باقیماندگان در برجام«ساز و کار جدیدی» را برای ارتباط مالی با ایران ایجاد می‌کنند
وزیران خارجه ایران، چین، فرانسه، آلمان، فدراسیون روسیه، بریتانیا و مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا از تأسیس یک «سازوکار ویژه» برای تسهیل پرداخت‌های مربوط به صادرات (شامل نفت) و واردات ایران استقبال کردند.
وزیران خارجه ایران و ۱+۴ دوشنبه‌شب در نیویورک بار دیگر دور یک میز جمع شدند. در پایان این نشست وزرای خارجه ایران و کشورهای ۴+۱ اقدام بیانیه مشترکی صادر کردند. وزرای خارجه در این بیانیه بر اعلام تعهد مجدد کشورهای عضو برجام بر اجرای کامل و موثر این توافق، از جمله در حوزه رفع تحریم ها تاکید کرده و اذعان نمودند که رفع تحریم ها و برخورداری ایران از منافع اقتصادی حاصله، بخش کلیدی و حیاتی برجام است.
وزرای خارجه در این بیانیه اظهار تاسف عمیق خود را نسبت به خروج آمریکا از برجام اعلام داشته و در یک مقابله آشکار با تحریم های یکجانبه آمریکا، بر تعهدات خود مندرج در بیانیه قبلی در تاریخ ۱۵ تیر ۹۷ در موضوعاتی همچون حفظ و ارتقاء روابط گسترده تر اقتصادی با ایران؛ حفظ و استمرار کانال‌های مؤثر مالی برای تعامل با ایران؛ تداوم صادرات نفت و میعانات گازی، محصولات نفتی و پتروشیمی؛ و … تاکید کردند. آنها همچنین تعهد خود را به پیگیری اقدامات مشخص و موثر برای تضمین کانال‌های پرداخت با ایران تکرار کردند.
نظر به فوریت و ضرورت حصول به نتایج ملموس، وزرای خارجه از پیشنهادات عملی برای حفظ و توسعه کانال های پرداخت و به طور مشخص ابتکار تاسیس یک «سازوکار ویژه» برای تسهیل پرداخت های مربوط به صادرات (شامل نفت) و واردات ایران، که فعالان اقتصادی را در تعقیب تجارت مشروع با ایران مساعدت نموده و به آنها اطمینان مجدد می‌دهد، استقبال کردند. آنها همچنین بر اراده قوی خود برای حمایت از فعالیت بیشتر برای عملیاتی کردن فوری این «سازوکار ویژه» در کنار تداوم تعامل با شرکای منطقه ای و بین المللی تصریح نمودند.
بیانیه وزرای خارجه ایران و کشورهای ۱+۴ دیگر کشورها را نیز به اتخاد سیاست‌ها و ایجاد سازوکارهای مشابه در روابط اقتصادی خود با ایران تشویق نموده و خواهان حفظ و تقویت روابط دوجانبه اقتصادی با ایران و بسیج همه امکانات از جمله از طریق همکاری باکشورهای ثالث برای عادی سازی موثر روابط تجاری و بازرگانی با ایران شده است، که بیان آشکار اراده اعضا برای حفظ برجام است و آشکارا در مقابل اراده آمریکا برای نابودی برجام و اعمال مجدد تحریم ها بر ایران قرار دارد.
به گزارش ایسنا، اعضا در این بیانیه مشترک بر فوریت و ضرورت تأسیس یک «ساز و کار ویژه» برای تسهیل پرداخت‌های نفتی و واردات ایران تأکید کردند.
متن بیانیه مشترک پایانی دومین نشست وزیران خارجه کشورهای باقیمانده در برجام به شرح زیر است:
«۱. نشست وزیران ۱+۴ (چین، فرانسه، آلمان، فدراسیون روسیه، انگلیس به اضافه نماینده عالی اتحادیه اروپا برای امور خارجی و امنیتی) و جمهوری اسلامی ایران، اعضای برنامه جامع اقدام مشترک، در ۲ مهرماه ۱۳۹۷ در نیویورک برگزار شد. اعضا مسیرهای پیش رو برای تضمین اجرای کامل و موثر توافق هسته‌ای در تمامی ابعاد را بررسی کردند. آنها همچنین فرایند یافتن و عملیاتی کردن راهکارهای عملی برای مسایل ناشی از خروج یکجانبه ایالات متحده از این توافق و وضع مجدد تحریم‌هایی که وفق برجام و پیوست شماره دو آن رفع شده بود – موضوعی که عمیقاً موجب تاسف است – را مورد مداقه قرار دادند.
۲. نشست به ریاست خانم فدریکا موگرینی، نماینده عالی اتحادیه اروپایی و با حضور اعضای برجام در سطح وزرای خارجه برگزار شد.
