یازدهمین نشست کمیسیون مشترک برجام به ریاست هلگا اشمیت نماینده اتحادیه اروپا و عباس عراقچی معاون سیاسی وزیر خارجه ایران و با حضور مدیران کل سیاسی کشورهای ۱+۵ در هتل کوبورگ وین آغاز شد. هدف از این نشست تصمیم‌گیری درباره آینده توافق هسته‌ای ایران با قدرت‌های جهانی است. عباس عراقچی که از سوی جمهوری اسلامی در این نشست شرکت دارد، اعلام کرده که تحولات در پیش روی آسان نخواهد بود. مذاکراتی دشوار و طولانی در پیش است.

در چارچوب افزودن مکمل‌هایی به توافق هسته‌ای ایران با قدرت‌های جهانی، پیش از برگزاری نشست کمیسیون مشترک برجام در وین، پشت درهای بسته نشستی در پایتخت آلمان در سطح مسئولان و کارشناسان ارشد سه قدرت اروپایی و ایالات متحده آمریکا برگزار شد. اجلاس برلین مقدمه‌ای برای نشست کمیسیون مشترک برجام در وین به شمار می‌آمد.

بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل جمعه ۱۶ مارس/ ۲۵ اسفند در حاشیه برگزاری کابینه‌اش پیش‌بینی کرده بود که آمریکا قطعاً از برجام خارج می‌شود. انتصاب مارک پمپئو به عنوان وزیر خارجه آمریکا و یکی از مخالفان سرسخت توافق هسته‌ای مؤید این نظر است. عباس عراقچی در حاشیه برگزاری اجلاس وین درباره دیدارهای دوجانبه یازدهمین نشست کمیسیون مشترک برجام گفته است:در وین دیدارهای دوجانبه‌ای برگزار شد. هدف از این دیدارها رسیدن به درک مشترک نسبت به برجام بود. دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا تا ۱۲ مه سال جاری به سه قدرت اروپایی، بریتانیا، فرانسه و آلمان فرصت داده که با افزودن مکمل‌هایی به برجام در زمینه محدودیت دائمی غنی‌سازی اورانیوم در ایران (بند غروب) و نظارت بر تأسیسات نظامی ایران برای محدود کردن برنامه موشکی سپاه اقدام کنند. در غیر این‌‌صورت آمریکا از برجام خارج می‌شود.

«در این دیدارها مشورت‌های نزدیکی داشتیم و شرایط را تشریح کردیم. تحولاتی که در پیش است تحولات چندان آسانی نخواهد بود. ضرب‌الاجلی که آقای ترامپ تعیین کرده مسلماً بر خلاف تعهدات آمریکا است چون ایجاد فضای نگرانی و تردید درباره اینکه پس از این ضرب‌الاجل چه شرایطی پیش خواهد آمد، طبعاً باعث عدم اجرای موفقیت‌آمیز برجام در زمان کنونی می‌شود و این از نظر ما نقض روشن برجام است.»

یکی از دستاوردهای سفر رکس تیلرسون، وزیر خارجه پیشین آمریکا به لندن و پاریس تشکیل کارگروه‌هایی برای افزودن مکمل‌هایی به برجام است. ایران حاصل این کارگروه‌ها را به رسمیت نمی‌شناسد. یک دیپلمات اروپایی به خبرگزاری رویترز گفته است چنانچه مایک پمپئو از سنا رأی اعتماد بگیرد «کار ما این خواهد بود که بسته‌ای [درباره برجام] ارائه دهیم که ترامپ آن را بپذیرد.»

معاون سیاسی وزیر خارجه ایران درباره مکمل‌های پیشنهادی برای برجام گفته است:

«مشورت‌های جانبی که کشورهای ۱+۵ ممکن است با یکدیگر داشته باشند ربطی به کمیسیون مشترک ندارد و نخواهد داشت. کشورها مجازند که با هم مشورت‌هایی داشته باشند اما طبیعتاً روند ۱+۵ و کمیسیون مشترک یک روند دسته‌جمعی با مشارکت همه کشورهای عضو برجام است و ما هیچ روند کناری را به رسمیت نمی‌شناسیم و مصوبات آن را هم قبول نداریم.»

