ظریف از احتمال ارجاع توافق اتمی به شورای امنیت می‌گوید
نامه ۴۷ سناتور آمریکا به سران ایران: هر توافقی .فقط تا پایان دوره اوباما دوام دارد
سفر نمایندگان آژانس انرژی اتمی به تهران برای .رفع ‘دو ابهام’ باقی‌مانده
* * *
محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران گفته است که توافق احتمالی قدرت‌های جهانی و ایران بر سر برنامه اتمی این کشور “در یک قطعنامه فصل هفتمی منشور ملل متحد مورد تأیید قرار می‌گیرد و در نتیجه به یک توافق بین‌المللی و الزام آور برای همه دولت‌ها تبدیل می‌شود”.
آقای ظریف در گفت و گو با هفته نامه صدا در پاسخ به این سئوال که آیا توافق احتمالی به صورت یک معاهده بین المللی امضاء خواهد شد، گفت: “من به شورای امنیت و نقشی که آن نهاد می تواند در این زمینه ایفاء کند اشاره کردم”.
با این حال آقای ظریف از ارائه توضیح بیشتر در این مورد خودداری کرده و گفته است: “من یک دیدگاه دارم اما این دیدگاه باید مورد تأیید همه اعضای تیم مذاکره کننده قرار گیرد”.
وزیر امور خارجه ایران در این گفت و گو در مورد به نتیجه رسیدن مذاکره با قدرت های جهانی ابراز امیدواری کرده و گفته است که احتمال موفقیت مذاکرات را بیشتر از احتمال شکست می داند.
سعید محمودی، استاد حقوق بین الملل دانشگاه استکهلم به بی‌بی‌سی فارسی گفت اگر موضوع ارجاع توافق به شورای امنیت عملی شود، امری کم سابقه و “راه حلی هوشمندانه” خواهد بود.
به گفته آقای محمودی، یکی از نگرانی ها این بود که حتی در صورت حصول توافق، کنگره آمریکا یا مثلا پارلمان کانادا ممکن است در مقابل لغو تحریم ها مقاومت کنند، اما در صورت تصویب قطعنامه در شورای امنیت، همه پارلمان ها و دولت ها موظف به اجرای آن خواهند بود.
‘جدی بودن’ ایران در مذاکرات
همزمان باراک اوباما رئیس جمهور آمریکا در مصاحبه ای با شبکه سی بی اس که روز یکشنبه پخش شد بار دیگر تاکید کرد که ایران در مذاکرات با قدرت ها جدی بوده و از میزان شکاف ها میان دو طرف کاسته شده است.
او گفت: “در طول یک ماه آینده یا این حدود، خواهیم توانست نتیجه گیری کنیم که آیا نظام ایران قادر به پذیرش یک معامله خواهد بود یا نه، چون اگر همانطور که می گویند برنامه اتمی را برای مقاصد صلح آمیز می خواهند این معامله فوق العاده معقول است.”
او اضافه کرد: “و اگر شفافیت بی سابقه داشته باشیم و بتوانیم تصدیق کنیم که آنها درحال توسعه سلاح اتمی نیستند، در آن صورت معامله جوش خواهد خورد.”
اما آقای اوباما اضافه کرد که لازمه این کار “پذیریش تدابیر راست آزمایی و محدودیت هایی است که ایران، حداقل تاکنون، نپذیرفته.”
آقای اوباما گفت که مذاکرات حالت اضطراری پیدا کرده چون بیش از یک سال طول کشیده است: “اما خبر خوب این است که در این مدت ایران به شرایط موافقتنامه پایبند بوده. ما می دانیم در ایران چه گذشته. آنها برنامه اتمی خود را پیش نبرده اند.”
مقام های آمریکا تاکید کرده اند که اگر تا آخر مارس به چارچوبی مستحکم برای یک توافق نرسند به مذاکرات پایان خواهند داد و دو طرف دیگر تعهدی برای رعایت “طرح عمل مشترک” که اواخر ۲۰۱۳ در ژنو امضا شد و تاکنون دو بار تمدید شده نخواهند داشت.