۳. اعضای برجام مجدداً بر تعهد خود نسبت به اجرای کامل و مؤثر آن در کمال حسن نیت و در یک فضای سازنده تاکید نمودند. آنها خاطرنشان نمودند برجام یک عنصر کلیدی در ساختار جهانی عدم اشاعه بوده و یک دستاورد بسیار مهم در حوزه دیپلماسی چندجانبه می‌باشد که بر اساس قطعنامه ۲۲۳۱ با اتفاق آرا مورد تأیید شورای امنیت سازمان ملل متحد قرار گرفته است.
۴. اعضا تصدیق کردند همانطور که ۱۲ گزارش پی‌در پی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تایید کرده است، ایران به اجرای کامل و مؤثر تعهدات هسته‌ای خود ادامه داده، و بر ضرورت تداوم این عملکرد تاکید کردند. اعضا کماکان پروژه مدرن‌سازی رآکتور تحقیقاتی اراک به عنوان بخشی از برجام و طرح تبدیل تأسیسات فردو به یک مرکز هسته‌ای فیزیک و فناوری را مورد حمایت قرار خواهند داد. اعضا همچنین مجدداً حمایت خود را از پروژه‌هایی که در حوزه همکاری هسته‌ای صلح‌آمیز در چارچوب پیوست شماره سه برجام قرار دارند، اعلام کردند.
۵. اعضا اذعان کردند که در کنار اجرای تعهدات هسته‌ای از سوی ایران، رفع تحریم‌ها و از جمله برخورداری ایران از منافع اقتصادی حاصله از آن، یک بخش حیاتی از برجام است.
۶. اعضا بر اراده خود برای حمایت از آزادی فعالان اقتصادی در تعقیب کسب و کار مشروع با ایران، در تطابق کامل با قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل، تاکید کردند.
۷. اعضا همچنین فعالیت‌های فشرده و پیشرفت‌های ماهوی که تاکنون صورت گرفته است، تشدید گفت‌وگوهای فنی، تلاش‌هایی که برای حفظ و تقویت روابط دوجانبه اقتصادی انجام می‌شود، بسیج منابع قابل توجه توسط همه اعضا، از جمله با کشورهای ثالث علاقه‌مند برای حمایت از برجام، و پیگیری به موقع و مؤثر عادی‌سازی روابط تجاری و بازرگانی با ایران را مورد توجه و تاکید قرار دادند.
۸. در این زمینه، اعضا از به‌روزسانی «قانون انسداد» اتحادیه اروپا، و اعطای مجوز به بانک سرمایه‌گذاری اروپا برای اینکه ایران نیز واجد شرایط برای دریافت وام‌های خارجی محسوب شود، و اینکه این به‌روزسانی در ۱۶ مرداد اجرایی شده است، استقبال کردند.
۹. اعضا تداوم تعهد خود به اهداف مندرج در بیانیه وزرای جلسه کمیسیون مشترک در ۱۵ تیرماه ۱۳۹۷، به ویژه پیگیری اقدامات مشخص و مؤثر برای تضمین کانال‌های پرداخت با ایران، و تداوم صادرات نفت و میعانات گازی، محصولات نفتی و پتروشیمی را مجدداً مورد تأیید قرار دادند.
۱۰. نظر به فوریت و ضرورت حصول به نتایج ملموس، اعضا از پیشنهادات عملی برای حفظ و توسعه کانال‌های پرداخت و به طور مشخص ابتکار تأسیس یک «سازوکار ویژه» برای تسهیل پرداخت‌های مربوط به صادرات (شامل نفت) و واردات ایران، که فعالان اقتصادی را در تعقیب تجارت مشروع با ایران مساعدت کرده و به آنها اطمینان مجدد می‌دهد، استقبال کردند. اعضا مجدداً بر اراده قوی خود برای حمایت از فعالیت بیشتر برای عملیاتی کردن این «سازوکار ویژه» در کنار تداوم تعامل با شرکای منطقه‌ای و بین‌المللی تصریح کردند.
۱۱. اعضا بر تصمیم خود برای حمایت از راهکارهای عملیاتی درخصوص موارد فوق تاکید و توافق کردند پیشرفت‌های حاصله را به دقت زیر نظر داشته باشند و جلسه کمیسیون مشترک را، از جمله در سطح وزیران، به نحو مقتضی برای پیشبرد تلاش‌های مشترک تشکیل دهند.
۱۲. اعضای برجام خاطرنشان کردند این ابتکارها با هدف حفظ برجام صورت می‌گیرد که در جهت منافع بین‌المللی است.»
به گزارش ایسنا، نشست وزیران خارجه ایران و اعضای ۱+۴ در نیویورک حدود یک ساعت به طول انجامید و در پایان ظریف وزیر خارجه ایران و موگرینی رئیس سیاست خارجی اتحادیه اروپا در جمع خبرنگارانِ حاضر در محل نشست حضور یافتند و بیانیه نشست را به زبان‌های فارسی و انگلیسی قرائت کردند.
