گزارش سازمان ملل متحد: ایران به برجام پایبند بوده اما سلاح‌ها در یمن هم ایرانی است
بنابر گزارش جدید دفتر دبیرکل سازمان ملل متحد درباره قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت که در تایید و حمایت برجام است ایران تاکنون به تعهدات خود پایبند مانده است هر چند تسلیحات کشف شده در یمن و کشتی حامل سلاحی که سال گذشته امارات متحده عربی کشف کرد با مشخصات جنگ افزارهای ساخت ایران مطابقت دارد.
با وجود این در گزارش جدید دفتر دبیرکل سازمان ملل متحد تصریح شده که بازرسان این سازمان نتوانسته‌اند شواهدی پیدا کنند که نشان دهد این تسلیحات بعد از ۱۶ ژانویه سال ۲۰۱۶ از ایران خارج و وارد یمن شده است.
صبح روز چهارشنبه (پنجم تیر – ۲۶ ژوئن) رزماری دی‌کارلو، معاون امور سیاسی و صلح دبیرکل سازمان ملل متحد این گزارش ۶ صفحه‌ای را که هفتمین گزارش دفتر دبیرکل سازمان ملل درباره قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت است را قرائت کرد.
خانم دی‌کارلو در ابتدا به برنامه جامع اقدام مشترک، موسوم به برجام، به عنوان توافقی که حاصل ۱۲ سال مذاکرات و مداقه بوده اشاره کرد و آن را دستاورد بزرگی برای دیپلماسی دانست. او سپس از پابیند ماندن ایران به این توافقنامه ابراز خرسندی کرد و همزمان از تمدید نشدن معافیت‌های آمریکا برای تحریم‌های هسته‌ای ایران ابراز تاسف و نگرانی کرد.
در این گزارش دفتر آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد همچنین از اظهارات اخیر مقام‌های ایرانی مبنی بر افزایش ذخایر اورانیوم غنی‌شده و عبور قریب‌الوقوع آن از حد مجاز تعیین شده در برجام ابراز نگرانی کرده و از همه طرفین تنش‌های اخیر در خاورمیانه خواسته با خویشتن‌داری مانع از افزایش مخاصمه در منطقه شوند.
در این گزارش آمده: “دبیرکل سازمان ملل متحد از گام‌هایی که سایر امضاکنندگان برجام برای حفظ این توافق برداشته‌اند استقبال می‌کند و تاکید دارد که همه طرفین این توافق باید از فواید آن بهره‌مند شوند از جمله مردم ایران که باید از عواید اقتصادی برجام سود ببرند.
اشاره خانم دی‌کارلو به سازوکارهای مالی پیشنهادی اروپاییان برای ایجاد کانال ارزی و بانکی با ایران است که گفته شده مصون از تحریم‌های بانکی آمریکا خواهد بود.
اخبار مرتبط
- آزمایش‌های موشکی ایران ‘سرپیچی از قطعنامه ۲۲۳۱ بود’
- آیت‌الله خامنه‌ای: هدف رسیدن به نقطه بازدارندگی است
- دبیر شورای عالی امنیت ملی: ایران برد موشک‌هایش را افزایش نمی‌دهد
چشم‌انداز نگران‌کننده برنامه موشکی ایران
خانم دی‌کارلو در بخش دیگری از این گزارش که پاراگراف سوم ضمیمه ب آن عنوان شده و به برنامه موشک‌های بالستیک ایران مرتبط است از آزمایش‌های موشکی در دسامبر سال ۲۰۱۸ و پرتاب‌های اوایل سال جاری میلادی به عنوان محل مناقشه و بحث یاد کرده که آیا این آزمایش‌ها می‌توانند ناقض بندی از قطعنامه ۲۲۳۱ تلقی شود.
اشاره گزارش جدید به بخشی از قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت است که از ایران خواسته هرگونه آزمایش و برنامه موشکی که بتواند به تسلیحات هسته‌ای مرتبط شود را متوقف کند.
ایران می‌گوید برنامه موشکی این کشور جنبه دفاعی دارد و آزمایش‌های اخیر از جمله پرتاب ماهواره هم جنبه نظامی ندارند.
بیشتر بخوانید
تسلیحات کشف شده در یمن با تولیدات ایران همخوانی دارد
در بخش سوم گزارشی که امروز در جلسه نیویورک شورای امنیت سازمان ملل قرائت شد به نتایج تحقیقات بازرسان سازمان ملل متحد از تسلیحات به کار گرفته شده در جنگ حوثی‌ها با ائتلاف به سرکردگی عربستان سعودی اختصاص داشت.