براساس آن توافق ایران فعالیت های اتمی اش را در سطح فعلی نگه داشته و برخی بخش های حساس آن را محدودتر کرده است و در مقابل غرب از افزایش تحریم ها خودداری کرده و ایران به بخش هایی از دارایی های خود دست پیدا کرده است.
آقای اوباما در مصاحبه با سی بی اس گفت “اگر توافقی حاصل نشود مذاکرات را تمام می کنیم” و اشاره کرد که گروه پنج به علاوه یک باید مطمئن شود که ایران به سلاح اتمی دست نخواهد یافت و اگر تصمیم به این کار گرفت آمریکا وقت کافی برای اقدام علیه آن خواهد داشت.
نامه ۴۷ سناتور آمریکا به سران ایران: هر توافقی فقط تا پایان دوره اوباما دوام دارد
۴۷ سناتور جمهوری‌خواه آمریکا در نامه‌ای سرگشاده به سران ایران هشدار داده‌اند که هر توافقی با باراک اوباما امضا کنند، فقط تا پایان دوره ریاست جمهوری او دوام خواهد داشت.
در این نامه خطاب به سران ایران نوشته شده است: “ممکن است شما به طور کامل سیستم قانونی ما را نشناسید. اما هرچه که به تصویب کنگره نرسیده باشد، یک ‘توافق ریاستی’ با ضمانت اجرایی کامل به شمار نمی‌آید.”
در ادامه نامه گفته شده است: “توافقی که به تصویب کنگره نرسیده باشد، می‌تواند فقط با یک حرکت قلم رئیس‌جمهوری بعدی باطل شود و کنگره آینده هم هر زمان لازم دید، قادر است موارد توافق را تغییر دهد.”
سناتورهای جمهوری‌خواه در این نامه به رهبران ایران نوشته‌اند که دوره ریاست جمهوری آقای اوباما ژانویه ۲۰۱۷ تمام می‌شود در حالی که بیشتر نمایندگان کنگره بعد از آن و حتی سال‌ها در مسند باقی خواهند ماند.
این نامه توسط تام کاتن نوشته شده که چند ماه پیش با پیروزی در انتخابات از ایالت آرکانزاس وارد مجلس سنا شد. مارکو روبیو، تد کروز و رند پال از نامزدهای احتمالی جمهوری‌خواهان برای انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۱۶ آمریکا هم نامه به سران ایران را امضا کرده‌اند.
در نامه سناتورها آقای اوباما متهم شده که قصد دارد کنگره آمریکا را دور بزند.
تحلیل؛ بهمن کلباسی، خبرنگار بی‌بی‌سی در آمریکا
نامه نزدیک به نیمى از سناتورها به رهبران کشورى که در حال مذاکره با کاخ سفید هستند، به قصد ضربه‌زدن به یک توافق احتمالى، اگر در تاریخ آمریکا بى‌سابقه نباشد، کم‌سابقه است.
پیام نامه ۴٧ سناتور جمهورى‌خواه به ایران، که به نظر می‌رسد از منصرف کردن اوباما ناامید شده‌اند، این است که اگر به توافق هم برسید، ما یا رئیس‌جمهورى بعدى می‌تواند از رعایت مفاد آن سرباز بزند.
اما بسیارى از تحلیل‌گران معتقدند که عملى کردن چنین تهدیدى حتى اگر رئیس‌جمهورى بعدى جمهورى‌خواه باشد، با موانع جدى روبه‌رو خواهد شد. بر هم زدن یک‌طرفه توافقى که گروه ۱+۵ پاى آن را امضا کرده، در صورتى که طرف ایرانى آن را رعایت کرده باشد، موجب تنش میان واشنگتن و پایتخت‌هاى اروپایى و چین و روسیه خواهد شد.
