#روحانی میتوانست با تبیین علل و عوامل اصلی مشکلات کشور گام بلندی در جهت رشد آگاهیهای عمومی بردارد و مشارکت ملت را برای حل معضلات، خنثیکردن کارشکنیهای دولت پنهان و طمعورزی ترامپ جلب کند. رای منفی مجلس نشان داد نگفتن حقایق رقیب را جری و مردم را ناامید میکند.
سوالات مجلس از رئیس جمهوری ایران؛ نمایندگان از پاسخهای روحانی قانع نشدند؛ واکنشها به حضور حسن روحانی در مجلس
روحانی، رئیس جمهوری ایران، برای پاسخ به سئوالات نمایندگان در جلسه علنی مجلس حضور یافت. پس از پایان توضیحات رئیس جمهوری، در مورد پاسخ او به سئوالات رایگیری به عمل آمد و مشخص شد نمایندگان از پاسخ وی به چهار از پنج سئوال مطرح شده قانع نشدهاند.
آقای روحانی صبح سهشنبه، ٦ شهریور (٢٨ اوت)، همراه با شماری از مقامات دولت خود برای پاسخ به سئوالات تعدادی از نمایندگان در مورد عملکرد دولت در پنج محور در جلسه علنی مجلس شرکت کرد. ریاست جلسه را علی لاریجانی، رئیس مجلس، برعهده داشت. پس از سخنرانی چند تن از سئوالکنندگان و پاسخ رئیس جمهوری، در مورد این پاسخها به طور جداگانه رایگیری شد.
طبق آئیننامه داخلی مجلس، درصورتی که نمایندگان مجلس از پاسخهای رییس جمهوری درباره سوالات مطروحه قانع نشوند، ممکن است این سئوالات به قوه قضاییه ارجاع شود. در مورد نتیجه جلسه روز سهشنبه، بهروز نعمتی، سخنگوی هیئت رئیسه مجلس گفته است که “هنوز بحث ارجاع سئوالات به قوه قضاییه مطرح نیست و معاونت تقنینی و حقوقدانان و کمیسیون حقوقی مجلس شورای اسلامی باید تطابقهای لازم با قوانین مختلف را بدهند تا مشخص شود آیا تخلف یا استنکافی صورت گرفته است.”
آقای نعمتی گفت که به احتمال زیاد کمیته ویژهای در مجلس برای بررسی این موضوع تشکیل خواهد شد.
سئوالاتی که در جلسه روز سهشنبه مطرح شد به عملکرد دولت در زمینه سیاست ارزی، قاچاق ارز و کالا، مبارزه با بیکاری، رشد اقتصادی و تحریم بانکی ارتباط داشت که مجلس در سه مورد اول پاسخ رئیس جمهوری را قانع کننده تشخیص نداد.
طبق ماده ۲۱۳ آییننامه داخلی مجلس، رئیسجمهور موظف است حداکثر تا مدت یک ماه پس از اعلام وصول سؤال برای پاسخ به سوالات در مجلس شورای اسلامی حضور پیدا کند.
در مورد ترتیبات جلسه پاسخگویی رئیس جمهوری، طبق آئیننامه مجلس، نمایندگان منتخب سؤالکنندگان حداکثر ۳۰ دقیقه فرصت داشتند سؤالهای اعلام شده را مطرح کنند و رییسجمهوری نیز حداکثر یک ساعت وقت داشت به این پرسشها پاسخ دهد.
هنگام ورود آقای روحانی به مجلس، علی مطهری، نایب رئیس مجلس، و محمدرضا عارف، رئیس “فراکسیون امید” طرفدار دولت و تعدادی از اعضای این فراکسیون از او و همراهاتش استقبال کردند.
اسحاق جهانگیری معاون اول رییس جمهور، محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه، عبدالرضا رحمانی فضلی، وزیر کشور، محمد شریعتمداری وزیر صنعت، محمود علوی وزیر اطلاعات، محمود حجتی، وزیر جهاد کشاورزی، عباس صالحی، وزیر ارشاد، محمد جواد آذری جهرمی، وزیر ارتباطات و همچنین محمد باقر نوبخت، رئیس سازمان برنامه و بودجه، سورنا ستاری معاون علمی و فناوری رییس جمهوری، علی اکبر صالحی رییس سازمان انرژی اتمی و لعیا جنیدی معاون حقوقی رییس جمهوری همراه آقای روحانی در این جلسه حضور یافتند.
عبدالناصر همتی رئیس بانک مرکزی، محمود واعظی، رئیس دفتر رئیسجمهوری، و انوشیروان محسنی بندپی، سرپرست وزارت کار نیز آقای روحانی را در جلسه روز سهشنبه همراهی کردند.