رزماری دی‌کارلو در این بخش از گزارش برای حاضران خواند که: “این گزارش به آنالیز بقایای بجا مانده از موشک‌های بالستیکی است که در خاک عربستان سعودی پیدا شده و حاصل درگیری‌های میان مارس تا ژوئن سال ۲۰۱۸ میان حوثی‌ها با این کشور است. بنابر ارزیابی‌ها ما این تسلیحات در حد فاصل سال‌های ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۰ ساخته شده و حداکثر تا سال ۲۰۱۲ فروخته و صادر شده‌اند. مشخصات آنها و زمان فروش آنها با زرادخانه موشک‌های اسکاد که یمن پیش از آغاز جنگ داخلی این کشور در سال ۲۰۱۵ داشت همخوانی ندارد.”
در ادامه این بخش از گزارش دفتر دبیرکل سازمان ملل متحد آمده: “بازرسان همچنین تعدادی از تسلیحات در یمن را مورد بررسی قرار دادند از جمله: یک موشک زمین به هوا، بقایای بال‌های یک جنگ افزار بدون سرنشین (پهپاد) و یک خودرو بدون سرنشین دیگر که حامل مواد منفجره بود. بر اساس نوع طراحی و مشخصات این تسلیحات و نشانه‌های حک شده روی آنها و همچنین نوع کارخانجات تولید کننده قطعات آنها، بازرسان اطمینان دارند که این جنگ افزارها و قطعات مرتبط به آنها ساخت کارخانجات ایرانند. هر چند، بازرسان شواهدی نیافتند که اثبات کند این تسلیحات بعد از ۱۶ ژانویه سال ۲۰۱۶ از ایران به بیرون از این کشور انتقال یافته باشد.”
قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد که ایران آن را سند بین‌المللی در حمایت از برجام می‌داند در تابستان سال ۲۰۱۵ به تصویب رسید.
بیشتر بخوانید
- قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت درباره ایران چه ویژگی‌هایی دارد؟
- راستی‌آزمایی: آیا برنامه موشکی ایران توسط شورای امنیت سازمان ملل محدود شده است؟
”کشتی ضبط شده از سوی امارات تسلیحاتی شبیه تولیدات ایران بار زده بود‘
در این گزارش ۶ صفحه‌ای دفتر بازرسی دبیرکل سازمان ملل متحد گفته در جریان تحقیق از بار کشتی کوچکی که در دسامبر سال ۲۰۱۸ از سوی امارات متحده عربی در دریای عدن ضبط شد بازرسان در آن بخشی از تسلیحات بار مختصری این کشتی مشخصاتی یافتند که با کارخانجات اسلحه‌سازی ایران مطابقت دارد هر چند بازرسان هنوز در حال ادامه تحقیق درباره اطلاعات قابل دسترس این کشتی هستند و نتایج قطعی و نهایی را بعدا تقدیم شورای امنیت خواهند کرد.”
در بخش پایانی این گزارش هم به سخنان تلویزیونی یحیی السنوار از رهبران حماس و بیانیه ابوحمزه از رهبران شاخه قدس حماس در ماه مه امسال اشاره شده که هر دو از ادامه حمایت ایران گفته‌اند. این گزارش هرگونه ادامه کمک تسلیحاتی ایران پس از ژانویه سال ۲۰۱۶ به حماس و گروه‌های مسلح فلسطینی که شامل تحریم هستند را در تضاد با مفاد قطعنامه ۲۲۳۱ دانسته است.
همچنین در پاراگراف پایانی این گزارش به سفرهای اخیر سردار قاسم سلیمانی، فرمانده سپاه قدس ایران اشاره شده و آمده به نطر می‌رسد در زمینه سفرهای او و ضبط و بلوکه کردن اموال تحریمی تخطی‌هایی از قطعنامه صورت گرفته است.
آیا صنایع موشکی ایران در قطعنامه ۲۲۳۱ تحریم شده؟
در قطعنامه ۲۲۳۱ و در بخشی که ذیل ماده ۷ منشور قرار دارد اشاره ای به صنایع متعارف نظامی ایران و موشک های بالستیک این کشور نشده است. این قطعنامه در پیوست دوم صرفا از ایران “درخواست” کرده که هیچ فعالیتی در ارتباط با موشک های بالستیکی که “برای برخورداری از قابلیت حمل سلاح های هسته ای طراحی می شوند” صورت ندهد. ایران می گوید که چون بنا ندارد از سلاح های متعارفش برای حمل سلاح هسته ای استفاده کند، این بند از درخواست شورای امنیت عملا بلا موضوع است.
در صورتی که ایران این درخواست را اجرا نکند، آیا توافق جامع را نقض کرده است؟
موضوع درخواست شورا از ایران در ارتباط با موشک‌های بالستیک در سند توافق جامع و در قطعنامه ۲۲۳۱ ذیل ماده ۴۱ گنجانده نشده و صرفا در بخش پیوست قطعنامه آمده و به لحاظ فنی یک درخواست غیرالزام‌آور است. بنابراین اجرا نکردن آن از سوی ایران نقض توافق جامع اتمی نیست و به دلیل اینکه جزو تعهدات ایجاد شده برای ایران از سوی شورای امنیت هم نیست، اجرا نکردن آن نقض فاحش قطعنامه محسوب نمی‌شود.