میان رئیس‌جمهوری دمکرات آمریکا و اکثریت جمهوری‌خواه کنگره این کشور بر سر توافق هسته‌ای احتمالی با ایران اختلاف‌نظرهای جدی وجود دارد.
پیشتر میچ مکانل، رهبر اکثریت جمهوری‌خواه سنا آمریکا گفته بود که نمایندگان قصد دارند طرحی را در مورد ایران به بحث بگذارند که باراک اوباما را ملزم می‌کند هر گونه توافق نهایی با ایران را با برای تصویب به کنگره ببرد.
کاخ سفید گفته که آقای اوباما طرح “بازبینی توافق اتمی ایران” و همین‌طور “تحریم‌های جدید” علیه این کشور را وتو خواهد کرد.
اگر سنای آمریکا بخواهد مانع وتو کردن این طرح شود، باید اکثریت دو سوم سناتورها به آن رای دهند که به نظر می‌آید رسیدن به چنین رأیی بعید باشد.
دولت آمریکا تاکید دارد که روند رویارویی با پرونده هسته‌ای ایران از طریق مذاکراتی پیش برود که در حال حاضر هنوز ادامه دارد.
سفر نمایندگان آژانس انرژی اتمی به تهران برای رفع ‘دو ابهام’ باقی‌مانده
نمایندگان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به ریاست واریو رانتا، معاون آژانس و ماسیمو آپارو، رئیس بازرسان این نهاد وارد تهران شده‌اند.
به گفته مقام‌های ایرانی، گفت‌وگو درباره دو موضوع حل نشده از مرحله سوم همکاری‌های دوجانبه، از دلایل اصلی این سفر است.
آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اعلام کرده است ایران هنوز در مورد دو ابهام باقی مانده شامل آزمایش مواد منفجره پرقدرت و تحقیقات در مورد انتقال نوترون “توضیح قانع کننده‌ای نداده است” در حالی که بر اساس توافق انجام شده در ماه مه سال ۲۰۱۴، ایران قرار بوده درباره این موضوعات توضیحات و اطلاعات کافی در اختیار آژانس قرار دهد.
بهروز کمالوندی، معاون و سخنگوی سازمان انرژی اتمی درباره “انفجارهای مریوان” به ایرنا، خبرگزاری رسمی جمهوری اسلامی ایران گفته است: “به آژانس اعلام کردیم که اگر شما فکر می‌کنید انفجارهایی صورت گرفته است، مکان آن را مشخص کنید تا ما به شما دسترسی (مدیریت شده) بدهیم.”
درباره ابهام دوم، یعنی انتشار مقالاتی در رابطه با محاسبات نوترونی راکتورهای اتمی، آقای کمالوندی اضافه کرده است: “توضیحات ارائه شده از سوی ما کافی بوده است و بیشتر از این توضیح خاصی ندارد.”
به گفته مقام‌های ایران، تا زمانی که این دو موضوع نهایی نشود، گام‌های بعدی گفت‌وگو با آژانس آغاز نخواهد شد.
سخنگوی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی پیشتر تاکید کرده بود: “به دفعات به طور واضح برای ایران توضیح داده شده که پیشنهاد بازدید از مریوان نمی‌تواند به این که نگرانی‌ها درباره آزمایش‌های مواد منفجره در حجم زیاد برطرف شود، کمکی بکند.”
آژانس بین‌المللی انرژی اتمی می‌خواهد به جز مریوان، به سایت پارچین هم دسترسی داشته باشد.
سفر کارشناسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به تهران، دو روزه خواهد بود.
سخنگوی آژانس انرژی اتمی ایران از گزارش اخیر آژانس بین‌المللی انرژی اتمی انتقاد کرده و گفته است، ایران درباره دو موضوع اخیر، “توضیحات قانع کننده” ارائه کرده اما در گزارش به خوبی منعکس نشده است.
در کنار مذاکرات و بازدیدهای کارشناسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، ایران و شش قدرت جهانی برای حل اختلافات بر سر برنامه هسته‌ای مشغول مذاکره هستند.
بی بی سی