قرار است تا پایان ماه مارس سال جاری در ایتالیا برنامه موشکی ایران در چارچوب برجام با مقامات وزارت خارجه ایران به بحث گذاشته شود. محمدجواد جمالی عضو هیات رئیسه کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس در گفت‌وگویی که رسانه‌های داخلی جمعه ۲۵ اسفند با انجام داده‌اند پیش‌بینی کرده که ایران در سال ۹۷ دیپلماسی سنگین و پرکاری را پیش روی داشته باشد.

###

پس از ورود ترامپ به کاخ سفید، طرفداران برجام امیدوار بودند که از اختلاف نظر میان ترامپ و تیلرسون، از یک سو، و از عدم توافق میان اروپا و آمریکا از سوی دیگر، برای حفظ توافق هسته‌ای بهره‌برداری کنند. این دو شکاف، اکنون حل و رفع شده است. آمریکا با اروپا بر سر افزودن مکمل موشکی به برجام به توافق رسیده، و تیلرسون از صحنه خارج شده است. حالا همه چیز مهیاست تا رئیس جمهور آمریکا قراردادی را پاره کند که آن را «بدترین توافق‌نامه تاریخ» می‌داند. ایران نیز چاره‌ای پیش روی خود نمی‌بیند جز آنکه میان برنامه موشکی و برجام یکی را انتخاب کند.

ترامپ درباره اختلافش با تیلرسون بر سر برحام گفته بود:

«من فکر می‌کنم [توافق هسته‌ای با ایران] وحشتناک است. او اما فکر می‌کند [برجام] ایراد چندانی ندارد.»

دو روز پس از آنکه ترامپ در ۱۳ اکتبر ۲۰۱۷ اعلام کرد پایبندی ایران به برجام را تأیید نمی‌کند، رکس تیلرسون گفت ماندن در برجام به نفع آمریکا است.

وقتی ترامپ در ۱۲ ژانویه برای آخرین بار تعلیق تحریم‌های اقتصادی علیه ایران را تمدید کرد و آن را «آخرین شانس» اروپا برای برطرف کردن مشکلات برجام دانست، تیلرسون در دستورالعمل اجرایی‌اش برای سفارتخانه‌های آمریکا در پاریس، لندن، برلین و بروکسل خواستار «تعهد» کشورهای اروپایی برای برطرف کردن نقص‌های برجام شد.

اجلاس برلین درآمدی‌ست برای اجلاس وین در جهت برآوردن خواست رئیس جمهور آمریکا.

تیلرسون و اروپا: امیدهای بر باد رفته برای حفظ برجام

رادیو زمانه

***

رویترز: قدرت‌های اروپایی برای حفظ برجام تحریم‌های جدیدی علیه ایران پیشنهاد کرده‌اند

ایران به اروپا هشدار داد تحریم‌ جدیدی وضع نکند

وزارت خارجه ایران به سه کشور اروپایی هشدار داد تحریم‌های جدیدی علیه ایران وضع نکنند. بریتانیا، فرانسه و آلمان که تلاش می‌کنند مانع خروج آمریکا از برجام شوند، احتمالأ تحریم‌هایی علیه برنامه موشکی ایران اعمال خواهند کرد.

عباس عراقچی، معاون وزیرخارجه ایران

عباس عراقچی، معاون وزیرخارجه ایران ساعاتی پس از انتشار گزارش خبرگزاری رویترز، به بریتانیا، فرانسه و آلمان هشدار داد “مرتکب اشتباه بزرگی” نشوند. خبرگزاری رویترز جمعه (۲۵ اسفند/ ۱۶ مارس) پس از نشست دیپلمات‌های اروپایی با همتایان آمریکایی خود در برلین و وین، اعلام کرد به سند محرمانه‌ای دست یافته است که نشان می‌دهد بریتانیا، فرانسه و آلمان تصمیم دارند در واکنش به برنامه‌موشکی ایران تحریم‌های جدیدی علیه این کشور وضع کنند.

