زنگ خطر کرونا در آستانه محرم
با فوت ۲۳۵ بیمار کرونا در یک روز و قرمز شدن ۱۵ استان، هشدارها بالا گرفته‌اند. یک نماینده پیشنهاد تعطیلی ادارات تهران را داده و وزیر بهداشت می‌گوید برای مقابله با ماهیت “شترگاوپلنگی” ویروس، باید یک تصمیم سنگین ملی گرفت.
آمار رسمی مرگ و میر روزانه بر اثر کرونا در ایران، به بالاترین حد خود رسیده و با درگذشت ۲۳۵ نفر در یک شبانه روز، مجموع جان باختگان این بیماری با ۱۶هزار و ۲۷۳ نفر بالغ شده است. سخنگوی وزارت بهداشت می‌گوید ۱۵ استان در وضعیت قرمز و ۱۱ استان در وضعیت هشدار قرار دارند.
سیما لاری از مقامات و مردم استان تهران که پرترددترین استان ایران است، خواست پروتکل‌های بهداشتی و محدودیت‌ها را جدی بگیرند. او با ابراز نگرانی از وضعیت شیوع ویروس در جهان و ایران گفت: «موارد بستری روزانه در کشور به دوران اوج پیک بیماری در اسفند ۹۸ نزدیک شده است.»
این اخطار در حالی بیان می‌شود که مراسم عزاداری ماه محرم به شرط پروتکل‌های بهداشتی مجاز اعلام شده‌اند. حسن روحانی چند روز قبل، دوگانگی “عزاداری و سلامت” را نادرست خواند و گفت مراسم حتی در شهرهای قرمز باید با “عظمت و شکوه” برگزار شوند. این تاکید با انتقادهای بسیار همراه شد و باج دادن روحانی به نیروهای اصولگرا و تندرو و بازی با جان مردم تلقی شد. تولیت آستان قدس اما از این موضع تمجید کرده است.
کمیته اطلاع رسانی ستاد ملی مبارزه با کرونا در تازه‌ترین اطلاعیه، شیوه‌نامه‌های بهداشتی مراسم محرم را منتشر کرده که برنامه‌های عزاداری را تنها در محیط‌های سربسته و مورد تایید، مجاز می‌داند و از مردم، مسئولان هیات‌های مذهبی و سخنران‌ها می‌خواهد آیین‌نامه‌ها را رعایت کنند. از جمله موارد ممنوعه، پذیرایی و توزیع شربت و نذری در تکیه‌ها و تجمع‌هاست.
همزمان اما معاون وزارت بهداشت، از مخالفت قاطع و محکم این وزارتخانه با مراسم پرجمعیت محرم به ویژه در محیط‌های سربسته خبر داد. علیرضا رئیسی گفت: «با وجود ارادت بالایی که به ایام محرم داریم اما اگر شرایط رعایت نشود ما دچار مشکل خواهیم شد. نمی‌شود هر کار که می‌خواهیم انجام دهیم و بگوییم با رعایت پروتکل‌های بهداشتی خطر کنترل می‌شود؛ چون پروتکل یک عصای جادویی نیست.»
در این میان، سعید نمکی، وزیر بهداشت، در یک نشست آنلاین با کارشناسان پزشکی، یادآوری کرد که راه مقابله با کووید ۱۹ طولانی است. او ماهیت کرونا را چند وجهی و “شتر مرغ پلنگ” نامید و از اهل علم و دانشگاه خواست از “ادعا و توهم” در زمینه درمان و ریشه‌کن کردن این ویروس ناشناخته خودداری کنند.
نمکی نسبت به احتمال کاهش ۱۵ درصدی واکسیناسیون در ایران هشدار داد و گفت: «ما با واکسیناسیون توانستیم شش بیماری مسری را مهار کنیم و اگر به این موضوع توجه نشود، در آینده به سیاه چاله بیماری‌های واگیرداری خواهیم افتاد که هم‌زمانی آنها ما را گرفتار خواهد کرد.»
او از متخصصان علوم اجتماعی و اقتصاددانان خواست برای مدیریت سلامت روان و معیشت مردم همفکری کنند. نمکی در توضیح سلامت روانی شهروندان در ایام کرونا گفت: «۴۶درصد ابتلاها در زنان خانه‌دار ناشی از مهمانی‌هاست… باید هنرمندان صدا و سیما، اهل هنر و قلم به میدان بیایند تا در آینده پدیده غم‌انگیزی به نام تخریب بهداشت روان در اثر این ایزولاسیون‌ها را شاهد نباشیم… باید برای بهداشت روان پریشان مردم راهیابی کنیم.»