روز ١٠ مرداد، علی لاریجانی رئیس مجلس، در جلسه علنی طرح سوال از رئیسجمهور با ۸۰ امضاء را اعلام وصول کرد اما آقای روحانی چهار روزبعد از اعلام وصول این سوال، در نامهای به رئیس مجلس اظهار داشت که سؤال نمایندگان برخلاف قانون اساسی و آیین نامه داخلی مجلس است اما افزود که “برای جلوگیری از هر نوع اختلاف بین قوا و احترام به مجلس شورایاسلامی انشاءالله در فرصت مقرر به مجلس خواهم آمد و به سوالات پاسخ خواهم داد.”
در جلسه روز سهشنبه، در پنج مورد سئوالاتی در مورد عملکرد دولت مطرح شد و پنج تن از طراحان سوال رییس جمهوری به مدت ۳۰ دقیقه درباره این سوالها صحبت کردند، سپس رییس جمهوری به پرسشهای آنان پاسخ داد.
طبق آیین نامه داخلی مجلس درخصوص پاسخ رییسجمهوری به هر یک از سؤالات از نظر قانعکننده بودن یا نبودن به صورت جداگانه رأیگیری میشود، چنانچه نمایندگان حاضر در جلسه از پاسخ رییسجمهوری به هر سؤالی قانع نشوند، آن سؤال به قوه قضاییه ارسال میشود.
سوال از رئیسجمهوری در پنج محور اصلی شامل عدم موفقیت دولت در کنترل قاچاق کالا و ارز، استمرار تحریمهای بانکی، عدم اقدام شایسته دولت درباره کاهش نرخ بیکاری، رکود اقتصادی شدید چند ساله، افزایش سریع نرخ ارز خارجی و در نتیجه کاهش شدید ارزش پول ملی تسلیم هیئت رئیسه شده بود.
سئوال نمایندگان
محمد دهقان، نایب رییس فراکسیون نمایندگان ولایی از جمله نمایندگان سئوالکننده بود. او گفت که “رییس جمهور باید بگوید چه کسانی به کشور خسارت وارد کردهاند” و افزود: “در ماههای اخیر دهها میلیارد دلار ارز از کشور بدون برنامه برای واردات کالاهای لوکس و غیرضروری اختصاص داده شده است.” آقای دهقان خواستار شفافیت در زمینه اختصاص ارز به نرخ رسمی شد و گفت: ” اگر رانت و فسادی در کار نیست چرا لیست منتشر نمیشود تا مردم از آن مطلع شوند؟”
این نماینده مجلس، دولت را متهم کرد که از امکانات خود نیز خبر ندارد و گفت: “یک فرد با پنج کلاس درس، حساب اموال خود را دارد، چرا دولت با این همه ژنرال، مدیر و کارشناس حتی مسائل بدیهی را هم تشخیص نداد؟” وی اظهار داشت: “این اشکالات و بیتدبیریها باعث شد ارزش پول ملی تا یک چهارم کاهش پیدا کند که نتیجه آن خالی شدن جیب و سفره مردم است. دهها هزار میلیارد تومان و به باور برخی کارشناسان بیش از ۹۰ هزار میلیارد تومان در این شرایط پول به کیسه افراد مفتخور رفته است و درصد اندکی از آن به مردم رسیده است.”
آقای دهقان یادآور شد که “طبق ماده ۵۹۸ قانون مجازات اسلامی هر کسی با اهمال باعث تضییع حقوق دولت شود علاوه بر مجازات باید جبران خسارت کند” و افزود: “بگویید چه کسانی به کشور خسارت وارد کرده و چگونه میتوانید جبران کنید؟”
حسین نقویحسینی، از اعضای کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس نیز از جمله نمایندگان سئوالکننده بود که در جلسه روز سهشنبه، بیکاری را مشکل اساسی جمهوری اسلامی توصیف کرد و گفت: در کشور ٥ میلیون بیکار وجود دارد” وی خطاب به حسن روحانی گفت: “آقای رئیسجمهور، اصل ۳۴ قانون اساسی از شما خواسته اشتغال مناسب، تامین اجتماعی و دستمزد مکفی برای ملت فراهم کنید.”
این نماینده مجلس پرسید: “شورای عالی اشتغال در طول ۵ سال مدیریت شما چه کرده است و بانک اطلاعات اشتغال سرانجامش چه شد و سرانجام طرح کارورزی شما چه شد؟”
آقای نقوی حسینی در عین حال اعلام کرد که “ما به دشمنانمان اعلام میکنیم آمریکا را له و تحریم را نابود میکنیم. آقای رئیسجمهور پشت سر شما هستیم و آنانی که ادعا دارند میتوانند بین مسئولان و قوای کشور اختلاف ایجاد کنند کور خواندهاند.”
