بررسی روزنامه های داخل: «پایان ظریف قهرمان آغاز ظریف پاسخگو»
روزنامه شرق ضمن انتشار گزارشی «اختلاف میلیارد دلاری در پول‌های بلوکه‌شده»، نوشته است: «در دو سالی که مذاکرات ایران با کشورهای ۱+۵ در جریان بود، از خلال اخبار گوش‌ها به شنیدن صد یا ١٢٠ میلیارد دلار از ارزهای بلوکه‌شده ایران در سال‌های تحریم عادت کرد. حالا که توافق انجام شده است، مسئولان از عددهای دیگری رونمایی می‌کنند که نسبت به آمار قبلی بسیار کوچک‌تر است.»
روزنامه ایران در تیتر یک خود از «نامه هسته‌ای روحانی و پاسخ رهبری» خبر داده است. به گزارش این روزنامه، آیت‌الله علی خامنه‌ای رهبر جمهوری اسلامی در پاسخ به نامه حسن روحانی، رئیس جمهور در خصوص توافق وین، نوشته است: «متنی [متن توافق برجام] که فراهم آمده با دقت ملاحظه و در مسیر قانونی پیش‌بینی شده قرار گیرد و آنگاه در صورت تصویب، مراقبت از نقض عهدهای محتمل طرف مقابل صورت گرفته و راه آن بسته شود.»
روزنامه جوان، نزدیک به سپاه پاسداران، در شماره پنجشنبه خود ضمن انتشار گزارشی درباره «زنگ جنگ نفت»، نوشته است: با لغو تحریم‌های نفتی، کشورهای عرب عضو اوپک«روبه‌روی ایران می‌ایستند.»
روزنامه قانون ضمن انتشار کاریکاتوری از محمدجواد ظریف و اعضای تیم هسته‌ای ایران در گزارشی با تیتر «پایان ظریف قهرمان آغاز ظریف پاسخگو»، » به دشواری‌های پیش روی وزیر خارجه دولت روحانی پس از توافق وین و لزوم پاسخگویی وی چون سایر وزرا تاکید کرده است.
روزنامه همشهری در شماره پنجشنبه خود خبر داده است که محمدعلی جعفری فرمانده سپاه پاسداران پس از جلسه‌ای با محمدباقر قالیباف شهردار تهران «دستور کاهش ارتفاع سازه بی‌مجوز» در محوطه تاریخی عشرت آباد را صادر کرده است.
روزنامه شهروند ضمن انتشار عکسی از جشن هسته‌ای در صفحه یک خود، در گزارشی با تیتر «بازگشت امید» به بررسی «بازتاب توافق هسته‌ای» در ایران پرداخته است.
روزنامه ایران هم عکس یک خود را به «جشن توافق هسته‌ای» اختصاص داده و نوشته است: «دنبال اعلام توافق هسته‌ای بین جمهوری اسلامی ایران و کشورهای عضو گروه ۱+۵، مردم شهرهای مختلف کشورمان سه‌شنبه شب در حرکتی خودجوش به خیابان‌ها آمدند و تا پاسی از نیمه‌شب شادی و خوشحالی خود را از موفقیت هیأت ایرانی از این ماراتن سنگین مذاکرات هسته‌ای ابراز داشتند.»
روزنامه آفتاب یزد در تیتر یک خود از «پایان جولان افراطیون» گزارش داده و نوشته است: «شاید انتظار عذرخواهی از دلواپسانی که در چند روز اخیر با مردم همصدا شده‌اند انتظاری خوش‌بینانه باشد اما می‌توان امیدوار بود که در عالم سیاست هیچ‌چیز غیر ممکن نیست و شاید بتوان درکمال ناامیدی این پیش‌بینی را کرد که روزی ملت ایران در صفحه اول روزنامه دلواپس تیتر درشت “عذرخواهی از مردم و تیم مذاکره کننده” را مشاهد کنند.»
