شورای امنیت وقایع خونین غزه را بررسی می‌کند

تکان ناشی از خونریزی در غزه مرزهای ملی را درنوردیده است. آمریکا مانع از تحقیقات مستقل درباره وقایع مرگبار غزه شده است. هر یک از طرفین دیگری را عامل خونریزی معرفی می‌کند. شورای امنیت می‌خواهد جلسه تشکیل دهد.

شورای امنیت سازمان ملل متحد روز سه‌شنبه (۱۵ مه/ ۲۵ اردیبهشت) برای بررسی درگیری‌های خونین غزه جلسه تشکیل می‌دهد. این جلسه به درخواست کویت برگزار می‌شود. قرار است در این جلسه نیکلای ملادنوف، گزارشگر سازمان ملل در امور خاورمیانه، اعضای شورای امینت را در جریان وقایع مرگبار اخیر در مرز غزه قرار دهد.

در جریان ناآرامی‌های اخیر در تظاهرات فلسطینیان در مرز نوار غزه و اسرائیل، بیش از ۱۰۰ نفر کشته شده‌اند که حدود نیمی از آنها تنها در روز دوشنبه جان خود را از دست داده‌اند. در این روز که هم‌زمان با افتتاح سفارتخانه آمریکا در اورشلیم (بیت‌المقدس) بود، دست‌کم ۵۸ فلسطینی به ضرب گلوله سربازان اسرائیلی کشته شدند. این تعداد قربانی در یک روز از زمان جنگ غزه در سال ۲۰۱۴ میلادی تاکنون بی‌سابقه بوده است.

به گزارش وزارت بهداشت غزه، تاکنون بیش از ۲۷۷۰ نفر در جریان تظاهرات اعتراضی خشونت‌آمیز اخیر موسوم به “تظاهرات بازگشت” مجروح شده‌اند که زخمی شدن نیمی از آنها به دلیل اصابت گلوله بوده است. همین منبع روز سه‌شنبه گزارش داده که نوزادی ۸ ماهه نیز قربانی درگیری سربازان اسرائیلی و تظاهرکنندگان شده است. طبق این گزارش این دختربچه به خاطر استشمام گاز اشک‌آور شلیک‌شده در روز دوشنبه به سوی تظاهرکنندگان جان خود را از دست داده است.

آمریکا تحقیقات مستقل را بلوکه کرد

در باریکه غزه و کرانه باختری سه روز عزای عمومی اعلام شده و علاوه بر این، محمود عباس، رئیس تشکیلات خودگردان فلسطینی، برای روز سه‌شنبه فراخوان اعتصاب عمومی داده است.

روز سه‌شنبه مصادف است با هفتادمین سالروز تشکیل کشور اسرائیل. فلسطینیان این روز را “روز نکبت” نام‌گذاری کرده‌اند. آنان به شکل سنتی در این روز از حدود ۷۶۰ هزار هم‌وطن خود یاد می‌کنند که در پی تأسیس کشور اسرائیل در سال ۱۹۴۸ از آنجا گریخته یا آواره شده‌اند.

در این میان آمریکا تحقیقات مستقل برای بررسی وقایع مرگبار اخیر در مرز غزه را رد کرده است. روز دوشنبه طرحی میان اعضای شورای امنیت سازمان ملل مطرح شد که در آن از جمله درخواست چنین تحقیقاتی عنوان شده بود. یک دیپلمات در گفت‌وگو با خبرگزاری آلمان تأیید کرده که آمریکا طرح مزبور را بلوکه کرده است.

فلسطینیان معترض از حدود اواسط فروردین‌ماه گذشته تاکنون بارها با شرکت در تظاهرات گسترده‌ای موسوم به “تظاهرات بازگشت” خواستار بازگشتن به مناطقی شده‌اند که امروز بخشی از خاک اسرائیل به حساب می‌آید. دولت اسرائیل اما با بازگشت آنان به این مناطق مخالف است. قرار است روز نهایی این حرکت‌های اعتراضی که بارها به خشونت کشیده شده، سه‌شنبه باشد.

