رساندن درآمد نفتی” جمهوری اسلامی ایران اعلام شده است.
اسحاق جهانگیری معاون اول رئیس جمهور ایران اخیرا گفته بود که با اینکه فروش نفت ایران به صفر نرسیده اما حتی کشورهای “دوست” ایران هم “تقریبا جرات اینکه از ما نفت بخرند را ندارند.”
مقام های ارشد جمهوری اسلامی ایران می گوید این کشور به دلیل مواجه شدن با تحریم در شرایط عادی قرار ندارد. ایران در هفته‌های گذشته صحنه اعتراضات گسترده در شهرهای مختلف بوده است. این اعتراضات پس از آن برپا شد که بنزین به طور ناگهانی سهمیه‌بندی شد و قیمت آن افزایش یافت.
در حالی که جمهوری اسلامی ایران در حال سرکوب اعتراضات آبان و شهروندان این کشور در شوک صدها کشته شده در این اعتراضات بودند، ایالات متحده آمریکا قاسم سلیمانی فرمانده نیروی قدس سپاه را در ماموریتی در عراق ترور کرد. پس از ترور آقای سلیمانی ایران تمامی تعهدات اتمی خود را ذیل توافق برجام کنار گذاشت و فقط به بازرسی های آژانس که در برجام پیش بینی شده بود، خاتمه نداد.
این تصمیم با انتقاد شرکای اروپایی برجام رو به شد. سه کشور اروپایی پیشتر اعلام کرده بودند اگر جمهوری اسلامی ایران اجرای کامل تعهدات خود را از سر نگیرد امکان دارد این کشورها سازوکار حل و فصل اختلافات در توافق اتمی را فعال کنند.
*****
برجام: ساز و کار حل اختلاف
دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا ممکن است بعضی تحریمهای اقتصادی آمریکا علیه ایران را برگرداند. این ممکن است نقض برجام تلقی شود. اگر یک کشور یا گروهی از کشورها عضو دیگری را متهم کنند که تعهداتش را اجرا نکرده، ساز و کاری در برجام برای حل اختلاف پیش بینی شده است. ببینید گزینه های ایران چیست.
کمیسیون مشترک
هیات وزیران خارجه
هیات مشاور
شورای امنیت سازمان ملل متحد
واشنگتن پست: ترامپ بر سر برجام اروپا را تهدید اقتصادی کرده است
روزنامه واشنگتن پست در گزارشی اختصاصی می گوید دولت آمریکا به متحدان اروپایی خود هشدار داده بوده که اگر ایران را رسما به نقض توافق هسته‌ای متهم و سازوکار رفع اختلاف برجام را فعال نکنند، صنعت خودروسازی آنها هدف تعرفه وارداتی ۲۵ درصدی قرار خواهد گرفت.
واشنگتن پست چهارشنبه (۱۵ ژانویه) به نقل از منابع اروپایی ناشناس این خبر را منتشر کرد.
فرانسه، بریتانیا و آلمان سه شنبه (۱۴ ژانویه) در بیانیه‌ای مشترک با اشاره به اقدامات اخیر ایران در کاهش تعهداتش در قبال برجام، از فعال شدن سازوکار رفع اختلاف در توافق برجام خبر دادند. وزیران امور خارجه سه کشور در عین حال گفتند که در حال حاضر به کارزار فشار حداکثری واشنگتن علیه ایران نمی پیوندند.
مقامات بریتانیایی، فرانسوی و آلمانی ناشناس به واشنگتن پست گفته اند که آنها خود پیشتر قصد فعال کردن سازوکار رفع اختلاف را داشتند و تهدید دولت ترامپ روند تصمیم گیری آنها را دچار اختلال کرد و نزدیک بود که به تغییر نظر آنها منجر شود، زیرا نگران بودند که در صورت درز خبر تهدید اقتصادی آمریکا، به آنها به عنوان “آلت دست” واشنگتن نگاه شود.
