مناقشه بر سر ضریب امنیت نیروگاه‌های اتمی ژاپن
در پی فاجعه نیروگاه اتمی فوکوشیما، دولت ژاپن یک “نقشه خطر” برای ۵۰ نیروگاه این کشور تهیه کرده است. در این نقشه احتمال وقوع زلزله در محل هر نیروگاه اتمی پیش‌بینی شده است. ارزش علمی این نقشه مورد مناقشه است.
ژاپن۵۰ نیروگاه اتمی دارد که ساخت آنها از دهه ۱۹۶۰ در مجموعه جزایر این کشور آغاز شد. از این تعداد ۳۵ نیروگاه در ساحل غربی یا آنطور که ژاپنی‌ها خود می‌گویند “پشت ژاپن” ساخته شدند.
دولت ژاپن پس از فاجعه نیروگاه فوکوشیما در بهار سال ۲۰۱۱ و با افزایش فشار افکار عمومی تمامی نیروگاه‌های این کشور را به منظور بررسی ایمنی آنها خاموش کرده است.
زلزله مارس ۲۰۱۱ در نزدیکی نیروگاه فوکوشیما
هرچند كه نخست‌وزیر ژاپن مایل است هرچه سریعتر این نیروگاه‌ها را دوباره به شبکه تولید برق متصل کند، اما بحث و جدل بر سر 
معیارهای تعیین ضریب امنیت نیروگاه‌های اتمی میان کارشناسان زلزله‌شناسی ژاپن و در محافل عمومی این کشور ادامه دارد.
نقشه خطر با نیروگاه‌های زرد و قرمز
دولت ژاپن با تعیین یک کمیسیون دولتی، رسمأ کارتی تهیه کرده است که ” نقشه خطر” نام گرفته است. در این کارت نیروگاه‌هایی که در مناطق “کم‌خطر” قرار دارند با رنگ زرد مشخص شدند.
رنگ زرد به مفهوم این است که در محل نیروگاه احتمال وقوع زمین‌لرزه‌ای دستکم با قدرت ۶ دهم ریشتر در ۳۰ سال آینده، کمتر از سه درصد است. در مقابل رنگ قرمز قرار دارد که نشان دهنده بالاترین درجه هشدار است.
بر اساس نقشه خطر، نیروگاه‌هایی که در غرب شهر توکیو واقع شد‌ه‌اند قرمز رنگ یا به عبارت دیگر در مکان‌هایی قرار دارند که احتمال وقوع زمین‌لرزه در آنها ۲۶ درصد یا بیشتر پیش‌بینی می‌شود. قابل ذکر است که بر اساس این نقشه،احتمال وقوع زمین‌لرزه در شهر توکیو به ۷۰ درصد می‌رسد.
منظور نشدن اطلاعات زمینلرزههای سهمگین
این نقشه بر اساس اطلاعات ثبت شده در مورد زمینلرزههای که تا کنون در ژاپن رخ دادند، تهیه شده است. رابرت گلر، استاد زلزله شناسی از دانشگاه توکیو نقشه منتشر شده را “تخیلی ” و نه تنها ” بی‌ارزش” بلکه “خطرناک” میداند.
او معتقد است اطلاعات ثبت شده در مورد زمینلرزههای برخی از مناطق ژاپن از قرن ۱۹ میلادی فراتر نمی‌روند. به عنوان مثال اطلاعات مربوط به زمین‌لرزه و سونامی سال ۱۰۲۶ میلادی در شهر “ماتسو” در ساحل دریای ژاپن در نظر گرفته نشده است.
امواج سونامی پس از زلزله مارس ۲۰۱۱
انیستیتو سونامی ژاپن ارتفاع امواج سونامی این زلزله در قرن ۱۱ میلادی که دهکدهای بسیاری را در ساحل دریا بلعید، حدود ۱۰ متر تخمین می‌زنند. در این منطقه از ژاپن، یعنی ساحل غربی یا “پشت ژاپن”، ۱۳ نیروگاه اتمی قرار دارد.
نکته اینجاست که مالیات پرداختی این نیروگاه‌ها به اقتصاد این منطقه رونق داده است. در نتیجه ضریب خطر احتمال تکرار زلزله‌ای با قدرت زلزله قرن ۱۱ میلادی چندان جدی گرفته نمی‌شود.
پروفسور گلر در گفتگو با گزارشگر روزنامه آلمانی “زودویچه‌تسایتونگ” در توکیو تأکید می‌کند: «من نمی‌خواهم بگویم که همین فردا زلزله‌ای به قدرت زلزله سال ۱۰۲۶ رخ خواهد داد اما وقوع چنین لرزشی دیر یا زود اجتناب‌ناپذیر است.» اما در “نقشه خطر” احتمال وقوع زمین‌لرزه در این منطقه، در ۳۰ سال آینده ۳ درصد پیش‌بینی شده است.
ممکن نبودن پیش‌بینی لرزش‌های متوالی
گلر تنها استادی نیست که این نقشه را غیرقابل پذیرش میداند. پروفسور ایشی‌باشی، یکی دیگر از استادان زلزله‌شناسی ژاپن که حتی فاجعه نیروگاه فوکوشیما را پیش‌بینی کرده بود، معتقد است که نیروگاه‌ها اتمی این کشور در صورت بروز زلزله و سونامی ایمن نیستند. او معتقد است که طبیعت جایی غافلگیرمان می‌کند که انتظارش را نداریم.
پروفسور ایشی‌باشی تصریح می‌کند: «واقعیت تلخ اینجاست که تمام نیروگاه‌های ژاپن در معرض خطر زلزله هستند.» هر دوی این کارشناسان معتقدند که زمان آزاد شدن انرژی جمع شده در صفحات پوسته زمین‌که لغزش آنها موجب بروز زلزله می‌شود، قابل پیش‌بینی نیست.
در مقابل کارشناسانی مانند پروفسور ساتا، استاد زلزله‌شناسی دانشگاه توکیو معتقد است که زمین‌لرزه ۱۱مارس سال گذشته تا ۹۹ درصد قابل پیش‌بینی بود. او در پاسخ به این سوال که چرا احتمال وقوع زلزله‌ای به قدرت ۹ ریشتر در این منطقه پیش‌بینی نشده بود، پاسخ می‌دهد که وقوع پنج لرزش همزمان قابل پیش‌بینی نبود.
