وزیر خارجه آمریکا: شدیدترین تحریم‌های تاریخ را علیه ایران وضع می‌کنیم
مایک پومپئو، وزیر امور خارجه آمریکا، امروز دوشنبه ۲۱ مه (۳۱ اردییهشت) در اولین سخنرانی مهم سیاست خارجی خود در واشنگتن برای اعلام استراتژی تازه آمریکا در قبال ایران مدعی شد که توافق هسته‌ای به دلیل “نقایص مرگبارش” جهان را به خطر انداخته است.
او گفت آمریکا فشار بی‌سابقه مالی به ایران وارد خواهد کرد و هشدار داد که اگر ایران مسیرش را عوض نکند “شدیدترین تحریم‌های تاریخ” علیه این کشور وضع خواهد شد.
آقای پمپئو مدعی شد که ایران در دوره اجرای برجام نفوذ خود را در منطقه افزایش داده و این توافق “پول خون” در اختیار قاسم سلیمانی، فرمانده نیروهای برون‌مرزی سپاه پاسداران گذاشته است.
این سخنرانی با عنوان “بعد از توافق: یک استراتژی تازه برای ایران” در بنیاد هریتج واشنگتن و حدود دو هفته بعد از اعلام خروج آمریکا از توافق هسته‌ای ایران (برجام) برگزار شد.
وزیر امور خارجه آمریکا نیروی قدس سپاه پاسداران ایران را متهم کرد که به طور مخفیانه در داخل اروپا عملیات تروریستی انجام می‌دهد. او به زندانیان دوتابعیتی و خارجی در ایران اشاره کرد و گفت آمریکا تلاش می‌کند زندانیان آمریکایی را به خانه برگرداند.
او گفت ایران در طول اجرای برجام بزرگترین حامی تروریسم بوده و مدعی شد که از القاعده حمایت کرده است.
آقای پومپئو به طور خاص از حسن روحانی و محمدجواد ظریف به عنوان “چهره‌های منتخب” مردم ایران هم انتقاد کرد و آنها را هم به عنوان بخشی از حکومت ایران هدف حملات شدید خود قرار داد.
او گفت: “غرب غالبا رئیس جمهور روحانی و وزیر خارجه ظریف را از رژیم نابخرد، تروریست و همین طور از رفتارهای مخرب آن ‘جدا ‘ می‌داند”
وزیر خارجه آمریکا با اشاره به این که غرب تصور می‌کند که این دو نفر باید رفتارهای آیت‌الله خامنه‌ای و قاسم سلیمانی را کنترل کنند، گفت: “با این که روحانی و ظریف رهبران منتخب هستند اما آیا بیشترین مسئولیت را برای مشکلات اقتصادی ندارند؟ ایا این دو نفر مسئول هدر دادن جان ایرانی‌ها برای گرفتن قدرت بیشتر در منطقه نیستند؟”
واکنش ایران
رئیس جمهور ایران در واکنش به سخنان تند آقای پومپئو درباره ایران گفت: “دنیا این منطق را نمی‌پذیرد آقایی که تا دیروز در مرکز جاسوسی بوده الان به عنوان وزیر خارجه آمریکا معرفی شده و می‌خواهد تعیین تکلیف کند… شما چه کاره هستی درباره ایران و جهان تصمیم بگیری؟”
آقای روحانی گفت مردم ایران “صدها بار این حرف‌ها را شنیدند و بی اعتنایی کردند.”
او موضع دولت فعلی آمریکا را تکرار سیاست‌های دوران ریاست جمهوری جورج بوش خواند و گفت حکومت آمریکا ۱۵ سال به عقب برگشته است.
جواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران هم در پیامی در توییتر، آمریکا را متهم کرد که در سیاست های گذشته خود محبوس مانده است.
آقای ظریف در توییتر نوشت: ” دیپلماسی حقه بازی آمریکا صرفا بازگشت به عادت های گذشته است؛ آمریکا محبوس در توهمات و سیاست های شکست خورده ای است که از سوی گروه هایی با منافع خاص دیکته می شود، همان انتخاب های غلط را تکرار می کند و به تبع آن همان نتایج زیان بار را برداشت خواهد کرد.”
آقای ظریف همچنین بر ادامه مذاکرات ایران با دیگر امضاکنندگان برجام درباره “راهکارهای برجام بعد از آمریکا” خبر داد.
