یک روز مانده به آغاز کنفرانس ورشو، بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل خود را آماده سخنرانی در این نشست می‌کند و گفته محور اصلی سخنان او در این کنفرانس ایران خواهد بود. همزمان وزرای کشورهای اروپایی که امضاکنندگان برجام هستند از حضور در این کنفرانس سر باز زدند و فدریکا موگرینی، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا هم گفته به ورشو نخواهد رفت.

مایک پومپئو، وزیر خارجه آمریکا روز سه‌شنبه (۱۲ فوریه) به همراه همتای لهستانی خود در یک کنفرانس خبری حاضر شد اما نامی از ایران نبرد و تنها به تاریخچه روابط واشنگتن – ورشو و چشم‌انداز بسط این روابط و آینده اروپا سخن گفت.

این نشست که به پیشنهاد آمریکا و میزبانی لهستان از فردا چهارشنبه به مدت دو روز (۲۴ و ۲۵ بهمن) برگزار می‌شود، واکنش تند ایران را به همراه داشته که آن را تلاشی از سوی آمریکا و متحدانش برای مقابله با جمهوری اسلامی می‌داند.

با وجود آن که در بیانیه مشترک آمریکا و لهستان درباره نشست ورشو نامی از ایران برده نشده بود اما در آن به مسائلی مانند حمایت از تروریسم، تولید موشک و خطرات حمایت از گروه‌هایی در خاور میانه اشاره شد که که همگی از اتهامات آمریکا علیه ایران است.

محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران، دو روز پیش گفته بود از هیچ مقام یا مسئول ایرانی برای شرکت در نشست صلح و امنیت خاورمیانه در ورشو، پایتخت لهستان، دعوت نشده است.

همزمان گزارش شده بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسراییل برای حضور در این کنفرانس راهی لهستان می‌شود. نخست‌وزیر اسرائیل دو روز پیش در آستانه این سفر به اعضای کابینه خودش گفته بود: “محور اصلی (کنفرانس) ایران است؛ این که چه طور جلوی این کشور را در سوریه گرفت؛ مانع پرخاش‌جویی آنها در منطقه شد و در راس همه این‌ها مانع دستیابی این کشور به سلاح هسته‌ای شد.”

اما دیپلمات‌های ارشد کشورهای بزرگ اروپایی چون فرانسه گفته‌اند به ورشو نخواهند رفت. روسیه و چین هم به این کنفرانس اعتنایی نکرده‌اند و مسکو حتی از آن انتقاد کرده است.

با وجود این، جرمی هانت، وزیر خارجه بریتانیا گفته فقط برای حضور در جلسه ای که مربوط به یمن در این کنفرانس برگزار خواهد شد به ورشو می‌رود.

فدریکا موگرینی هم از حضور در این کنفرانس عذر خواسته است.

این در حالی است که مایک پومپئو، وزیرخارجه آمریکا قرار است پس از ورشو به بروکسل برود و با خانم موگرینی و مقام‌های اتحادیه اروپا دیدار کند و پس از آن هم به برای حضور در کنفرانس امنیتی مونیخ به آلمان خواهد رفت. جایی که اکثر وزرای اروپایی و همچنین محمدجواد ظریف، وزیرخارجه ایران هم حضور خواهند داشت.

عراق، لبنان و تشکیلات فلسطینی هم این کنفرانس را بایکوت کرده‌اند. این در حالی است که یکی از محورهای اصلی این کنفرانس قرار است “تروریسم و امنیت” در خاورمیانه باشد و به این ترتیب این کنفرانس که آمریکا حامی اصلی برگزاری آن است بدون حضور عراق، سوریه، ایران، لبنان و تشکیلات فلسطینی که بخش بزرگی از خاورمیانه را تشکیل می‌دهند، برگزار می‌شود.

اخبار مرتبط

• ظریف: هیچ مقامی از ایران به کنفرانس ورشو دعوت نشده

• چرا آمریکا لهستان را برای کنفرانس ایران انتخاب کرد؟
• کنفرانس ورشو؛ چرا لهستان؟ چرا این همه جنجال؟
• تنش بر سر کنفرانس امنیتی ورشو؛ معاون وزیر خارجه لهستان به تهران آمد
• وزارت خارجه ایران به لهستان به خاطر میزبانی ‘کنفرانس ضد ایرانی آمریکا’ اعتراض کرد

در طی دو هفته اخیر رسانه‌ها از مقام‌های مختلف آمریکایی نقل کرده‌اند که محور نشست ورشو مقابله با ایران نیست و هدف از این کنفرانس “بدنام کردن” جمهوری اسلامی نخواهد بود.

