حجاب اجباری در ایران؛ اعتراف‌گیری از سپیده رشنو و واکنشها به آن
پخش اعتراف‌گیری تلویزیونی از سپیده رشنو که شب گذشته از صدا و سیما پخش شد، واکنش‌های گسترده‌ای داشته است؛ خانم رشنو، زنی است که بعد از برداشتن روسری‌اش در اتوبوس و مجادله و درگیری یک زن محجبه با او بازداشت شد. در این فیلم اعتراف‌گیری که معلوم نیست تحت چه شرایطی ضبط شده است، خانم رشنو حرف‌هایی هماهنگ با سیاست‌های حکومت می‌زند.
در روزهای گذشته و بدنبال خبر بازداشت وی، بسیاری از وضعیت نامعلوم خانم رشنو و سکوت نزدیکان او اظهار نگرانی کرده بودند.
سپیده رشنو نویسنده و ویراستار و هنرمندی است که حدود دو هفته پیش بعد از اعتراض به رایحه ربیعی، زن محجبه‌ای که در اتوبوس به او تذکر حجاب داد، بازداشت شد.
ویدیویی در روزهای گذشته در فضای مجازی دست به دست شد که نشان می‌داد یک زن چادری در اتوبوس با زنی که از نظر او حجاب ندارد، درگیر می‌شود و در نهایت از اتوبوس به بیرون هدایت می‌شود. سپیده رشنو هنرمند و ویراستاری است که در این ویدیو با زن چادری درگیر شده بود.
انتشار این ویدیو و سپس خبر بازداشت خانم رشنو در شبکه‌های اجتماعی بازتاب گسترده‌ای داشته است و عده زیادی از کاربران ایرانی از برخورد سریع با او به شدت انتقاد کرده‌اند. به گفته این کاربران خانم رشنو زنی معترض است که به گفته این کاربران، صدایی «رسا» دارد و به حجاب اجباری اعتراض میکند.
اما از سوی دیگر، بازداشت او که مخالف حجاب اجباری بود، با حمایت طرفداران حکومت مواجه شد.
چند روز پیش و به دنبال بازداشت او، در شبکه‌های اجتماعی هشتگی از او داغ شده بود با عنوان «سپیده کجاست» و «سپیده رشنو». این هشتگ‌ها بعد از چند روز بی‌خبری از خانم رشنو داغ شدند و میزان حساسیت جامعه به سرنوشت او و معترضان دیگر را نشان می‌دادند.
پخش تصویر سپیده رشنو «خلاف قانون بوده و قابل مجازات است»
در چند روز اخیر، دو زن دیگر هم برای اعتراف‌گیری جلوی دوربین صداوسیما قرار داده شدند، با چهره‌هایی محو شده؛ یکی از آنها زنی بود که دستش با حمله زن تذکردهنده در همان اتوبوس آسیب دیده بود.
محسن برهانی، وکیل دادگستری و عضو هیات علمی دانشگاه تهران پخش «اعترافات» سپیده رشنو، از تلویزیون ایران را اقدامی خلاف قانون خواند و عاملان این اقدام را «قابل مجازات» دانست.
او در توییتی نوشت: «به استناد مواد ۹۱ و ۹۶ قانون آیین دادرسی کیفری، پخش تصویر سپیده رشنو ممنوع است و مدیران صدا و سیما و سایر افرادی که اقدام به این امر کرده‌اند، به استناد ماده ۶۴۸ تعزیرات قابل مجازات هستند.»
آقای برهانی که درحوزه علمیه قم تحصیل کرده است افزود: «قانون، الزام‌آور است و ملعبه و مضحکه نیست.»
او در توضیحات بیشتر گفت پرونده هنوز در دادسرا است و هنوز قرار جلب به دادرسی که در انتهای مرحله تحقیقات مقدماتی است، صادر نشده است.
حکومت ایران چند ماهی است فشارها بر زنان و دختران را بر سر حجاب افزایش داده است.
دیروز، شنبه ۳۰ ژوئیه، ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهوری ایران، در دیدار با اعضای ستاد «امر به معروف و نهی از منکر» از عملکرد این ستاد تقدیر کرد و در عین حال گفت که وظیفه دولت برای امر به معروف و نهی از منکر «از همه نهادها بیشتر است».
