عباس عبدی رئیس انجمن صنفی روزنامه نگاران: توقف انتشار روزنامه‌ها، تبعات سنگینی خواهد داشت
عباس عبدی، «رئیس انجمن صنفی روزنامه‌نگاران تهران» در گفت‌وگو با اقتصادنیوز؛
توقف انتشار روزنامه‌ها، تبعات سنگینی خواهد داشت/باید از درخواست مدیران مسئول روزنامه‌ها حمایت کرد/ اجرای درست هر سیاستی بدون نهاد رسانه و اطلاع‌رسانی امکان‌ناپذیر است
«عباس عبدی» رئیس انجمن صنفی روزنامه‌نگاران تهران در گفت‌وگو با اقتصادنیوز در واکنش به تصمیم ستاد ملی مقابله با کرونا مبنی بر توقف چاپ مطبوعات کاغذی تا پایان طرح فاصله‌گذاری اجتماعی، با بیان اینکه «نظام رسانه و اطلاع‌رسانی کشور تعطیل‌بردار نیست»، نسبت به تبعات سنگین توقف انتشار روزنامه‌های کاغذی هشدار داد.
به گزارش اقتصادنیوز؛ عصر دوشنبه کمیته اطلاع‌رسانی ستاد ملی مقابله با کرونا در اطلاعیه‌ای از مصوبه این ستاد مبنی بر توقف چاپ مطبوعات کاغذی تا پایان طرح فاصله‌گذاری اجتماعی خبر داد. در صورت اجرایی شدن این مصوبه نسخه کاغذی روزنامه‌ها دست‌کم تا 20 فروردین‌ماه منتشر نخواهد شد. در بحبوحه شیوع ویروس کووید-۱۹، ایران از جمله معدود کشورهای درگیر این بحران است که روزنامه‌های کاغذی را به عنوان کالای غیرضروری تلقی کرده و فعالیت یکی از مهم‌ترین بخش‌های سیستم اطلاع‌رسانی کشور را به حالت تعلیق درآورده است.
در ایتالیا که به لحاظ تعداد تلفات وخیم‌ترین شرایط را دارد، دولت، خبرنگاران و روزنامه‌نگاران را در رده مشاغل ضروری و مهم دسته‌بندی کرده و دکه‌های روزنامه‌فروشی نیز برخلاف دیگر مشاغل در حال فعالیت هستند. در ایالت کالیفرنیای آمریکا با وجود مقررات سخت‌گیرانه برای محدود شدن کسب و کارها اما مطبوعات جز کالاهای اساسی قرار گرفته‌اند و اجازه فعالیت دارند. در نیویورک و واشینگتن دی.سی هم روزنامه‌ها از جمله فعال‌ترین مشاغل به شمار می‌روند. در اسپانیا، آلمان، فرانسه، چین و … نیز روزنامه‌های کاغذی فعالیت خود را ادامه می‌دهند.
در همین رابطه با «عباس عبدی» روزنامه‌نگار و رئیس انجمن صنفی روزنامه‌نگاران تهران گفت‌وگویی ترتیب داده‌ایم تا نظر این فعال رسانه‌ای را در این زمینه جویا شویم.
***
آقای عبدی از نگاه رئیس انجمن صنفی روزنامه‌نگاران تهران، فعالیت روزنامه‌های چاپی در شرایط فعلی غیرضروری است؟ به عبارت دیگر آیا با تصمیم ستاد ملی مقابله با کرونا موافق هستید؟ چرا؟
برای پاسخ به این سوال لازم است ابتدا از نظام اطلاع‌رسانی صحبت کنیم. همانگونه که امکان تعطیلی مغازه‌های خواروبارفروشی، میوه‌فروشی و داروخانه‌ها وجود ندارد، نظام رسانه‌ای کشور هم تعطیل‌بردار نیست و حتی در مواردی وجود و فعالیت آنها ضرورت بیشتری دارند. اساساً اجرای درست هر نوع سیاستی در این مقطع و بحران بدون وجود نهاد رسانه و اطلاع‌رسانی امکان‌پذیر نیست. روزنامه‌نگاران و خبرنگاران باید در عرصه عمومی حضور داشته باشند تا اخبار و گزارش ها را منعکس کنند تا از این دریچه؛ هم به درک و آگاهی مردم کمک کنند و هم به مسئولین در راستای تصمیم به موقع و بهتر یاری رسانند.