حمیدرضا فولادگر، نماینده اصفهان نیز در سئوال خود از حسن روحانی گفت که هنگام معرفی دولت، از برنامههای اقتصادی آن حمایت کرده بود اما افزود: “چرا به همان برنامه و برنامههای اقتصادی دولتهای یازدهم و دوازدهم پایبند نبودید؟”
آقای فولادگر در مورد وضعیت اقتصادی ایران گفت: “شرایط کشور امروز به سمت و سویی رفته است که هم معیشت مردم در تنگنا قرار گرفته و این روزها مردم سختترین شرایط اقتصادی را تحمل میکنند و هم فعالان اقتصادی به ویژه تولیدکنندگان و پیمانکاران بیشترین مشکلات را از ناحیه برخی از تصمیمات اجرایی دولت بر روی دوش خویش حس میکنند به نحوی که شاهد رکود پروژههای صنعتی و عمرانی هستیم.”
پاسخ روحانی
حسن روحانی در پاسخ خود به نمایندگان گفت که “امیدوارم با توصیههایی که مقام معظم رهبری نسبت به همین جلسه به من فرمودند بتوانم نکات موردنظر ایشان را دقیقاً مراعات کنم” و با اظهار اینکه سئوال کردن و پاسخ دادن به معنی ضعف نیست، افزود: “هیچ کس از مردم شریف ایران، از دوستان ما در جهان و یا دشمنان ما فکر نکنند امروز آغاز شکافی بین دولت و مجلس است. کاملاً این تصور اشتباه است؛ مجلس و دولت هدف بسیار بزرگی را بر دوش دارند و این بار مسئولیت را با همکاری همدیگر باید به مقصد برسانند. ”
آقای روحانی تلویحا مقامات آمریکایی را متهم کرد که به جلسه امروز چشم دوختهاند و افزود: “کاخ سفید فکر نکند از پایان این جلسه خوشحال خواهد بود؛ بداند از پایان این جلسه به شدت اندوهبار خواهد شد چون اتحاد بالاتر بین مجلس و دولت و قوه قضائیه و هر سه با نیروهای مسلح با نظارت و راهبری رهبرانقلاب است. نه ترسی از آمریکا داریم و نه از مشکلات و به خوبی از مشکلات عبور میکنیم.”
رئیس جمهوری از اینکه سئوالات نمایندگان شامل عملکرد او در هر دو دوره ریاست جمهوری ابراز تعجب کرد و گفت: “سؤال نمایندگان محترم القاعده آنچه من میفهم باید از دولت دوازدهم باشد نه یازدهم اما اشکال ندارد لحن سؤالات، سؤالات دولت یازدهم و دوازدهم است از نظر من هم ایرادی ندارد با اینکه دولت دوازدهم و یازدهم دو شخصیت حقوقی هستند.” وی گفت که سئوالاتی که نمایندگان مطرح کردهاند همان سئوالاتی که بسیاری از مردم هم دارند.
رئیس جمهوری با تایید وجود مشکلات اقتصادی، دیدگاه فعلی مردم نسبت به حکومت را مسالهای مهمتر دانست و گفـت: “اشتغال بسیار مهم است، بیکاری درد بزرگی است، نابسامانی بانکی مهم است، مساله رکود هم هست، ارز هم مهم است، اما در برابر امید مردم ناچیز است. چرا مردم نسبت به آینده ایران دچار تردید شدهاند؟ حتی بالاتر نسبت به آینده عظمت نظام دچار شک و تردید شدهاند؟”
آقای روحانی اظهار داشت که طبق آمار، در طول چهار سال و نیم، دولت در ایجاد رشد اقتصادی، کاهش تورم، ایجاد اشتغال وتعادل قیمت ارز و رونق اقتصادی موفق بوده و پرسید: “در این هفت هشت ماهه اخیر چرا ناگهان شرایط نویی آغاز شد؟ ممکن است بفرمائید که این شرایط از اشتغال، ارز و رکودو قاچاق و یا سیستم بانکی بود اما به نظر بنده اشکال از تصور مردم و ترسیم ملت ایران نسبت به آینده ایران بود، ناگهان تصور مردم نسبت به آینده ایران دچار تغییرشد واین درد، بزرگ است.”
حسن روحانی در مورد نگرانی مردم گفت که “ما باید برای مردم توضیح دهیم که از مشکلات با هدایت رهبری وهماهنگی قوا ونیروهای مسلح عبور خواهیم کرد” وی گفت: “باید به ملت ایران بگوییم ما نخواهیم گذاشت توطئههای امریکا پیروز شود . ملت مطمئن باشد ما نمیگذاریم یک مشت ضد ایرانی که امروز در کاخ سفید جمع شدهاند علیه ماها توطئه کنند.”
رئیس جمهوری در زمینه سئوالات نمایندگان گفت که به طور مختصر به آنها جواب میدهد اما مسئولان مربوطه در این جلسه حضور دارند و گزارشهای آنان در تشریح سئوالات مربوط به شرایط اقتصادی کشور در اختیارشان است.
