ادامه اعتراض‌ها به کم آبی در خوزستان؛ یک جوان کشته شد
اعتراض‌ها به کم‌آبی در شهرهای استان خوزستان شب گذشته نیز ادامه یافت. در دومین شب اعتراضات در شادگان یک جوان معترض به ضرب گلوله کشته شد. بنابر گزارش‌ها این جوان معترض «مصطفى نعيماوى» نام دارد که در تظاهرات اهالی شادگان و در پی تیراندازی نیرو‌های امنیتی به تجمع‌کنندگان در تقاطع لاله، کشته شد.
امید صبری‌پور، سرپرست فرمانداری شادگان ادعا کرده مصطفى نعيماوى «توسط اغتشاشگران» کشته شده. او به خبرگزاری ایرنا گفته: «در جریان این تجمع افرادی اغتشاشگر به قصد تحریک مردم اقدام به تیراندازی هوایی کرده که متاسفانه یکی از این تیرها به فردی که در صحنه حضور داشت اصابت و منجر به فوت وی شد.»
شب گذشته شهرهای مختلف استان خوزستان از جمله اهواز، شوش، هویزه، سوسنگرد، ماهشهر، شادگان برخی دیگر مناطق دیگر شاهد تجمعاتی گسترده بود که تا نیمه شب ادامه داشت.
اعتراض‌ها علیه بحران بی‌آبی و سیاست‌های تبعیض‌آمیز حکومت جمهوری اسلامی در این استان است. در اعتراض‌ها دو شب پیش مردم شعار می‌دادند؛ «به نام دین ما را غارت کردند»، «تشنه‌ایم، آب می‌خواهیم»، «هور ما کو؟»
ویدیوهای منتشر شده در شبکه‌های اجتماعی، گستردگی اعتراض‌های شامگاه جمعه ۲۵ تیرماه را نشان می‌دهند. فعالان اهوازی می‌گویند به‌رغم مسالمت‌آمیز بودن این تظاهرات، یگان‌های امنیتی، انتظامی و ضد شورش به سوی معترضان آتش گشوده و برای متفرق کردنشان گاز اشک‌آور نیز پرتاب کردند.
انتقال آب خوزستان
انتقال آب از استان خوزستان در سال‌های گذشته بارها با واکنش منفی مردم این استان و مسئولانش مواجه شده است. مخالفان چنین طرحی می‌گویند انتقال آب این استان به سایر مناطق ایران باعث خشک شدن منابع آبی آن می‌شود.
عبدالله ایزدپناه، رئیس مجمع نمایندگان خوزستان روز جمعه ۲۵ تیرماه با اشاره به اجرای طرح‌های بی‌رویه انتقال آب از استان به مناطق مرکزی ایران، گفت: «انتقال آب موجب شده خوزستان به این روز بیافتد.»
ایزدپناه گفت، خوزستان به دلیل سیاست‌های غلط انتقال آب به این روز افتاده است. او افزود:«خوزستان تاوان بی‌تدبیری و تصمیمات اشتباه حکومتی را پس می‌دهد و باید جلوی این بی‌تدبیری را بگیریم زیرا خوزستان در حال نابودی و از بین رفتن است.
او هم‌چنین گفت: «خوزستان، استان مهمی برای کشور است و عدم امنیت خوزستان یعنی نبود امنیت در کل کشور. اکنون امنیت خوزستان به دلیل خطاهای انسانی و تصمیمات نابجا به مخاطره افتاده است.»
ایزدپناه در جلسه شورای هماهنگی مدیریت بحران خوزستان با موضوع بررسی مشکلات تامین آب استان که جمعه در استانداری خوزستان برگزار شد، از ارائه گزارش‌های غلط و به دور از واقع برای مهمانانی که از بالادست به خوزستان می‌آیند انتقاد کرد.
هشدار عضو مجلس خبرگان
پیشتر محسن حیدری، نماینده خوزستان در مجلس خبرگان، ضمن انتقاد از کمبود آب، نابودی کشاورزی و تالاب‌ها گفته بود که «در استان خوزستان حوادث نگران‌کننده‌ای اتفاق افتاده است». او افزود:«امسال نگرانی عمومی کشاورزان، دامداران و افرادی که با آب سر و کار دارند، بسیار زیاد است و حتی بسیاری از خانواده‌ها در مناطقی از جمله بستان مهاجرت کرده‌اند و در حاشیه شهرهایی مثل اهواز ساکن شده‌اند».