اما اینکه روزنامه‌های چاپی مصداق موارد بالا هست یا خیر، جای بحث دارد. نوروز سال گذشته نیز در بحبوحه سیل سراسری اغلب روزنامه‌های کشور ۱۵ روز تعطیل بودند. امسال هم که از ابتدا محدودیتی وجود نداشت، بلکه خود روزنامه‌ها تصمیم به تعطیلی گرفتند.. بنابراین متاسفانه روزنامه‌ها با چنین اقدامی بصورت تلویحی اعلام کرده‌اند که وجودشان چندان ضروری نیست. البته صحبت من مطلقا به این معنا نیست که تقصیر را بر گردن روزنامه‌ها بیندازم. من اینگونه مسئله را تبیین می‌کنم که نظام رسانه‌ای ایران از یک‌سو انحصاری و ناکارامد و از سوی دیگر بی‌دروپیکر است. انحصار آن در دست صداوسیما، و بی‌دروپیکر بودنش در گستره فضای مجازی است. در چنین فضایی، عرصه برای روزنامه‌ها تنگ است و جای چندانی برای فعالیت موثر ندارند. اینگونه است که روزنامه‌ها بیش از دو هفته به تعطیلات می‌روند و ظاهراً آب از آب هم تکان نمی‌خورد.
بطور کلی بنده پویایی و تمام‌وقت بودن نظام رسانه‌ای و اطلاع‌رسانی را ضروری می‌دانم و معتقدم حتی جمعه‌ها نیز باید فعال باشند. اگرچه خود بنده هم عملاً در دو هفته گذشته اینچنین رفتار کرده‌ام. با اینکه برنامه‌های زیادی برای عید داشتم، با گسترش بحران شیوع کرونا همه آنها را کنار گذاشتم و تمام‌وقت مشغول مطالعه، بررسی و نوشتن دراین باره هستم. طبعاً اگر روزنامه‌ها فعال بودند ترجیح می‌دادم از طریق روزنامه‌ها این کار را انجام دهم، اما در خلأ انتشار روزنامه‌ها، از طریق کانال و دیگر دریچه‌ها اقدام می‌کنم. بنابراین با غیرضروری شمردن نظام اطلاع‌رسانی بشدت مخالفم اما واقعیت این است که روزنامه‌ها پیشتر تا حدودی ناکارامد شده‌اند، آن هم به دلیل ساختار نظام رسانه‌ای که در کشور حاکم است. فقدان آزادی و استقلال این نهاد، آنها را به حاشیه رانده، از جهتی انحصار را تقویت و از جهت دیگر یک فضای مجازی غیرقابل کنترل را جایگزین کرده است. بعلاوه دولت و هیچ نهاد دیگری حق سلب این ضرورت و انتشار روزنامه را ندارد.
بطور کلی بنده با پویایی و تمام‌وقت بودن نظام رسانه‌ای و اطلاع‌رسانی موافقم و معتقدم حتی جمعه‌ها نیز باید فعال باشند. اگرچه خود بنده هم عملاً اینچنین رفتار کرده‌ام. با اینکه برنامه‌های زیادی برای عید داشتم، با گسترش بحران شیوع کرونا همه آنها را کنار گذاشتم و تمام‌وقت مشغول مطالعه، بررسی و نوشتن دراینباره هستم. طبعاً اگر روزنامه‌ها فعال بودند ترجیح می‌دادم از طریق روزنامه‌ها این کار را انجام دهم، اما در خلأ انتشار روزنامه‌ها، از طریق کانال و دیگر دریچه‌ها اقدام می‌کنم. بنابراین با غیرضروری شمردن نظام اطلاع‌رسانی از اساس مخالفم اما واقعیت این است که روزنامه‌ها خودشان پیشاپیش سیگنال این عدم ضرورت را ارسال کرده‌اند، آن هم به دلیل ساختار نظام رسانه‌ای که در کشور حاکم است. فقدان آزادی و استقلال این نهاد، آنها را به حاشیه رانده، از جهتی انحصار را تقویت و از جهت دیگر یک فضای مجازی غیرقابل کنترل را جایگزین کرده است.
