چرا اسراييل از حمله ايران سخن مي گويد؟ بزرگنمايي تهديد با هدف گل آلود كردن آب
توماس فريدمن در نيويورك تايمز مي نويسد كه ايران اين بار به صراحت خبر تلفات انساني خود در پايگاه T٤ را اعلام كرد و علي اكبر ولايتي، مشاور رهبر ايران در امور بين الملل هم يك روز بعد از اين حمله هشدار مي دهد كه اين اقدام اسراييل بي پاسخ نخواهد ماند. از آن زمان تاكنون اسراييل در حالت آماده باش به سر مي برد و برخي از مقام هاي نظامي اسراييل نيز مي گويند كه مقرهاي جديد نظامي ايران در سوريه را شناسايي كرده اند تا در صورت اقدام تلافي جويانه تهران اين اهداف را در خاك سوريه هدف قرار دهند.
بزرگنمايي تهديد ايران، سياست رژيم اسراييل در قبال ايران همچنان بر پاشنه اي واحد مي چرخد و تنها در بزنگاه هاي متفاوت تغيير شكل مي دهد. يك روز بهانه تل آويو انحراف در برنامه هسته اي ايران است و به دنبال آن مدرك سازي درباره ابعاد احتمالا نظامي برنامه اتمي ايران. روز ديگر برد موشك هاي بالستيك ايران بهانه است و ادعاي توانايي ايران براي نصب كلاهك هسته اي بر اين موشك ها به دستاويزي براي پيشبرد پروژه ايران هراسي بدل مي شود. روز ديگر فعاليت هاي منطقه اي تهران و البته حضور مستشاران نظامي ايران در خاك سوريه به سوژه اي بدل مي شود كه صاحبان قدرت در تل آويو ادعا كنند تهران به دنبال برنامه ريزي نظامي بيخ گوش آنها براي از روي زمين محو كردن اسراييل است. تطويل بحران در سوريه و ورود اين پرونده به هشتمين سال پرتنش، عملا بر افزايش احتمال رويارويي ايران و اسراييل در سوريه منتهي شده است. اسراييل براي دفع آنچه نفوذ نظامي ايران در بيخ گوش خود در شمال سوريه مي خواند دست به عمليات هاي نظامي در اين كشور مي زند تا به زبان خود به ايران، حزب الله لبنان و دولت مركزي سوريه به رياست بشار اسد بگويد كه حضور ايران را در نزديكي خود تحمل نخواهد كرد. تل آويو با توسل به اين ابزار نظامي در چندسال گذشته بارها و بارها از روسيه به عنوان همراه ايران در جبهه دفاع از دولت مركزي در سوريه خواسته كه به نوعي دست به مهار نفوذ نظامي ايران در نزديكي مرزهاي سرزمين هاي اشغالي بزند. همزمان هيات هاي نظامي و امنيتي از تل آويو در يك سال گذشته بارها و بارها به واشنگتن سفر كرده و از مقام هاي دولت جديد امريكا به رهبري دونالد ترامپ خواسته اند كه چاره اي براي محدود كردن حضور ايران در سوريه بينديشند. با درخواست هاي تل آويو در مسكو و واشنگتن همدردي شده اما در ميدان عمل نه از نفوذ سياسي ايران در سوريه و نه از قدرت نظامي آن در اين كشور كاسته شده است. در چنين شرايطي اسراييل ابتكار عمل را شخصا در دست گرفته و تلاش مي كند با تحركات نظامي در سوريه و نقض حريم هوايي اين كشور به تهران هشدارهاي لازم را بدهد.