این برای نخستین‌بار است که بعد از خروج آمریکا از برجام، پس از مذاکرات هفت‌جانبه وزیران خارجه در وین یا مذاکرات ایران و سه کشور اروپایی با حضور موگرینی در بروکسل، نماینده ایران و ۱+۴ به طور مشترک در کنفرانس خبری حاضر می‌شوند و بیانیه را قرائت می‌کنند.
ایران امروز
***
باقیماندگان در برجام ‘ساز و کار جدیدی’ را برای ارتباط مالی با ایران ایجاد می‌کنند
کشورهای باقیمانده در توافق هسته‌ای با ایران – برجام – تسهیلات مالی جدیدی را برای ادامه مبادلات مالی و بانکی با جمهوری اسلامی ایجاد می‌کنند.
وزیران خارجه آلمان، بریتانیا، چین، روسیه و فرانسه و مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا که برای شرکت در اجلاس سالانه مجمع عمومی سازمان ملل به نیویورک سفر کرده‌اند پس از نشستی در نیویورک تصمیم خود به ایجاد این تسهیلات را اعلام کردند. این جلسه در پشت درهای بسته برگزار شد و در پایان آن، شرکت‌کنندگان در آن بیانیه مشترکی صادر کردند.
در بیانیه مشترک این جلسه آمده است که “با توجه به فوریت و ضرورت دستیابی به نتایجی ملموس، شرکت‌کنندگان در این جلسه از پیشنهادهای عملی برای ادامه و توسعه مجاری پرداخت مالی به ایران به ویژه ایجاد یک وسیله هدف ویژه (اس پی وی) برای ایجاد تسهیلاتی جهت پرداخت‌های مرتبط با ایران از جمله برای صادرات نفت استقتبال کردند.”
منظور از ایجاد این وسیله جدید “حفاظت از آزادی فعالان اقتصادی این کشورها جهت دنبال کردن مبادلات مشروع با ایران”عنوان شده است.
مرحله دوم تحریم‌های آمریکا از روز ۱۳ آبان (۴ نوامبر) به اجرا گذاشته می‌شود و ایالات متحده هدف خود را وارد کردن فشار مالی و اقتصادی بر جمهوری اسلامی و به خصوص کاهش هرچه بیشتر عواید نفتی ایران عنوان کرده است. مقامات آمریکایی حکومت ایران را متهم کرده‌اند که عواید نفتی این کشور را برای بهبود شرایط مردم ایران به مصرف نمی‌رسانند بلکه جهت حمایت از “گروه‌های تروریستی” لیجاد بی‌ثباتی در منطقه و گسترش فساد در داخل به کار می‌برد.
+ ملاقات نمایندگان کشورهای متعهد به برجام در نیویورک
+ ۱۶ سناتور آمریکایی خواستار تعجیل در تحریم بانکی ایران شدند
+ وزیر نفت ایران ‘به اجلاس تولیدکنندگان نفت در الجزایر نمیرود’
+ تحریم‌های آمریکا؛ ژاپن به خرید نفت از ایران ‘احتمالا در ماه آینده پایان می‌دهد’
تاسیسات نفتی خارک – مهمترین نگرانی جمهوری اسلامی کاهش چشمگیر عواید نفتی استاجرایی شدن تحریم‌های آمریکا به معنی آن است که شهروندان و موسسات آمریکایی حق برقراری ارتباط تجاری و مالی با ایران به استثنای در تامین نیازهای بشردوستانه این کشور را ندارند اما مفامات آمریکایی به شهروندان و موسسات کشورهای ثالث نیز هشدار داده‌اند که در صورت تخطی از این تحریم‌ها از دسترسی به بازار و منابع و امکانات مالی و تجاری آمریکا محروم خواهند شد و دفاتر و نمایندگی‌های ثبت شده آنها در آمریکا نیز ممکن است در معرض مجازات قرار گیرند. کشورهای باقیمانده در برجام “تحریم‌های ثانوی” آمریکا را مورد انتقاد شدید قرار داده‌اند.
مقامات ایرانی پیشتر هشدار داده بودند که در صورت خروج آمریکا از برجام، از این توافق خارج خواهند شد اما بعدا گفتند که در صورتی که سایر کشورهای امضا کننده این توافق حاضر به جبران خسارات ناشی از تجدید تحریم‌های آمریکا باشند در برجام باقی خواهند ماند. ایجاد تسهیلات ویژه و مستقلی برای نقل و انتقالات مالی به خصوص در مورد عواید حاصله از صادرات نفت خام از جمله تقاضاهای جمهوری اسلامی بوده است.