در اروپا، آمریکا و حتی چین و هند روزنامه‌ها طبق روال همیشگی در حال فعالیت هستند و حتی می‌توان گفت فعال‌تر شده و در مواردی اقبال عمومی نیز نسببت به آنها افزایش یافته است. حتی در مناطق قرنطینه شده برخی کشورها، روزنامه از سوی دولت خریداری می‌شود و به افراد داده می‌شود. تفاوت ایران با دیگر کشورها چیست که آن را غیرضروری می‌دانند؟
سوال خوبی را مطرح کردید. دلیل آن واضح است. نظام اطلاع‌رسانی جزو نیازهای ضروری مردم است در این کشورها روزنامه نیز رکن مهم این نظام هستند. اگر روزنامه‌ها و روزنامه‌نگاران نباشند، کسی نیست که گریبان سیستم آنان را بگیرد و آن را به چالش بکشد. روزنامه‌نگاران، خبرنگاران، تحلیلگران و نویسندگان در مواقع بحرانی باید فعال‌تر باشند. مردم هم نیاز رسانه‌ای خود را بیشتر از همین طریق تأمین می‌کنند. در ایران هم نیاز به رسانه و اطلاع‌رسانی مانند دیگر کشورها وجود دارد، اما این نیاز را اغلب از منابع دیگری یعنی از طریق فضای مجازی، شبکه‌های ماهواره‌ای و تلویزیون و در اخر از همه از روزنامه‌ها تأمین می‌کنند. بر اساس نظرسنجی های موجود متأسفانه سهم مطبوعات در تأمین این نیاز مردم در ایران بسیار پایین‌تر از کشورهای غربی است. به علاوه؛ فضای مجازی غربی‌ها به تناسب تحت کنترل و مدیریت همین مطبوعات است، نه مانند فضای مجازی بی‌دروپیکر ایران که هرکس هرچیزی را بتواند در ابعاد مختلف و با کپی‌پیست نشر می‌دهد. مشکلات حقوقی فضای مجازی ایران یکی از عوامل تضعیف مطبوعات و نشریات چاپی است.
فضای آنلاین در ایران بیشتر در جایگاه چرخش و گسترش اطلاعات قرار دارد و بخش بزرگی از داده‌ها غیرواقعی و دست‌کم غیرموثق است. در حالی که روزنامه‌ها در جایگاه تولید محتوا و نشر اطلاعات قابل استناد هستند و منبع بخش مهمی از اطلاعات قابل اعتماد در حال گردش در فضای آنلاین، روزنامه‌ها هستند. در خلأ آنها امکان انتشار شایعات و اخبار واقعی بیشتر نخواهد شد؟
تا حدی همینطور است. ولی خبرگزاری‌ها در واقع بخش خبری روزنامه‌ها را عمل می‌کنند و گزارش و خبر و گفتگو و تا حدی هم یادداشت‌نویسی را انجام می‌دهند. با امدن فضای مجازی و فشارهایی که بر مطبوعات وارد امد در کارکرد مطبوعات و خبرگزاری‌ها تداخل ایجاد شد. ایرادی که شما مطرح کرده‌اید هم پیش از تعطیلات هم بود. مشکل اصلی در نظام رسانه‌ای ایران است که بشدت عقب‌افتاده و ناکارآمد است و بحران اصلی مطبوعات در این نظام است.
با توجه به نامعلوم بودن زمان پایان بحران (که اغلب دست‌کم تا اواخر بهار تخمین زده می‌شود) در صورت اجرایی شدن مصوبه تعطیلی نسخه‌های کاغذی، این اقدم چه تبعاتی برای مطبوعات کشور خواهد داشت؟ روزنامه‌ها بالأخص روزنامه‌های مستقل و خصوصی که از پشتوانه دولتی برخوردار نیستند و هزینه های جاری و تداوم حیات آنها در گرو انتشار روزانه نسخه کاغذی است، امکان سرپا نگه داشتن مجموعه را خواهند داشت؟ ناتوانی احتمالی در پرداخت حقوق کارکنان منجر به بیکاری موقت یا دائمی خیل کثیری از روزنامه‌نگاران و خبرنگاران خواهد شد. آیا ستاد ملی مقابله با کرونا برای معیشت این قشر تدبیری اندیشیده است؟
قطعاً تبعات سنگینی برای نهاد مطبوعات و مهم‌تر از آن برای روزنامه‌نگاران خواهد داشت. به همین دلیل فرض ۲۰ فروردین را می‌پذیریم و برای بعد از آن باید از درخواست مدیران مسئول در حل این مساله حمایت کرد. ممکن است بتوان با بیمه برای روزنامه‌نگاران و کمک به روزنامه‌ها برای مدتی مشکل را حل کرد اما بیمه و بسته حمایتی نمی‌تواند مسئله انتشار و شغل را برای آنها حل کند. بنابراین انتظار داریم دولت بخشی از امکاناتی که در اختیار دارد را برای ادامه حیات و فعالیت روزنامه‌ها و نیز بازسازی این مجموعه در چارچوب گذشته یا چارچوبی سازگارتر با شرایط جدید تخصیص دهد.
