سالگرد مهسا؛ جنبش “زن، زندگی، آزادی” نقطه عطف در تاریخ ایران
در آستانه سالروز کشته شدن مهسا ژینا امینی، برخی چهره‌های سرشناس با یادی از او که به نمادی از مقاومت تبدیل شد، اعلام کرده‌اند، “این جنبش تغییرات مهم و ماندگاری در جامعه ایجاد کرده و دستاوردهای آن همچنان ادامه دارد.”
کشته شدن مهسا ژینا امینی که جرقه‌ای برای آغاز اعتراضات سراسری “زن، زندگی، آزادی” بود، به یکی از بزرگ‌ترین جنبش‌های اعتراضی تاریخ معاصر ایران تبدیل شد و نه تنها بسیاری از چهره‌های سرشناس سیاسی، هنری و فرهنگی در آستانه سالروز کشته شدن او به دستاوردهای این جنبش پرداخته‌اند، کاربران شبکه‌های اجتماعی نیز با به اشتراک گذاشتن آنچه در این سه سال در زندگی آنها تغییر کرده، یاد او را گرامی داشتند.
صدیقه وسمقی: جنبش “زن، زندگی، آزادی” نقطه عطفی تاریخی در ایران است
صدیقه وسمقی، نویسنده و اسلام‌پژوه در آستانه سالگرد کشته شدن مهسا امینی با انتشار ویدیویی در صفحه اینستاگرام خود، جنبش “زن، زندگی، آزادی” را نقطه عطفی تاریخی در ایران توصیف کرد و گفت: «قتل مهسا در سال ۱۴۰۱ جرقه‌ای شد برای جنبشی که سال‌ها در حال شکل‌گیری بود و مهم‌ترین دستاورد این جنبش، حضور زنان در متن جامعه است.»
به اعتقاد وسمقی، زنان در جریان این جنبش توانستند خود را از حاشیه به متن بیاورند و نشان دهند شایستگی و صلاحیت حضور در مرکز جامعه را دارند.
وسمقی که در جریان همین جنبش به حجاب اجباری خود پایان داد، با بیان اینکه “این جنبش ثابت کرد، زنان نیرویی آگاه و قدرتمندند که توانسته‌اند نگاه جامعه و حتی بسیاری از دینداران را نسبت به برابری تغییر دهند، تاکید کرد: «این حرکت را نمی‌توان صرفا به مسئله حجاب اجباری تقلیل داد. این جنبش با آگاهی گره خورده و به همین دلیل امکان بازگشت به عقب وجود ندارد. امروز بسیاری از مردان، مدافع حقوق زنان هستند و برابری جنسیتی و حقوق بشر به گفتمانی مسلط در جامعه تبدیل شده است.»
او همچنین خاطرنشان کرد، این جنبش علاوه بر به متن آوردن زنان، اهمیت حقوق فردی را نیز برجسته کرده و جامعه را به این درک رسانده که تبعیض، چه به دلیل جنسیت، چه قومیت و چه مذهب، ریشه بی‌عدالتی و ظلم است.
نرگس محمدی: دستاوردهای این جنبش همچنان ادامه دارد
نرگس محمدی، فعال حقوق بشر و برنده جایزه صلح نوبل نیز با انتشار پستی در شبکه اجتماعی ایکس با اشاره به سالروز کشته شدن مهسا امینی نوشت: «… روزی که چشمان مهسا (ژینا) امینی به دست ظالم بسته شد اما چشمان جهان را به روی تبعیض و ستم و سرکوب جمهوری اسلامی علیه مردم ایران، به‌ویژه زنان و جوانان، گشود.»
او با اشاره به اینکه سه سال از کشتار، زندان، شکنجه و اعدام جوانان، سه سال از زندگی، پویایی و امید مردم ایران و سه سال سرشار از مقاومت و مبارزه گذشت، همچنین در گفت‌و‌گویی اختصاصی با تلویزیون ایران اینترنشنال گفت: «این جنبش تغییرات مهم و ماندگاری در جامعه ایجاد کرده و دستاوردهای آن همچنان ادامه دارد.»
زهرا رهنورد: کشته شدن مظلومانه مهسا امینی، شلاقی بر وجدان ملت فرود آورد
در حالی که در آستانه سومین سالگرد کشته شدن مهسا امینی در بازداشت گشت ارشاد، ایرانیان خارج کشور در مراسم و تجمعات مختلف در چندین شهر جهان، یاد او را گرامی داشتند، زهرا رهنورد، از رهبران در حصر جنبش سبز نیز در پیامی نوشت: «کشته شدن مظلومانه مهسا امینی به دست حکومت به‌بهانه حجاب اجباری، مثل هر اجباری از نمادهای دیکتاتوری، شلاقی بر وجدان ملت، به‌ویژه زنان و جوانان فرود آورد.»
در بخش دیگری از این پیام آمده است: «در دنیای مدرن، حتی در میان کشورهای رو به توسعه، زنان ایران در عین داشتن توانایی‌های درخشان و استعدادهای چشمگیر و شجاعت‌های تاریخی، با هر درجه از علم و معرفت که باشند، جزو سرکوب‌شده‌ترین زنان جهان هستند؛ زیرا ساختار دیکتاتوری حکومت در کنار فرهنگ واپسگرای حاکمان و قوانین ظالمانه و بی‌مبنایی که براساس تبعیض جنسیتی تدوین و تصویب شده، زنان را در چنان بن‌بستی قرار داده که مفری برای زندگی شادمانه براساس آزادی و اختیار و کرامت انسانی برای آنان باقی نگذاشته است.»