٣ ماه پرتنش
حمله هاي اسراييل به نقاط متفاوت در سوريه از سال ٢٠١٣ يعني قريب به دو سال پس از آغاز بحران داخلي در اين كشور آغاز شد و تاكنون حدود ١٥ مورد از اين حملات پراكنده ثبت شده است. تا پيش از آغاز سال ٢٠١٨ ميلادي بسياري از ناظران مسائل سوريه حمله ١٨ ژانويه سال ٢٠١٥ اسراييل به يك مقر ارتش سوريه در جولان را كه منجر به شهادت ٦ عضو نيروهاي حزب الله و يك ژنرال ايراني شد، پرتلفات ترين حادثه غيرمستقيم ميان ايران و اسراييل مي دانستند. با اين وجود در سه ماه گذشته ميزان تنش ميان ايران و اسراييل در سوريه اندك اندك از حالت نيابتي و غيرمستقيم خارج شده است. جرقه نخستين رويارويي جدي ميان تهران و تل آويو در صبح شنبه برابر با ٢١ بهمن ٩٦ زده شد. به گفته منابع اسراييلي، در روز حادثه ابتدا پهپادي وارد حريم هوايي فلسطين اشغالي مي شود. در مرحله بعد پهپاد توسط يك بالگرد اسراييلي ساقط مي شود. اسراييل به تلافي به پايگاه هوايي T٤ در شرق حمص واقع در خاك سوريه حمله مي كند. درست زماني كه اسراييلي ها فكر مي كنند همه چيز طبق نقشه پيش رفته است پدافند هوايي سوريه جنگنده اف-١٦ اسراييلي را ساقط مي كند. اين سقوط و شوك ناشي از آن، تل آويو را به فكر انتقامي ديگر مي اندازد و بنابر آنچه مقام هاي نظامي اين رژيم مي گويند بعد از سرنگوني اين جنگنده، اسراييل به ١٢ هدف در خاك سوريه حمله كرده كه هشت هدف سوري و چهار هدف ايراني بوده است. پس از اين اتفاق موجي از تحليل ها درباره قريب الوقوع بودن درگيري ميان ايران و اسراييل منتشر شد تا برگه هاي تقويم به ٢٠ فروردين ماه سال جاري و حمله اسراييل به پايگاه T٤ رسيد. براساس آخرين آمار اعلام شده در جريان اين حادثه ٧ مستشار نظامي ايران به شهادت رسيدند. هرچند كه نگاه تحليلگران به هدف قرارگرفتن نيروهاي ايراني توسط اسراييل متفاوت بود و عده اي اين حركت اسراييل را عامدانه و تعدادي غيرعمد مي خواندند اما در ١٠ روز گذشته اسراييل همواره منتظر تلافي اين اقدام از سوي تهران يا حزب الله لبنان بوده است. انتظاري كه تاكنون محقق نشده و همين سكوت نظامي ايران، اسراييلي ها را بيشتر ترسانده است.
بزرگنمايي تهديد حمله ايران
درحالي كه تنها ٤ روز از حمله نظامي مشترك امريكا، بريتانيا و فرانسه به سوريه مي گذرد رسانه هاي اسراييلي روز گذشته در اقدامي همسو تلاش براي بزرگنمايي تهديد اسراييل از سوي ايران را آغاز كردند. نگاهي به رسانه هاي متفاوت اسراييلي در ٢٤ ساعت گذشته نشان مي دهد كه در فاصله زماني چندساعته يك خط خبري واحد در تمامي آنها با تيترهاي كم و بيش مشابه دال بر اينكه «ايران خود را براي رويارويي با اسراييل آماده مي كند»، منتشر شده است. يك رسانه اسراييلي در اين باره مي نويسد: ايران پايگاه هاي نظامي را در مرز شمالي اسراييل (سرزمين هاي اشغالي) براي حمله مستقيم نظامي به تل آويو و نه درگيري با آن در سوريه آماده سازي مي كند. تهران تلاش مي كند با اسراييل وارد رويارويي مستقيم شود و براي تحقق