به گزارش خبرگزاری تسنیم، حسن روحانی پیش از پاسخ به سوال نمایندگان، در کتابچهای که در بین نمایندگان و اصحاب رسانه توزیع شد درباره اقدامات دولت در کنترل قاچاق کالا و ارز، تحریمهای بانکی، کاهش نرخ بیکاری، رکود اقتصادی و ارزهای خارجی و ارزش پول ملی توضیحاتی داده بود. این خبرگزاری میافزاید که طبق آییننامه داخلی مجلس، رئیس جمهوی نمیتواند به صورت کتبی به سئوال نمایندگان پاسخ دهد و باید پاسخ خود را در همین جلسه بیان کند.
حسن روحانی در مورد عملکرد دولت در زمینه مبارزه با قاچاق کالا گفت که دادن یارانه به کالاها و پائین بودن قیمت ارز باعث انگیزه قاچاق کالا و به خصوص سوخت به خارج میشود و گفت که برای جلوگیری از قاچاق باید از تولید داخلی حمایت شود. وی عملکرد دولت در زمینه مبارزه باقاچاق را موثر توصیف کرد و با اعلام کاهش میزان قاچاق گفت: “ما چطور توانستیم از ۲۵ میلیارد دلار در چهار سال و نیم گذشته به ۱۲ و نیم میلیارد دلار برسیم؟ این تحول چگونه ایجاد شد؟ ستاد مبارزه با قاچاق نهادی فرا قوهای است و مختص دولت نیست همه با هم داریم تلاش میکنیم.”
حسن روحانی گفت که برجام دستاوردهایی داشته “که هرگز از بین نمیرود” و در توضیح این دستاوردها گفت: “تحریم تسلیحاتی کشور را که میگفت ایران نه حق خرید و نه حق فروش سلاح را دارد، این تحریم را به پنج سال تقلیل دادیم که دو سال و نیم آن گذشته و دو سال و نیم دیگر آزاد خواهد شد”
در مورد دستاوردهای اقتصادی برجام، او اظهار داشت که پس از توافق هستهای، بسیاری از شرکتهای خارجی به ایران بازگشتند و در اثبات این موضوع، به خروج آنها در شرایط کنونی استناد گرد و گفت: “شما همه میدانید و اگر تا دیروز تردید بود امروز میدانید که وقتی این شرکتها از ایران میروند معلوم است که روزی آمده بودند که امروز میروند. اگر گفته میشود فلان بانک با ما از دیروز کار نمیکند، معلوم میشود که قبلا با ما کار میکرده است.”
رئیس جمهوری ایران در مورد استمرار برخی تحریمها توضیح داد که “تحریمهای ما بخشی هستهای بود، بخشی از آن تحریمهای اولیه آمریکا بود. بخشی از آن مربوط به سیستم بانکی است.” آقای روحانی در مورد دشواری ارتباط بانکی جمهوری اسلامی با خارج گفت: “در زمینه بانک ما چهار لایحه تقدیم مجلس کردیم؛ این چهار لایحه نه تنها برای روابط بانکی که برای حیثیت ایران اساسی است، ما کشوری هستیم ضد تروریسم و ضد پولشویی، بنابراین برای ما مهم است.” حسن روحانی با اشاره به لزوم تصویب قوانین مرتبط با مبارزه با پولشویی گفت که چهار لایحه باید در این زمینه تصویب شود که یکی از آنها تصویب شده و از نمایندگان خواست تا در تصویب سایر لوایح تسریع کنند و افزود: “تصویب این لوایح میتواند در روابط بانکی ما بسیار تاثیرگذار باشد.”
رئیس جمهوری عملکرد دولت در زمینه اشتغال را هم مثبت دانست و گفت که هنگام آغاز به کار دولت او، “اشتغال خالص ما فقط ده هزار نفر بوده است، ولی امروز اشتغال خالص کشور در طول ۵ سال گذشته ۲میلیون و ۷۰۰هزار نفر بوده است که یک افتخار بزرگ برای کشور است.”
وی گفت “اینکه ما بیکاری مزمن چند ساله داریم درست است؛ رقم بیکاری ما ۱۲.۱ دهم است که بسیار زیاد است و قابل قبول نیست.” آقای روحانی اظهار داشت: “اگر دولت یازدهم و دوازدهم مثل دولت نهم و دهم در اشتغال کار میکرد امروز رقم بیکاری ما به جای ۱۲ درصد ۲۲ درصد بود.” وی افزود: “البته اشتغال سرمایه خارجی، امنیت داخلی و شرایط خاص سکون و آرامش سیاسی میخواهد.”