دلیل اتخاذ چنین تصمیمی تلاش برای متقاعد کردن آمریکا حفظ توافق اتمی با ایران عنوان شده است. عباس عراقچی در واکنش به این گزارش جمعه شب گفت: «چنانچه احیانا برخی کشورهای اروپایی به دنبال اقداماتی همچون اعمال تحریم‌های غیر هسته‌ای بر ایران جهت خوشایندی رئیس جمهوری آمریکا باشند، مرتکب اشتباه محاسبه بزرگی شده و نتایج مستقیم آن را بر برجام و ادامه حیات این توافق خواهند دید.»

معاون وزیرخارجه ایران در ادامه تأکید کرد: «بهتر است کشورهای اروپایی همانطور که تاکنون عمل کرده‌اند به دنبال پایبندی مستمر آمریکا به تعهدات خود در برجام بوده و آن کشور را به اجرای موثر برجام در تمامی بخش‌ها همراه با حسن نیت و در فضایی سازنده ترغیب نمایند، چرا که هیچ راه دیگری برای حفظ برجام جز پایبندی کامل آمریکا و دیگر طرف های برجام به همه تعهدات خود، متصور نیست.»

طرحی برای حفظ برجام

ایران پیشتر تهدید کرده بود اگر آمریکا از برجام خارج شود، ایران نیز از این توافق خارج خواهد شد. آمریکا خواستار توقف فعالیت‌های موشکی ایران است. توافق اتمی ایران شامل برنامه موشکی نمی‌شود اما در قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل که پس از توافق اتمی با ایران تصویب شد، آمده است.

نشست وین با حضور نمایندگان گروه ۵+۱ و ایران

در این قطعنامه از ایران خواسته شده فناوری ساخت موشک‌‌هایی که قابلیت حمل کلاهک هسته‌ای دارند را گسترش ندهد و آزمایش آنها را متوقف کند. اما ایران می‌گوید برنامه موشکی این کشور ماهیت دفاعی دارد و در مورد آن گفت‌وگو نخواهد کرد.

رئیس‌جمهور آمریکا توافق اتمی با ایران را بدترین توافق تاریخ آمریکا می‌داند و در جریان انتخابات ریاست‌جمهوری وعده داده بود که در صورت پیروزی در انتخابات از توافق اتمی با ایران خارج می‌شود. دونالد ترامپ در اواسط ماه ژانویه از کشورهای اروپایی امضا‌کننده‌ی برجام خواست “خطاهایی را که او در این توافقنامه یافته است برطرف کنند” و تهدید کرد که در غیر این صورت آمریکا از برجام خارج می‌شود.

به نظر می‌رسد کشورهای اروپایی طرف مذاکره با ایران حال با طرح تحریم‌های جدیدی علیه برنامه موشکی ایران، می‌خواهند به ترامپ نشان دهد که راه‌های دیگری هم به جای خروج از برجام وجود دارد.

در متن پیشنهادی دولت‌های آلمان، فرانسه و بریتانیا از تحریم شخصیت‌ها و گروه‌هایی سخن در میان است که در برنامه‌ی موشکی ایران یا در جنگ سوریه نقش بازی می‌کنند، برای نمونه فرماندهان نظامی و نیروهای شبه‌نظامی.

بیشتر بخوانید: طرح تحریم‌های جدید آلمان، فرانسه و بریتانیا علیه ایران برای حفظ برجام

خبرگزاری فرانسه شامگاه جمعه گزارش داد که دیپلمات‌های اروپا و آمریکا در وین درباره‌ی آینده‌ی توافق اتمی با ایران در حال گفت‌وگو هستند. برایان هوک نماینده‌ی آمریکا در این مذاکرات از “گفت‌وگوهایی بسیار خوب” برای “توافقات تکمیلی” سخن گفته است. به گفته‌ی او قرار است اختلاف‌نظرهای موجود در گفت‌وگوهای بعدی رفع شوند.

دویچه وله