رونمایی از «اختلاف میلیارد دلاری در پول‌های بلوکه‌شده»
روزنامه شرق ضمن انتشار گزارشی «اختلاف میلیارد دلاری در پول‌های بلوکه‌شده»، نوشته است: «در دو سالی که مذاکرات ایران با کشورهای ۱+۵ در جریان بود، از خلال اخبار گوش‌ها به شنیدن صد یا ١٢٠ میلیارد دلار از ارزهای بلوکه‌شده ایران در سال‌های تحریم عادت کرد. حالا که توافق انجام شده است، مسئولان از عددهای دیگری رونمایی می‌کنند که نسبت به آمار قبلی بسیار کوچک‌تر است.»
به نوشته این روزنامه، ولی‌الله سیف، رئیس کل بانک مرکزی ایران، روز چهارشنبه در حاشیه نشست هیات دولت، ارزهای بلوکه‌شده «بانک مرکزی» را ۲۹ میلیارد دلار اعلام کرد که در کشورهای ژاپن، کره جنوبی و امارات متحده عربی بلوکه شده است» و درباره «ارزهای بلوکه‌شده دولت» هم گفت: «حدود شش میلیارد دلار از منابع ایران هم در کشور هند وجود دارد که متعلق به دولت است و به مالکیت بانک مرکزی درنیامده است.»
شرق تاکید کرده است که نکته مهم در «اظهارِ نظر سیف این بود که او اصلاً به چین و بدهی‌اش به ایران که به کشور انتقال‌دادنی نیست، اشاره‌ای نکرد.»
این روزنامه ضمن یادآوری اینکه «در طول مذاکرات انجام‌شده در این مدت، حدود هشت میلیارد دلار از دارایی‌های ارزی بلوکه‌شده ایران، آزاد شد و به خزانه بانک مرکزی بازگشت»، نوشته است: «چند روز پیش ولی‌الله سیف از وصول ۲۱ تن شمش طلا به ایران خبر داد که آن هم به خزانه تحویل داده شد.»
به گزارش این روزنامه، علی طیب‌نیا وزیر اقتصاد هم در حاشیه نشست هیات دولت در پاسخ به سئوالی در همین زمینه، آمار ولی‌الله سیف را تأیید کرد و گفت: «حدود ۳۵ میلیارد دلار از این دارایی‌ها در شرکت نیکو سرمایه‌گذاری شده است که مربوط به طرح‌های شرکت نفت است و حدود ۲۲ میلیارد دلار در چین به‌عنوان وثیقه‌های فاینانس موجود است، اگر تمامی این مبالغ را ارزیابی کنید به آن عددی خواهید رسید که رئیس کل بانک مرکزی بیان کرده است.»
شرق همچنین خبر داده که بیژن زنگنه، وزیر نفت، هم روز چهارشنبه در حاشیه نشست هیتت دولت به دلارهای بلوکه‌شده در حوزه نفت اشاره کرد و گفت که این دارایی «تقریباً چهار میلیارد دلار و ناشی از فروش نفت است.»
این روزنامه نوشته است: «پیچیدگی ماجرا وقتی بیشتر می‌شود که اظهارِنظر یک سال پیش اکبر کمیجانی، قائم‌مقام بانک مرکزی، را بخوانیم»، چرا که قائم‌مقام بانک مرکزی در ۱۱ تیر سال ۹۳ در گفت‌وگو با وال‌استریت‌جورنال گفته بود: «توان مالی تهران به‌دلیل تحریم‌های آمریکا، اروپا و سازمان ملل که موجب بلوکه‌شدن ١٥٠ میلیارد دلار از درآمدهای نفتی ایران در حساب‌های خارجی شده است، تحت فشار است.»