بیشتر بخوانید:
- ایران در رسانههای آمریکا؛ ‘آیا حکومت در سراشیبی سقوط است؟’
- فعال شدن سازوکار رفع اختلاف برجام از سوی اروپا؛ بریتانیا: هدف تشویق ایران به اجرای تعهداتش است
- گفتگوی روحانی با جانسون و رئیس شورای اروپا؛ آمادگی آمریکا برای مذاکره
یک منبع اروپایی به واشنگتن پست گفت: “ما نمی خواستیم که ضعیف دیده شویم بنابراین موافقت کردیم که خبر تهدید را مخفی نگه داریم.”
بنا بر این گزارش، هشدار دولت ترامپ به متحدان اروپایی نه از طریق رسمی سفارتخانه‌های آمریکا در این کشورها بلکه به طور مستقیم به آنها ابلاغ شده است.
سه کشور اروپایی می‌گویند که اقدام آنها پاسخی به کاهش تعهدات ایران بوده است. اگر اختلاف اروپا و ایران در ظرف حدود دو ماه حل نشود ممکن است در نهایت این شکایت به شورای امنیت برود که احتمال بازگشت تحریمهای سازمان ملل متحد علیه ایران را در پی دارد. ایران این موضوع را خط قرمز خود اعلام کرده است.
بیشتر بخوانید:
- روحانی پیشنهاد بریتانیا را برای جایگزینی برجام با طرح ترامپ رد کرد
- نخست وزیر بریتانیا: طرح ترامپ می‌تواند جایگزین برجام شود
“طرح ترامپ”
ژان ایو لودریان، وزیر امور خارجه فرانسه، روز چهارشنبه یک توافق جامع که شامل برنامه‌های هسته‌ای و موشکی و نیز فعالیت‌های منطقه‌ای ایران شود “تنها راه خروج از بحران جاری” بین ایران آمریکاست.
بوریس جانسون، نخست وزیر بریتانیا، روز سه شنبه به بی‌بی سی گفت که طرح دونالد ترامپ درباره برنامه اتمی ایران می تواند جایگزین توافق هسته‌ای برجام شود. او خواستار کاهش تنش‌ها بین ایران و ایالات متحده شد و گفت بریتانیا خواهان درگیری در منطقه نیست.
آقای جانسون اجرای طرح احتمالی ترامپ را” قدم بزرگی رو به جلو” خواند و گفت اگر بخواهیم برجام را از بین ببریم باید جایگزینی برای آن داشته باشیم.
حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران، روز چهارشنبه پیشنهاد نخست وزیر بریتانیا برای جایگزینی برجام با طرح ترامپ را رد کرد.
آقای روحانی همچنین از تصمیم تازه سه کشور اروپایی انتقاد کرد و گفت: “از مردم ایران به خاطر ناتوانی، ضعف و ترس‌تان در برابر آمریکا عذرخواهی کنید و شما را باز هم به برجام دعوت می‌کنیم”.
هشدار ولیعهد سابق ایران
از طرف دیگر شاهزاده رضا پهلوی، ولیعهد سابق ایران، روز چهارشنبه در یک سخنرانی در واشنگتن مذاکره غرب با جمهوری اسلامی را خیانت به مردم ایران خواند و خواهان تعامل امریکا و متحدانش با مردم ایران شد.
آقای پهلوی در نطقی در اندیشکده هادسون رفتار حکومت ایران را غیرقابل تغییر خواند و گفت تاریخ نشان داده است که حکومت‌ها باقی نمی مانند اما مردم ماندگار هستند.
ولیعهد سابق ایران گفت وقت آن فرارسیده که “صدای مردم ایران” که مدت هاست علیه حکومت اعتراض می کنند شنیده شود. او در عین حال از سیاستمداران دموکرات و جمهوریخواه آمریکا خواست که ایران را به یک مساله جناحی تبدیل نکنند.
بی بی سی