رهنورد همچنین تاکید کرده است، “جنبش مهسا، بیداری پایان‌ناپذیری را تداوم بخشیده است.”
پانته‌آ بهرام: نام تو یادآور آغاز دورانی تازه است
پانته‌آ بهرام، بازیگری که او نیز در جریان جنبش مهسا، حجاب از سر برداشت و از آن زمان تاکنون در سینمای ایران ممنوع‌الکار است نیز با اشاره به استوری پدر مهسا، در اینستاگرام نوشت: «نام تو یادآور آغاز دورانی تازه است. روزگاری که خودمان با دلیری و ترس و سرکشی و خشم و خون و گاهی دیوانگی، ساختیم، درود بر دخترها.»
امجد امینی، پدر مهسا امینی، چند روز پیش، در آستانه سالگرد کشته شدن دخترش در بازداشت گشت ارشاد، با انتشار تصویری از او نوشت: «مهسا (ژینای) عالم‌تابم، نامت هنوز ورد زبان‌هاست که در دل هر انسانی جای دارد. یاد و نامت گرامی باد.»
گوهر عشقی: خون مهسا سندی آشکار از بی‌عدالتی و سرکوب در ایران است
گوهر عشقی، فعال مدنی و مادر ستار بهشتی، وبلاگ نویس زندانی که سال ۱۳۹۱ بر اثر شکنجه در زندان کشته شد نیز در آستانه سالروز کشته شدن مهسا امینی اعلام کرد، خون مهسا هم‌چون خون فرزندش ستار و هزاران جوان دیگر، سندی آشکار از بی‌عدالتی و سرکوب در ایران است.
در این پیام که در صفحه اینستاگرام منتسب به گوهر عشقی منتشر شده، آمده است: «مادری که فرزندش را از دست داده، دیگر چیزی برای باختن ندارد. ما مادران دادخواه، عقب نمی‌نشینیم، سکوت نمی‌کنیم، و به هیچ قدرتی تعظیم نخواهیم کرد. این راه، راهی دشوار و پرسنگلاخ است اما ایمان دارم که با همبستگی، پایداری و ایستادگی، سرانجام عدالت و آزادی بر این خاک سایه خواهد افکند.»
او در این پیام با بیان اینکه “مهسا نمرده است؛ نام و یاد او زنده است و هر روز در جان ما جوانه می‌زند” نوشته است: «من، گوهر عشقی، به‌عنوان مادری که زخم بر زخم دارد، به شما می‌گویم، یاد مهسا، ستار و همه جان‌باختگان این سرزمین را زنده نگه دارید. تا عدالت، تا آزادی، تا روزی که هیچ مادری داغ فرزندش را به خاطر ستمگری به دل نگیرد.»
جعفر پناهی: مهسا در نگاه دخترانی که موهایشان را به باد سپرده‌اند، نفس می‌کشد
جعفر پناهی، کارگردان و برنده جایزه نخل طلای فستیوال فیلم کن فرانسه نیز با انتشار پستی در اینستاگرام با اشاره به سالگرد کشته شدن مهسا ژینا امینی نوشت: «۲۵ شهریور یادآور حقیقتی است که با خون مهسا آشکار شد. مهسا امینی دختری ساده بود اما جانش را که گرفتند، پرده‌ای از دروغ کنار رفت و نسلی برخاست که تصمیم گرفت دیگر سکوت نکند.»
پناهی با بیان اینکه “با کشتار و ارعاب می‌خواستند سکوت را حاکم کنند اما فریادی بزرگ‌تر پژواک پیدا کرد” افزود: «از آن روز، هیچ چیز مثل قبل نیست، خیابان دیگر آن خیابان نیست، شهر دیگر آن شهر نیست، ما دیگر آن انسان‌های پیشین نیستیم، خون مهسا و صدها تن اجازه نمی‌دهد که دیگر هیچ چیز عادی به نظر برسد.»
این کارگردان مشهور سینما با اشاره به اینکه “۲۵ شهریور یادآور این است که ما به عقب باز نمی‌گردیم” نوشت: «مهسا نمرده است؛ او در هر نگاهِ سرکش، در هر قابی که سانسور را می‌شکند، در هر فریادی که آزادی می‌طلبد، زنده است. او در نگاه دخترانی که موهایشان را به باد سپرده‌اند نفس می‌کشد.»
کاربران شبکه‌های اجتماعی از “تغییر بزرگ” می‌گویند
علاوه بر این چهره‌های سرشناس، بسیاری از کاربران شبکه‌های اجتماعی نیز با گرامی‌داشت یاد مهسا امینی به انتشار تجربیات شخصی خود و تغییراتی که به واسطه این جنبش در زندگی‌شان ایجاد شده نوشته‌اند.
کاربری در شبکه اجتماعی ایکس نوشته است: «هیچکس باور نمی‌کنه این اتفاق چه تحول عظیمی تو خانواده من ایجاد کرد، چه برسه به جامعه. یه کسایی دست کشیدن از عقاید و تعصباتشون که اصلا فکرش رو هم نمی‌کردیم. زندگی برای ما خیلی آسون‌تر از قبل شد؛ البته که از این بهتر هم می‌شه.»
سارا مجیدی
دویچه وله
05:11