تشدید تنش

هم‌زمان با خونین‌ترین روز تظاهرات اعتراضی فلسطینیان، سفارتخانه آمریکا در اورشلیم نیز افتتاح شد. این اقدام آمریکا به معنای رسمیت بخشیدن به اورشلیم به عنوان پایتخت اسرائیل است. بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، در این مراسم از جمله آمریکا را “بهترین دوست” این کشور در جهان خواند.

بیشتر بخوانید: سفارت آمریکا در اورشلیم افتتاح شد

اسرائیل بخش شرقی اورشلیم را در جنگ ۱۹۶۷ به اشغال خود در آورد و در سال ۱۹۸۰ آن را ضمیمه خاک خود کرد. فلسطینی‌ها اما شرق اورشلیم را پایتخت کشور مستقل آتی خود می‌دانند. با این همه، اسرائیل تمامی شهر یعنی هر دو بخش شرقی و غربی آن را پایتخت “ابدی و تفکیک‌ناپذیر” خود می‌داند. جامعه جهانی این ادعا را به رسمیت نشناخته، بلکه توصیه می‌کند که وضعیت حقوقی اورشلیم بایستی در جریان گفت‌وگوهای صلح طرفین مناقشه تعیین شود. گشایش سفارتخانه آمریکا در اورشلیم بدین‌ترتیب به تشدید ناآرامی‌ها در مرز غزه کمک کرده است.

اتهامات متقابل

وزیر بهداشت تشکیلات خودگردان اسرائیل را به “کشتار تظاهرکنندگان غیرمسلح” متهم کرده است. ارتش اسرائیل اما تیراندازی به تظاهرکنندگان را با این استدلال توجیه کرده که فلسطینیان در “خشونتی بی‌سابقه” سربازان اسرائیلی را با بمب‌های آتش‌زا و مواد منفجره مورد حمله قرار داده‌اند.

کاخ سفید نیز مسئولیت خشونت‌ها را کاملا متوجه سازمان تندروی حماس کرده است که از سال ۲۰۰۷ میلادی بر غزه تسلط دارد. راج شاه، سخنگوی دونالد ترامپ، گفته است که به همین دلیل فراخواندن اسرائیل به خویشتنداری ضرورتی ندارد.

در مقابل رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری ترکیه، حوادث اخیر در مرز غزه را “نسل‌کشی” خوانده و سفیران خود را به عنوان اعتراض از واشنگتن و تل‌آویو فراخوانده است. بسیاری از دیگر کشورهای جهان نیز، به‌خصوص کشورهای عربی و اسلامی، به‌شدت وقایع اخیر را محکوم کردند. ایران ضمن محکوم کردن وقایع اخیر در نوار غزه، آن را “جنایت بی‌سابقه” خواند.

امانوئل مکرون، رئیس جمهوری فرانسه نیز روز دوشنبه ضمن محکوم کردن “خشونت ارتش اسرائیل علیه تظاهرکنندگان”، از “شمار بالای قربانیان غیرنظامی غزه” ابراز نارضایتی کرد. اتحادیه اروپا در این میان، طرفین درگیری را به خویشتنداری فراخواند و خواستار راه حلی سیاسی مناقشه شد.

***

واکنش‌ها به افتتاح سفارت آمریکا در اورشلیم و پیامدهای آن

انتقال سفارت آمریکا به اورشلیم (بیت‌المقدس) به موج گسترده‌ای از اعتراضات در نوار غزه و همچنین در سطح بین‌المللی دامن زده است. بسیاری از سیاستمداران نسبت به این سیاست آمریکا و پیامدهای آن اعتراض و انتقاد کرده‌اند.

