روزهای پرتنش‌تر در انتظار تهران و ریاض
حضور ترکی الفیصل رییس سابق دستگاه امنیتی عربستان و از شاهزادگان معروف عربستان در نشست سالیانه سازمان مجاهدین خلق به تیرگی در روابط تهران و ریاض دامن زده است. فیصل در سخنران خود به شکلی علنی از تمایلش به سرنگونی جمهوری اسلامی سخن گفت و حالا تندروها در تهران هم بر طبل تنش بیشتر با عربستان سعودی می‌کوبند.
ترکی فیصل کیست؟
شاهزاده ترکی فیصل متولد ۱۹۴۵ هشتمین و کوچک‌ترین فرزند ملک فیصل سومین پادشاه عربستان است. وی برادر تنی سعود الفیصل وزیر خارجه سابق عربستان است که سال گذشته درگذشت.
ترکی فیصل در چهارده سالگی به نیوجرسی آمریکا رفته و در سال ۱۹۶۸ از دانشگاه جورج تاون فارغ‌التحصیل شد. معروف است که ترکی فیصل در دوره دانشگاه با بیل کلینتون رییس‌جمهور سابق این کشور هم‌کلاس بود.
ترکی فیصل از جمله شاهزادگان بانفوذ خاندان سعود محسوب می‌شود و پست‌های بسیار حساسی را نیز به عهده داشته است. وی از سال ۱۹۷۷ به مدت ۲۴ سال ریاست سازمان اطلاعات عربستان را به عهده گرفت و روز ۳۱ آگوست ۲۰۰۱ و تنها ده روز قبل از حملات ۱۱ سپتامبر از سمت خود استعفا داد.
شاهزاده سعودی در چند سال اخیر از طرف برخی کشورها و جریان‌های عربی متهم شده که تحرکاتی را شروع کرده که هدف از آن عادی‌سازی روابط کشورهای عربی با اسراییل و دشمنی با ایران است.
ترکی فیصل پس از آن به عنوان سفیر عربستان به لندن منتقل شد و تا سال ۲۰۰۵ در این سمت باقی ماند. در سال ۲۰۰۵ بندر بن سلطان که خود از بانفوذ‌ترین شاهزاده‌های عربستان است، پس از ۲۲ سال تصدی پست سفارت عربستان در واشنگتن از این سمت کنار رفته و دبیرکل سازمان امنیت ملی عربستان شد. پس از آن، ترکی الفیصل از لندن به واشنگتن منتقل شده و به عنوان سفیر عربستان در آمریکا شروع به کار کرد.
شاهزاده سعودی در چند سال اخیر از طرف برخی کشورها و جریان‌های عربی متهم شده که تحرکاتی را شروع کرده که هدف از آن عادی‌سازی روابط کشورهای عربی با اسراییل و دشمنی با ایران است.
ترکی فیصل در روزهای پایانی سال ۲۰۱۴ با انتشار مقاله‌ای جنجالی در روزنامه اسراییلی هاآرتس، خواستار عادی‌سازی روابط با تل‌آویو شده بود. پس از انتشار این مقاله، روزنامه هاآرتس مصاحبه‌ای با ترکی فیصل انجام داد که در آن تاکید کرد اظهاراتش، شخصی بوده و بیانگر سیاست حکومت عربستان نیست، هر چند هاآرتس در پایان مصاحبه در این مورد ابراز تردید کرد که ترکی فیصل بدون هماهنگی و جلب موافقت مسوولین عربستان چنین اظهاراتی را بر زبان آورده باشد.
یک سال پیش از این و در سال ۲۰۱۳ ترکی فیصل در کنفرانس دیگری که سازمان مجاهدین خلق در واشنگتن برگزار کرده بود، به همراه یوسی الفر رییس سابق موساد شرکت کرده و در سخنرانی خود گفته بود که با یوسی الفر موافق است که گسترش سلطه ایران در خاورمیانه خطرناک بوده و وی نگران است سرانجام اسراییل به این نتیجه برسد که به تنهایی به ایران حمله کند.