وزیر امور خارجه ایران روز یکشنبه ۲۱ بهمن نشست ورشو را “محکوم به شکست” دانست و گفت “آمریکا در تلاش است که به شکلی فضای شکل گرفته علیه خود را جبران کند، لذا به نظر می‌رسد این نشست به صورت مورد قبول و نظر آمریکایی‌ها برگزار نمی‌شود.”

آمریکا و لهستان روابط‌شان با اتحادیه اروپا کمی متشنج است. بنابر این انتخاب لهستان به عنوان محل برگزاری این کنفرانس را شاید بتوان به عنوان تلاش دولت ترامپ برای تضعیف اتحادیه اروپا ارزیابی کرد، گذشته از این که، این پرسش هم مطرح است، که آیا دیگر کشورهای اروپائی اجازه برگزاری چنین کنفرانسی در خاک خود می دادند یا نه.

بی بی سی

***

پیچ و خم‌های کنفرانس ورشو، از طرح تا اجرا

محمدجواد ظریف کنفرانس ورشو را تلاشی شکست خورده می‌داند. رئيس کمیسیون امنیت ملی مجلس ایران نیز روح آن کنفرانس را “ضد ایرانی” خوانده است. ارزیابی‌های متفاوتی نیز از سوی رسانه‌ها و خبرگزاری‌ها منتشر شده است.

ایالات متحده آمریکا بر آن است تا دیدگاه‌های خود را درباره خاورمیانه در کنفرانس ورشو روشن کند. دیدگاه‌هایی که به باور تحلیلگران ایران را گره کور بحران‌ها و تنش‌های خاورمیانه می‌داند و از این‌رو سیاست همراهی گسترده کشورهای جهان در کارزار مقابله با جمهوری اسلامی ایران را دنبال می‌کند.

حمایت و پشتیبانی گسترده از اسرائیل نیز از دیگر محورهای سیاست خارجی آمریکا در خاورمیانه به  شمار می‌آید. در آستانه برگزاری  این کنفرانس، بحث‌های داغی در رسانه‌های ایران و همچنین سایر کشورها درباره انگیزه‌ها و اهداف چنین کنفرانسی در گرفته است.

کنفرانس ورشو، کنفرانسی دو روزه است که طبق قرار روز چهارشنبه ۲۴ بهمن (۱۳  فوریه) شروع به  کار می‌کند. این کنفرانس به دعوت مایک پمپئو، وزیر امور خارجه آمریکا برگزار می‌شود. هدف اعلام شده این کنفرانس از سوی پمپئو، تلاش برای مقابله با نفوذ بی‌ثبات کننده جمهوری اسلامی ایران در خاورمیانه اعلام شده بود.

اعتراض ایران به آنجا منتهی شد که لهستان، میزبان این کنفرانس اعلام کرد که موضوع این کنفرانس، اوضاع عمومی خاورمیانه است و پیکان توجه آن تنها بر روی ایران متمرکز نیست.

لازم به یادآوری است که جمهوری اسلامی ایران به این کنفرانس دعوت نشده است. روحانی نیز در واکنش  به این موضوع راهی سوچی شده تا با ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه و رجب طیب اردوغان، همتای خود از ترکیه درباره سوریه و اوضاع منطقه دیدار و گفت‌وگو کند.

اتحادیه اروپا و کنفرانس ورشو

شبکه خبری “فرانس‌۲۴” در گزارش مبسوطی که در این باره نوشته است، از استقبال نه چندان گسترده کشورهای غربی از کنفرانس ورشو خبر داده است.

شبکه دو تلویزیون آلمان „ZDF” نیز با انتشار گزارشی نوشته است که هایکو ماس، وزیر امور خارجه  آلمان در این نشست شرکت نخواهد کرد.

در گزارش این شبکه تلویزیونی آمده است که بسیاری از کشورهای عضو اتحادیه اروپا از اعزام وزیر امور خارجه خود به کنفرانس  ورشو خودداری خواهند کرد. گفته می‌شود که نیلز آنن، معاون وزارت امور خارجه آلمان در این نشست حضور خواهد یافت.

در عین حال اعلام شده است که همه کشورهای عضو اتحادیه اروپا نماینده‌ای به این کنفرانس اعزام می‌کنند. از بین کشورهای بزرگ اروپا، بریتانیا با اعزام جرمی هانت، وزیر امور خارجه خود در این  کنفرانس حضور خواهد داشت.

گفته می‌شود  که هانت نیز بیشتر مایل است به فاجعه انسانی ناشی از جنگ یمن اشاره کند. همچنین گفته شده است که فدریکا موگرینی نیز در کنفرانس ورشو شرکت نمی‌کند. علت عدم شرکت او در کنفرانس یاد شده را برنامه از پیش تعیین شده او اعلام کرده‌اند. قرار است که موگرینی پس از پایان کنفرانس دیداری با مایک پمپئو در بروکسل داشته باشد.