حسن روحانی همچنین گفت که رشد متوسط اقتصاد ایران طی ٥ سال گذشته بالای ٤ درصد بوده در حالیکه در دولتهای نهم و دهم فقط ٢.٢ درصد بود. وی گفت که به این ترتیب، رکود به معنی فنی آن در ایران وجود ندارد.
در مورد بحران ارزی به خصوص در ماههای اخیر، آقای روحانی گفت: “به چه دلیل وضعیت امروز این چنین شد؟ آیا عامل اقتصادی بود، یا عامل سیاسی بود، یا عامل روانی بود و یا همه اینها بود؟ من در نوبت دوم اشاره بیشتری به این سوال میکنم که در زمینه ارز مسائل اجتماعی، روانی و مسائل سیاست خارجی آثارش بیشتر بوده است تا مسائل اقتصادی.”
در پاسخ به عدول از برنامه ارز تک-نرخی اعلام شده توسط دولت، حسن روحانی گفت: “اینکه ما در یک مقطعی تصمیم گرفتیم و تصمیممان را بعدا عوض کردیم، خیلی طبیعی است. ما قبل از تحریم آمریکا یک جور تصمیم گرفتیم بعد از تحریم آمریکا جور دیگری تصمیم گرفتیم.” رئیس جمهوری انتقاد از تامین ارز برای برخی مصارف مانند ارز مسافرتی را مردود دانست و گفت: “اینکه میگویید چرا به مسافر ارز دادید خوب وقتی به مسافر ارز ندهیم ارز خود را از کوچه پس کوچهها تهیه میکند و همان ارز کوچه پس کوچه است که تبدیل به نرخی میشود که روی زندگی و کسب و کار مردم تاثیر میگذارد.” او گفت که تامین ارز مسافرتی هم برای کنترل نرخ ارز بوده است.
تحلیل بازگشت تحریمهای آمریکا
حسن روحانی بخشی از سخنرانی خود در پاسخ به سئوالات گروهی از نماینگان مجلس را به ابراز نظر در مورد انگیزه بازگشت تحریمهای ایالات متحده علیه جمهوری اسلامی اختصاص داد و به خصوص رئیس جمهوری آمریکا را مورد حمله قرار داد.
دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا، در جریان مبارزات انتخاباتی خود از برجام به عنوان یک “توافق بد” انتقاد کرده و گفته بود که امضای آن از سوی آمریکا به ایران امکان داد تا با رهایی از فشار تحریمهای هستهای، به امکانات مالی جهت دنبال کردن برنامههایی که از نظر آمریکا خطرناک بوده دست یابد. وی برنامه موشک بالیستیکی، حضور و برخورد نظامی و سیاسی ایران در منطقه از جمله سوریه، یمن، حزبالله لبنان، عراق و بحرین ونقض حقوق بشر در داخل ایران را از نتایج لغو تحریمهستهای اعلام کرده و گفته بود که حکومت ایران به جای استفاده از منافع مالی برجام برای بهبود شرایط اقتصادی مردم این کشور، آنها را، به گفته او، برای “حمایت از تروریسم و ایجاد بیثبای در منطقه” به کار برد.
رئیس جمهوری آمریکا در اردیبهشت ماه سال جاری اعلام کرد که این کشور از برجام خارج خواهد شد. این تصمیم با انتقاد سایر امضاکنندگان برجام شامل کشورهای اروپایی، چین و روسیه مواجه شده است.
حسن روحانی در تفسیر تصمیم آقای ترامپ، تظاهرات دی ماه سال گذشته در ابراز مخالفت با جمهوری اسلامی در شماری از شهرهای ایران را عامل اتخاذ این تصمیم دانست و گفت: “حادثه دی ماه آقای ترامپ را به طمع انداخت تا اینکه در اواخر دی ماه اعلام کند من در برجام نمیمانم مگر آنکه اروپا و دیگران با من راجع به بند غروب و مساله موشک همراه شوند و اگر همراه نشوند یک جانبه خارج میشوم.”
آقای روحانی گفت “بعد از این تهدید میبینیم که با آن ناآرامی در داخل و تهدیدات از بیرون، مردم نگران شدند” و افزود: “برادران وخواهران بدانید تخریب خرابی میآورد، بدانید سیاهنمایی زندگی مردم را به سمت سیاهی میبرد و کلام نیست، فقط اجتماع نیست فقط، شعار در گوشه و کنار نیست.”
رئیس جمهوری در اشارهای تلویحی به حوادث چند روز اخیر از جمله شعارهای تند و تهدید تلویحی علیه جان او در جریان تظاهرات گروهی از روحانیون در قم، گفت: “دلم برای اینها نمیسوزد و اگر من تهدید به ترور شوم برای من مهم نیست، اما چه شد عده ای جرات کردند رییس جمهوری کشور را تهدید به مرگ کنند؟ چون حس کردند بین ما و شما فاصله است و به غلط فکر کردند بین مجلس و دولت و قوه قضاییه فاصله است.”
