قوه قضائیه جمهوری اسلامی ایران اعلام کرده است که احکام قضایی فعالان زیست محیطی ایران که بیشتر از دو سال است در بازداشت به سر می برند، از سوی دادگاه تجدید نظر صادر شده است.

بر اساس اظهارات غلامحسین اسماعیلی سخنگوی قوه قضائیه جمهوری اسلامی، مراد طاهباز و نیلوفر بیانی به اتهام همکاری با آمریکا به ۱۰ سال حبس محکوم شده‌اند.

بر اساس اتهام مشابهی، هومن جوکار و طاهر قدیریان به ۸ سال حبس و سام رجبی و سپیده کاشان دوست محکومیت ۶ سال حبس گرفته‌اند.

امیرحسین خالقی حمید به اتهام جاسوسی به ۶ سال حبس و عبدالرضا کوهپایه به اتهام “اجتماع و تبانی به قصد اقدام علیه امنیت کشور” به تحمل ۴ سال حبس محکوم شدند.

سخنگوی قوه قضائیه جمهوری اسلامی ایران گفته است که “رای پرونده متهمان موسوم به پرونده محیط زیست از نظر ما یک پرونده علیه اقدام امنیت ملی است که رای نهایی آن صادر و قطعی شده است”.

پیش از این وزیر اطلاعات کابینه حسن روحانی اعلام کرده بود که این وزارتخانه افراد دستگیر شده را “جاسوس” نمی داند. رئیس سازمان محیط زیست ایران هم گفته بود که یک کمیته چهار نفره که دولت تشکیل داده بود به این نتیجه رسیده است که شواهدی علیه فعالان حیات وحش وجود ندارد.

مراد طاهباز که به ده سال زندان محکوم شده عضو هیأت مدیره موسسه حیات وحش میراث پارسیان است. او در سال ۱۳۹۲ با موافقت معصومه ابتکار، رئیس وقت سازمان محیط زیست به عنوان یکی از شرکای پروژه حفاظت از یوز اعلام شد.

هومن جوکار، فعال محیط زیست یکی دیگر از بازداشتی‌ها است. او سال‌ها در حوزه محیط زیست و حفاظت از یوزپلنگ فعالیت کرده است. آقای جوکار به عنوان خزانه‌دار و مدیر پروژه یوز آسیایی در حیات وحش میراث پارسیان فعالیت داشت.

سپیده کاشانی، فعال محیط زیست است که در موسسه حیات وحش پارسیان به عنوان کارشناس فعالیت می‌کرد و در مواردی دوره‌های آموزشی در ایران برگزار می‌کرد. خانم کاشانی همسر هومن جوکار است.

نیلوفر بیانی، فعال محیط زیست است که به عنوان کارشناس در موسسه حیات وحش پارسیان فعالیت می‌کرده است.

سام رجبی، فعال محیط زیست یکی دیگر از بازداشتی‌ها است. لیلی هوشمند افشار، مادر سام رجبی پس از بازداشت او گفته بود که فرزندش چندین سال است که با میراث پارسیان همکاری نداشته است.

طاهر قدیریان، از دیگر فعالان بازداشت شده محیط زیست است. او از جمله کارشناسان موسسه میراث پارسیان است.

کاووس سیدامامی یکی از متهمان این پرونده بود که مقام های قضایی و امنیتی جمهوری اسلامی ایران می گویند در زمان بازداشت در زندان اوین خودکشی کرد. ماموران با دفن سریع پیکر او مانع انجام تحقیقات مستقل درباره علت مرگ شدند.

آقای سید امامی، فعال محیط زیست و استاد دانشگاه امام صادق بود. او سال‌ها در حوزه محیط زیست فعالیت داشت و عضو هیات مدیره موسسه حیات وحش میراث پارسیان بود. از جمله فعالیت‌های این موسسه تمرکز بر گونه‌های در معرض خطر مانند پلنگ آسیایی، یوزپلنگ ایرانی، خرس سیاه آسیایی و قوچ لارستان است.

*****

کنشگران محکوم شده محیط زیست در ایران چه کسانی هستند؟

غلامحسین اسماعیلی، سخنگوی قوه قضائیه ایران با اعلام احکام محکومیت هشت تن از کنشگران محیط زیست گفته پرونده این فعالان “از نظر ما یک پرونده‌ اقدام علیه امنیت ملی است که رای نهایی آن صادر و قطعی شده است”. این محکومان چه کسانی هستند؟

دادستان تهران در بهمن ۱۳۹۶ برای اولین بار از بازداشت شماری کنشگران محیط زیست به اتهام “جاسوسی” خبر داد. یکی از بازداشت شدگان در این پرونده کاووس سید امامی، جامعه شناس و عضو هیات علمی دانشگاه امام صادق بود که ساعاتی بعد از انتشار این خبر، خانواده‌اش به نقل از مقام‌های قضایی اعلام کردند “در زندان خودکشی کرده است”.

کاووس سید امامی، فعال محیط زیست که به گفته مسولان قضایی در زندان خودکشی کرده است

کاووس سید امامی،استاد دانشگاه امام صادق و از اعضای هیات موسس انجمن ایرانی مطالعات جهان بود. او علاوه بر این، سال‌ها در حوزه محیط زیست فعالیت داشت و عضو هیات مدیره موسسه حیات وحش میراث پارسیان بود. حیات وحش پارسیان موسسه غیر دولتی است که در سال ۱۳۸۷ به ثبت رسید. این موسسه در حوزه‌های زیست‌شناختی و حفاظت از محیط زیست و جانوران فعالیت دارد. از جمله فعالیت‌های این موسسه تمرکز بر گونه‌های در معرض خطر مانند پلنگ آسیایی، یوزپلنگ ایرانی، خرس سیاه آسیایی و قوچ لارستان است. آقای سید امامی ۴ بهمن ۱۳۹۶ بازداشت شد و ۱۵ روز بعد در زندان درگذشت. دلیل مرگ او را مقامات قضائی “خودکشی” اعلام کرده‌اند.