نتانیاهو و متحدان عربی آمریکا

بنیامین نتانیاهو اعلام کرده است که شخصا در کنفرانس ورشو شرکت می‌کند. او پیش از این اعلام کرده بود که موضوع اصلی کنفرانس ورشو، مقابله با نفوذ ایران در سوریه و دیگر نقاط منطقه است.

افزون بر آن پیش بینی می‌شود که کشورهای عربی متحد آمریکا در منطقه، از جمله عربستان سعودی و امارات متحده عربی در سطوح بالا در کنفرانس ورشو شرکت کنند. از همین روست که برخی از تحلیلگران و از جمله علی واعظ، مدیر پروژه ایران در اندیشکده “گروه بین‌المللی بحران” نسبت به  موفقیت کنفرانس ورشو و  هدف همراه ساختن کشورهای دیگر در ائتلاف ضد ایرانی دولت  ترامپ ابراز تردید کرده است.

علی واعظ، مدیر پروژه ایران در اندیشکده “گروه بین‌المللی بحران”

واعظ به شبکه خبری فرانس ۲۴ گفته است: «من تردید دارم آمریکا بتواند به هدف خود دست یابد، چون گرچه بسیاری از کشورهای اروپایی در ارتباط با برنامه موشکی ایران و همچنین نقش ایران در منطقه با آمریکا هم نظر هستند، اما آن‌ها با رویکرد یک جانبه آمریکا در قبال ایران و ارزیابی حداکثری آمریکا درباره اینکه همه شرارت‌های  منطقه زیر سر ایران است، موافق و همراه  نیستند.»

ایران و کنفرانس ورشو

جمهوری اسلامی ایران از همان ابتدای طرح کنفرانس ورشو از سوی پمپئو، ناخشنودی خود را از برگزاری چنین کنفرانسی اعلام کرده بود.

در همین رابطه و در آستانه برگزاری این کنفرانس در ورشو، حشمت‌الله فلاحت‌پیشه، رئيس کمیسیون امنیت ملی و سیاست  خارجی  مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با خبرنگار “باشگاه خبرنگاران جوان” از روح “ضد ایرانی” حاکم بر کنفرانس ورشو سخن گفته است.

محمد باقری، رئیس ستاد کل نیروهای مسلح جمهوری اسلامی نیز روز سه‌شنبه ۲۳ بهمن در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری رسمی ایران “ایرنا”، کنفرانس ورشو را کنفرانسی بی ارزش و بی اهمیت خوانده است.

رئیس ستاد کل نیروهای مسلح گفته است: «چه در نشست ورشو علیه ایران حرفی زده شود و چه حرفی زده نشود، تاثیری در اقدامات و قدرت جمهوری اسلامی ایران نخواهد داشت.»

محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران که پیش از این کنفرانس ورشو را یک “سیرک” ضد ایرانی خوانده بود، در گفت‌وگو با روزنامه اطلاعات به مناسبت چهلمین سالروز انقلاب اسلامی، این کنفرانس را جلوه‌ای دیگر از تلاش آمریکا برای ایجاد یک اجماع وسیع علیه ایران دانسته است.

ظریف مدعی شده از آنجا که مسئولان آمریکا می‌دانند که “نمی‌توانند از این جلسه نتیجه‌ای بگیرند، به کشورها اعلام کردند که در این جلسه نمی‌خواهند روی متنی توافق کنند. گفتند شما حرف بزنید و ما خود جمع‌بندیمان را اعلام می‌کنیم.»

همین موضوع را که قرار نیست در جلسه بر روی سیاستی توافقی حاصل شود، ظریف نشانه شکست آمریکا در ایجاد اجماعی علیه ایران می‌داند.

وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در عین حال  تاکید کرده است که این جمهوری اسلامی ایران نبود که میز مذاکره را ترک کرد، بلکه آمریکا دست به این کار زد.

ظریف گفت: «همان طور که عرض کردم جمهوری اسلامی میز مذاکره را ترک نکرده است، حتی با آمریکا، حتی با دولت ترامپ. قبل از ماه مه، پیش از آن که آمریکا خروج از برجام را اعلام کند، آقای برایان هوک که امروز علیه ایران شعار می‌دهد با آقای عراقچی در وین ملاقات می‌کرد، دو ماه قبل از آن در اسفند و معتقد بود این ملاقات‌ها ادامه پیدا خواهد کرد. چه کسی از مذاکره بیرون رفت؟»

ظریف در عین  حال تاکید کرده است که مخالفت ایران با مذاکره با آمریکا به علت بی‌ثمر بودن چنین کاری است. اشاره او به خروج آمریکا از توافق هسته‌ای است.

