خاتمی: حصر را برداریم و به سوی آشتی ملی برویم

محمد خاتمی‌ در یک سخنرانی با اشاره به “کسانی که در حصر هستند” گفت باید زمینه آشتی ملی را فراهم آورد. مهدی کروبی، زهرا رهنورد و میرحسین موسوی سه تن از رهبران جنبش سبز شش سال است که در حصر بسر می‌برند.

رئیس بنیاد باران تصریح کرد: الان بهترین موقعیتی است که می توان برای همبستگی همه نیروها در مسیر منافع ملی و دفع و رفع تهدیدها و توطئه ها فراهم آورد تا آنچه که واقعاً وجود دارد، یعنی عزم همه گروه ها و جریانات برای مقابله با تهدیدهای بیرونی و گزافه گویی ها و افراط کاری های کسانی که با اصل اسلام و انقلاب و ایران مخالف هستند، دیده شود.

سیدمحمد خاتمی در دیدار جمعی از ایثارگران، جانبازان و آزادگان با اشاره به لزوم تبیین گفتمان ایثارگری و تشکیل مجمع ایثارگران گفت: باید برای جذب نیروهای جوان ظرفیت ایجاد شود و باید با ایجاد گفتمان ایثارگری و تبلیغ آن، با گفتمان های غلطی مقابله کرد که احیانا به نام انقلاب و اسلام و ارزش ها مطرح می شود.
وی با تأکید بر توجه به آزادی، عدالت و معنویت بیان کرد: سوءظن ها و کم کاری ها یا اشتباهاتی که احیاناً بوده ممکن است در مورد ارزش ها سوء تعبیر و تلقی ایجاد کرده باشد. برخی از ایدئولوژی انقلاب سخن می گویند، اما این ایدئولوژی -که گاهی از سوی کسانی و جریان‌هایی مطرح می شود و نیز به گونه‌ای مطرح می شود که به کلی با آن چیزی که در انقلاب اسلامی مدنظر بود و شهدا برای آن جان خود را دادند، متفاوت است.
خاتمی با توصیه به ایثارگران برای تبیین و تبلیغ گفتمان صحیح و تقویت اندیشه و رویکرد حقیقی انقلاب اسلامی اظهار کرد: شما نماینده گفتمان ایثارگری با قرائت خودتان هستید که این را باید در عمل هم نشان بدهید و تقویتش کنید، البته نه اینکه فقط تعدادی از افراد حاضر در جبهه و ایثارگران مجمعی را تشکیل بدهند و فقط انحصار به این افراد داشته باشد، بلکه باید آنها پایه گذار باشند و زمینه جذب نیروهای جدید و جوان را در راستای دفاع از گفتمان واقعی انقلاب اسلامی که نتیجه آن جمهوری اسلامی بود فراهم کنند.
نکته دیگر این که تشکیل یک نهاد مدنی توسط ایثارگران روشن بین در جهت استقرار و بسط جامعه مدنی، امر مبارکی است. من روی جامعه مدنی اصرار داشته و دارم و گفتم که جامعه مدنی ما ریشه در مدینه النبی دارد یا باید داشته باشد، البته این به معنی تکرار شکل ها و فرم های زمان گذشته نیست؛ چنانکه امام خمینی، جمهوری اسلامی را مطرح کردند، در حالی که زمان پیامبر و امام علی و خلفا، جمهوری اسلامی وجود نداشت، اما اقتضای زمان درنظر گرفته شد. تحولات جهانی ما را به اینجا رسانده که نظام متناسب با شأن انسان امروز، جمهوریت است و نیز شأن انسان و تکامل جان و جهان انسانی، جامعه مدنی را که امری و پدیده ای تازه است ایجاب می کند. البته که جامعه مدنی که باید مقومات و بنیان‌های آن حفظ شود منافاتی با ارزش‌های اصیل دینی و ملی ما ندارد، بلکه می تواند آن را با لطافت تر کند و بسیاری از نقص‌هایی که در جوامع مدنی امروز هست پر کند.
وی با بیان نسبت میان نهادهای مدنی با جامعه مدنی گفت: نهاد مدنی در واقع واسطه میان قدرت متمرکز -حکومت- و قدرت منتشر –مردم- است. نهادهای مدنی، لازمه جامعه مدنی هستند و جمهوری بدون جامعه مدنی معنی ندارد. همچنان که امروز جمهوری اسلامی را بنیان نهاده ایم، باید جامعه مدنی هم داشته باشیم و در این مسیر نهادهای مدنی نقش ممتاز دارند.