******
رئیس انجمن صنفی روزنامه نگاران استان تهران در گفتگو با مدارا مطرح کرد:
عباس عبدی: در اولین فرصت درباره تعطیلی روزنامه ها جلسه خواهیم داشت/اگر تعطیلی روزنامه‌ها طولانی شود قطعا باید تجدید نظر کرد/خطر خبرهای فیک با تعطیلی روزنامه‌ها و بی‌اعتباری صداوسیما تشدید می‌شود
عباس عبدی:باید همه به تصمیماتی که ستاد ملی کرونا با توجه به شرایط کنونی جامعه گرفته است احترام بگذارند اما اینکه تا چه زمانی این ماجرا ادامه دارد باید منتظر بمانیم چرا که ما تازه در ابتدای راه هستیم. اگر چند روز باشد که در ادامه تعطیلات نوروزی تلقی شود قابل تحمل است ولی اگر بخواهد طولانی‌تر شود قطعا باید تجدیدنظر کرد.
عباس عبدی، رئیس انجمن صنفی روزنامه نگاران استان تهران در گفتگو با خبرنگار سایت خبری مدارا با اشاره به اطلاعیه ستاد ملی کرونا مبنی بر عدم انتشار روزنامه ها تا ۲۰ فروردین گفت: انجمن صنفی روزنامه نگاران استان تهران در اولین فرصت درباره این موضوع جلسه خواهد داشت و مواضع و اقدامات احتمالی خود را اعلام می کند.
وی ادامه داد: باید همه به تصمیماتی که ستاد ملی کرونا با توجه به شرایط کنونی جامعه گرفته است احترام بگذارند اما اینکه تا چه زمانی این ماجرا ادامه دارد باید منتظر بمانیم چرا که ما تازه در ابتدای راه هستیم. اگر چند روز باشد که در ادامه تعطیلات نوروزی تلقی شود قابل تحمل است ولی اگر بخواهد طولانی‌تر شود قطعا باید تجدیدنظر کرد.
دولت باید به مقوله اطلاع رسانی به همان اندازه که به بهداشت اهمیت می‌دهد توجه کند
عبدی با توجه به ضرورت و نیاز امر اطلاع رسانی گفت: باید به موضوع اطلاع‌رسانی و خبر و گزارش خبری جدی تر نگاه کرد به ویژه در شرایط کرونایی. دولت باید در این شرایط از روزنامه‌هایی که آمادگی دارند حمایت کند تا بتوانند نسخه کاغذی یا حداقل دیجیتال خود را راه اندازی کنند و روزنامه‌نگاران را به کار بگیرند.
رئیس انجمن صنفی روزنامه نگاران استان تهران خاطر نشان کرد: یکی از خطراتی که در شرایط کنونی جامعه وجود دارد، خبرهای فیک و یا نادقیقی است که درباره موضوع کرونا تولید و منتشر می شود که این کار در غیبت روزنامه ها و بی اعتباری صداوسیما تشدید خواهد شد. بنابراین دولت باید به مقوله اطلاع رسانی به همان اندازه که به خوراک، درمان و بهداشت اهمیت می دهد توجه کند.