او از امر به معروف و نهی از منکر به عنوان «یک وظیفه دینی» نام برد و گفت: « امر به معروف وظیفه همه است. این ستاد وظیفه احیای امر به معروف رو دارد، نه وظیفه امر به معروف را. امر به معروف وظیفه تک تک افراد است، وظیفه همه سازمان‌هاست، وظیفه همه دولتمردان و مسئولین است.»
این در حالی است که جمعه گذشته، ۲۹ ژوئیه، آیت‌الله علی خامنه‌ای، رهبر ایران، در دیدار با امامان جمعه گفته بود که طرح مسئله حجاب «در فضای مجازی و رسانه‌‌ها» بهانه استعمار غرب است و باید «افشا و تبیین» شود، اما این کار باید «متین و منطقی» صورت بگیرد.
او گفت که استعمار غرب «به بهانه حجاب و اینها باز قضیه زن را مطرح کرده‌اند» و این موضوع «از ابتدای پیروزی انقلاب اسلامی همواره مطرح بوده است».
برخورد با زنانی که به حجاب اجباری اعتراض دارند، در میان خود مقام‌های جمهوری اسلامی هم مخالفانی دارد.
مجید انصاری، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام، گفته بود: « اگر بدحجابی مسئله خلاف قانون است، چرا در راهپیمایی‌ها یا ایام انتخابات روی این نوع پوشش‌ها مانور تبلیغاتی داده می‌شود؟ در همین انتخابات اخیر، پوسترها و تبلیغاتی که من در ستادهای آقای رئیسی و دیگر کاندیداهای اصولگرا دیدم، به مراتب پیشروتر از کاندیداهای غیراصولگرا بود.»
اما به نظر می‌رسد حجاب یکی از ابزارهایی است که حکومت ایران برای کنترل شهروندان و فضای عمومی به کار می‌گیرد.
علی خان‌محمدی، سخنگوی ستاد امر به معروف و نهی از منکر، گفته است: « مسئله هجمه به حجاب فقط به شال و روسری ختم نمی شود و حتما به برهنگی و بحث همجنس‌گرایی کشیده می‌شود.»
حضور گشت‌های ارشاد و بازداشت زنان در خیابان‌ها، تصاویر آشنایی از این روزهای ایران است. زنان و دخترانی که تن به حجاب اجباری نمی‌دهند و ماموران در کوچه و خیابان با آنها برخورد می‌کنند. به نظر می‌رسد هرچه برخوردها با معترضان به حجاب اجباری بیشتر می‌شود، فریاد اعتراض مخالفان هم بلندتر می‌شود.
بی بی سی
واکنشها به پخش «اعترافات» سپیده رشنو
بهارنیوز: پخش تصویری از چهره تکیده و رنجور سپیده رشنو، ۲۸ ساله، داستان‌نویس و ویراستار که پس از اعتراض به رایحه ربیعی، دختری که در اتوبوس درباره حجاب به او تذکر داده بود، روز ۲۵ خرداد بازداشت شد، بازتاب زیادی در بین فعالان رسانه‌ای داشته است.
محسن برهانی، وکیل دادگستری و عضو هیئت علمی دانشگاه تهران می‌گوید که مدیران صداوسیما بابت پخش چهره سپیده رشنو در برنامه «اعتراف اجباری» تلویزیون «قابل مجازات» هستند. این حقوقدان دارای دکترای حقوق جزا و جرم‌شناسی و دانش‌آموخته حوزه علمیه قم، در توئیتی در روز یک‌شنبه، نهم مرداد گفته است که «به استناد مواد ۹۱ و ۹۶ قانون آیین دادرسی کیفری، پخش تصویر سپیده رشنو ممنوع است و مدیران صداوسیما و سایر افرادی که اقدام به این امر کرده‌اند، به استناد ماده ۶۴۸ تعزیرات قابل مجازات هستند. بر اساس ماده ۶۴۸ تعزیرات «کسانی که به مناسبت شغل یا حرفه خود محرم اسرار می‌شوند هرگاه در غیر از موارد قانونی، اسرار مردم را افشا کنند به چهل و پنج روز و دوازده ساعت تا شش ماه حبس و یا به ۲۰ تا ۶۰ میلیون ریال جزای نقدی محکوم می‌شوند.»