حیدری ضمن هشدار درباره وخامت اوضاع تصریح کرد: در شرایط فعلی، ناامیدی و نگرانی حاکم شده که وضعیت خوبی نیست و ما نگران آن هستیم که این نارضایتی‌ها زمینه‌ساز بحران‌هایی مانند مسئله آبان ۹۸ در بحث بنزین شود».
نماینده خوزستان در مجلس خبرگان با اذعان به نارضایتی عمومی در ایران و اعتراض‌های مردمی در سال ۹۸، نحوه بر خورد رژیم با این اعتراض‌ها را باعث ایجاد «لکه ننگی در تاریخ دولت» ایران توصیف کرد.
ایران امروز
*******
اسماعیل کهرم: صدای جنگ آب از جنوب می‌آید
روزنامه آرمان ملی
بار دیگر بحران آب، در استان‌های مرکزی و جنوبی روی خشن خود را نشان داد. این مایه حیات در چند سال گذشته موجب اعتراضات مردمی و کشاورزان شده است. تا پیش از این دسته اعتراضات در استان‌های مرکزی نظیر اصفهان و یزد بود و حالا بحران خشکسالی و بی‌آبی، به شهرهای جنوب کشور از جمله خوزستان تسری پیدا کرده است.
در شرایطی که در فصل آبی امسال، کمترین نزولات جوی را تجربه کردیم و برداشت‌های بی‌رویه از منابع آبی، منجر به خشک شدن و پایین رفتن سطح بسیاری از منابع آب زیرزمینی و سطحی و خشکی تالاب‌ها شد، تالاب عظیم هورالعظیم فقط یک‌پنجم آن آب دارد و هزاران روستای جنوبی کشور نه آبی در چشمه دارند و نه در لوله‌هایشان. مدیریت تامین آب شرب و آب مصرفی در بخش کشاورزی به‌طور جد باید تبیین وضعیت شده و راهکارهای عملیاتی و اجرایی برای آن وضع شود، زیرا زمانی که سفره‌های آب زیرزمینی به دلیل مصرف بیش از اندازه از آنها دچار فرونشست شوند و بارش‌ها نمی‌تواند در این نشست‌ها رسوخ کند، مشکل فرونشست به لب‌های خشکیده مردم اضافه می‌شود.
در موضوع ساماندهی مصارف آب، بخش کشاورزی میزان قابل‌توجهی از این مصرف را به خود اختصاص داده است. به گفته صاحبنظران رقمی حدود درصد آب ایران در زمینه کشاورزی مصرف شده یا بهتر است، گفته شود به هدر می‌رود، زیرا به‌دلیل عدم استفاده از روش‌های نوین آبیاری، عدم‌توجه به کاشت محصولات متناسب با اقلیم نظیر کاشت برنج و نیشکر یا محصولاتی نظیر هنداونه که در شرایط بحران آبی حال‌حاضر دارای هیچ‌گونه توجیهی به لحاظ اقتصادی و منابع آبی نیستند، به دست خویش این چاله را به چاه تبدیل شده است. علاوه‌بر این مقادیر زیادی آب در قالب آب مجازی آن را به کشورهای دیگر صادر می‌شود.
سال‌ها فرضیه‌اش در بخش منابع آب مبنی بر جنگ آب در آینده مطرح بوده، در ابتدای طرح این فرضیه با توجه به فرآیند گرم‌شدن کره زمین کارشناسان تا حدی این رخداد را تصور می‌کردند، اما جنگ آب رخدادی اغراق‌‌آمیز میان افکار‌‌عمومی و صاحبنظران بود. هرچند امروز با مشکلات در کمبود منابع آب و خشکسالی‌هایی که یکی از پس دیگری در روستاهای مختلف کشور به خصوص در نوار مرکزی و جنوبی شاهد آنها مهاجرت شکل گرفته و سبب موج مهاجرت روستاییان به شهرها و آسیب‌های زیست محیطی در اثر خشک شدن تالاب‌ها، دریاچه‌ها و رودخانه‌ها و… شده است. به‌عنوان مثال، استان خوزستان با جمعیتی بالغ بر چهار میلیون و ۷۰۰ هزار نفر، که ۲۴٫۵ درصد این جمعیت در روستا زندگی می‌کنند، بیش از ۷۰۰روستا آن با تنش آبی روبه‌رو است و غیزانیه، مشت، نمونه خروار به حساب می‌آید.
تمام رویدادهای مطرح شده مهر تاییدی بر فرضیه جنگ آب احتمالی در آینده است، زیرا کمبود منابع آب و خشک شدن دریاچه‌ها و رودخانه‌ها امروز سبب اعتراضات مردمی و نقدهای فراوان در شهرهای مختلف شده است، حتی مردمی که صدها کیلومتر با تالاب هورالعظیم فاصله دارند، از مرگ این تالاب که روزگاری عظیم بود، ناراحت و دلواپس هستند. اعتراضاتی که بخشی از آنها وارد و منطقی تلقی شده و برخی دیگر از آنها نیازمند تامل و واکاوی بیشتر است.