خاتمی در ادامه به خواست تاریخی ملت ایران برای دستیابی به استقلال و آزادی و پیشرفت توأم با ارزش های معنوی اشاره کرد و درباره تشکیل مجمع ایثارگران گفت: چه کسی از ایثارگران وفادار به گفتمان اصلی انقلاب و وفادار به منافع ملت و خواستار استقلال به معنای واقعی کلمه اولی و احق برای ایجاد نهاد مدنی است و این حرکت هرچند با تأخیر اما مغتنم است.
وی بر حرکت در چارچوب قانون اساسی تأکید و اظهار کرد: منظور این نیست که کسی نباید به قانون اساسی انتقاد داشته باشد، بلکه هرکس که حاضر است در چارچوب قانون اساسی عمل کند باید آزادی فعالیت داشته باشد و از همه آزادی‌های یک شهروند و حقوق شهروندی برخوردار باشد.
خاتمی گفت: از جمله وظایف شما ایثارگران درک و بعد تبیین گفتمان انقلاب اسلامی است. ایفای این نقش به ویژه در مرحله دوم انقلاب ضروری است. مرحله اول انقلاب، مرحله تخریب دستگاه و نظام قبلی است و مرحله دوم، مرحله ساختن است. عده ای همچنان در همان مرحله اول می مانند و همیشه به فکر تخریب هستند و همیشه به فکر این هستند که دشمنی را پیدا بکنند و اگر دشمنی هست آن را بزرگ کنند و باز درصدد تخریب باشند؛ در حالی که انقلابی واقعی کسی است که بعد از تخریب در عین هوشیاری در برابر توطئه‌ها و دشمنان به ساختن فکر کند و اینکه چه باید بسازیم؟
وی در ادامه گفتمان جمهوریت سازگار با اسلامیت را استوار بر باور به حق و حرمت مردم و حق و آزادی و عدالت توصیف کرد و افزود: بعضی از دوستان ما واقعاً برای آزادی خیلی صحبت کردند و می کنند، حق هم دارند این کار را بکنند اما باید کمی از عنصر دیگری هم که در گفتمان انقلاب ما بوده یعنی عدالت اجتماعی در جامعه سخن گفت، بلکه در برنامه ریزیها به تحقق آن توجه ویژه داشت. این گفتمانی است که شناسنامه انقلاب ما است؛ انقلاب اسلامی برای این به ثمر رسید که ما بتوانیم جمهوریتی داشته باشیم که همه ملاک های جمهوریت را دارا باشد، به علاوه آزادی، عدالت، اخلاق و معنویت.
خاتمی با تأکید بر اینکه چنین گفتمانی باید به صورت جمعی و نهادی تبیین و از آن دفاع شود گفت: شما ایثارگران عزیز که برای دفاع از ارزش های اصلی و اصیل نظام فداکاری کردید، امروز هم باید ایثارگرانه وارد صحنه شوید و از هندسه انقلاب اسلامی که مورد توجه ما است دفاع کنید و در برابر تخریب ها و بدتر از آن تحریف‌ها بایستید.
وی جایگاه ایثارگران را جایگاهی بسیار ممتاز دانست و یادآور شد: دفاع از ایثارگری و دفاع از انقلاب این نیست که آدم فقط در نهادهای رسمی باشد؛ ممکن است به هر دلیل راهی به نهادهای رسمی پیدا نکنید، اما در عرصه اجتماعی با ایجاد همین نهادهای مدنی و ایجاد همین شخصیت‌های حقوقی و جذب افراد و پاسخگویی به نیازها و پرسش هایی که بخصوص نسل جوان ما دارد، دین تان را به انقلاب، به ایثارگری و به اسلام و ایران ادا کنید و ان‌شاءالله که موفق باشید.
خاتمی در آستانه سی و هشتمین سالگرد پیروزی انقلاب بیان کرد: انقلاب ما پدیده ای اگر نگویم بی نظیر، کم نظیر در دوران اخیر ایران و در تاریخ بشری بوده است. کار بزرگی که معتقدم از آغاز نهضت، با هدف انقلاب و سرنگون کردن حکومت نیامده بود، بلکه هدف اصلاح داشت. نخست با نصیحت شروع شد. روشنفکران و اندیشمندان و آزادمردان ما، و به ویژه علما و در رأس آنها، امام، دعوت به اصلاح داشتند که آن روش های ضد اسلامی و ضد مردمی و تخریب منابع مادی و معنوی کنار گذاشته و اصلاح شود و همان قانون اساسی مشروطیت با متممش پیاده شود، اما وقتی که حکومت گوش نداد و جواب را با سرنیزه و سرکوب و اعدام و کشتار داد خود به خود این انقلاب پدید آمد. کسی نقشه نکشیده بود و شاید اگر آنها واقعاً گوش داده بودند، مسائل به شکل دیگری پیش می رفت. آنها نصیحت هاو خیرخواهی و اصلاح طلبی رهبران جامعه و مردم را گوش ندادند.
