انتقادها به حاکمیت در نقض برجام و رد مذاکره با آمریکا

تحریم‌های گسترده آمریکا علیه جمهوری اسلامی عرصه را بر محافل تصمیم‌گیر حاکمیت چنان تنگ کرده که از نظر شماری از منتقدان قدرت تصمیم بر پایه منافع ملی را از آنها ربوده است. این منتقدان به فقدان یک استراتژی پایدار در سیاست هسته‌ای اشاره می‌کنند و و پیگیری سیاست آمریکاستیزی و تهدید اروپا را کارساز نمی‌دانند.

برخی صاحبنظران معتقدند که سیاست هسته‌ای جمهوری اسلامی نه در خدمت مردم و منافع ملی، بلکه تنها برای حفظ قدرت هیأت حاکمه در داخل کشور و گسترش حوزه نفوذ در منطقه عمل می‌کند و بودجه عظیم این سیاست اتمی، چاه ویل میلیاردها دلار ثروت ملی است که در واقع می‌توانسته برای شکوفایی اقتصادی و رفاه مردم هزینه شود.

حسن روحانی چندی پیش کشورهای اروپایی را تهدید کرده است که ایران از ۴ روز دیگر غنی‌سازی به هر مقدار که لازم داشته باشد را انجام می‌دهد و پایبند تعهد ۳،۶۵ درصدی در برجام نخواهد بود. او همچنین تهدید کرد در صورتی که اتحادیه اروپا به تعهدات خود درباره رآکتور اراک جامه عمل نپوشاند و طبق برنامه برجام پیش نرود، تهران این رآکتور را به وضعیت پیشین باز می‌گرداند.

صادق زیباکلام، کارشناس مسائل سیاسی ایران در کانال تلگرامی خود از اظهارات اخیر حسن روحانی، رئیس‌جمهوری ایران درباره عبور از تعهدات برجام انتقاد کرده است.

زیباکلام: بودجه عظیم برنامه اتمی ایران، باری بر دوش منافع ملی است

زیباکلام با ابراز تأسف از اظهارات حسن روحانی، تهدیدهای او علیه اتحادیه اروپا را “دلبری از تندروها”ی ایران قلمداد کرده و گفته است: «شما دارید بلایی را که تندروها بر سر برجام آوردند در خصوص اینس‌تکس تکرار می‌کنید. آنها دیروز شانسی برای تحقق برجام نگذاردند و جنابعالی هم امروز همان رفتار را دارید در قبال اینستکس تکرارمی‌کنید. آنها هنوزجوهر برجام خشک نشده بود با آزمایش دو موشک که بر روی آنها به عبری نوشته شده بود “اسرائیل باید نابود شود” واکنش‌شان را درقبال برجام به نمایش گذاردند و جنابعالی هم برای دلبری از تندروها هنوز جوهر اینس‌تکس خشک نشده اعلام “عبور ایران از تعهداتش دربرجام” نموده و برای اروپایی‌ها خط ونشان می‌کشید.»

از نظر زیباکلام، برنامه هسته‌ای ایران به جای آنکه در خدمت منافع ملی و پیشرفت کشور باشد، بیشتر به ابزاری در خدمت سیاست آمریکاستیزی تندروهای ایران بدل شده است. او “بودجه عظیم” برنامه هسته‌ای ایران را زیر سئوال می‌برد و می‌پرسد: «اگر هزینه‌هایی ‌که در چاه ویل هسته‌ای ریخته شده در توسعه صنایع، معادن، کشاورزی، حمل ونقل، بهداشت و درمان، آموزش و پرورش، تامین آب و محیط زیست کشور به‌کار گرفته می‌شد، آیا وضعیت مردم ایران امروز به‌مراتب بهتر از وضعیت فلاکت‌بار کنونی نمی‌بود؟ آیا چاه ویل هسته‌ای به‌جز هزینه بر منافع ملی کشور ثمر دیگری داشته است؟»

زیباکلام تأکید می‌کند که بالا بردن حجم غلظت اورانیوم با بالای ۳،۶۵ درصد هیچ نفعی برای کشور ندارد و ایران می‌خواهد با این میزان اورانیوم چه کند، زیرا نه در داخل مصرف دارد و نه می‌تواند آن را صادر کند.

توهم انتظار شکست انتخاباتی ترامپ

محسن امین‌زاده، معاون وزارت امور خارجه ایران در دولت اصلاح‌طلب محمد خاتمی چندی پیش در گفت‌‌وگو با روزنامه شرق به مذاکره مستقیم به رهبری واشنگتن دعوت می‌کند و معتقد است “در حال حاضر فشار آمریکا برای وادارکردن ایران به مذاکره جدی است و این مسئله نیز ضرورت تدبیر دراین‌باره را بیشتر می‌کند”.

