امروز از یک منبع موثق شنیدم #کاوه_مدنی معاون سازمان حفاظت محیط زیست، ایران را ترک کرده است. همسر او نیز که ممنوع الخروج شده بود با رفع ممنوع الخروجی کشور را ترک کرد.
درس عبرتی برای نخبگان ایرانی مقیم خارج از کشور!
مشکل دست درازی سپاه به مناطق حفاظت شده محیط زیست بود
استعفای کاوه مدنی و سکوت سازمان محیط زیست
***
سال گذشته تعدادی از فعالان محیط زیستی به اتهام جاسوسی توسط اطلاعات سپاه بازداشت شدند. بر اساس اخبار منتشر شده توسط رسانه‌های نزدیک به سپاه، این ادعا مطرح شد که این فعالان محیط زیستی برای سرویس های بیگانه جاسوسی میکرده‌اند.
اما بر اساس اخبار رسیده به کلمه، نه تنها فعالان محیط زیستی جاسوس نبوده که در مقابل زیاده خواهی‌های سپاه و تعرض آنان به مناطق حفاظت شده محیط زیست ایران ایستادگی کرده و اجازه ندادند تا آنان بدون دردسر از محدوده‌های جغرافیایی حفاظت شده محیط زیست برای استقرار سامانه‌های موشکی استفاده کنند.
بازداشت فعالان محیط زیستی و خودکشی یکی از اساتید سرشناس این حوزه کاووس سید امامی در زندان سر و صدای زیادی بپا کرد. درحالیکه جامعه در بیخبری از بازداشت این فعالان محیط زیستی به سر می‌برد، پسر کاووس سید امامی در فضای مجازی از بازداشت و خودشکی پدرش خبر داد. در روزهای نخست نهاد بازداشت کننده مشخص نبود و پس از ورود مجلس به این پرونده مشخص شد که اطلاعات سپاه اقدام به بازداشت این فعالان محیط زیستی کرده است.
بدنبال انتشار خبر بازداشت فعالان محیط زیستی، زمزمه هایی مبنی بر بازداشت کاوه مدنی معاون محیط زیست نیز به گوش رسید، بازداشتی که نحوه تکذیب خبر از صحت خبر می‌داد. پیش از عید کاوه مدنی برای حضور در اجلاسی از ایران خارج شد و امروز محمود صادقی در توییتی اعلام کرد که کاوه مدنی پس از خروج از ایران برای شرکت در یک اجلاس بین المللی قصد بازگشت به کشور را ندارد.
پس از انتشار تصاویر شخصی از کاوه مدنی که به نظر میرسد به دستور نهادهای بازداشت کننده صورت گرفته و در واقع هشداری برای عدم بازگشت به ایران بوده است، معاون محیط زیست تصمیم به عدم بازگشت به کشور گرفت. طبق اخبار رسیده به کلمه، بدنبال فشارهای اطلاعات سپاه به کاوه مدنی او رمز ورودی ایمیل خود را در اختیار این نهاد قرار داد تا مطمئن شوند که او درحال جاسوسی نیست، اما آنان پس از آنکه هیچ مدرکی دال برجاسوس بودن این مدیر نخبه پیدا نکردند اقدام به انتشار عکس‌های شخصی او که مربوط به سالها پیش بود کردند تا پیام عدم بازگشت به ایران را دریافت کند.
از سوی دیگر پس از انتشار خبر خودکشی کاووس سید امامی و بازداشت فعالان محیط زیستی، محافل رسانه‌ای نزدیک به سپاه مدعی شدند که این فعالان محیط زیستی جاسوس بوده‌اند. شبکه خبری ۲۰:۳۰ با انتشار گزارشی از خانه کاووس امامی و زیر زمین آن خانه، مدعی جاسوس بودن کاووس امامی شد. آنها مدعی بودند که کاووس امامی پیش از به ۲۰ سال برای سازمان سیا و موساد جاسوسی کرده و اطلاعات سایت‌های موشکی سپاه را در اختیار سرویس‌های بیگانه قرار داده است. نحوه جاسوسی این فعال محیط زیست و همکارانش نیز به این گونه بوده که با استفاده از دوربین‌های عکس برداری از یوزپلنگ، اقدام به تصویر برداری از سایت‌های موشکی کرده‌اند.
اما خبرهای رسیده به کلمه حاکی از داستان دیگری دارد. به گزارش کلمه، بخش محیط زیستی سازمان ملل در کشورهای مختلف نقاطی را به عنوان مناطق حفاظت شده محیط زیست معرفی میکند و با تخصیص بودجه به سازمان‌های غیر دولتی و حتی دولت‌ها خواستار حفاظت از مناطق خاص و گونه‌های محیط زیستی می‌شود.