- مایک پمپئو و آینده برجام
- برجام چیست؟ پاسخ به چند پرسش کلیدی
- آیا ترامپ هنگام خروج از برجام ‘دروغ’ گفت؟
- آیا اروپا از پس حفظ برجام برمی‌آید؟
وزیر امور خارجه آمریکا گفت هر توافق تازه‌ای با ایران باید دارای این شرایط باشد:
١. ایران باید همه جنبه‌های نظامی فعالیت‌های هسته‌ای قبلی‌اش را به آژانس اتمی اعلام کند.
٢. ایران باید غنی‌سازی را به طور کامل قطع کند و هیچ‌وقت دنبال بازپردازی پلوتونیم نرود. این شامل بستن رآکتور آب سنگین هم هست.
۳. ایران باید به بازرسان آژانس انرژی اتمی اجازه دهد بصورت بی قید و شرط از همه پایگاه ها در همه نقاط این کشور بازرسی کنند.
۴. ایران باید توسعه برنامه موشکی بالستیک و پرتاب موشک‌هایی که قابلیت حمل سلاح هسته‌ای دارند را متوقف کند.
۵. ایران باید همه شهروندان آمریکا و همین‌طور شهروندان دیگر کشورهای هم‌پیمان ما را آزاد کند.
۶. ایران باید حمایت از “گروه‌های تروریستی” را متوقف کند، از جمله حزب‌الله لبنان، حماس و جهاد اسلامی.
٧. ایران باید استقلال عراق را به رسمیت بشناسد و اجازه دهد شبه‌نظامیان شیعه عراق خلع سلاح شوند.
٨. ایران باید حمایت از حوثی‌های یمن را متوقف کند.
٩. ایران باید همه نیروهای تحت‌امرش را از سوریه عقب بکشد.
١٠. ایران باید حمایت از طالبان و دیگر گروه‌های تروریستی را در افغانستان پایان دهد.
١١. ایران باید به حمایت نیروی قدس سپاه از گروه‌های تروریستی و هم‌پیمانان شبه‌نظامی‌اش پایان دهد.
١٢. ایران باید به تهدید همسایگانش که بیشترشان هم‌پیمان آمریکا هستند پایان دهد. از جمله تهدید ویران‌کردن اسرائیل و پرتاب موشک به عربستان و امارات
هادی نیلی، خبرنگار بی‌بی‌سی در واشنگتن، از محل سخنرانی وزیرخارجه آمریکا:
مایک پومپئو برای نخستین سخنرانی عمومی‌اش به عنوان وزیرخارجه آمریکا، یک اندیشکده محافظه‌کار را انتخاب کرد و موضوعش را هم ایران گذاشت. دو مولفه‌ای که شاید تصویری از جهت‌گیری آینده دولت دونالد ترامپ را نشان دهد: گرایشی به سوی نومحافظه‌کاران در سیاست خارجی، و در صدر قرار دادن آنچه “تهدید ایران” می‌خواند.
گذشته از چشم‌داشتن به هم‌پیمانانی که حامی شدت عمل علیه ایران هستند، از اسرائیل تا عربستان، سیاست دولت آمریکا در قبال ایران جنبه‌های داخلی هم دارد. آنچه برای منتقدان دولت دونالد ترامپ “سیاست تک‌روی و یک‌جانبه‌گرایی” است، برای خیلی از کسانی که به او رای دادند، عمل به شعار انتخاباتی اوست: “اول آمریکا”. این برای حامیان ترامپ خوش‌آیند است که آمریکا “مستقل” از اروپا و خلاف “حامیان جهانی‌سازی” عمل می‌کند.
ستاد انتخاباتی دونالد ترامپ که از الآن به انتخابات ریاست‌جمهوری دو سال دیگر هم نظر دارد، هر بار در ایمیل‌هایی که درباره ایران برای رای‌دهندگان ترامپ می‌فرستد، به شدت‌عمل نشان‌دادن علیه حکومت ایران و به این‌که دولت آمریکا دارد خودش برای سیاست خارجی‌اش تصمیم می‌گیرد، مباهات می‌کند. تجسمی از سیاست خارجی “بومی‌گرا”. برای منتقدان این نوع سیاست، از جمهوری‌خواه گرفته تا دموکرات، از “باز”ها گرفته تا “کبوتر”ها، چنین ترکیبی غیرقابل‌جمع است.
آقای پمپئو در پاسخ به سوالی درباره چارچوب مورد نظر آمریکا برای اعمال سیاست‌های تازه علیه ایران گفت: “در نهایت این مردم ایران هستند که برای حکومت ایران چارچوب زمانی می‌گذارند. آنها هستند که باید رهبرانشان را انتخاب کنند.”