فضای مجازی موجود در ایران بسیار بی ضابطه است
وی با بیان اینکه فضای مجازی حتما می تواند به میزان رسانه های مکتوب تاثیرگذار باشد گفت: فضای مجازی موجود در ایران بسیار بی ضابطه و بی توجه به حقوق مولف یا همان کپی‌رایت است و خیلی راحت می شود گزارش‌ها و اخباری که دیگران تولید کرده است را در سایتی منتشر کرد و کلی از این کار سود کسب کرد. در حالی که در هیچ کجا از دنیا به این شکل نیست و همه جا ضوابطی هم از حیث کپی رایت و هم مسئولیت نسبت به اعتبار و دقت مطالب منتشره وجود دارد که باید این موضوع را حل کرد که در غیر این صورت فضای مجازی اثرات منفی خواهد داشت.
این وضعیت در صورت طولانی شدن ضربه دیگری به نهاد مطبوعات مکتوب است
عباس عبدی با اشاره به وضعیت اقتصادی رسانه های مکتوب گفت: با توجه به وضعیت اقتصادی ایران که از این حیث نامناسب است؛ روزنامه ها قبلا هم تضعیف شده بودند و این اتفاق در صورت طولانی شدن ضربه دیگری است که به نهاد مطبوعات مکتوب زده می شود اما این را نباید فراموش کرد که مطبوعات مکتوب به کف وضعیت خود رسیده بودند و از این کمتر مشخص نیست چه اتفاقی می تواند رخ دهد.
وی با انتقاد از وضعیت نامناسب روابط کار در میان روزنامه نگاران گفت: درباره روابط یکسویه حرفه‌ای روزنامه نگاران به نفع کارفرما انتقادات جدی وجود دارد و انجمن هم قبلا اعلام کرده است که همکاران روزنامه نگار می‌توانند به انجمن مراجعه کنند و از مشاوره‌ها و حمایت‌های انجمن صنفی روزنامه نگاران برای استیفای حقوق خود بهرمند شوند.
رئیس انجمن صنفی روزنامه نگاران استان تهران گفت: هر مراجعه ای که درباره بیمه، اخراج و کسر حق و حقوق به انجمن شود قطعا رسیدگی و پیگیری می شود و معمولا هم به نتیجه می رسد.
اگر تلاش شود می‌توانیم توافق وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی را برای کمک به روزنامه‌نگاران بیکار به دست آوریم
وی با توجه به شرایط فعلی گفت: با توجه به وضعیتی که در حال حاضر به وجود آمده است در اولین فرصت از روزنامه نگاران دعوت خواهیم کرد تا با همفکری همگانی بتوانیم اقدامی در این راستا انجام دهیم.
عباس عبدی در پایان با اشاره به بیمه بیکاری گفت: اطمینان دارم که اگر تلاش شود می‌توانیم توافق وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی را برای کمک به روزنامه نگاران بیکار به دست آوریم اما باید توجه کرد که تنها روزنامه نگاران نیستند که در موضوع کرونا دچار مشکل شوند بلکه خیلی از نهاد دیگر هم ممکن است با مشکل مواجه باشند و باید تلاش کرد که حداقل خسارت ها به این افراد وارد شود به خصوص روزنامه نگاران که از منابع مالی اندکی برخوردار هستند.
منبع خبر : مدارا
******
همه چیز را به چالش خواهد کشید
🔻گفتگوی منتشره در خبرگزاری آریا ۱۲ فروردین ۱۳۹۹
🔘عباس عبدی، فعال سیاسی اصلاح طلب در گفتگو با خبرنگار سیاسی اریا در تحلیل از تغییرات ایران و جهان پس از بحران کرونا، اظهار داشت: دو نکته را باید در تحلیل فضای آینده جهان در نظر گرفت. نکته اول اینکه کرونا پدیده جدیدی است که کل دنیا با این پدیده جدید مواجه شده‌اند و همچنان ابعاد و آثار ناشناخته ای دارد. هنوز هم کسی نمی تواند بگوید که در آینده دقیقا چه اتفاقی خواهد افتاد.
🔘نکته دیگر این است که این پدیده هنوز به پایان نرسیده و تازه در شروع راه است. لذا تا زمانی که به پایان نرسیده نمی توان درباره آینده نظر قطعی داشت، به عنوان نمونه اگر فرض کنیم همین روزها اعلام کنند که داروی این بیماری کشف شده است و بیماران درمان می شوند در این صورت کل ماجرا نسبت به شرایطی که امیدی به کشف داروی این بیماری نباشد تغییر می‌کند. اگر جریان کنونی شیوع؛ یکسال ادامه پیدا کند و نیم کره جنوبی را هم به شکل حادی دربر بگیرد اصلا نمی توان درباره چگونگی آینده اظهار نظری داشت.