اين مساله قصد دارد از حضور نظامي رو به رشد خود در سوريه براي هدف قرار دادن نقاطي در داخل اسراييل استفاده كند. اين رسانه اسراييلي در ادامه گزارش بدون ارايه تصوير يا مدرك مستدلي براي اثبات ادعاي آماده شدن ايران براي حمله به اسراييل به سابقه تاريخي خصومت ميان تهران با رژيم اسراييل اشاره كرده و تاكيد مي كند كه ايران در ٤ دهه گذشته از گروه هاي طرفدار خود در نوار غزه و همچين حزب الله لبنان براي مبارزه با اسراييل استفاده كرده است. در گزارشي كه شبكه ١٠ اسراييل روز گذشته پخش كرد به نقل از چند منبع امنيتي ادعا شده بود كه ايران از تلاش براي مقابله نيابتي با اسراييل فاصله گرفته و اكنون استراتژي نيروهاي نظامي ايراني در سوريه حمله مستقيم به اسراييل است. در اين گزارش با اشاره به نقش سردار قاسم سليماني در فعاليت هاي نظامي ايران در سوريه تاكيد شد كه تهران همزمان با كمك به بشار اسد براي مقابله با شورشيان و همچنين نابودن كردن ريشه هاي داعش در سوريه، هر سال بر ميزان عمق نفوذ نظامي خود در سوريه هم افزوده است. در بخش هاي ديگري از اين گزارش ادعا شده كه سپاه پاسداران انقلاب اسلامي در سوريه تغيير موضع داده و ديگر به دنبال استفاده از نيروهاي نيابتي براي مقابله با اسراييل نيست. اين گزارش در حالي روز گذشته در رسانه هاي متفاوت اسراييلي پررنگ ديده شد كه روز جمعه نيز يك مقام نظامي اسراييلي ادعا كرده بود پهپاد ايراني (ادعاي تل آويو) كه در ماه فوريه (بهمن ٩٦) از پايگاه T٤ برخواسته و وارد حريم هوايي سرزمين هاي اشغالي شده بود مسلح بوده و برنامه اي براي هدف قرار دادن نيروهاي اسراييلي داشته كه توسط رادارهاي اسراييل شناسايي و ساقط مي شود. اين ادعا در حالي مطرح شد كه اسراييلي ها پيش از اين اعلام كرده بودند كه ماموريت اين پهپاد جمع آوري اطلاعات بوده است. پس از اين ادعاي چهره هاي نظامي اسراييل يك مقام امنيتي اين رژيم در گفت وگو با نيويورك تايمز ادعا كرد كه اعزام پهپاد مسلح ايراني به حريم هوايي اسراييل (سرزمين هاي اشغالي) مسبوق به سابقه نبوده و نشان دهنده تغيير استراتژي ايران در سوريه با توسل به تعميق نفوذ نظامي اين كشور در بيخ گوش اسراييل است. اين مقام امنيتي اسراييلي به نيويورك تايمز گفت: اين نخستين بار است كه ايران بدون استفاده از نيروهاي نيابتي به دنبال آسيب رساندن به اسراييل است. اين به معناي آغاز فصل جديدي در تخاصم تاريخي تهران – تل آويو است. در بخش هايي از گزارشي كه روز گذشته كانال ١٠ اسراييل پخش كرد به جزييات حضور نظامي ايران در سوريه هم اشاراتي شده و ادعا شده بود كه ايران تحت لواي انتقال كمك هاي بشردوستانه به سوريه و از طريق خطوط هوايي مسافربري خود تجهيزات جديد و متفاوتي را به سوريه منتقل كرده است. يك رسانه اسراييلي در اين باره مي نويسد: روز دوشنبه نعيم قاسم، معاون دبيركل حزب الله لبنان اعلام كرد كه ايران به زودي انتقام خون شهداي خود در حادثه حمله اخير اسراييل به پايگاه T٤ را مي گيرد.