سه پیام سخنرانی ترکی فیصل
در سخنرانی نیم ساعته ترکی فیصل در نشست سازمان مجاهدین خلق سه نکته عمده وجود دارد. تاکید دو باره او بر استفاده از واژه «مرحوم» در مورد مسعود رجوی که از زمان حمله آمریکا به عراق در سال ۲۰۰۳ تصویری از وی وجود ندارد، به نوعی اعلام غیر رسمی درگذشت رهبر سازمان مجاهدین خلق است.
نکته دوم تاکید مقام سیاسی ـ اطلاعاتی عربستان در نشست رسمی سازمان مجاهدین خلق بر این امر است که عربستان به عنوان «نماینده جهان اسلام» از «مبارزه مشروع» سازمان علیه «رژیم خمینی» حمایت می‌کند: «مبارزه مشروع شما علیه رژیم خمینی دیر یا زود به هدف خود خواهد رسید».
سومین موضوع برجسته در اظهارات ترکی فیصل ارایه تصویری از سیاست آینده این کشور در قبال ایران است. رییس سابق سازمان اطلاعات عربستان در بخشی از سخنان خود، ایران را متهم به حمایت از گروه‌های دینی تندرو مثل «القاعده و گروه‌های مشابه در بحرین، سعودی، لبنان، سودان و حماس و جهاد اسلامی در فلسطین» کرد و گفت که این امر منجر به «ایجاد تفرقه در جهان اسلام» شد و او نیز «خواستار سرنگونی نظام» در ایران است. وی عملا مبارزه سازمان مجاهدین خلق علیه جمهوری اسلامی را «مشروع» خواند و تاکید کرد که «این مبارزه مشروع علیه رژیم خمینی دیر یا زود به هدف خود خواهد رسید».
بدین ترتیب مقامی غیر رسمی در سطح ترکی فیصل اعلام می‌کند که عربستان از هر گروهی که با قصد براندازی نظام علیه جمهوری اسلامی مبارزه کند و در راس آنها سازمان مجاهدین خلق، حمایت کرده و پیشاپیش اعلام می‌کند که «هم‌اکنون جنبش‌های مردمی در گوشه و کنار ایران آغاز شده».
کنش یا واکنش؟
هر چند که رابطه عربستان و ایران فراز و نشیب‌های زیادی پس از انقلاب داشته؛ اما در چهار سال اخیر، بحران‌ها در یمن و بحرین به آتش این اختلاف دامن زده است. عربستان همواره ایران را متهم کرده که با حمایت از گروه‌های مختلفی که معمولا از اقلیت‌های مخالف حکومت مرکزی هستند، وضعیت را در کشورهای عربی آشفته می‌کند. ایران نیز در مقابل، ریاض را متهم کرده که از گروهک‌های مسلحی مثل جیش العدل و گروه ریگی در «مبارزه مسلحانه تروریستی» با حکومت ایران حمایت کرده است.
در هفته‌های اخیر موضوع سلب تابعیت بحرین از شیخ عیسی قاسم و پیش از آن اعدام شیخ نمر از روحانیون معترض شیعه در عربستان، تنش کلامی میان عربستان و ایران را به اوج رساند.
به گفته زیدان القنایی، عربستان به مجاهدین خلق تعهد داده تا تعداد زیادی از سلفی‌های جهادی در نقاط مختلف دنیا را در اختیار سازمان قرار داده و از آن حمایت تسلیحاتی به عمل آورد.
قاسم سلیمانی فرمانده سپاه قدس ایران پس از اقدام بحرین در سلب تابعیت از شیخ عیسی قاسم، دولت این کشور را تهدید به «مقاومت مسلحانه» کرده و گفت «تجاوز به حریم آیت‌الله شیخ عیسی قاسم خط قرمزی است که عبور از آن شعله‌ای از آتش را در بحرین و سراسر منطقه پدید خواهد آورد و برای مردم راهی جز مقاومت مسلحانه باقی نخواهد گذاشت».
سلیمانی همچنین عربستان را نیز به عنوان حامی دولت بحرین تهدید به «انتفاضه خونین» کرد: «حامیان آل خلیفه بدانند اهانت به آیت‌الله شیخ عیسی قاسم و استمرار فشارهای بیش از حد به مردم بحرین سرآغاز انتفاضه خونینی است که عواقب آن به عهده کسانی خواهد بود که به گستاخی حکام بحرین مشروعیت می‌دهند».