دولت دونالد ترامپ می‌خواهد علاوه بر تغییرات مورد نظرش در توافق هسته‌ای، موارد دیگری از جمله برنامه موشکی ایران و نقش این کشور در منطقه هم مورد بحث قرار گیرد.
ایران گفت‌و‌گو درباره برنامه موشکی خود را که یک برنامه دفاعی و نه تهاجمی می‌داند، رد کرده است.
درباره نقش منطقه‌ای خود هم، ایران می‌گوید حضورش به خواسته دولت‌های قانونی کشورهای منطقه است و در مقابل آمریکا را به دخالت “بیجا” در امور خاورمیانه متهم می‌کند.
سی‌ان‌ان به نقل از مقام‌های آمریکایی گزارش داده است که دولت آمریکا در پی ایجاد ائتلافی بین‌المللی برای تحت فشار گذاشتن ایران است تا بتواند زمینه مذاکرات تازه‌ای را درباره “یک ساختار تازه امنیتی” فراتر از برنامه هسته‌ای ایران فراهم کند.
برایان هوک، مدیر برنامه‌ریزی سیاسی وزارت خارجه آمریکا می‌گوید به چارچوب تازه‌ای نیاز است که “تمام تهدیدهای ایران” را در بر بگیرد.
منتقدان سیاست خارجی آقای ترامپ برنامههای مورد نظر او برای ایران را “خیال واهی” خوانده‌اند و هدف واقعی از این اقدامات را نه پیدا کردن راه حلی جامع‌تر که “تضعیف حکومت ایران” دانسته‌اند.
شرکای اروپایی آمریکا که با وجود خروج این کشور از برجام همچنان بر پایبندی خود به توافق هسته‌ای اصرار دارند، از آمریکا خواسته‌‌اند که برنامههای خود را در قبال ایران بعد از خارج شدن از توافق هسته‌ای ارائه دهد.
آمریکا در حالی از برجام خارج شد که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی همواره پایبندی ایران به مفاد برجام را تایید کرده است.
واکنش ها به اظهارات وزیر خارجه آمریکا برای فشار ‘بی‌سابقه’ بر ایران
در پی قول وزیر خارجه آمریکا برای اعمال تحریم های بی سابقه بر ایران، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا قویا بر لزوم رعایت توافق اتمی به عنوان یک موافقتنامه بین المللی تاکید کرده و ایران هم گفته است که به سیاست های “کهنه” آمریکا اهمیتی نمی دهد.
فدریکا موگرینی گفت مایک پومپئو، وزیر خارجه آمریکا، در سخنرانی روز دوشنبه خود نشان نداده است که ترک برجام (توافق اتمی ایران و قدرت ها) چگونه باعث افزایش امنیت منطقه از خطر اشاعه تسلیحات اتمی می شود.
آقای پومپئو که همواره از مخالفان سرسخت برجام بوده روز دوشنبه یک رشته تدابیر را با هدف فشار شدید بر “رژیم ایران” تشریح کرد.
بیشتر بخوانید: وزیر خارجه آمریکا: شدیدترین تحریم‌های تاریخ را علیه ایران وضع می‌کنیم
خانم موگرینی گفت: “در سخنرانی وزیر خارجه (آمریکا) معلوم نشد که ترک برجام چطور منطقه را در برابر خطر گسترش تسلیحات اتمی ایمن تر کرده یا می کند یا چطور ما را برای تاثیر گذاشتن بر رفتار ایران در مسائلی غیر از برجام در موقعیت بهتری قرار می دهد.”
او تاکید کرد که برجام “هیچ جایگزینی” ندارد.
دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا پیشتر در ماه جاری تصمیم خود برای خروج از برجام را بالاخره بعد از مدت ها تهدید اعلام کرد که باعث خشم بین المللی شد. خانم موگرینی در سخنانش گفت که سازمان بین المللی انرژی اتمی ۱۰ بار پایبندی ایران به برجام را تایید کرده است.
دونالد ترامپ از اتحادیه اروپا می خواهد از استراتژی تند او مقابل ایران حمایت کنند و برای رسیدن به توافقی تازه با ایران فشار آورند.
اما خانم موگرینی گفت: “برجام نتیجه بیش از یک دهه مذاکرات پیچیده و دقیق براساس رویگردی دو مسیره است و بنابراین بهترین نتیجه ممکن است و توازن درستی ایجاد می کند.”