در همین رابطه سازمان ملل بخش هایی را نیز در ایران مشخص کرده و با تخصیص بودجه خواستار حفاظت از این مناطق و گونه های محیط زیستی حیات وحش در این مناطق شده است. کاووس امامی و چند سازمان غیر دولتی همراه او نیز از سوی سازمان ملل مامور به حفاظت از این مناطق و ارائه گزارش سالانه به سازمان ملل بودند.
این مناطق تحت قوانین مناطق میراث تاریخی محسوب شده و در زمان جنگ نیز شامل قوانین حفاظتی این مناطق می شوند، از جمله اینکه حق تعدی به این مناطق در زمان جنگ وجود ندارد. برای همین نیز به محض آنکه این مناطق در سازمان ملل ثبت شدند سپاه با گمان اینکه می‌تواند سامانه های موشکی خود را بدون مزاحمت در این مناطق مستقر کند اقدام به تاسیس زاغه در این مناطق کرده و تجهیزات خود را در آنجا مستقر می‌سازد.
این کار با مخالفت گروه‌های محیط زیستی مواجه شد، آنها بارها از سپاه خوستند که از این مناطق خارج شود و اجازه دهد کار خود را انجام دهند. این گروه‌ها اعلام می‌کنند که باید مرتب به سازمان ملل در خصوص حیات وحش این مناطق و گیاهانش گزارش و عکس ارسال کنند و کار سپاه حیات این مناطق را با خطر مواجه می‌سازد. اما سپاه زیر بار نرفته و از آنان می خواهد تا عکس های ابتدایی گرفته شده را هر سال به عنوان عکس جدید به سازمان ملل ارسال کنند و کاری به این مناطق نداشته باشند. گروه های محیط زیستی زیر بار نرفته و این مساله منجر به درگیری‌ها و کشمکش‌های چندین ساله بین سپاه و گروه‌های غیر دولتی محیط زیستی می‌شود تا نهایتا اطلاعات سپاه به بهانه جاسوسی این گروه را دستگیر کرده تا با خیال راحت بتواند فعالیت های خود را در مناطق حفاظت شده دنبال کند.
سایت کلمه
***
استعفای کاوه مدنی و سکوت سازمان محیط زیست
کاوه مدنی، معاون سازمان محیط زیست، ایران را ترک کرده است. او در جریان یک سفر کاری استعفا داده است. کاوه مدنی، دانشمند مستقل حوزه محیط زیست، برای همکاری با دولت روحانی به ایران بازگشته بود.
کاوه مدنی
محمود صادقی در صفحه توییتر خود نوشت: «امروز از یک منبع موثق شنیدم کاوه مدنی معاون سازمان حفاظت محیط زیست، ایران را ترک کرده است. همسر او نیز که ممنوع الخروج شده بود با رفع ممنوع الخروجی کشور را ترک کرد. درس عبرتی برای نخبگان ایرانی مقیم خارج از کشور!»
این پیام یکشنبه ۲۶ فروردین در شبکه اجتماعی توییتر منتشر شده است. بسیاری از کاربران این شبکه چند روزی بود که می‌پرسیدند: «کاوه مدنی کجاست؟» کاوه مدنی، استاد سابق مدیریت آب و محیط زیست امپریال کالج لندن و محقق برجسته محیط زیست در زمینه خشکسالی و بحران جهانی آب، سال ۹۶ به دعوت رئیس سازمان حفاظت از محیط زیست برای همکاری با این سازمان در دولت حسن روحانی به ایران بازگشت.
بازگشت او به ایران برای متخصصان داخل کشور نشانه دلگرم‌کننده‌ای از حضور نیروهای متخصص در بدنه دولت و امکان گسترش همکاری‌های بین‌المللی بود. فعالیت کاوه مدنی در یک نهاد دولتی برای متخصصان ایرانی خارج از کشور که مشتاق عرضه دانش و تجربیات خود برای پیشرفت ایران هستند هم آغازگر فصل جدیدی از همکاری‌ها بود.
کاوه مدنی دارای درجه دکترا در رشته مهندسی عمران و محیط زیست از دانشگاه کالیفرنیا، کارشناسی ارشد منابع آبی از دانشگاه “لوند” سوئد و کارشناسی در رشته مهندسی عمران از دانشگاه تبریز است.
او در سال ۲۰۱۲ از سوی انجمن مهندسین عمران آمریکا به عنوان یکی از ده “چهره جدید مهندسی عمران” انتخاب شد. سال ۲۰۱۶ میلادی “اتحادیه علوم زمین اروپا” نیز کاوه مدنی را به عنوان یکی از چهار دانشمند جوان برجسته در علوم زمینمعرفی کرد. او هنگام بازگشت به ایران یک دانشمند جوان نامدار و مستقل بود که به روزنامه “شرق” گفته بود یکی از دلایل بازگشت او، امیدوار کردن نسل خود به مشارکت در تصمیمات دولتی است.