وی گفت: “ما اگر وحدت داشته باشیم فیضیه، یعنی مرکز انقلاب اسلامی، تبدیل نمیشود به جایی که عدهای آب به آسیاب دشمن بریزند، باید با هم متحد شویم ودست در دست هم پشت رهبری حرکت کنیم .”
جزئیات رای مجلس
به گزارش خانه ملت، در پایان اظهارات حسن روحانی، در مورد پاسخ او به سئوالات رایگیری به عمل آمد و نمایندگان از پاسخ او به چهار مورد از پنج سئوال قانع نشدند.
در مورد سیاست ارزی، از مجموع ٢٧١ نماینده حاضر در جلسه، ۶۸ نماینده به پاسخ رئیس جمهوری رأی موافق، ۱۹۶ نماینده رأی مخالف و ۸ نماینده رأی ممتنع دادند. و به این ترتیب، مجلس از پاسخ رئیس جمهوری در این زمینه قانع نشد.
پس از نظرات نماینده سوال کننده و پاسخهای رئیس جمهور درباره کنترل قاچاق کالا و ارز، از مجموع ٢٧١ رای، نمایندگان با ۱۲۳ رای موافق ، ۱۳۸ رای مخالف و ۶ رای ممتنع، پاسخهای رئیس جمهور در حوزه کنترل قاچاق و ارز قانع کننده ندانستند.
در مورد پاسخ رئیس جمهوری پیرامون عملکرد دولت برای کاهش نرخ بیکاری،نمایندگان با ۷۴ رای موافق، ۱۹۰ رای مخالف و ۸ رای ممتنع از مجموع ۲۷۳ نماینده حاضر پاسخ او را قانعکننده ندانستند .
در مورد قانع کننده بودن توضیحات حسن روحانی در زمینه مبارزه با بیکاری، که یکی دیگر از سئوالات مطرح شده بود، از ٢٧٢ نماینده، ۱۱۶ نفر رای موافق، ۱۵۰ رای مخالف و ۶ رای ممتنع دادند و در نتیجه، پاسخ رئیس جمهوری به این سئوال هم برای نمایندگان قانع کننده نبود.
اما در مورد تحریم بانکی، نمایندگان حاضر در جلسه با ۱۳۷ رای موافق ، ۱۳۰ رای مخالف و ۳ رای ممتنع از ۲۷۱ نماینده حاضر پاسخ های رئیس جمهور در حوزه استمرار تحریمهای بانکی را قانع کننده دانستند.
ماده ١٢٣ آئیننامه مجلس: رئیس جمهور موظف است ظرف یک ماه از تاریخ دریافت سؤال یا سؤالات، در جلسه علنی مجلس حضور یابد و به سؤال یا سؤالات مطروحه نمایندگان پاسخ گوید مگر با عذر موجه با تشخیص مجلس شورای اسلامی. مدت طرح سؤال یا سؤالات از طرف نمایندگان منتخب سؤالکنندگان حداکثر سی دقیقه و مدت پاسخ رئیس جمهور حداکثر یک ساعت است که طرفین میتوانند وقت خود را به دو بخش تقسیم نمایند. در این صورت همه سؤالات و پاسخها در بخش اول وقت هر یک از دوطرف بیان میشود و در بخش دوم ابهامات سؤالکنندگان و پاسخهای رئیس جمهور مطرح میگردد.
تبصره- پس از این مرحله، درباره پاسخ رئیس جمهور به هر یک از سؤالات از نظر قانعکننده بودن به صورت جداگانه رأیگیری میشود. چنانچه اکثریت نمایندگان حاضر در جلسه از پاسخ رئیس جمهور به سؤالی قانع نشده باشند و موضوع مورد سؤال، نقض قانون و یا استنکاف از قانون محسوب شود، آن سؤال به قوه قضاییه ارسال میشود.
در عین حال، به گفته برخی کارشناسان در قانون مجازات اسلامی در مورد تکالیف قوه قضاییه در قبال ارجاع عدم اقناع نمایندگان از پاسخ رئیس جمهوری تصریح ندارد و ظاهرا تنها در صورت بروز تخلف از موارد مصروحه در قانون، قوه قضاییه خود را ملزم به اقدام قضایی میداند. در غیراینصورت، ارجاع به قوه قضاییه بیشتر به معنی فشار بر اعتبار دولت تلقی میشود.
این نخستین باری نیست که در اجرای اصل ۸۸ قانون اساسی، سئوال از رئیس جمهوری مطرح میشود. در اسفندماه سال ۱۳۹۰ نیز محمود احمدینژاد، رئیس جمهوری وقت، در مجلس حاضر شد و به سئوالات نمایندگان پاسخ داد.