چرا اسراييل از حمله ايران سخن مي گويد؟
جدا از موج خبرسازي هاي چند روز گذشته اسراييل مبني بر احساس خطر در تل آويو از حمله قريب الوقوع ايران، سوال اصلي اينجاست كه تل آويو چه نيازي به يك جنگ با ايران يا حداقل تظاهر به قرارگرفتن در آستانه آن دارد؟ تداوم تنش در سوريه عملا منجر به اين شده كه نيروهاي ايراني براي نخستين بار در ٤ دهه گذشته به نزديك ترين فاصله جغرافيايي با نيروهاي اسراييلي برسند. براي اسراييل عمق نفوذ نظامي ايران در سوريه چندان اهميتي ندارد بلكه آنچه براي اين رژيم مهم است ذات اين حضور نظامي جدا از كميت و كيفيت آن است. همزمان به نظر مي رسد كه عجز و ناله هاي بنيامين نتانياهو، نخست وزير رژيم اسراييل نزد ولاديمير پوتين و دونالد ترامپ، روساي جمهور روسيه و امريكا درباره نگراني تل آويو از حضور ايران در سوريه هم بي بي را به نتيجه مطلوب نرسانده و امريكا در چنين شرايطي ترجيح مي دهد بار و بنه نظامي خود را از سوريه جمع كرده و در بهترين حالت نيروهاي نيابتي كرد يا عرب خود را در بخش هايي از اين كشور براي ساماندهي منافع حداقلي واشنگتن در سوريه ايجاد كند. هرچند كه دونالد ترامپ به همراه ترزا مي، نخست وزير بريتانيا و امانوئل ماكرون، رييس جمهور فرانسه درباره دستاوردهاي حمله روز شنبه به سوريه ادعاهاي پرطمطراقي را مطرح مي كنند اما حقيقت اين است كه نخست وزير رژيم اسراييل يكي از بازندگان اين حمله بود. حمله اي كه در آن خون از دماغ يك مستشار نظامي ايران هم نيامد و در نتيجه تاثير صفر بر حضور ايران در سوريه داشت. نبايد فراموش كرد كه بي شك دونالد ترامپ در همه ٧٢ ساعت پيش از صدور فرمان حمله اصرار فراواني بر اين داشته كه پايگاه هاي محل فعاليت نيروهاي ايراني هدف قرار بگيرد اما چهره اي چون جيمز متيس، وزير دفاع ايالات متحده در يك سال گذشته بارها و بارها هشدار داده كه اگر امريكا مستقيما نيروهاي ايراني در سوريه و عراق را نشانه بگيرد، نيروهاي ايران در اين دو كشور نيز مي توانند منافع ايالات متحده را تهديد كنند كه يكي از ملموس ترين آنها جان سربازان امريكايي در عراق و در ساير كشورهاي همسايه ايران است. بنابراين نه تنها از حمله اخير امريكا و متحداتش به سوريه براي منافع اسراييل آبي گرم نشد بلكه تحليل هاي اوليه حاكي از اين است كه در نتيجه اين حمله ايران و روسيه بيش از قبل به هم در سوريه نزديك خواهند شد. از سوي ديگر شمارش معكوس براي تعيين تكليف حضور امريكا در توافق هسته اي با ايران نيز آغاز شده و دونالد ترامپ بايد تا ١٢ ماه مه (٢٢ ارديبهشت) نظر نهايي خود براي تمديد تعليق اجراي تحريم هاي هسته اي ايران را اعلام كند. به نظر مي رسد كه با وجود ادعاي رسانه هايي چون وال استريت ژورنال يا منابع آگاه امريكايي، تروييكاي اروپايي و امريكا بر سر بحث اصلاح برجام با توجه به سه شرط دونالد ترامپ به تفاهم هاي آنچناني نرسيده اند. همزمان كليت اتحاديه اروپا متشكل از ٢٨ كشور و نه صرفا تروييكاي اروپايي اعتقاد خود به راضي كردن ترامپ براي باقي ماندن در برجام به هر قيمتي را از دست داده اند و شنيده ها حاكي از اين است كه اعضاي غيرامريكايي برجام سناريوهاي خود براي خروج ترامپ از اين توافق را آماده كرده و اكنون در حال سرمايه گذاري بر روند باقي نگاه داشتن ايران در برجام حتي در صورت خروج امريكا هستند. اين گزينه براي بي بي به كابوسي تمام عيار مي ماند لذا وي براي جلب توجه بين المللي به آنچه تهديد ايران مي خواند مسير جديدي را آغاز كرده و ابزار وي در اين مسير ادعاي حمله قريب الوقوع ايران به اسراييل است. باقي ماندن امريكا در برجام، ادامه توافق هسته اي با شكل موجود آن در كنار تثبيت حضور نظامي ايران در سوريه و بهبود اوضاع اقتصادي ايران در سايه ايمن شدن توافق هسته اي همه و همه كابوس هايي هستند كه نخست وزير رژيم اسراييل تمام آنها را در كنار هم نمي تواند تحمل كند. هرچند كه مشخص نيست بنيامين نتانياهو خروج امريكا از برجام يا باقي ماندن اين كشور در توافق هسته اي با ايران را به صلاح تل آويو مي داند اما چهره هاي امنيتي و اطلاعاتي تل آويو در چند هفته اخير بارها و بارها تاكيد كرده اند كه دوام برجام به نفع امنيت منطقه و در نتيجه اسراييل است. معاون سابق مشاور امنيت ملي اسراييل روز گذشته در يادداشتي در هاآرتص تاكيد كرد كه هرچند دونالد ترامپ از زبان سختي عليه ايران استفاده مي كند اما بسيار بعيد است كه وي در صورت پايان يافتن برجام دست به گزينه نظامي عليه پايگاه هاي هسته اي ايران بزند. اسراييل از مدت ها قبل مدافع اتخاذ اين استراتژي از سوي امريكا بوده اما تمامي برآوردهاي اطلاعاتي نشان مي دهد كه حملاتي از اين دست از كارايي چنداني برخوردار نيست و در بهترين حالت مي تواند فعاليت هاي هسته اي ايران را تنها چندسال به تعويق بيندازد. اين مقام اسراييلي در نوشتار خود تاكيد مي كند كه اسراييل بايد از دولت امريكا بخواهد كه به هر قيمتي با اروپايي ها بر سر برجام به توافق برسد و حتي در صورتي كه تمام شروط ترامپ هم لحاظ نشود با نگاهي نسبي برآورده شدن برخي از آنها را به فال نيك گرفته و در برجام بماند.
