١٠٠میلیارد دلار؛ هزینه مذاکرات هسته‌ای
از تابستان ۱۳۸۷ تا کنون هشت دور مذاکره هسته‌ای میان ایران و ۵+۱ برگزار شده است. آخرین دور این مذاکره برای بار دوم در آلماتی در حال انجام است . اینکه حاصل این مذاکرات به نفع مردم ایران ختم شود یا خیر؟ تردیدهای فراوانی پیش روی طرفهای مذاکره قرار دارد. تردیدهایی که تاکنون بار مالی ١٠٠ میلیارد دلاری در بر داشته و موفقیت در آن به مولفه های سیاسی و اقتصادی فراوانی نیز مرتبط است. خاویر سولانا در این باره گفته است : احتمال نتیجه‌بخش بودن مذاکرات آلماتی کم است. کاترین اشتون رئیس مذاکره کننده اظهار داشته: امیدواریم ایران با پاسخ مثبت به پیشنهادها در مذاکرات اتمی آلماتی شرکت کند.
از طرفی کارشناسان امور سیاسی بر این عقیده اند که رهبر ایران در پی محدود کردن برنامه اتمی در آستانه انتخابات است. از سوی دیگر دو وزیر امور خارجه ایران و آمریکا از نتایج مذاکرات آلماتی استقبال کرده و اظهار خوشبینی نمودند.
در شرایطی که گروه ایرانی با تکرار پیشنهادات نشست مسکو پا به مذاکره گذاشته، اما به گفته دیپلمات‌های مطلع از مذاکرات هسته‌ای، ۵+۱ از ایران در خواست کرده که غنی‌سازی در تاسیسات فردو را تعلیق (و نه تعطیل) کند و میزان اورانیوم ۲۰ درصد غنی‌شده لازم برای تزریق به رآکتور تحقیقاتی امیرآباد را در خاک خود نگه دارد.
این گروه وعده داده که در مقابل این اقدامات ایران، برخی از تحریم‌ها علیه ایران نظیر تحریم طلا برداشته خواهد شد و تحریم‌های تازه‌ای علیه ایران توسط شورای امنیت و اتحادیه اروپا وضع نخواهد شد.
پیشنهاد ایران از این قرار است : گام اول- اعلام به رسمیت شناختن حق غنی سازی ایران از جانب ۱+۵ و متقابلا اعلام عدم پیگیری قطعی هر نوع پروژه تسلیحات هسته ای از سوی ایران در چارچوب فتوای رهبر ایران
گام دوم- اعلام آمادگی ایران برای همکاری با آژانس برای حل و فصل موضوع ابعاد احتمالی نظامی در مقابل لغو کلیه تحریم های یک جانبه از جانب گروه ۱+۵
گام سوم- اعلام آمادگی ایران برای همکاری در زمینه تامین سوخت راکتور تهران (توقف موقت غنی سازی ۲۰ درصد) در ازای لغو کلیه قطعنامه های شورای امنیت.
گام چهارم- همکاری هسته ای میان ایران و ۱+۵
گام پنجم- همکاری غیر هسته ای میان ایران و ۱+۵
پیشتر موسسه بین المللی کارنگی و فدراسیون دانشمندان آمریکا در مورد برنامه بلند پروازانه هسته ای ایران گزارشی منتشر کرده که در آن آمده است: به رغم فواید ناچیز برنامه هسته ای ایران، تهران همچنان به تلاش خود در این زمینه تحت عنوان «غرور ملی» ادامه میدهد.
دو مرکز پژوهشی آمریکا که مقر هر دو در واشنگتن است طی گزارشی که به تازگى منتشر شد می گویند ضررهای ناشی از برنامه هسته ای ایران به بیش از یکصد میلیارد دلار می رسد، ضررهایی که به شکل از دست دادن «درآمد نفت» و «نبود سرمایه گذاری خارجی» نصیب ایران شده است.
این گزارش افزوده است، برنامه هسته ای ایران نه بسادگی پایان می گیرد و نه با بمباران از بین میرود و دیپلماسی تنها راهی است که میتواند آنرا برنامه ای صلح آمیز نگهدارد.
همچنین کریم سجاد پور از موسسه کارنگی و علی واعظ عضو گروه بحران بین المللی از تهیه کنندگان این گزارش میگویند، برنامه چندین دهه اتمی ایران با همه اشتباه ها وهزینه های به هدر رفته ، بیش از آن با غرورو بلندپروازی ها گره خورده که بتوان بسادگی آن را رها کرد و می افزایند با توجه به دانش و تخصص بومی کشور ، تنها راه حل دراز مدت برای کسب اطمینان از صلح آمیز باقی ماندن برنامه اتمی ایران یافتن یک راه حل دیپلماتیک قابل پذیرش دو جانبه است.