از سمت راست: مراد طاهباز، جرج شلر (جانور شناس)، کاووس سیدامامی و گری لویس (نماینده پیشین مقیم هماهنگ کننده سازمان ملل در ایران)

فعالان محیط زیست محکوم شده چه کسانی هستند؟

مراد طاهباز، عضو هیأت مدیره موسسه حیات وحش میراث پارسیان است که به اتهام “همکاری با آمریکا” به تحمل ۱۰ سال زندان محکوم شده است. آقای طاهباز در سال ۱۳۹۲ با موافقت معصومه ابتکار، رئیس وقت سازمان محیط زیست به عنوان یکی از شرکای پروژه حفاظت از یوز اعلام شد. آقای طاهباز از چهارم بهمن ماه ۱۳۹۶ زندانی است.

هومن جوکار و معصومه ابتکار

هومن جوکار، فعال محیط زیست یکی دیگر از کنشگران زندانی است. آقای جوکار به اتهام “همکاری با آمریکا” محکوم به هشت سال زندان شده است. او سال‌ها در حوزه محیط زیست و بعنوان خزانه‌دار و مدیر پروژه یوز آسیایی در حیات وحش میراث پارسیان فعالیت داشت. او از ۴بهمن ۱۳۹۶ زندانی بوده است و تا مدت‌ها خانواده‌اش اطلاعی از وضعیت او و دلیل بازداشتش نداشتند.

هومن جوکار و سپیده کاشانی

سپیده کاشانی دوست به شش سال زندان محکوم شده است. او کنشگر محیط زیست و کارشناس موسسه حیات وحش پارسیان بود. برخی گزارش‌ها حاکی است که خانم کاشانی دوست گاهی دوره‌های آموزشی در ایران برگزار می‌کرده است. او همسر هومن جوکار است و پس از بازداشت در سال ۱۳۹۶، تامدت‌ها خانواده‌اش اطلاعی از شرایط او نداشتند.

نیلوفر بیانی

نیلوفر بیانی، فعال محیط زیست و کارشناس موسسه حیات وحش پارسیان بود. خانم بیانی به اتهام “همکاری با آمریکا” به ده سال زندان محکوم شده است. از زمان بازداشت در زمستان ۱۳۹۶ تا مدت‌ها پیگیری‌های خانواده خانم بیانی برای اطلاع از وضعیت دخترشان بی‌نتیجه مانده بود.

سام رجبی

سام رجبی، یکی دیگر از محکومان پرونده موسوم به “محیط زیستی‌ها” است که حکم قطعی شش سال زندان گرفته است. او فرزند دکتر پرویز رجبی ایران‌شناس، تاریخ‌پژوه، نویسنده و مترجم است. لیلی هوشمند افشار، مادر این کنشگر محیط زیست گفته بود پسرش رجبی چند سال بود که با میراث پارسیان همکاری نداشت. پس از بازداشت آقای رجبی، خانم هوشمند افشار به بی‌بی‌سی فارسی گفته بود: “از زمانی که پسرم بازداشت شده هیچ تماسی با من نداشته است. دو بار به دادستانی مراجعه کردم، اما هر دو بار هیچ پاسخی به من ندادند.”

طاهر قدیریان

طاهر قدیریان، از دیگر فهالان محیط زیست است که به اتهام “همکاری با آمریکا” به هشت سال زندان محکوم شده است. آقای قدیریان نیز از کارشناسان موسسه میراث پارسیان است. خانواده او مدت‌ها اطلاعی از وضعیتش نداشتند و پیگیری‌هایشان بی‌پاسخ مانده بود.

امیرحسین خالقی

امیرحسین خالقی به اتهام “جاسوسی” به شش سال زندان محکوم شده است. این فعال محیط زیست پیش‌تر به عنوان کارشناس در موسسه میراث پارسیان فعالیت داشت. آقای خالقی دانش‌آموخته رشته مهندسی کامپیوتر در دانشگاه علم و فرهنگ است. او در این دانشگاه، گروهی را در رابطه با محیط زیست تشکیل داد و از سال ۱۳۹۰ از مسئولان کمپینی با عنوان “یوز تا ابد” بود. تا مدت‌ها پس از بازداشت، خانواده آقای خالقی از وضعیت او بی‌اطلاع بودند.

عبدالرضا کوهپایه

عبدالرضا کوهپایه به اتهام “اجتماع و تبانی به قصد اقدام علیه امنیت کشور” به چهار سال حبس محکوم شده است. آقای کوهپایه را سازمان اطلاعات سپاه در بهمن ۱۳۹۶ بازداشت کرد. این کنشگر محیط زیست متولد شیراز است و سه سال پیش از بازداشت، از بندرعباس تا سیرجان را در اقدامی نمادین برای توقف کشتار حیوانات و جلوگیری از تخریب محیط زیست با دوچرخه پیموده بود. آقای کوهپایه از اعضای موسسه حافظان طبیعت لاوردین در بندرعباس بود.

• این گزارش اولین‌بار در تاریخ ۱۳ فوریه ۲۰۱۸ برابر با ۲۴ بهمن ۱۳۹۶ منتشر شد و با توجه به اعلام احکام قطعی کیفری، به‌روزرسانی و بازنشر شده است.

بی بی سی