او افزود: “این توافق را شورای امنیت سازمان ملل تایید کرده و متعلق به جامعه بین المللی است. جامعه بین المللی انتظار دارد همه طرف ها تعهدات خود براساس آنچه دو سال پیش امضا کردند را رعایت کنند.”
از طرف دیگر بنیامین نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل تصمیم ایالات متحده را ستود و از باقی جهان خواسته آن را دنبال کنند.
او گفت: “سیاست آمریکا درست است. ایران فعالانه درحال گسترش (نفوذ خود) در خاورمیانه است. این کشور در آرزوی دستیابی به سلاح اتمی به طرق مختلف است.”
همزمان هایکو ماس وزیر خارجه آلمان گفت برای ملاقات با آقای پومپئو به واشنگتن سفر خواهد کرد تا در مورد برجام با او صحبت کند.
او که در بوینوس آیرس پایتخت آرژانتین به سر می برد گفت: “از قضا من از اینجا به واشنگن سفر خواهم کرد تا با وزیر خارجه پومپئو ملاقات کنم و با استفاده از این فرصت در این باره با او صحبت کنم.”
واکنش ایران
رئیس جمهور ایران در واکنش به سخنان تند آقای پومپئو درباره ایران گفت: “دنیا این منطق را نمی‌پذیرد آقایی که تا دیروز در مرکز جاسوسی بوده الان به عنوان وزیر خارجه آمریکا معرفی شده و می‌خواهد تعیین تکلیف کند… شما چه کاره هستی درباره ایران و جهان تصمیم بگیری؟”
آقای روحانی گفت مردم ایران “صدها بار این حرف‌ها را شنیدند و بی اعتنایی کردند.”
او موضع دولت فعلی آمریکا را تکرار سیاست‌های دوران ریاست جمهوری جورج بوش خواند و گفت حکومت آمریکا ۱۵ سال به عقب برگشته است.
جواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران هم در پیامی در توییتر، آمریکا را متهم کرد که در سیاست های گذشته خود محبوس مانده است.
آقای ظریف در توییتر نوشت: ” دیپلماسی حقه بازی آمریکا صرفا بازگشت به عادت های گذشته است؛ آمریکا محبوس در توهمات و سیاست های شکست خورده ای است که از سوی گروه هایی با منافع خاص دیکته می شود، همان انتخاب های غلط را تکرار می کند و به تبع آن همان نتایج زیان بار را برداشت خواهد کرد.”
آقای ظریف همچنین بر ادامه مذاکرات ایران با دیگر امضاکنندگان برجام درباره “راهکارهای برجام بعد از آمریکا” خبر داد.
ایران باید انتظار چه تحولی را داشته باشد؟
آقای پومپئو گفت که تحریم های آمریکا که بعد از امضای برجام در سال ۲۰۱۵ معلق شده بود بار دیگر اعمال و تحریم های تازه ای به آنها اضافه خواهد شد که به مثابه “فشار بی سابقه ای بر رژیم ایران” خواهد بود.
تحریم های سابق آمریکا تا پیش از امضای برجام تقریبا هرگونه تجارت با ایران را ممنوع می کرد و فقط بعضی مبادلات “که برای سود رساندن به مردم ایران” بود را معاف می کرد از جمله فروش دارو، تجهیزات پزشکی و کشاورزی.
وزیر خارجه آمریکا نگفت واشنگتن چه تحریم های تازه ای را در نظر دارد اما تحریم هایی که هفته پیش بر رئیس بانک مرکزی ایران اعمال شده را فقط “یک نقطه شروع” توصیف کرد.
اکنون بعضی از بزرگترین شرکت هایی که بعد از برجام برای تجارت با ایران هجوم بردند خود را بر سر دوراهی انتخاب میان سرمایه گذاری در آنجا یا حفظ تجارت با آمریکا می یابند.
بعضی از معاملاتی که در معرض خطر است:
- توافق شرکت عظیم توتال فرانسه به ارزش ۵ میلیارد دلار برای کمک به توسعه بزرگترین میدان گازی جهان در ایران. توتال اکنون قصد دارد عملیات این پروژه را تا ماه نوامبر متوقف کند مگر آنکه از آمریکا معافیت بگیرد
- قرارداد سه میلیارد دلاری شرکت انرژی ساگا از نروژ برای ساخت یک نیروگاه خورشیدی
- معامله ایرباس برای فروش ۱۰۰ جت به شرکت ایران ایر
تحریم های آمریکا فورا بازنخواهد گشت بلکه پس از دو دوره سه ماهه و شش ماه دوباره اعمال خواهد شد.
بی بی سی