خاتمی با تجلیل جایگاه ایثارگران و تلاش آنها برای حفظ دستاوردهای انقلاب، بیان کرد: ایثارگران واقعی به خاطر فداکاری‌هایشان از انقلاب طلبکار نیستند و اتفاقاً طلبکاران کسانی هستند که هیچ نقشی برای انقلاب و ایثارگری نداشتند یا نقش اندکی داشتند. نزدیکترین افراد و ذی‌حق‌ترین آنها در انقلاب، ایثارگران ما هستند که همیشه در دفاع از اصل انقلاب و اصل نظام پیشتیاز بودند.
رئیس جمهوری اسبق ایران در ادامه با اشاره به مسائل روز و اقدامات اخیر مسؤولان آمریکایی علیه ایران، به نقش آمریکا در کودتای 28 مرداد و تبدیل ایران به پایگاهی برای افزایش ضریب نفوذ ایالات متحده در منطقه پرداخت و گفت: انقلاب اسلامی آمده و به نفوذ آنها و دیگر منافعشان پایان داده است. چیزی که نتیجه آن وضعیتی شد که من در گذشته تعبیر دیوار بلند بی اعتمادی بین ایران و آمریکا را برای آن به کار بردم و به صراحت گفتم برای فروریختن این دیوار، روزنه و شکاف اول را باید آمریکایی‌ها ایجاد کنند.
خاتمی اظهار کرد: آنچه که امروز جهان نظاره گر آن است روی کار آمدن یک تفکر با بهتر است بگویم پندار بسیار افراطی و تند و ستیزه‌جو در آمریکا است که حتی در خود آمریکا هم مخالفان جدی دارد؛ اما خطر این است که در مورد ایران، ادعاهایی دارد و مسائلی را دنبال می‌کند که جمهوری خواهان هم با آن موافق اند. این هم‌سویی حزب حاکم با تندروی‌های رئیس جمهوری که به تازگی حکومت را به دست گرفته ممکن است مسائل و خطراتی را برای ما ایجاد کند.
رئیس بنیاد گفت و گوی تمدن‌ها با اشاره به فضاسازی و جبهه سازی جهانی بعد از حادثه تروریستی ۱۱ سپتامبر افزود: بعد از حمله به برج‌های تجارت جهانی آمریکا با فضایی که در افکار عمومی جهان ایجاد کردند، ابتدا با شعار ائتلاف برای جنگ با تروریسم در دنیا به اجماع نسبی یا رسمی رسیدند و به طور نسبی افکار عمومی را متقاعد کردند که خطر بزرگ تروریسم است و جنگ تنها راه چاره است و با این منطق ائتلاف کردند و داستانی هایی که شاهد آن بودیم نخست در افغانستان و بعد عراق آتش جنگ را شعله ور ساخت و در ادامه ما را هم ظالمانه تحت فشار قرار دادند.

خاتمی به همراه نبودن افکار عمومی دنیا و حتی بخش مهمی از مردم آمریکا با افراط گرایان یاوه گو و برخی حکومت های ضعیف النفس منطقه علیه ایران اشاره کرد و ادامه داد: گرچه این کسانی که الان در آمریکا اداره کشور را در دست دارند چندان به افکار عمومی توجه ندارند، ولی واقعیت این است که بدون همراهی افکار عمومی هزینه‌های این تندروی‌ها برای آنها زیاد می شود و در حال حاضر اگر بخواهند دست از پا خطا کنند یا یک فشار تازه بیاورند، افکار عمومی همراه آنها نیست، اما نباید فراموش کرد که یکی از اهداف آنها عصبانی کردن ما است و اتفاقاً این احتمال وجود دارد که بعضی از عصبانی‌هایی که حضور دارند، دست به اقداماتی بزنند که اندک اندک افکار عمومی را که در حال حاضر به طور نسبی همراه ما است، به زیان ما برگردانند و به جایی برسیم که برای جنایت علیه ما و لطمه به منافع ملی ایران موفق به توجیه افکار عمومی شوند.