روزنامه آرمان ملی
*******
داستان تشنگی خوزستان؛ همه‌چیز زیر سر سوء‌مدیریت
بند بند خوزستان انگار گره خورده باشد با تشنگی و چالش‌هایی که همه به سوء‌مدیریت برمی‌گردند؛ یک سال پیش بود که اهالی بخش «غیزانیه» در جنوب غربی اهواز به سال‌ها تنش آبی اعتراض کردند و اعتراض‌شان در نبود مدیریتی واحد و توانمند به بحران بدل شد و حالا در همان ماه‌ها و روزها از سال، اهالی حاشیه رودهای بزرگ خوزستان به‌ویژه کرخه صدای اعتراض خود را بلند کرده‌اند؛ اعتراضی که این بار پای هیأتی از دولت و قوه قضاییه را به میان کشید تا یک‌بار دیگر نشان دهد این استان جنوبی در مدیریت منابع آبی ضعف دارد.
بعد از گذشت چند روز از اعتراض مردم چند شهر و روستاهای مختلف خوزستان به کمبود آب آشامیدنی و کشاورزی که روزنامه همشهری هم طی گزارش‌هایی به آن پرداخت، خبر رسید که هیأتی از سوی دولت و دادستان کل کشور با دستور رئیس قوه قضاییه به خوزستان سفر می‌کنند تا از نزدیک به بررسی تنش آبی استان بپردازند؛ سفری که نمایندگان خوزستان از چند هفته قبل و پیش از بحرانی شدن شرایط اجتماعی استان، درخواست آن را داده بودند.
سفر دیرهنگام مسئولان
نماینده اهواز در مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه مجمع نمایندگان خوزستان از چند هفته پیش درخواست سفر هیأتی از سوی دولت و وزارت نیرو را به استان داشته‌اند، به همشهری می‌گوید: همیشه مسئولان بعد از بروز بحران یادشان می‌افتد که به استان بیایند. ما ۳-۲ هفته است از که مسئولان درخواست کرده‌ایم هیأتی را به خوزستان بفرستند تا حداقل از مردم دلجویی شود.
آنچه سیدکریم حسینی اشاره می‌کند، اتفاقی است که در ماجرای اعتراض به مشکلات آبی در غیزانیه هم رخ داد و بسیاری از فعالان اجتماعی این بخش معتقد بودند؛ اگر مسئولان حداقل برای دلجویی از مردم می‌آمدند، ماجرا ابعاد ویژه پیدا نمی‌کرد. حالا هم گرچه استاندار خوزستان بسیاری از فیلم‌های منتشر شده از اعتراض مردم استان در فضای مجازی را تکذیب و تأکید می‌کند که مربوط به تنش آبی در خرمشهر و سوسنگرد یا شهرهای دیگر نیست. نماینده اهواز معتقد است؛ مدیریت آب در خوزستان نقطه ضعف اصلی ماجراست که موجب تکرار بحران‌های اجتماعی شده است.
تنش‌ها قابل پیش‌بینی و مدیریت بود
حسینی با بیان اینکه مدیریت منابع آبی در شرایط عادی و طبیعی هنر نیست، می گوید: شرایط خشکسالی پیش آمده برای وزارت نیرو قابل پیش‌بینی بود و مسئولان این وزارتخانه قبل از این حوادث باید در استان حضور پیدا می‌کردند. ما از سال گذشته پیگیر این مسائل بودیم، نطق‌ها و تذکرات نمایندگان خوزستان را در یک سال گذشته بررسی کنید، متوجه می‌شوید. چطور برای من نماینده که کارشناس آب هم نیستم بروز این مشکلات مشخص بود، اما کسانی که سرنوشت آب در اختیارشان است، این پیش‌بینی را نداشتند؟
اعتراض کنونی ما به‌معنای سیاه‌نمایی نیست ولی ایرادهایی وجود دارد که باید به طور جدی بررسی و رفع شود. او از قوه قضاییه و دادستان کل می‌خواهد اگر در حوزه مدیریت آب خوزستان ترک فعل وجود دارد به‌شدت با آن برخورد شود. حسینی ادامه می‌دهد: در چند روز گذشته، مردم شهرها و روستاهای خوزستان در رنج و عذاب بودند، دام‌ها و احشام‌شان که تنها ممر معیشتی‌شان است، در حال تلف شدن هستند، حداقل کشت مردم با نابودی مواجه شده و همه اینها ناشی از قصور مدیریتی است و باید برای جلوگیری از تکرار اتفاقات تلخ با آن برخورد شود.