خبرگزاری آلمان، dpa در گزارشی که روز دوشنبه ۱۴ مه (۲۴ اردیبهشت) از بروکسل منتشر کرده است، به مواضع فدریکا موگرینی، هماهنگ کننده سیاست خارجی اتحادیه اروپا در ارتباط با انتقال سفارتخانه آمریکا به اورشلیم و پیامدهای آن اشاره کرده است.

موج  انتقادها تنها به اتحادیه اروپا محدود نمی‌شود. سیاستمداران کشورهای دیگر نیز نسبت به این تصمیم دولت ترامپ واکنش نشان داده‌اند.

اتحادیه اروپا

موگرینی از اسرائیلی‌ها و همچنین از فلسطینیان خواست تا در قبال تنش ایجاد شده و موج خشونت ناشی از آن با خویشتنداری بیشتری واکنش نشان دهند.

هماهنگ کننده سیاست خارجی اتحادیه اروپا از دولت اسرائیل خواسته است به حق فلسطینیان برای برپایی تظاهرات آرام احترام بگذارد و از قهر علیه تظاهرکنندگان بهره نگیرد.

موگرینی همچنین از رهبران حماس و همچنین رهبران اعتراضات اخیر فلسطینیان خواسته است همه تلاش خود را برای صلح‌آمیز بودن این تظاهرات به کار گیرند.

هماهنگ کننده سیاست خارجی اتحادیه اروپا به طرفین درگیر در این ناآرامی‌ها هشدار داده است که تشدید تنش و خشونت باعث رنج و درد بیشتر همه آن‌ها خواهد شد.

موگرینی از هر دو طرف خواسته است تا به مذاکرات صلح ادامه دهند و تاکید کرده است که در چنین شرایطی هم اسرائیلی‌ها و هم فلسطینی‌ها باید از خود شجاعت نشان دهند و به پای میز مذاکره بازگردند.

بیشتر بخوانید: سفارت آمریکا در اورشلیم افتتاح شد

موگرینی بار دیگر بر مواضع روشن اتحادیه اروپا در زمینه بحران خاورمیانه تاکید کرده و گفته است که این اتحادیه کماکان از راه حل تشکیل دو دولت برای پایان دادن به بحران خاورمیانه پشتیبانی می‌کند.

ترکیه

از سوی دیگر مولود چاووش‌اوغلو، وزیر امور خارجه ترکیه ضمن انتقاد از سیاست آمریکا مبنی بر انتقال ساختمان سفارت به اورشلیم گفته است که چنین اقدامی می‌تواند باعث تشویق دولت اسرائیل به پیشبرد سیاست‌های خشن خود در قبال فلسطینان تلقی شود. او آمریکا را در افزایش تنش در خاورمیانه مقصر دانسته است.

اردوغان، رئیس جمهور ترکیه نیز در سخنرانی خود در لندن اعلام کرد که آمریکا با این اقدام بخشی از راه‌حل بحران خاورمیانه نیست و بدل به بخشی از مشکل شده است.

رئیس جمهور ترکیه در عین حال گفته است که آمریکا با این اقدام خود حقوق بین‌الملل را پایمال کرده و دیگر نمی‌تواند در روند صلح خاورمیانه نقش واسطه و میانجی را ایفا کند.

آلمان

رهبر حزب سوسیال دموکرات آلمان، آندره‌آ نالس نیز از انتقال سفارت ایالات متحده آمریکا به اورشلیم انتقاد کرده است و از کشورهای اروپایی خواسته است تا سیاست مشترک خود را در قبال بحران خاورمیانه دنبال کنند.

به باور رهبر حزب سوسیال دموکرات آلمان، دنبال کردن سیاست‌های یکجانبه از سوی آمریکا در ارتباط با بحران خاورمیانه نه تنها در چنین شرایطی سودی به همراه ندارد، بلکه می‌تواند همچون جرقه‌ای انبار باروت این منطقه را مشتعل سازد.

سخنگوی دولت آلمان نیز نسبت به موج ناآرامی‌ها در نوار غزه ابراز نگرانی کرده است.