🔘وی افزود: اما یک نکته حائز اهمیت و در حال حاضر می توان به آن اشاره کرد این است که کرونا جزو پدیده های فراگیر مانند جنگ جهانی دوم است. جنگ جهانی دوم یک پدیده بسیار فراگیر بود که نتایج آن هم در تاریخ و جهان استثنایی بود. برای مثال قدرتی جدید و نظام دوقطبی و سازمان ملل شکل می گیرد؛ انواع و اقسام اتفاق هایی رخ می دهد که تنها ناشی از جنگ جهانی دوم است. به نظر می رسد کرونا هم چنین اتفاق های فراگیری را دامن بزند.
🔘این فعال سیاسی اصلاح طلب در ادامه اظهار داشت: در سطح جهانی بسیاری از معیارهای اخلاقی – سیاسی، سیاست گذاری های اقتصادی، سیاست های جمعیتی، مهاجرت و خیلی از موارد دیگر را تحت تاثیر قرار می دهد، فعلا درباره چگونگی جزییات ان نمی توان اظهار نظر کرد. اکنون همگان درگیر عبور از خود بیماری هستند و فرصتی برای پرداختن به نکات دیگر وجود ندارد.
🔘وی خاطرنشان کرد: درخصوص ایران نیز هنوز کرونا به پایان راه نرسیده است، هر آن ممکن است با تنش‌های شدید منطقه ای مواجه شویم که کل معادلات از جمله چالش کرونا را نیز دگرگون کند. اگر اتفاق های منطقه ای هم رخ ندهد کرونا می تواند عوارض شدید داخلی به خصوص در ایران داشته باشد دلیل آن هم این است که جامعه، سیاست و حکومت ایران تا کنون انعطاف پذیری لازم را در مقابل تحولات گذشته نشان نداده است. بدین معنی که اگر تحولات سال 98 را به کنار بگذاریم تحولاتی که در سال های گذشته اتفاق افتاد حکومت ایران انعطاف مناسب را در مقابل آنها نشان نداده است.
🔘در حال حاضر جامعه در حال متحول شدن است، زنان بروز و ظهور بیشتری در عرصه های مختلف دارند. تغییر ارزش ها، تغییر سبک زندگی و حضور نسل جدید و نیز تحولات گسترده رسانه‌ای و نیازهای اقتصادی متحول شده است اما سیستم سیاسی ما نه تنها خود را با تحولات همسو نکرد بلکه در جهت معکوس حرکت می‌کند، نمونه آن انتخابات اسفند ماه است که یک پیام معکوس به این تحولات داد. یا اتفاق های سال ۹۶ که رخ داد پاسخ مناسبی به آن داده نشد و پاسخ ها در جهت معکوس صورت گرفت.
🔘عبدی تصریح کرد: سوال این است که آیا سیستم می تواند پاسخ مناسبی دربرابر تبعات کرونا داشته باشد؟ پاسخ این است: نه، بسیار سخت است. بویژه که مطالبات گذشته نیز نقد خواهد شد.
🔘وی اضافه کرد: کرونا به دلیل تام بودن بحرانش همه چیز را به چالش می کشد. حوزه اندیشه دینی، حوزه اخلاق، حوزه انسجام اجتماعی، حوزه عدالت، حوزه حکمرانی و روابط خارجی را به شدت به چالش می کشد اما اینکه نتیجه این چالش چه خواهد بود نمی توان به طور قطع پیش بینی کرد ولی یک مورد را می توان به طور قطع اظهار کرد این که وضعیت گذشته دیگر نمی تواند به همان شکل ادامه پیدا کند.
🔘شکافی که چه در ساختار دولت، چه میان دولت و ملت وجود دارد مانع از ثبات شده و همه اینها نیازمند تحول و دگرگونی خواهد بود. اما اینکه دقیقا چه می شود به شیوه رفتار بازیگران این صحنه بر می گردد که آن نیز در موقعیت کنونی به سختی قابل پیش‌بینی است.
منبع: تلگرام عباس عبدی