بی بی سی
***
واکنشها به حضور حسن روحانی در مجلس
سخنان حسن روحانی در مجلس با واکنشهای متفاوتی روبرو شده است. یکی از نمایندگان عضو کمیته بررسی سوال از رئیس جمهوری میگوید با قانع نشدن نمایندگان، این کمیته یکشنبه پاسخهای روحانی و سوالات را با قوانین تطبیق خواهد داد.
پاسخهای حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران در جلسه روز سهشنبه ششم شهریور (۲۸ اوت) مجلس شورای اسلامی به سوالات نمایندگان با واکنشهای متفاوتی روبرو شده است.
روحانی که با خواست طرح سوال و امضای ۸۰ تن از نمایندگان مجلس در این جلسه شرکت کرده بود در ابتدای سخنان خود روشن کرد که تلاش میکند در این جلسه به “توصیههای” علی خامنهای توجه کند و امیدوار است که بتواند نکات مورد نظر رهبر جمهوری اسلامی را “دقیقا مراعات” کند.
پرسشهای نمایندگان مجلس از حسن روحانی با پنج محور مطرح شد. کمی بیش از اکثریت نمایندگان پس از شنیدن سخنان رئیس جمهوری، از پاسخ روحانی نسبت به پرسش در باره “برجام و تحریمهای بانکی” قانع شدند اما پاسخهای روحانی به چهار پرسش نمایندگان با موضوع “رکود اقتصادی، قاچاق، کاهش بیکاری، و افزایش نرخ ارز” نتوانست اکثریت نمایندگان مجلس را قانع کند.
ابزار نظارتی به معنای مچگیری نیست
علی ادیانی، عضو کمیته بررسی سوال از رئیس جمهوری در پاسخ به پرسش خبرنگار باشگاه خبرنگاران جوان گفت: «روز یکشنبه ما پاسخهای روحانی و سوالات را با قوانین تطبیق خواهیم داد.»
او با اشاره به سخنان حسن روحانی در جلسه مجلس گفت: «آنچه امروز در این جلسه شاهد بودیم نتیجه یک برنامهریزی و تشکیلات بود.»
به گفته ادیانی پیش از شروع این جلسه ۸۲ نماینده برای ساماندهی و برنامهریزی دعوت شده و با رای مخفی “کمیته هفت نفره و فراجناحی” را تشکیل دادند. این کمیته نمایندگانی را مشخص کرد که قرار بود امروز صحبت کنند.
این نماینده قائمشهر و سواد کوه با تاکید بر اینکه در جلسه روز سهشنبه برای دفاع از حقوق مردم بوده است، گفت: «استفاده از ابزار نظارتی الزاما به معنای مچگیری، مقابله و تقابل با دولت نیست.»
ادیانی خاطر نشان کرد که کمیته بررسی سوال از رئیس جمهور در روز یکشنبه جاری “پاسخهای رئیس جمهور را با قانون تطبیق میکند” و اگر در جایی نقضی وجود داشته باشد، گزارش آن را به هیئت رئیسه خواهد داد و سپس “هیئت رئیسه موظف است پرونده را به دستگاه قضایی ارسال کرده تا در دادگاهی خاص آن را بررسی کنند”.
نمایش تصویری “دلخوشکنک” از اوضاع
احمد زیدآبادی، روزنامهنگاری که در جریان انتخابات ۸۸ دادگاهی شد و سالها در زندان به سر برد، نحوه رفتار نمایندگان مجلس و همچنین سخنان روحانی در جلسه سوال از رئیس جمهوری را مورد انتقاد قرار داده است.
به گزارش فرارو، زیدآبادی در این باره میگوید: «نمایندگانی که در حین نطق رئیس جمهور توان لحظهای ساکت نشستن و تحمل شنیدن را ندارند و دائم با موبایل یا با یکدیگر حرف میزنند؛ روی چه حساب و کتابی باید قادر به حل معضلات این کشور باشند؟ این ناتوانی از سر و رویشان میبارد؛ چه نیازی است آن را به پشت پرده نسبت دهیم.»
این روزنامهنگار در انتقاد از سخنان حسن روحانی در پاسخ به نمایندگان نیز نوشته است که رئیس جمهوری تصویری “دل خوشکنک” از اوضاع ترسیم میکند و موانع و معضلات رسمی و علنی کارآمدی دولت خود را نادیده میگیرد.
او معتقد است که رئیس جمهوری “خود مانع تحرک خود است؛ بنابراین، اصلاً نوبت به پشت پرده نمیرسد که بخواهیم آن را عامل ناکارآمدی آن تلقی کنیم!”
نپذیرفتن انتقادها
به نظر علی شکوری راد، دبیر کل حزب اتحاد ملت، در جلسه سوال از رئیس جمهوری “رویکرد مجلس پذیرش پاسخها نبود ولی رئیس جمهور نیز رویکرد پاسخدهی مشخص به هر سوال را نداشت”.