او به عنوان یک متخصص گفته بود: «يک نفر به من بفرما زده، بايد از اين به‌عنوان نماينده نسلم استفاده کنم.» کاوه مدنی در آن گفتگو تأکید کرده بود: «هرکس از ايران رفته، خارجی نيست. طرفدار گذشته و جاسوس استکبار نيست. اين ديدگاه که هرکس از ايران رفت، غيرقابل‌اعتماد است، شايد برافتد که اتفاقا می‌‌توانيم از سرمايه ايرانيان خارج از کشورمان در دولت استفاده کنيم.»
کاوه مدنی دارای درجه دکترا در رشته مهندسی عمران و محیط زیست از دانشگاه کالیفرنیا، کارشناسی ارشد منابع آبی از دانشگاه “لوند” سوئد و مدرک کارشناسی در رشته مهندسی عمران از دانشگاه تبریز است
کاوه مدنی احتمالا گمان نمی‌کرد پیش از پایان سال بازداشت و به جاسوسی متهم شود. او ۲۲بهمن ۹۶ در ارتباط با پرونده “جاسوسی فعالان محیط زیست” توسط ماموران اطلاعات سپاه بازداشت شد. این بازداشت رسمأ هرگز تأیید نشد و کاوه مدنی یک روز بعد با فرستادن پیامی در شبکه اینستاگرام از محل کار خود، تلاش کرد شرایط را عادی جلوه دهد. شرایط کار او در ایران اما هرگز “عادی” نشد.
“بارقه‌های امید که خاموش می‌شوند”
انتشار تصویر کاوه مدنی در نشست رئیس سازمان محیط زیست ایران با سفیر آلمان در حساب کاربری سفیر آلمان با اشاره به حضور کاوه مدنی و پررنگ شدن نام او در رسانه‌ها برای روشنگری در مورد فعالیت‌هایش، نشان دهنده کشمکشی پنهان میان حامیان دولتی کاوه مدنی و مخالفان حضور “یک غیرخودی” در یکی از حساس‌ترین نهادهای دولتی ایران بود.
مخالفت سازمان محیط زیست با اجرای طرح‌های کلان بدون پشتوانه علمی از جمله سدسازی‌های بی‌رویه و تلاش برای مدیریت بحران آب، خوشایند نهادهای فعال در این زمینه از جمله شرکت‌های وابسته به سپاه پاسداران نیست و به چالشی جدی برای دولت حسن روحانی تبدیل شده است.
انتشار تصاویری از کاوه مدنی در یک مهمانی خصوصی ۱۱ فروردین ماه در تعدادی از رسانه‌های اصولگرا، زمانی که کاوه مدنی برای شرکت در پنجمین مجمع آسیا و اقیانوسیه در تایلند بود، از قرار کار را یک‌سره و پرونده جدل پنهان بر سر کاوه مدنی را به نفع اصولگرایان مختومه کرد.
خبرگزاری مهر به نقل از یک منبع آگاه نوشته است: «کاوه مدنی پس از انتشار تصاویرش در برخی رسانه‌ها، در حالی که در سفر کاری در خارج کشور بود، از همانجا استعفا داد. این استعفا اما هنوز پذیرفته نشده است.»
خبر استعفای کاوه مدنی بازتاب وسیعی در رسانه‌های رسمی کشور و فضای مجازی داشته است. ناهید مولوی، خبرنگار روزنامه “جامعه نو”، در حساب توییتری خود نوشته است: «برای شما شاید یک استعفا و خروج ساده باشد، برای ما اما آخرین بارقه‌های امید است که خاموش می‌شود.»
سازمان محیط زیست ایران هنوز رسمأ در تأیید یا رد خبر استعفای معاون این سازمان اظهار نظر نکرده است.
کاوه مدنی در نخستین توییت خود پس از انتشار خبر استعفایش شعری از هوشنگ ابتهاج را منتشر کرده است.
روزگارا قصد ايمانم مكن
زآنچه می گويم پشيمانم مكن
گم مكن از راه پيشاهنگ را
دور دار از نامِ مردان ننگ را
گر بدی گيرد جهان را سربسر
از دلم #اميد خوبی را مبر
گر دروغی بر من آرد كاستی
كج مكن راه مرا از راستی
پای اگر فرسودم و جان كاستم
آنچنان رفتم كه خود می‌خواستم
دویچه وله