علاوه به راین، روزنامه شرق به سخنان محمدباقر نوبخت در آبان ۹۲ در صحن مجلس نیز اشاره کرده است که طی آن ، معاون برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی رئیس‌جمهوری ایران از «طلب ۲۲ میلیارد یورویی ایران از چین بابت صادرات نفت و محصولات گازی» خبر داده بود و در همان زمان علی لاریجانی رئیس مجلس به چین بزرگ‌ترین خریدار نفت ایران سفر کرد و «رسانه‌ها در تهران مهم‌ترین دلیل این سفر را تعیین تکلیف ٢٢ میلیارد دلار طلب ایران از چین اعلام کردند» و این رقم «جدای از ۲۲ میلیارد دلاری است که از اروپا به بانک‌های این کشور انتقال داده شده بود.»
روزنامه شرق همچنین اظهارات شماری از مقام‌های ایرانی و غیرایرانی از جمله استاندار تهران، اسدالله عسگراولادی، رئیس اتاق بازرگانی ایران و چین، را درباره دارایی‌های بلوکه شده ایران مرور کرده و حتی نوشته است: «باراک اوباما، رئیس‌جمهور آمریکا، بعد از توافق با نیویورک‌تایمز مصاحبه و به «۱۵۰ میلیارد دلار دلارهای بلوکه‌شده ایران» هم اشاره کرده است.
هادی حق‌شناس، نماینده سابق مجلس و کارشناس اقتصاد، با اشاره به «ابهام آماری بانک مرکزی» درباره ارزهای بلوکه شده ایران، به روزنامه شرق گفته است: «براساس برخی اظهارات مسئولان بانک مرکزی، درآمدهای ارزی بلوکه‌شده کشور در سال‌های گذشته، ۱۵۰ میلیارد دلار بوده است. و این عدد با توجه به درآمد سالانه نفت و گاز کشور و با توجه به اینکه امکان انتقال ارز نداشتیم، می‌تواند به واقعیت نزدیک باشد، اما با ترکیبی متفاوت؛ به‌گونه‌ای که بخشی دارایی خارجی بانک مرکزی محسوب شود که قبلاً معادل ریالی آن به اقتصاد کشور تزریق شده است و بخشی نیز ارز بلوکه‌شده‌ای باشد که هنوز معادل ریالی آن منتشر نشده است.»
این کارشناس اقتصادتاکید کرده است که «دارایی منابع ارزی ایران در خارج، باید با تدبیر و مدیریت، به‌گونه‌ای وارد اقتصاد کشور شود که بار دیگر شاهد افزایش نقدینگی و تورم و بروز بیماری هلندی در اقتصاد نباشیم.»
روایت روزنامه نزدیک به سپاه از احتمال «جنگ نفت» بعد از «توافق هسته‌ای»
روزنامه جوان، نزدیک به سپاه پاسداران، در شماره پنجشنبه خود ضمن انتشار گزارشی درباره «زنگ جنگ نفت»، نوشته است: با لغو تحریم‌های نفتی، کشورهای عرب عضو اوپک»روبه‌روی ایران می‌ایستند.»
وحید حاجی‌پور در گزارش روزنامه جوان با اشاره به آنچه «آغاز جنگ در اوپک» توصیف کرده، نوشته است: در این میان، کشورهای عربی عضو اوپک «به دلیل جنگی که باید با ایران داشته باشند دچار خشم شدیدی شده‌اند به ویژه عربستان و کویت که هشدار داده‌اند در صورت افزایش صادرات نفت ایران، جنگ بزرگ اوپک دامان همه را خواهد گرفت» زیرا ایران به هر قیمتی که شده است قصد دارد سهم خود را از این کشورها پس بگیرد.
روزنامه جوان همچنین نوشته است که کشورهای عربی عضو اوپک در جریان تحریم‌ها «با غصب سهم ایران» در اوپک، «تروریست‌های داعش را پشتیبانی» می‌کنند، و حالا پس از آنکه بیژن نامدار زنگنه وزیر نفت ایران گفت که پس از لغو تحریم‌ها ایران بلافاصله ۵۰۰ هزار بشکه به ظرفیت صادرات خود می‌افزاید، کشورهای رقیب ایران در اوپک نیز برای حفظ سهم خود از امروز به فکر افزایش تولید خود افتاده‌اند. به بیان ساده ایران سهم خود از بازار را به هر قیمتی که شده می‌طلبد و کشورهای غصب‌کننده سهمیه‌اش از هم‌اکنون به ایران علامت می‌دهند که کار سختی در پیش دارد.»