او در باره پاسخهای حسن روحانی در جلسه روز سهشنبه مجلس گفت: «اشتباه رئیس جمهور این بود که علیرغم آنکه اعلام کرد حتما اشتباهاتی وجود داشته است، هیچ انتقادی را بطور مشخص نپذیرفت و همه را توجیه کرد.»
به گفته علی شکوری رئیس جمهوری باید در مورد هر سوال پاسخ مشخصتری میداد و میپذیرفت که “در فروش ارز به قیمت ۴۲۰۰ تومان برای همه نیازها دولت دچار اشتباه محاسباتی شده است”.
دبیر کل حزب اتحاد ملت در گفتوگو با سایت کلمه خاطر نشان کرد: «روحانی فقط تلاش کرد فضای همدلی ایجاد کند. در مجموع نتیجه از این نظر که حرمت شکنی و عصبانیت پیش نیامد و آرامش حفظ شد خوب بود ولی قانع نشدن نمایندگان خوب نبود.»
“روحانی سرمایه عظیمی را از دست داد”
عبدالله ناصری، فعال سیاسی اصلاحطلب، معتقد است که حسن روحانی امروز فرصتی طلایی را در مجلس از دست داده است.
ناصری به وبسایت خبری انتخاب گفت: «روحانی در ۵ سال گذشته این اشتباه استراتژیک را همواره مرتکب شده است، مخصوصا امروز. ایشان باید به مردم و عموم جامعه که الان نسبت به بسیاری از مسائل آگاهند، به صراحت اعلام کنند که دولت چه مقدار در اقتصاد کشور نقش دارد.»
این مدیرعامل پیشین ایرنا افزود: «امروز بهترین فرصت بود که رئیس جمهور به صورت مستند اعلام کند و سهم دولت در فضای اقتصادی کشور را بگوید، اما چنین نشد.»
وی تاکید کرد: «اگر روحانی این روند را ادامه دهد، من واقعا شرایطی بهتر از احمدینژاد برایش نمیتوانم متصور باشم.»
ناصری با اشاره به «لطمات رویکرد فعلی روحانی به بزرگان اصلاحات و اعتدال که همواره از او حمایت کردهاند»، گفت: «من معتقدم روحانی سرمایه بسیار عظیمی را ازدست داد.»
از دست رفتن فرصت خنثی کردن کارشکنیها
مصطفی تاجزاده، فعال اصلاحطلب، رای منفی نمایندگان نشان دهنده “جری شدن رقیب” و “ناامیدی” مردم خوانده است. او در توئیت خود نوشته است که روحانی میتوانست با تبیین علل و عوامل اصلی مشکلات کشور گام بلندی در جهت رشد آگاهیهای عمومی بردارد.
تفسیر نادرست و ارزیابی دور از واقعیت روحانی
مرتضی کاظمیان، تحلیلگر مسائل سیاسی روحانی را متهم میکند که ارزیابی درستی از علل نارضایتی و اعتراضهای دیماه مردم ارائه نداده است. او معتقد است که اقدام روحانی در همراه ساختن اکثریت مخالف مجلس تلاشی بیحاصل بوده است.
سعید شریعتی، از اعضای شورای مرکزی جبهه مشارکت، در دفاع از سخنان روحانی اقدامات رئیس جمهوری در اداره امور کشور را با وجود اشتباهات او، نسبت به سایر مقامات ایران مسئولانهتر خوانده است. او شرایط دشوار رئیس جمهوری در اداره کشور را چنین توصیف کرده است که “خار به چشمش میکنند و استخوان در گلویش میگذارند و به همین هم قانع نمیشوند”.
محمد علی ابطحی، روحانی اصلاحطلب سخنان روحانی در مجلس را “منبری در فضیلت وحدت” خوانده و معتقد است که روحانی از سوی مخالفان “رو دست” خورده است.
با وجود تلاش روحانی برای قانع کردن حتی پاسخ روحانی در باره سوال مربوط به برجام نیز نتوانست کمی بیش از نیمی از نمایندگان را قانع کند. ۱۳۷ نماینده مجلس اعلام کردند که با پاسخ رئیس جمهوری در این باره قانع شدهاند و این در مقابل ۱۳۰ نمایندهای بود که در این باره نیز اقناع نشده بودند.
خبر آنلاین از سوی یکی از نمایندگان تهران نوشته است که روحانی “دلش به حال کشور و انقلاب میسوزد و باز برای گفتن دست و دلش میلرزد وگرنه کیست که نداند در این میان تنها دولت مقصر نیست”.
به گفته این نماینده مجلس “هزینه نگفتن بسیاری موضوعات از سوی روحانی رای منفی مجلس به پاسخ های او بود”.
دویچه وله