مهدی یراحی، خواننده معترض در واکنش به پخش اعتراف‌های سپیده رشنو از سیمای جمهوری اسلامی نیز در توییتی نوشت: «از صدا و سیمای جمهوری اسلامی به‌غایت بیزارم و تصریحا اعلام می‌دارم که این نهاد ضد مردمی، تحت هیچ شرایطی حق استفاده و پخش هیچ‌یک از آثارم را ندارد.»
محمدجواد آذری جهرمی، وزیر پیشین ارتباطات نیز با انتشار پیامی تلگرامی دربارهٔ پخش اعترافات سپیده رشنو نظری منفی داده و نسبت به ایجاد آنچه «خوراک حمله به اسلام و حجاب» نامیده توسط صدا و سیما با این کار ابراز نگرانی کرده است.
عباس عبدی، در توییتی نوشت: درباره برخورد با خانم سپیده رشنو و نحوه پخش اعترافات او، نقدهای جدی طرح شد که قابل توجه بودند. ولی یک نکته عجیب وجود دارد که به آن پرداخته نشد. خانم رشنو را به علت مخالفت با قانون حجاب بازداشت کرده‌اند در حالی که او با پوششی نشان دادند که دقیقا نقض همین قانون است.
متن تعدادی از توییت‌های منتشر شده در واکنش به پخش این به‌اصطلاح «اعترافات اجباری» سپیده رشنو از صداوسیمای جمهوری اسلامی را می‌خوانید:
محسن برهانی، حقوقدان و عضو هیأت علمی
دانشگاه تهران و دانش‌آموخته حوزه علمیه قم:
به استناد مواد ۹۱ و ۹۶ قانون آیین دادرسی کیفری، پخش تصویر سپیده رشنو ممنوع است و مدیران
صداوسیما و سایر افرادی که اقدام به این امر کرده‌اند، به استناد ماده ۶۴۸ تعزیرات قابل
مجازات هستند. قانون، الزام‌آور است و ملعبه و مضحکه نیست.
محمدرضا اصنافی، فعال سیاسی جریان
«عدالتخواه»:
جایی امشب هست آقای پناهیانش داد بزند آقای قوه قضاییه آدم باش و متهم قبل از
اثبات جرم را جلوی تلویزون نیار؟ جایی هست میثم مطیعی اش یک خط هم از صورت کبود
#سپیده_رشنو بخواند؟ جایی هست ما برویم و داد بزنیم حسین ما حسین اینها نیست؟
حمزه غالبی، فعال رسانه‌ای: نتیجه اینکه شهروند درجه ۲ ادعای حقوق برابر با شهروند درجه ۱ رو بکنه
محمد صحفی، معاون مطبوعاتی وزارت فرهنگ در
دولت اصلاحات:
می‌گوییم «ملت امام حسینیم» ولی بوئی نبرده‌ایم از مرام سیدالشهداء(ع). شبانگاه به
یارانش گفت: «از تاریکی شب استفاده کنید و بروید!» و اصرار نکرد که بمانید..و اگر
رفتند، روی آنها نورافکن نیانداخت تا شناخته شوند و اعتراف نگرفت…
عبدالله مومنی، فعال سیاسی:
برای افکار عمومی روشن است که ضابطان امنیتی در پرونده های سیاسی با فشار امنیتی
اعتراف گیری نموده و طبیعتا ذهنیت منفی به اینگونه اعتراف گیریها مسبوق به سابقه
است و در باور عمومی نه تنهامردود است بلکه اینگونه اعترافات خشم و انزجار مردم را
از متولیان امور بیشتر میکند.
مجید رفیعی، فعال رسانه‌ای اصولگرا:
چجوریه پسر یکی از مسئولان که با منافقین ارتباط داشته سال ها بعد از محکوم شدن و
مورد عفو قرار گرفتن خبرش (اونم توسط یک خارج نشین) منتشر میشه، اما یکی هنوز
دادگاه نرفته و … اعترافات اش از سیما پخش میشه؟! چجوریه واقعا؟!
احسان منصوری، فعال مدنی:
خوب می‌دانند کسی این اعترافات را باور نمی‌کند و اصلا قرار هم نیست مخاطب راضی
شود. قرار است تسلط و قدرت مرعوب سازی به نمایش گذاشته شود و بگوید اگر مقابل
«حجاب اجباری» سرکشی کنی مجبور به «اعتراف اجباری» خواهی شد. قرار است هر جا کسی
گفت به سپاه خبر می‌دهم مو به تن شهروندان راست شود.