این روزنامه همچنین نوشته است: «با شدت گرفتن تحریم‌های نفتی طی چند سال گذشته و برنامه‌ریزی دقیق غرب برای جلوگیری از فروش نفت، صنعت نفت با محدودیت‌های فراوانی روبه‌رو شد که کاهش صادرات نفت مهم‌ترین خروجی آن بود، این کاهش بلافاصله از سوی کشورهای نفتی به ویژه عربستان، کویت و عراق جبران شد و بازار نفت ایران در اختیار آنها قرار گرفت و با روی کار آمدن دولت یازدهم و حضور مجدد بیژن نامدار زنگنه در این وزارتخانه، پیام‌های مستقیم و غیرمستقیم به این کشورها ارسال شد با این مضمون: دیر یا زود باید بازار را پس بدهید، برای ایران جا باز کنید.»
روزنامه جوان با اشاره به اینکه «بازار شرق آسیا و اروپا دو بازار اصلی ایران هستند که اولی با نفت کشورهای عربی پر شده و دومی نیز با نفت روسیه و تولیدکنندگان آفریقایی»، نوشته است: «پالایشگاه‌های اروپا که روزی از ایران دور بودند این روزها برای پالایش نفت ایران شمارش معکوس را آغاز کرده‌اند.»
این روزنامه همچنین با اشاره به احتمال «افزایش سهم ایران از بازار نفت»، نوشته است: «به گفته تحلیلگران، ایران قادر خواهد بود ظرف یک سال پس از لغو تحریم‌ها صادرات نفت خود را به ۶۰ درصد برساند. شركت‌های اروپایی، از جمله شرکت‌های ایتالیایی انی و ساراس از یک سال پیش با شرکت ملی نفت ایران مذاکره می‌کنند.»
ایران برای بازپس‌گیری سهم خود در بازار نفت و با شرایط فعلی به نوشته روزنامه جوان «نیازمند دو سال زمان است و نحوه ورودش به بازار نگرانی‌های تولیدکنندگان را از منظر کاهش قیمت نفت کم کرده است زیرا ورود ایران به بازار به مرور زمان و طی یک برنامه دوساله خواهد بود»، اما «وزارت نفت قطعاً خوشحال‌ترین وزارتخانه در توافق هسته‌ای ایران و شش قدرت نفتی جهان است، هم به فروش محموله‌هایش با کمترین هزینه می‌پردازد و هم با آزاد شدن دارایی‌ها و طلب‌هایش، سرمایه‌گذاری در مخازن مشترک را مضاعف خواهد کرد.»
«پایان ظریف قهرمان آغاز ظریف پاسخگو»
روزنامه قانون ضمن انتشار کاریکاتوری از محمدجواد ظریف و اعضای تیم هسته‌ای ایران در گزارشی با تیتر «پایان ظریف قهرمان آغاز ظریف پاسخگو»، » به دشواری‌های پیش روی وزیر خارجه ایران پس از توافق وین اشاره کرده است.
مسعود بُربُر در گزارش روزنامه قانون با اشاره به اینکه «محمدجواد ظریف طی ماه‌های پرشماری که پیگیر منافع ملی ایران در برابر قدرت‌های جهانی بود، پشتیبانی قاطبه مردم و رسانه‌ها را با خود داشت»، یادآوری کرده است که در نزدیک به دو سال گذشته «جدای از رسانه‌های دلواپسی که راه خود را از منافع ملی کشور جدا کرده و همصدا با معارضان جهانی بر طبل تفرقه کوبیدند، اغلب رسانه‌های کشور حتی زبانی ستایش‌گرانه نسبت به مرد ۵۶ ساله سیاست خارجی ایران اتخاذ کردند و دست کم نقد تند او را روا ندانستند» و این «سیاست حمایت‌گرایانه رسانه‌های اصلاح‌طلب و مستقل از ظریف چند علت داشت. پیش از همه این که رسانه‌ها نیز همچون مردم منافع ملی را پیشتر و بالاتر از هر هدف یا غرض دیگری می‌دانستند و از دشواری راه پیش روی مردان مذاکره‌کننده ایران نیز با خبر بودند.»