این کارشناس مسائل بین‌الملل می‌گوید: «عده‌ای تصور می‌کنند که ایران باید تا برگزاری انتخابات ریاست جمهوری آمریکا مقاومت کند. با این امید که با تغییر رئیس جمهوری آمریکا راه برای بازگشت آمریکا به برجام و حل بحران فراهم شود. برنامه‌ریزی روی چنین تصوری خطرناک و پرریسک است، چون حتی با فرض شکست ترامپ در برابر رقیب دموکرات خود که احتمالش زیاد نیست، هیچ دلیلی وجود ندارد که رئیس جمهور بعدی آمریکا به‌سرعت به توافق برجام بازگردد و مسیر همکاری‌های اقتصادی ایران را هموار کند. ایران باید با درک جامع‌تری درباره مذاکره با آمریکا و شیوه آن تصمیم بگیرد و براساس منافع ملی خود، زمان و شرایط بهینه را انتخاب کند.»

از نظر امین‌زاده، ایران در منگنه بزرگ‌ترین تحریم‌های تاریخ قرار گرفته و خروج از آن مستلزم مذاکره با آمریکاست. او می‌افزاید: «تندروها و دولت پنهان در ایران نیز با بحرانی‌کردن روابط کشورهایی مثل عربستان، به همراه‌ کردن سایر کشورهای منطقه با آمریکا کمک کرده‌اند.»

چند روز پیش از امین‌زاده، حسین علایی، از فرماندهان ارشد دوران جنگ ایران و عراق و رئیس پیشین ستاد مشترک سپاه پاسداران در مصاحبه‌ای با ایرنا به امتناع حکومت از مذاکره با آمریکا انتقاد کرد و از فرصت‌های از دست رفته سخن گفت: «در اوج قدرت و یا حتی ضعف نمی‌توان مذاکره را کنار گذاشت. نمی‌توانیم حرف زدن را کنار بگذاریم اما چگونه حرف زدن بحث دیگر است. باید از ابزار قدرت یعنی مذاکره استفاده کرد….

علایی تاکید کرده است که «بهتر بود زمانی که ترامپ گفت از برجام خارج می‌شوم، مذاکره می‌کردیم با هدف جلوگیری از خروج آمریکا از برجام یا زمانی که ترامپ گفت بدون قید و شرط مذاکره می‌کنم، باید می‌گفتیم مذاکره می‌کنیم اما با دستور مذاکرات خودمان.»

“فعالیت هسته‌ای به چه دردمان می‌خورد؟”

سایت بهار که به اصلاح‌طلبان نزدیک است هم، با انتشار تحلیلی از  بهزاد احمدی‌نیا، روزنامه نگار حوزه اقتصادی، تهدیدهای حسن روحانی را “به سبک احمدی‌نژاد” تشبیه می‌کند که آن را نشان از سردرگمی در حاکمیت جمهوری اسلامی می‌داند. او می‌نویسد “تحریم‌ها و فشارها در کنار فسادها و سردرگمی‌های بخش‌های مختلف… که نمی‌توانند به تصمیم واحد برسند، امکان اقدام و عمل اثرگذار را از تهران گرفته است”.

سایت بهار در پاسخ به تهدید رئیس‌جمهوری ایران که “ایران از این به بعد هر چقدر نیاز داشته باشد اورانیوم را غنی می‌کند”، می‌نویسد: «ایران چه نیازی به اورانیوم غنی شده دارد؟ نیروگاه بوشهر مدتی است که از مدار خارج شده و کار نمی‌کند، اگر کار کند هم ما نمی‌توانیم برای رفع نیاز آن به سطح لازم غنی‌سازی برسیم و میله سوخت که قطعا نمی‌توانیم تولید کنیم چون تکنولوژی آن را نداریم. بعد هم پرسش قدیمی: با این همه نفت و گازی که حالا روی دست‌مان هم مانده، فعالیت هسته‌ای به چه دردمان می‌خورد؟ توضیح بیشتر این‌که افزایش سطح غنی‌سازی به هر میزانی، نیازمند نصب سانتریفیوژها و آبشار کردن آنهاست که هفته‌ها زمان و میلیاردها تومان پول نیاز دارد چه اینکه با ورود اولین سانتریفیوژهای اضافه‌تر از توافق، دوربین‌های آمانو (آژانس بین المللی انرژی اتمی) آنها را می‌بیند و دنیا شدیدترین واکنش را نشان خواهد داد. واکنشی که هر چیزی می‌تواند باشد.»

تحلیلگر سایت بهار نیز به سردرگمی تصمیم‌گیران حاکمیت جمهوری اسلامی اشاره دارد و می‌گوید که با “آسمان و ریسمان‌ها”ی مسئولان ایران “فقط افکار عمومی جهان و جو دیپلماتیک را ذره ذره علیه ایران خواهد کرد و نتیجه‌اش کاملا ناخوشایند و نامیمون خواهد بود”.