پیشتر، کشورهای اروپایی عضو برجام تلاش کرده بودند که امکاناتی را جهت تامین نظر ایران فراهم آورند اما تلاش آنها چندان موفقیت آمیز نبوده است. شرکت‌های بزرگ صنعتی، تجاری و مالی اروپایی به خاطر ارتباط نزدیک و نیازی که به مبادلات با ایالات متحده دارند حاضر به ادامه کار با ایران نبوده‌اند و بسیاری از آنها ارتباط خود را با این کشور قطع کرده‌اند.
پیش بینی فشار ناشی از تحریم‌ها باعث سقوط ارزش پول ملی ایران و بروز کمبودهایی شده استفعالیت شرکت‌های کوچک هم، در صورت قبول خطر مبادلات با ایران، هم چندان موثر تلقی نشده است و علاوه بر این، این خطر نیز وجود داشته که تاسیس شرکت‌های خلق‌الساعه برای معامله با ایران به گسترش بیشتر فساد منجر شود.
هنوز مشخصات و نحوه کار “وسیله منظور ویژه” مشخص نشده است و فدریکا موگرینی، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، گفته است که کشورهای باقیمانده در برجام “هنوز” مشغول بررسی جزئیات و امکانات فنی این نهاد هستند اما تاکید ورزید که قطعا در نظر دارند یک “موجودیت قانونی” را تاسیس کنند.
خانم موگرینی گفت: “از لحاظ عملی، تصمیم کشورهای مورد نظر این است که اتحادیه اروپا یک نهاد حقوقی را برای ایجاد تسهیلات مبادلات مالی مشروع با ایران ایجاد کنند و این نهاد به شرکت‌های اروپایی امکان خواهد داد تا براساس قوانین اتحادیه به معامله با ایران ادامه دهند و استفاده از آن به روی سایر شرکای ما نیز باز خواهد بود.”
پس از تکمیل ساختار و نحوه عمل این نهاد جدید مشخص خواهد شد که تاثیر آن در جلوگیری از توقف قابل توجه در نقل و انتقالات مالی ایران را خارج چه خواهد بود و این نهاد چه تفاوتی با پیشنهاد قبلی اتحادیه اروپا خواهد داشت. آنچه که از اظهارات خانم موگرینی بر می‌آید این است که علاوه بر شرکت‌های کشورهای عضو اتحادیه اروپا، شرکت‌های روسی و چینی و احتمالا سایر کشورها نیز امکان استفاده از تسهیلات جدید را برای برقراری ارتباط مالی با ایران خواهند داشت.
اگرچه ممکن است چنین امکاناتی مشکل ارتباط مالی با ایران از طریق مجاری عادی بانکی را تاحدودی کاهش دهد، تاثیر آن بر روابط تجاری از جمله آمادگی مشتریان خارجی برای خرید نفت مشخص نیست. طبق عرف تجاری در اروپا، فعالیت نهادهای تجاری و مالی باید کاملا شفاف باشد و در نتیجه، شرکت‌ها و اشخاصی که در صدد استفاده از تسهیلات اروپایی جهت انتقال پول به این کشور باشند، از جمله خریداران خارجی نفت ایران، مشخص خواهند بود. با توجه به اینکه ایالات متحده صنایع نفتی ایران را هم مشخصا تحریم کرده است، چنین موسساتی ممکن است به خاطر ارتباط تجاری با جمهوری اسلامی با تنبیهاتی از سوی آمریکا مواجه شوند..
مقامات جمهوری اسلامی هنوز در مورد سازوکار جدید و اینکه تا چه اندازه خواهد توانست نگرانی آنها را کاهش دهد اظهار نظری نکرده اند.
تصمیم کشورهای باقیمانده در برجام در حالی اعلام می‌شود که قرار است حسن روحانی و دونالد ترامپ، رئیسان جمهوری ایران و آمریکا در اجلاس عمومی سازمان ملل سخنرانی کنند و انتظار می‌رود بخشی از سخنرانی‌های هر دو نفر به اختلاف دو کشور از جمله بر سر توافق هسته‌ای اختصاص داشته باشد.
همچنین، دونالد ترامپ در نظر دارد در نشست ویژه شورای امنیت درباره اتهامات ایالات متحده علیه جمهوری اسلامی سخنران کند. این جلسه به خواست ایالات متحده به عنوان رئیس دوره‌ای شورای امنیت در ماه سپتامبر تشکیل یافته و آقای ترامپ گفته است ریاست جلسه را شخصا برعهده خواهد گرفت. در چنین صورتی، انتظار می‌رود مقامات ارشد کشورهای عضو شورا که در نیویورک حضور دارند در این جلسه شرکت کنند اما مشخص نیست که آیا از ایران هم کسی در آن حضور خواهد داشت یا نه.
بی بی سی