این گزارش می افزاید ذخیره ناچیز اورانیوم، ایران را از خودکفایی کامل در انرژی اتمی بازمیدارد، در حالیکه تهران از حفظ زیربنا و شالوده موجود و تولید منابع دیگر که میتواند نیاز انرژی کشور را تامین کند غفلت میکند، ومثال می آورد رآکتور اتمی ۱۰۰۰ مگاواتی بوشهربه رغم تاخیرهای مکرر در راه اندازی تنها دو درصد برق کشوررا تامین میکند، در حالیکه ۱۵ درصد برق تولید شده از طریق خطوط انتقال فرسوده و بد نگاهداری شده هدر می رود.
همچنین مایکل مان، سخنگوی ۵+۱ صبح جمعه، در زمان آغاز این گفت‌و‌گوها به خبرنگاران گفت که شش قدرت جهانی امیدوار هستند ایران به پیشنهاد به گفته وی «منصفانه و متعادل» آنها پاسخی «واضح و قطعی» بدهد.
رادیو فردا به واکنش اسرائیل در این ارتباط پرداخته و نوشته است ، نتانیاهو در پایان هفته گذشته، نخست در دیدار چهارشنبه شب خود با وزیر خارجه نروژ که به اسرائیل رفته، و سپس پنج‌شنبه در دیدار با گروهی از سناتورهای آمریکایی در اسرائیل، گفته است، «امروز روشن‌تر از هر زمان دیگر احساس می‌شود که نباید گذاشت رژیمی که خواهان نابودی ماست به سلاح‌های امحای جمعی دست یابد؛ باید جلو این امر را به هر بهایی گرفت.»
سایر مقامات اسرائیل و رسانه‌های این کشور با بهره‌گیری از تهدیدهای بی‌سابقه‌ای که رهبر کره شمالی در روزهای اخیر برای حمله به آمریکا و کشورهای خاور دور مطرح کرده، آن را «نمایی از آینده تهدیدهایی می‌دانند که ممکن است یک ایرانِ برخوردار از سلاح‌های هسته‌ای برای منطقه و جهان ایجاد کند».
رادیو فردا در ادامه افزوده است: ارزیابی می‌شود که جان کری، وزیر خارجه آمریکا، و رئیس هیئت آمریکایی در مذاکرات آلماتی در روزهای آینده با سفر به اسرائیل، مقامات بلندپایه این کشور را در جریان ریز مسائل در قزاقستان میان هیئت ایرانی به ریاست سعید جلیلی دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران و هیئت‌های پنج عضو دائم شورای امنیت و آلمان قرار دهند.
این در حالی است که رامین مهمانپرست، سخنگوی وزارت خارجه ایران، روز پنج‌شنبه گذشته در یک نشست خبری در سفارتخانه ایران در ایروان، پایتخت ارمنستان، به اسرائیل هشدار داد که درصدد حمله به تاسیسات هسته‌ای ایران برنیاید، چرا که «اولین اشتباه صهیونیست‌ها در برابر ایران، آخرین اشتباه این رژیم است».
معاون سیاست خارجی دبیر شورای عالی امنیت ملی با بیان اینکه ایران در مذاکرات آلماتی ۲ ایران پیشنهادهای مشخص و راهگشایی را برای پیشبرد روند گفتگوها ارائه کرده است گفت:امیدواریم طرف مقابل نسبت به این پیشنهادها برخوردی سازنده داشته باشد تا به نتایج ملموس دست یابیم.
به گزارش خبرگزاری مهر علی باقری بعد از مذاکرات ایران و ۱+۵ در گفتگویی اظهار داشت:امروز دور دیگری از گفتگوهای میان جمهوری اسلامی ایران و ۵+۱ در آلماتی قزاقستان برگزار شد که در این دور ایران پیشنهادهای مشخص و راهگشایی را برای پیشبرد روند گفتگوها ارائه کرد.
وی افزود: چند ماه گذشته ایران طرح جامعی را به نام طرح مسکو ارائه کرد. این طرح ابعاد مختلف روند گفتگوها را در بر می گرفت و مبنای و چارچوب هایی را که لازم است گفتگوها بر اساس آن استوار شود در دل آن دیده شده بود. باقری در پایان گفت: امیدواریم طرف مقابل نسبت به این پیشنهادها برخوردی سازنده داشته باشد تا به نتایج ملموس دست یابیم.
رسانه‌های غربی میگویند سخنان سعید جلیلی، مذاکره‌کننده ارشد هسته‌ای ایران، پس از ورود به آلماتی نشان میدهد که ایران با رویکردی سازش‌کارانه و مصالحه‌جویانه وارد میدان گفت‌وگو نشده و ممکن است بار دیگر بر مواضع سرسختانه پیشین پافشاری کند؛ رویکردی که احتمالا حل‌وفصل دیپلماتیک بحران هسته‌ای را دشوارتر از پیش خواهد کرد.
راه دیگر یکشنبه ۱۸ فروردین ۱۳۹۲ – ۷ آوریل ۲۰۱۳