دبیرکل سازمان ملل

آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل نیز نسبت به پیامدهای ناشی از انتقال سفارت آمریکا به اورشلیم ابراز نگرانی کرده است. گوترش تاکید کرده که ناآرامی‌های جاری حکایت از آن دارد که تنها راه حل بحران خاورمیانه، یک راه حل سیاسی است.

به باور دبیرکل سازمان ملل، برای راه حل تشکیل دو دولت، هیچ جایگزین دیگری وجود ندارد. او تاکید کرده است که تنها از این طریق اسرائیلی‌ها و فلسطینیان می‌توانند در صلح و آرامش کنار هم زندگی کنند.

کویت

کویت نیز در شرایط بحرانی کنونی از شورای امنیت سازمان ملل خواسته است تا هر چه سریع‌تر یک نشست اضطراری برگزار کند. سفیر کویت در سازمان ملل خطاب به خبرنگاران گفت دولت این کشور خشونتی که روز دوشنبه منجر به مرگ ده‌ها نفر در نوار غزه شده  است را محکوم می‌کند.

بیشتر بخوانید: اعتراضات پرتلفات فلسطینی‌ها در نوار غزه، با ده‌ها کشته و بیش از ۲۰۰۰ زخمی

خبرگزاری فرانسه ضمن انتشار موضع سفیر کویت در سازمان ملل، روز ۱۴ مه را خونین‌ترین روز بحران خاورمیانه از زمان جنگ غزه در سال ۲۰۱۴ به این سو اعلام کرده است.

اتحادیه عرب

کشورهای عضو اتحادیه عرب نیز تصمیم دارند درباره انتقال سفارت آمریکا به اورشلیم روز چهارشنبه ۱۶ مه تشکیل جلسه دهند و در این باره گفت‌وگو و مذاکره کنند.

اعضای  این اتحادیه اعلام کرده‌اند که نشست روز چهارشنبه به دعوت “دولت فلسطینی” صورت گرفته است.

در این نشست قرار است از جمله درباره امکانات مقابله با “این تصمیم غیرقانونی آمریکا” مشورت شود.

روسیه و فرانسه

دولت روسیه نیز نسبت به انتقال سفارت آمریکا به اورشلیم ابراز نگرانی کرده است. دمیتری پشکوف، سخنگوی کاخ کرملین به آژانس خبری روسیه گفته است که این کشور نگران تشدید تنش در خاورمیانه است.

بیشتر بخوانید: نگرانی مکرون از برهم‌خوردن “ثبات خاورمیانه” در تماس با ترامپ

امانوئل مکرون، رئیس جمهور فرانسه نیز نسبت به خشونت و ناآرامی‌های مرتبط با انتقال سفارت آمریکا به اورشلیم در نوار غزه ابراز نگرانی کرده و گفته است که تصمیم دارد در روزهای آتی با طرفین درگیر در بحران خاورمیانه گفت‌وگو کند.

محمود عباس

محمود عباس، رهبر تشکیلات خودگردان فلسطینی نیز از کشته شدن ۵۲ نفر در جریان اعتراضات روز ۱۴ مه ابراز تاسف کرده و سه روز عزای عمومی اعلام کرده است.

در عین حال تشکیلایت خودگردان خواستار برگزاری یک اعتصابات عمومی برای روز سه‌شنبه شد. عباس نیز در ضمن عنوان کرد که آمریکا با دنبال کردن این سیاست دیگر نمی‌تواند در بحران خاورمیانه نقش میانجی را ایفا کند.

سپاه پاسداران ایران نیز با انتشار بیانیه انتقال سفارت آمریکا به اورشلیم و کشته شدن معترضان فلسطینی در جریان اعتراضات سالروز تاسیس دولت اسرائیل را محکوم کرده است. در این بیانیه پیش بینی شده است که این اقدام آمریکا به تنش بیشتر در منطقه دامن می‌زند.

دویچه وله

***