دویچه وله

***

حضور «نزدیک به ۳۰ کشور در سطح وزیر خارجه» در کنفرانس ورشو

منابع خبری و مقام‌های ایالات متحده به رادیو فردا گفته‌اند شماری نزدیک به ۳۰ کشور در سطح وزیر خارجه در کنفرانس مربوط به مسائل خاورمیانه در ورشو، پایتخت لهستان، شرکت می‌کنند.

کنفرانس ورشو که «نشست وزیران برای ترویج آینده‌ای برآمده از صلح و امنیت در خاورمیانه» نام دارد، برای مدت دو روز، ۲۴ و ۲۵ بهمن برگزار می‌شود.

آن‌طور که منابع خبری و مقام‌های آمریکایی به رادیو فردا گفته‌اند بریتانیا، ایتالیا، برزیل و یا کره جنوبی از جمله کشورهایی هستند که وزیران خارجه خود را به نشست ورشو می‌فرستند.

نخست‌وزیر اسرائیل، در کنار معاون رئیس‌جمهوری آمریکا، از ارشدترین مقام‌های حاضر در کنفرانس هستند. وزیران خارجه لهستان و آمریکا نیز به‌عنوان میزبان در ورشو حضور خواهند داشت.

عربستان سعودی عادل جبیر را به نشست می‌فرستد. آقای جبیر که پیشتر وزیر خارجه عربستان بود، در حال حاضر به‌عنوان وزیر مشاور در امور خارجه فعالیت می‌کند.

دیگر کشورهایی که به گفته منابع خبری وزیران خارجه خود را به لهستان می‌فرستند عبارت هستند از: آلبانی، آرژانتین، اتریش، بحرین، بلغارستان، استونی، گرجستان، مجارستان، اردن، کویت، لتونی، لیتوانی، لیبریا، مراکش، مالت، عمان، قطر، رومانی، امارات متحده عربی، اوکراین و دولت یمن.

مقام‌های آمریکایی به رادیو فردا گفته‌اند «بسیاری دیگر از کشورها در سطوح پایین‌تر، از جمله معاون وزیر و مقام‌های دیگر» در این نشست شرکت خواهند کرد.

وزارت خارجه آمریکا در گفت‌وگو با رادیو فردا تائید کرده‌است که علاوه بر این کشور و لهستان، وزیران خارجه بریتانیا، ایتالیا، برزیل، کره جنوبی، نخست‌وزیر اسرائیل، شماری از کشورهای خاورمیانه، آفریقا و شرق اروپا در سطح وزیر، و شماری دیگر از کشورها در سطوح پایین‌تر در نشست «ترویج صلح و امنیت در خاورمیانه» شرکت می‌کنند.

مایک پومپئو، وزیر خارجه ایالات متحده، روز سه‌شنبه در آستانه کنفرانس ورشو گفت «چندین هفته برای کنفرانس ورشو برنامه‌ریزی کرده‌ایم. بیش از شصت کشور جهان در این کنفرانس حضور دارند و ما درباره آینده خاورمیانه، توسعه، رفاه و سعادت آن و نیز مقابله مشترک با تروریسم گفت‌وگو می‌کنیم».

نشست ورشو با اعتراض شدید ایران روبه‌رو شده‌است. مقام‌های جمهوری اسلامی این نشست را «ضد ایرانی» توصیف کرده‌اند. وزارت خارجه جمهوری اسلامی می‌گوید هیچ مقامی از ایران به این کنفرانس دعوت نشده‌است. محمد جواد ظریف، وزیر خارجه ایران، ۲۱ بهمن ماه گفت نشست ورشو «پیش از شروع محکوم به شکست شد» و اهداف اولیه آمریکا از برگزاری آن «به نتیجه نرسیده است».

لهستان از سوی دیگر بر حق خود برای برگزاری نشست و کنفرانس در این کشور تاکید کرده و در عین حال می‌گوید کنفرانس ورشو نه بر ایران که متمرکز بر مشکلات خاورمیانه است.

یاتسک چاپوتوویچ، وزیر خارجه لهستان، روز سه‌شنبه در کنفرانس خبری مشترک با همتای آمریکایی خود گفت تمرکز این کنفرانس بر روی مشکلات اساسی امروز خاورمیانه نظیر شرایط سوریه و یمن است و انتظار می‌رود که ایده‌هایی برای صلح در منطقه مطرح شود.

سفر آقای پومپئو به نشست ورشو در لهستان بخشی از سفر او به دیگر کشورهای اروپایی‌ در تاریخ ۱۱ تا ۱۵ فوریه است.

وزارت خارجه آمریکا پیشتر در بیانیه‌ای گفته بود مایک پومپئو قرار است در جریان سفر به بلژیک و دیدار با مسئول ارشد سیاست خارجی اتحادیه اروپا، در مورد «اهمیت تقویت امنیت اروپا و توجه به تهدیدهای ایران و روسیه» در کنار مسائل دیگر گفت‌‌وگو کند.

رادیو فردا