روزنامه اعتماد، شماره 4067 به تاريخ 29/1/97
***
رسانه های اسرائیل تصاویر «محل استقرار نیروهای ایران در سوریه» را منتشر کردند
تصویر منتشر شده در رسانه های اسرائیل که گفته می شود محل استقرار نیروهای ایرانی در سوریه را نشان می دهد.
رسانه های اسرائیل شامگاه سه شنبه بیست و هشتم فروردین با ارائه شماری تصاویر ماهواره ای و یک نقشه، از «کشف برنامه های استقرار نظامی ایران، بویژه سامانه های هوایی و واحد پهپادی ایران در سوریه» خبر دادند.
انتشار این گزارش ها آماده سازی زمینه و اطلاع رسانی افکار عمومی، در آستانه مقابله نظامی اسرائیل با حضور نظامی ایران در سوریه تلقی شده است. جروزالم پست نوشته است که اسرائیل برای انتقام مستقیم در برابر حملات ایران، «آماده می شود».
رسانه های اسرائیل در این گزارش ها با استناد به اطلاعات نظامی کشورشان گفتند که فعالیت های ایران در سوریه در پنج فرودگاه این کشور متمرکز شده است؛ فرودگاه بین المللی دمشق، فرودگاه نظامی سوری دیگری که آن نیز در حومه دمشق واقع است، پایگاه التیاس یا تی- 4 در استان حمص، فرودگاه دیرالزور در شرق سوریه و فرودگاه مرکزی استان حلب.
بر اساس این گزارش ها، ایران از سال ۲۰۱۵، چه با ترابری سپاه پاسداران ایران و چه زیر پوشش هواپیماهای مسافربری عادی، ارسال نیرو و تجهیزات به سوریه را تشدید کرد و بویژه کارشناسان پهپادی خود را راهی سوریه کرد. به نام شرکت های هوایی غیرنظامی ایرانی سیمرغ و پویا در این تحرکات نظامی اشاره شده است.
گزارش رسانه های اسرائیل بر اساس ارزیابی ارتش این کشور افزودند که جمهوری اسلامی ایران با هدف ورود به رویارویی مستقیم با ایران از طریق سوریه، به تقویت نیروی هوایی و پهپادی خود در سوریه اقدام کرده و قاسم سلیمانی، فرمانده شاخه قدس سپاه پاسداران ایران، مسئول اصلی استقرار و تثبیت قوای نظامی ایران و همپیمانان آن در سوریه بوده است.
زوی یخزکل، مفسر شبکه ده تلویزیون اسرائیل، مدعی شد که قاسم سلیمانی در دوره اخیر در سوریه بوده است؛ اما «چون می داند که در سیبل سوء قصد قرار دارد، ایران دیگر مانند گذشته حضور او را رسانه ای نمی کند». همچنین بنوشته جروزالم پست، شاخه قدس سپاه برای حملات انتقامی از اسرائیل در پی کشته شدن نظامیانش در حمله هفته گذشته در سوریه «برنامه ریزی می کند.»