رئیس جمهوری اسبق ایران تأکید کرد: همه ما باید خیلی خیلی خونسرد باشیم؛ این به معنای کوتاه آمدن و گذشتن از حقوقمان نیست. نه! به هیچ وجه! ما حقوقی داریم که از آن نخواهیم گذشت. برجام تعهد متقابل جامعه جهانی و ایران است و رهبری تأکید فرموده‌اند که ایران به تعهدات خود پای‌بند است. اما حتی اگر طرف مقابل یا یکی از کشورهای امضاء کننده برجام هم ناقض این معاهده بزرگ بین المللی که حاصل تلاش همه جانبه قدرت‌های بزرگ جهان و ایران برای جایگزین کردن پارادایم گفت‌وگو به جای پارادایم شکست‌خورده جنگ افروزی است باشند، ایران باید با رفتار صحیح افکار عمومی جهانی و بخصوص کشورهایی که پشتیبان جدی برجام بوده و هستند را متقاعد و با خود همراه کند که یک‌صدا در مقابل ناقضان برجام بایستند.
خاتمی به خطر فرافکنی و برون‌فکنی رئیس جمهوری تازه و سیستم حکمرانی آمریکا برای کم‌رنگ کردن مشکلات داخلی و اعتراضات افکار عمومی اشاره کرد و هشدار داد: در برابر بی‌عقلی آنها یا فرافکنی احتمالی باید با عقلانیت دفع خطر کنیم.
وی افزود: از جمله کارهایی که در این موقعیت آنها می توانند انجام دهند این است که ما را عصبانی کنند و احیاناً در این واکنش‌ها و حرکتهای تحریک‌آمیزی رخ دهد که آنها بتوانند آن را دستاویز پیاده کردن افکار شیطانی خود سازند. همه ما باید همانگونه که مسؤولان عالیه کشور هوشیار هستند خونسرد و هوشیار باشیم و انسجام ملی را حفظ کنیم. نباید از از این واقعیت غافل شویم که در مورد ایران در عین همسویی اکثریت جمهوری خواهان با رئیس جمهوری جدید ایالات متحده، هنوز بسیاری از جمهوری خواهان و دموکرات ها و تقریبا بخش عمده افکار عمومی دنیا از ماجراجویی‌هایی که این آقا آغاز نموده، ناراضی هستند و نباید واکنشی نشان داد که خدای ناکرده افکار عمومی به نفع تندروی‌های آنان تغییر کند.
وی در ادامه با تأکید بر قبول داشتن اصل نظام در طیف های مختلف سیاسی کشور یادآور شد: دنیا می داند و باید دوباره بفهمد که در مقابل هر تهدیدی که علیه اصل نظام و تمامیت ارضی و منافع ملی ایران بروز کند، کوچکترین تردیدی برای ایستادگی و مقابله نداریم و بخصوص اصلاح طلبان این مسأله را دوباره اثبات خواهند کرد که هرگاه کسی بخواهد فکر تجاوز به ایران و ضربه زدن به منافع ملی کشور را در سر بپروراند، همه ما یک‌صدا در مقابلشان خواهیم ایستاد و در این زمینه هیچ‌گونه اختلاف نظری بین جریان‌های مختلف در جامعه وجود ندارد و باید در عمل این همبستگی را نشان دهیم.
خاتمی افزود: ممکن است حتی افرادی در ایران میانه خوبی با انقلاب یا نظام هم نداشته باشند، اما بدون شک این افراد هم به ایران دلبسته‌اند و جهان باید بداند و دیگرباره ببیند که وقتی اصل کشور و نظام و منافع ملی و حیثیت ایران تهدید می‌شود، کسانی که در این مملکت زندگی می‌کنند یا ایرانی هستند به ایران و سرنوشت آن و ملت و منافع فکر می کنند و در این زمینه تردیدی نداشته باشند که همه در یک خط در مقابل کسی که می خواهد تجاوز بکند، می ایستند و ما ایستاده ایم.
رئیس جمهوری اسبق ایران تصریح کرد: معتقدم الان بهترین موقعیتی است که می توان فضای آشتی ملی را در کشور حکم‌فرما کرد و زمینه همبستگی بیشتر همه گرایش‌ها و نیروها را پدید آورد تا آنچه که واقعاً وجود دارد، یعنی عزم همه گروه‌ها، جریانات و دلسوزان نظام برای مقابله با تهدیدهای بیرونی و گزافه گویی‌ها و افراط‌کاری‌های کسانی که با اصل اسلام و انقلاب و ایران مخالف هستند و نیز برای پیشرفت و توسعه کشور همصدایند، دیده شود که در فراهم آوردن زمینه این اتحاد، حاکمیت نقش بسیار مهمی دارد. باید بگذاریم همه بیایند و در صحنه حضور داشته باشند و سیاست‌ها و رویکردها به جانب چنین آینده نگری باشد.