سخنرانی ترکی فیصل در نشست سازمان مجاهدین خلق در شرایطی که ایران به حمایت از گروه‌های اپوزیسیون عربی متهم می‌شود، نشان می‌دهد که عربستان و متحدانش قصد دارند حمایت خود از گروه‌های اپوزیسیون ایرانی را علنی کرده و از این گروه‌ها در جنگ نیابتی خود با ایران استفاده کنند.
هر چند که این نخستین بار است که شخصیتی مانند ترکی فیصل رسما از اپوزیسیون ایران حمایت می‌کند، ولی ارتباط عربستان با سازمان مجاهدین خلق پیش از این شروع شده بود.
اقدام عربستان و به طور مشخص ترکی الفیصل در نزدیکی به سازمان مجاهدین خلق در کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس با استقبال مواجه شد
در ماه مارس ۲۰۱۴ پایگاه خبری «میدل ایست آنلاین» خبری اختصاصی منتشر کرده مبنی بر اینکه بندر بن سلطان از طرف عربستان مامور شده تا با سازمان مجاهدین خلق هماهنگی کند تا این گروه دست به عملیات‌های مختلفی علیه جمهوری اسلامی بزند. در این خبر همچنین ذکر شده بود که بندر بن سلطان با دولت اردن مذاکره کرده و اتاق عملیاتی برای سازمان مجاهدین خلق در این کشور راه‌اندازی کرده است.
نجاح محمدعلی روزنامه‌نگار عراقی مشهور در این گزارش خبری پیش‌بینی کرده بود که مرحله آینده بین ایران و عربستان شکل امنیتی ویژه‌ای به خود بگیرد و عملیات خراب‌کارانه مختلفی در بلوچستان، کردستان و خوزستان رخ دهد. به گفته نجاح محمدعلی «گروه‌های تروریستی آماده شروع عملیات آدم‌ربایی، ترور و انفجار در ایران هستند».
سه ماه قبل از این گزارش، در دسامبر ۲۰۱۳ زیدان القنایی روزنامه‌نگار و سخنگوی سازمان «عدل و توسعه اسلامی» به نقل از منابع آگاه فاش کرده بود که بندر بن سلطان و ترکی الفیصل تماس‌هایی محرمانه با سازمان مجاهدین خلق برقرار کرده‌اند که هدف از آن تقویت این سازمان و دست زدن به عملیات علیه ایران است. به گفته زیدان القنایی، عربستان به مجاهدین خلق تعهد داده تا تعداد زیادی از سلفی‌های جهادی در نقاط مختلف دنیا را در اختیار سازمان قرار داده و از آن حمایت تسلیحاتی به عمل آورد.
اقدام عربستان و به طور مشخص ترکی الفیصل در نزدیکی به سازمان مجاهدین خلق در کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس با استقبال مواجه شد. جمال خاشقجی روزنامه‌نگار سعودی در حساب توییتر خود نوشت «مخالفان با حضور ترکی فیصل در نشست اپوزیسیون ایران کسانی هستند که می‌خواهند ایران را با آرزو کردن و با تکیه بر متحدان نامریی شکست دهند».
ضاحی خلفان معاون رییس پلیس دبی نیز خواستار به رسمیت شناختن سازمان مجاهدین خلق از طرف تمامی کشورهای عربی و افتتاح دفاتر نمایندگی این سازمان در پایتخت‌های عربی شد.
عبدالخالق عبدالله استاد دانشگاه و از چهره‌های نزدیک به دولت امارات نیز در برنامه‌ای تلویزیونی گفت که وقت آن فرا رسیده تا کشورهای عربی، میزبان رهبر سازمان مجاهدین خلق باشند. به گفته‌ی عبدالله، «زمان آن رسیده تا کشورهای عربی خلیج فارس از اپوزیسیون ایران حمایت کرده و از مریم رجوی رهبر این اپوزیسیون در پایتخت‌های خود استقبال کنند».
زیتون- علی مهتدی