در این میان، بنوشته وای نت، از بعد از حمله هفته گذشته به پایگاه هوایی تی- 4 در استان حمص سوریه که روسیه آن را به اسرائیل نسبت داد، وضعیت آماده باش زمینی و هوایی در شمال اسرائیل ادامه یافته و همزمان پیام های «هشدار آشکار و پنهان» به ایران داده شده است. مقامات وزارت دفاع اسرائیل پنجشنبه به جروزالم پست گفته بودند اگر تعرض بیشتری از سوریه توسط ایران یا همپیمانانش انجام شود، «کار حکومت بشار اسد یکسره و خود او نابود خواهد شد».
در حمله به پایگاه تی- 4، که اسرائیل مسئولیت آن را نپذیرفته، شماری نظامی ایرانی در میان کشته ها بودند؛ رسانه های نزدیک به سپاه پاسداران از انتقال اجساد دستکم هفت نظامی به ایران خبر دادند و برخی رسانه های دیگر ایران نیز گفتند که یکی از کشته ها یک سرهنگ پاسدار در واحد پهپادی سپاه بود.
ولادیمیر پوتین، رییس جمهوری روسیه، هفته گذشته در تماس تلفنی با بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل، از او خواست کشورش کاری نکند که سوریه بیش از این بی ثبات تر شود اما اسرائیل دو روز پس از این تماس، برای نخستین بار «فاش کرد» که ایران روز ۲۱ بهمن گذشته پهپاد جنگی خود را با ماموریت انتحاری از آسمان سوریه به حریم هوایی اسرائیل فرستاده بود.
هر چند اسرائیل آن پهپاد را یک دقیقه و نیم بعد از رخنه به آسمان این کشور منهدم کرد اما در حملات گسترده اسرائیل در واکنش به این تعرض، یک جنگنده اسرائیلی با آتش پدافند هوایی سوریه، در خاک اسرائیل سقوط کرد.
بنیامین نتانیاهو یکشنبه این هفته نیز در نشست دولت خود، یک روز بعد از حملات سه گانه آمریکا، بریتانیا و فرانسه به هدف هایی در سوریه، ضمن پشتیبانی از تصمیم رییس جمهوری آمریکا، گفت این واقعیت نیز که سوریه به ایران امکان حضور نظامی داده، سوریه را به خطر انداخته است.
بنیامین نتانیاهو سه شنبه نیز در آیین یادبود دیپلمات های اسرائیلی های کشته شده در کشورهای خارجی، تاکید کرد که ایران با گام های اخیر خود، تحرکات در برابر اسرائیل را وارد مراحل تازه ای کرده است.
همزمان با تشدید تنش میان ایران و اسرائیل، به گزارش رسانه های ایران، محمد باقری، رییس ستاد نیروهای مسلح ایران، در پیامی به مناسبت روز ارتش که با چهارشنبه ۲۹ فروردین مصادف است، از «محاسبه ناپذیری چگونگی پاسخ ایران به تهدیدات» سخن گفت.
علی اکبر ولایتی، مشاور رهبر ایران، هفته گذشته در سفر به سوریه، در واکنش به حمله منتسب به اسرائیل علیه پایگاه تی- 4 گفته بود «این جنایت، قطعا بی پاسخ نمی ماند»؛ بهرام قاسمی، سخنگوی وزارت امور خارجه ایران، نیز دوشنبه این هفته گفت که اسرائیل «دیر یا زود، پاسخ حملات خود را خواهد گرفت ؛ بطوری که پشیمان شود».
هدر نائورت، سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا، دوشنبه گفته بود که واشینگتن نمی تواند رویارویی نظامی مستقیم اسرائیل و ایران را پیش بینی کند.
با وجود این، رسانه های سپاه پاسداران و حزب الله، گزارش های شامگاه شنبه این هفته در خصوص حملات هوایی جنگنده های «ناشناس» به یک پایگاه نیروهای ایران در تل عزان سوریه را رد کردند؛ سوریه نیز سه شنبه گفت حملاتی که خود یک روز قبل از آن به فرودگاههای شعیرات و ضمیر خبر داده بود، اساسا در میان نبوده بلکه سامانه های دفاع هوایی سوریه «اشتباها» فعال شده بودند.
رادیو فردا