وحید اشتری، فعال سیاسی جریان «عدالتخواه»:
یک دعوای غلط داخل اتوبوس به جایی رسید که یک طرف ماجرا را نشاندند جلوی دوربین و
اعترافاتش را با افتخار پخش کردند. امنیتی‌ها اگر اینجور مواقع احساس کنند بر دشمن
فائق آمدند بر ایشان حرجی نیست ولی واقعا عاقلی در صدا و سیما وجود ندارد که به
اینها بگوید جامعه برداشتش چیز دیگری است. گیرم که این بنده خدا اصلا متهم باشد.
با کدام قانون می‌شود یک متهم که پرونده‌اش در دادسرا و در بازپرسی است را بعنوان
مجرم نشاند جلوی دوربین و اعترافاتش را پخش کرد. چرا تولید نفرت می‌کنید؟ به همان
مظلومی که دو شب است برایش سینه می‌زنیم قسم این ظلم‌ها و سکوت در برایرش دامن‌گیر
است.
فاطمه ترکاشوند، تحلیلگر فرهنگی اصولگرا:
میزانسن فیلمای اعترافی که درتلویزیون پخش میشه، کاملا بازنمایی فیلم‌های معاند
از فضای بازجویی‌هارو تاییدمی‌کنه. اتاق‌های سرد وسنگی وخاکستری با حرف‌هایی که
ازسر جبر واستیصال زده می‌شن. به اقتضای رسانه درباره عمدی/سهوی بودن این کار
دستگاه_اطلاعاتی حرف زدیم. برخی معتقدن عمدی‌ه…
رشید داوودی، طلبه‌ی حوزه‌ی علمیه‌ی قم:
هفتۀ گذشته رهبری از ائمه جمعه خواست که نسبت به همۀ مردم رفتار پدرانه داشته
باشند. حال باید از ائمۀ جمعه پرسید: برفرض که رفتار خانم سپیده رشنو درواکنش به
خانم متذکر حجاب درست نبوده، آیا رفتاری که اینروزها با خانم رشنو شده درست است؟
چرا نسبت به این فرزندتان رسم پدری بجا نمی‌آورید؟
محمدرضا مهاجری، فعال رسانه‌ای:
ماشین تولید نفرت از یک دعوا در اتوبوس، یک بحران امنیتی ساخته و با اعتراف گرفتن
اجباری مقابل دوربین تلویزیونی جامعه را تکه پاره میکند! حتما این مدل حکمرانی
تا حالا موفق بوده.
مجید فضائلی، فعال رسانه‌ای اصولگرا:
تیم جبلی و جلیلی و خدابخشی وقتی اومد ذبیح‌پور رو از جلو دوربین برداشتند و یه
کار دفتری بهش دادند که کمتر افتضاح به بار بیاره اما خوب اسپانسر ذبیح‌پور جای
دیگری بود و تونست برش گردونه جلوی دوربین. رئیس واقعی صداوسیما اونا هستند حالا
هر کی میخواد رو صندلی جام جم نشسته با‌شه.
ضیاء نبوی، فعال دانشجویی: اعتراف اجباری قرار نیست کسی را قانع کند. قرار است که بترساند!
زهرا طباخی، فعال رسانه‌ای اصولگرا:
صورت کبود و زخمی خانم هم شائبه شکنجه رو مطرح میکنه متاسفانه…موضوعی که تابحال در
تصویرسازی از تروریست و جاسوس هم سابقه نداشته
مازیار خسروی، سردبیر روزنامه‌ی اینترنتی
فراز:
کاری که با سپیده رشنو کردید فقط ناجوانمردانه نیست، بزدلانه هم هست. زیر فشار
گذاشتن آدم‌ها برای شکستن و گفتن چیزهایی که به آن اعتقاد ندارند نشانه ترس شماست.
جامعه هم مدت‌هاست این نمایش ناجوانمردانه را باور نمی‌کند و به جای نکوهش آنها،
از شما دورتر می‌شود.
احسان بداغی، روزنامه‌نگار: تصویری از سرنوشت عدالت، حقوق شهروندی و قانون در ایران
ایران امروز