توقف طرح‌های انتقال آب، راه چاره
او ادعای آبفای استان که مشکلات و تنش آبی را مربوط به ۱۰۰ روستا می‌داند رد و تصریح می‌کند: حدود ۷۰۰ روستا با مشکل آب مواجه هستند و در سطوح مختلف تنش آبی دارند.
نماینده اهواز در مجلس شورای اسلامی، راه‌حل همیشگی حل تنش‌های آبی خوزستان را بررسی و حتی تعطیلی طرح‌های انتقال آب از رودهای استان می‌داند و می‌گوید: قابل توجیه نیست که یک نقطه را ویران کنیم تا نقطه دیگری آباد شود. همه کشور سرای ماست و منابع آبی خوزستان ملی هستند ولی به هیچ وجه منطقی نیست که این استان در معرض چنین تنش‌هایی قرار گیرد.
او هم مانند بسیاری از کارشناسان استان ازجمله مهدی قمشی، رئیس دانشکده علوم آب معتقد است؛ بسیاری از مسائلی که در ۳-۲ سال گذشته در خوزستان رخ داد، ناشی از مدیریت ضعیف و اشتباه منابع آب در استان است.
مهدی قمشی، رئیس دانشکده علوم آب می‌گوید: اخیرا تصاویری از یکی از طرح‌های انتقال آب از سرشاخه کارون در کوهرنگ ۲ منتشر شده که نشان می‌دهد به‌دلیل کاهش آورده، هیچ‌گونه آبی از این سد به پایین دست هدایت نمی‌شود؛ بنابراین حقابه پایین دست داده نشده و اولویت با انتقال آب بوده است.
تابستانی بدون تنش، وعده ماند
بعد از بروز بحران‌های تنش آبی سال گذشته در غیزانیه، تلاش‌هایی برای رفع مشکلات آبی در روستاهای خوزستان شروع شد. استاندار و مدیرعامل آبفای پیشین قول داده بودند که با حل مشکلات، تابستان بدون تنشی را در ۱۴۰۰ پشت سر بگذاریم. حالا نه تنها این وعده محقق نشده که تنش‌ها گسترده‌تر از سال‌های قبل در حال وقوع هستند؛ هورالعظیم به‌گفته اهالی روستاها و شهرهای اطراف آن، خشکی کم سابقه‌ای را سپری می‌کند، آبی در کرخه نمانده و کارون هم اوضاع خوبی ندارد. این همه در حالی است که ۷۵درصد آب آشامیدنی خوزستانی‌ها از منابع سطحی تامین می‌شود و خشکی رودها به خوبی گویای تشنگی مردم است.
با این همه مدیرعامل آبفای خوزستان معتقد است؛ مسئولان این اداره به وعده‌های خود عمل کرده‌اند و حالا از ۸۰۰روستایی که مشکل داشتند، فقط حدود ۱۰۰مورد با تنش مواجه هستند؛ بررسی‌های میدانی و صحبت‌های اهالی اما چیز دیگری می‌گوید و نشان می‌دهد حتی در غیزانیه هم بعد از گذشت یک سال از آبرسانی، روستاهای انتهایی بخش با تنش آبی مواجه هستند. محمدرضا کرمی‌نژاد در پاسخ به اعتراض‌ها توضیح می‌دهد که هر روز با طرح‌های در دست اجرا مشکل تعدادی از روستاها حل و به مرور از تنش‌های آبی کاسته می‌شود.
تنش‌های آبی ادامه دارد
مدیرعامل آبفای خوزستان با بیان اینکه امسال بارش‌ها نسبت به سال گذشته ۴۵درصد کمتر شده و حجم ذخایر پشت سدها هم ۵۰درصد کاهش داشته است، به همشهری می‌گوید: پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد احتمالا تا آبان بارشی نداریم و برای بارش‌های بعد از آبان هم اطلاعات مثبتی در دست نیست و به همین دلیل حجم پشت سدها کنترل شده و با برنامه خارج می‌شود. همین موضوع هم موجب شده است که در حوزه آب آشامیدنی با چالش مواجه شویم. کرمی‌نژاد به کشت برنج با وجود ممنوعیت‌ها اشاره می‌کند و می‌‌افزاید: کشت محصولات آب‌بر هم یکی از مشکلات خوزستان است که به‌طور مستقیم بر تنش آبی در حوزه آشامیدنی تأثیر می‌گذارد.
همشهری / زهرا عباسی