روزنامه قانون همچنین به مخالفان داخلی دیپلماسی دولت و فشار آنها طی ماه‌های گذشته بر محمدجواد ظریف اشاره کرده و و نوشته است: «مخالفان داخلی آن اندازه به وزیر خارجه خوش‌اخلاق روحانی اعتراض و حمله می‌کردند که مردی که بیش از هر وزیر دیگری در تاریخ انقلاب اسلامی در صحن مجلس و در کمیسیون امنیت ملی حاضر شد و درباره مسائل گوناگون به نمایندگان پاسخ داد و در این چالش رکورددار شد، به چالش رسانه‌های بی‌طرف دچار نشد.»
این روزنامه با اشاره به اینکه حمایت رسانه‌ها و روزنامه های حامی مذاکره و دیپلماسی دولت روحانی از محمدجواد ظریف تا رسیدن ایران و کشورهای ۱+۵ به توافق جامع ادامه داشت، نوشته است: وزیر خارجه ایران «نباید از یاد ببرد که اگر تاکنون در جایگاه قهرمان ملی و شانه به شانه بزرگمردان تاریخی ستایش و پشتیبانی می‌شد، حالا که این وظیفه سنگین و خطیر را به سرانجام رسانیده، از امروز دیگر در کسوت وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران، آماج نگاه تیزبینانه و منتقدانه مردم و رسانه‌ها قرار خواهد داشت.»
روزنامه قانون با اشاره به اینکه خود این روزنامه هم «در دو سال گذشته حمایت از ظریف و تیم همراه در مذاکرات هسته‌ای را دفاع از منافع ملی می‌دانست و در این مسیر تا آنجا که ممکن بود در حمایت از این دیپلمات موفق کشور گفت و نوشت»، تاکید کرده است که «محمدجوادظریف بعد از توافق اما برای ما وزیر خارجه‌ای است همانند دیگر وزرایی که پس از این باید به اقتضای مسئولیت قانونی خود به رسانه‌ها پاسخگو باشد.»
این روزنامه تاکید کرده است که «مأموریت ظریف در کسوت قهرمان ملی اکنون پایان یافته است و پس از این با ظریف به مثابه وزیری مسئول و پاسخگو روبه‌رو خواهیم بود»، و «از امروز راه پر پیچ و خم اجرای توافق هسته‌ای و دیگر معادلات پیچیده جهانی با همه بدخواهی‌ها و دشمنی‌ها پیش روی او گشوده است و در هر گام و سر هر پیچ نگاه بیدار مردم و رسانه‌ها ناظر او خواهد بود.»
دستور فرمانده سپاه برای کاهش ارتفاع «سازه بی‌مجوز» عشرت آباد
روزنامه همشهری در شماره پنجشنبه خود از دستور «دستور فرمانده سپاه برای کاهش ارتفاع سازه بی‌مجوز» در محوطه تاریخی عشرت آباد، خبر داده است.
به گزارش این روزنامه «ماجرای سازه سبز رنگ ضلع شمالی میدان سپاه پایان یافت» و محمدباقر قالیباف شهردار تهران در اینستاگرامش خبر از دستور فرمانده سپاه برای کاهش ارتفاع سازه بی‌مجوز داده و نوشته است: «چندی پیش مطلبی را درباره ساخت سازه‌ای بلند در میدان سپاه با برادرانم در میان گذاشتم. پس از انتشار مطلب در جلسه‌ای با حضور جمعی از ایشان، جزئیات موضوع با عنایت به قواعد و ضوابط طرح‌های جامع و تفصیلی، مورد گفت‌وگو قرار گرفت و پس از بررسی موضوع و شنیدن مطالب وارده، دوستان اشراف کاملی نسبت به تمامی ابعاد و مسائل مرتبط با ساخت این بنا پیدا کرده و برادر بزرگوارم سردار عزیز جعفری، فرمانده محترم سپاه پاسداران، دستور کاهش فوری طبقات را اتخاذ و ابلاغ کردند.»