خاتمی بار دیگر با تأکید بر ضرورت آینده نگری و حرکت رو به جلو اظهار کرد: من می گویم که هیچ‌کس نباید در گذشته بماند! همه به آینده نگاه کنند. کسانی که در حصر و زندان هستند هم در این زمینه دلشان برای انقلاب و کشور می سوزد و نسبت به تهدیدهایی خارجی موضع دارند و بی‌شک بیشتر از خیلی از کسانی که در جامعه، مدعی انقلابی‌گری هستند دلشان به درد آمده است. باید از این فرصت حسن استفاده کنیم و زمینه آشتی ملی را فراهم آوریم و از این مرحله با درایت به سوی دفاع از اصل اسلام و انقلاب و کشور و منافع مردم حرکت کنیم.
خاتمی با تأکید بر اینکه این شرایط، موقعیت خوبی را فراهم آورده است افزود: بعد از رحلت آیت‌الله هاشمی هم گفتم حالا که ایشان در میان ما نیست از فضای عاطفی و معنوی تکریم و تجلیل از ایشان استفاده کنیم و دغدغه همیشگی ایشان و دلسوزان نظام برای همبستگی، همدلی، رفع کدورت‌ها و رفتن به سوی آینده را محقق سازیم. امروز جامعه این موقعیت و ظرفیت را دارد که همه ضمن برخورداری از حقوقشان و پای‌بندی به هویتشان اجازه صحبت و کار پیدا کنند و بر مبنای محورهای مشترکی که مهم‌ترین آن اصل نظام و ایران و منافع ملی است زمینه آشتی ملی و همبستگی بیش از پیش فراهم شود.
خاتمی در ادامه افزود: توصیه جدی می کنم که مردم ما در سالروز پیروزی انقلاب اسلامی،با شکوه تمام، متحد در راهپیمایی روز ۲۲بهمن حضور یابند و حتی اگر از بعضی سیاست ها دلخور هستند، با اتحاد و انسجام از تمامیت ارضی کشور و منافع ملی و عزت ایران در مقابل یاوه گویی های دشمنان دفاع کنند و این حضور می‌تواند بسیاری از دسیسه‌ها را خنثی کند.
وی با تأکید بر اینکه ما در دفاع از خودمان به خودمان متکی هستیم اظهار کرد: این که من دارم می گویم همه نیروهای خودمان را بالفعل کنیم، یعنی همه کسانی که می خواهند از این موضوع دفاع بکنند، با وجود اختلاف سلایقی که دارند، در عرصه حضور داشته باشند. انقلاب و نظام و جمهوری اسلامی را برای خودشان بدانند، نه اینکه احساس کنند که در انحصار یک عده خاصی قرار دارد و در این زمینه حاکمیت نقش و وظیفه مهمی دارد. این همبستگی وجود دارد و این نیرو در درون ما هست و اگر این نیرو را به کار بگیریم هیچ قدرتی نمی تواند به ما لطمه بزند.
رئیس بنیاد گفت و گوی تمدن‌ها اضافه کرد: امروز برجام اگر هیچ اثری نداشته باشد (که انصافا آثار فراوان داشته و دارد) حداقل توانسته اجماع جهانی که با محوریت آمریکا به ناحق علیه ما شکل گرفته بود را به یک اجماع نسبی به نفع ما تغییر دهد. این دستاورد بسیار بزرگی است. امروز شاهدیم که در برابر برخی شعارهای آمریکایی‌ها، اروپا اعتراض می کند و افکار عمومی نشان داد اجماع جهانی به نفع ایران است یا لااقل با بسیاری از افکار و برنامه‌های ماجراجویانه و افراطی که در آمریکا مطرح می شود مخالف است و ما باید سعی کنیم این اجماع از بین نرود و این دستاورد بزرگ را حفظ کنیم. در عین حال ما متکی به توانمندی ها و ظرفیت‌های خودمان هستیم و امیدوارم که خداوند همچنان که تاکنون این کشور و این انقلاب و این مردم را نگه داشته است باز هم کمک کند و نگهبان این کشور باشد. همچنین به آشتی ملی و تحقق بیش از پیش همبستگی درونی امیدوارم که البته زمینه آن باید از سوی حاکمان فراهم شود.

وبسایت خاتمی