پژمان پشمچی‌زاده، معاون شهرسازی و معماری شهرداری تهران، نیز با اشاره به برگزاری جلسه شهردار تهران با فرمانده کل سپاه پاسدارتن، به روزنامه همشهری گفته است: «آنچه باعث بروز این اتفاق شد، تفاوت برداشت ما و برادرمان در سپاه از قوانین و مقررات بود»، اما پس از برگزاری جلسه شهردار تهران و فرمانده سپاه در فضای خوب و مناسب، «متوجه شدیم که در ساخت این سازه هیچ عمدی مبنی بر تخلف وجود نداشته و در پایان جلسه نیز مسئولان سپاه پذیرفتند تا بنا بر آنچه ضوابط و مقررات حکم می‌کند، عمل کنند.»
به گفته معاون شهرسازی و معماری شهرداری تهران، محمدعلی جعفری در جلسه با محمدباقر قالیباف شهردار تهران «دستور توقف ساخت سازه را صادر و به لحاظ ضوابط و مقررات در ساخت این سازه تأکید کرده است.»
عباس ثابتی‌راد در گزارش روزنامه همشهری با اشاره به اینکه «سازه بی مجوز سپاه»، همان سازه سبز رنگی است که «در حریم قانونی عمارت کلاه فرنگی که بازمانده کاخ عشرت‌آباد از روزگار قاجار است، بنا شده» است، یادآوری کرده است که عمارت کلاه فرنگی «ثبت میراث تاریخی شده و از آثار تاریخی کشور محسوب می‌شود» و براساس رأی کمیسیون ماده ۵ می‌بایست از ارتفاع سازه بی مجوز سپاه کاسته شود.
پژمان پشمچی‌زاده، معاون شهرسازی و معماری شهرداری تهران درباره سوابق این پرونده به روزنامه همشهری گفته است: «پرونده ساخت سازه سبز رنگ در پادگان سپاه از سال ۸۹ مورد توجه قرار گرفت و تا سال۹۲ ادامه داشت و پس از برخی جلسات در پاییز سال۹۳ کار احداث بنا در این پادگان بدون مجوز رسمی از سوی شهرداری آغاز شد»، و چون «ساخت‌وساز در حریم یک بنای تاریخی که در فهرست آثار ملی ثبت شده دارای ضوابطی است و با توجه به طرح تفصیلی شهر تهران و همچنین مجاورت این سازه با بنای تاریخی قرار شد تا جلسات مستمری برای چگونگی ساخت این سازه داشته باشیم اما برادران سپاهی قرائتی متفاوت از ضوابط داشتند که همین امر نیز باعث شروع ساخت چنین سازه‌ای شد.»
معاون شهردار تهران همچنین گفته است که شهرداری و سپاه پاسداران «چند مرحله مکاتبه‌صورت گرفت که به نتیجه نرسید»، تاکید کرده است که «پیشتر شورای‌عالی شهرسازی و معماری کشور از محدودیت ساخت‌وساز در حریم بنای تاریخی کلاه فرنگی خبر داده و طی نامه‌ای به شهرداری تهران و وزارت دفاع نسبت به هرگونه ساخت‌وساز در محدوده حریم بنای تاریخی اعلام نارضایتی کرده بود.»
روزنامه همشهری تاکید کرده است که با گسترش اختلافات میان نهادهای مختلف از جمله شهرداری، شونرای شهر، شورای عالی شهرسازی با سپاه بر سر ساخت و ساز در محوطه تاریخی عشرت آباد، حالا و پس از دیدار شهردار تهران و فرمانده سپاه دستور «کاهش ارتفاع این سازه» صادر شده است.
شهرام رفیع زاده
رادیو فردا