وزیر بهداشت ایران از پزشکان و کارشناسان در استان‌های مختلف خواست جهش ویروس را جدی بگیرند: «…مرتب پیگیری شود که آیا این همان ویروس ووهان است، ما باید بدانیم خودمان را برای چه شرایطی آماده کنیم. اگر ویروس در پاییز و زمستان به سمت خاموشی می‌رود، باید بدانیم و اگر هم به سمت چکشی می‌رود آن را هم باید بدانیم.»
سعید نمکی خواستار رصد کامل پیک‌های جدید بیماری در استان‌ها و گزارش امر به وزارت بهداشت شد: «ما نباید در سیاه چاله‌ای بیفتیم که از پیش ندیدیم و حق خطا نداریم. ممکن است با تغییر موتاسیونی جدید مجبور شویم تصمیمات سنگین ملی بگیریم.»
در این میان یک عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس، خواستار توقف فعالیت ادارات تهران شده است. محمدعلی محسنی بندپی می‌گوید به دلیل تردد شهری و بین شهری در تهران و به خاطر آن که امکان قرنطینه شدن کامل وجود ندارد، حداقل ترین کار، دورکاری کامل ادرات برای یک تا دو هفته است.
علیرضا زالی، فرمانده ستاد مقابله با کرونا در استان تهران، در روزها و هفته‌های گذشته بارها هشدار داده است که با توجه به افزایش موارد ابتلا و مرگ پس از کاهش محدودیت‌ها، در صورت ادامه این وضعیت “فصل پائیز پرخطری” در پیش خواهد بود.
*****
انتقاد شدید از تاکید روحانی بر برگزاری عزاداری در بحران کرونا
سخنان روحانی درباره ضرورت برگزاری مراسم عزاداری حتی در شهرهای با وضعیت قرمز کرونا با انتقادهای زیادی روبرو شد. منتقدان می‌گویند، در مراسم محرم رعایت توصیه‌های بهداشتی ناممکن است و سلامت جامعه به خطر می‌افتد.
در حالی که مسئولان وزارت بهداشت اوج گرفتن دوباره شیوع کرونا در هفته‌های اخیر را از جمله پیامد کاهش محدودیت‌ها و برگزاری مراسم جمعی اعلام می‌کنند، حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران، تاکید کرده است که سوگواری‌های ماه محرم باید در تمام شهرها “با عظمت و شکوه” برگزار شود.
حجت‌الاسلام مسیح مهاجری، مدیر مسئول روزنامه جمهوری اسلامی، در سرمقاله امروز یک‌شنبه پنجم مرداد این روزنامه با اشاره به سخنان روحانی مبنی بر “برگزاری عزاداری‌های محرم حتماً و رعایت پروتکل‌های بهداشتی قطعاً” تاکید کرده که چنین چیزی امکان‌پذیر نیست.
رئیس دولت دوازدهم در نشست روز شنبه گذشته ستاد ملی مقابله و مدیریت کرونا گفت “یکی از مسائل مهمی” که درباره آن در این نشست بحث شده، موضوع مراسم سوگواری در ماه‌های محرم و صفر است.
روحانی در این نشست گفت: «ممکن است هر روزی بحثی مطرح شود و الان که به ماه محرم رسیدیم بحث عزاداری یا سلامت مطرح شود، خیر هر دو، هم عزاداری امام حسین و هم توجه به پروتکل‌های بهداشتی؛ اینها مانعه‌الجمع نیست، باید اینها را جمع کرد و در کنار هم قرار داد.»
او افزود، مطابق تصمیم ستاد ملی مدیریت کرونا مراسم ماه محرم باید “در شهرها و روستاها در همه مناطقی که وضعیت قرمز و زرد و سفید وجود دارد” با تراکم کمتر و رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی نظیر استفاده از ماسک و فاصله‌گذاری برگزار شود.
مسیح مهاجری در یادداشت خود با تاکید بر اینکه چنین چیزی ممکن نیست، نوشت: «این واقعیت را تجربه دو سه ماه گذشته در زمینه برگزاری عروسی‌ها، مجالس ختم، مسافرت‌ها، حضور در مساجد، نماز‌های جمعه، رستوران‌ها، تالارها، سفر‌های درون‌شهری و برون‌شهری با مترو، اتوبوس و هواپیما، رفع محدودیت از پاساژها، بازار‌ها و… به اثبات رسانده است.»
مدیر مسئول روزنامه جمهوری اسلامی می‌گوید، اینکه مهار کرونا بعد از موفقیت‌های اولیه از کنترل ستاد ملی مقابله با کرونا خارج شد و مرگ و میر‌های روزانه از ۳۴ نفر در پنجم خرداد به بالای ۲۲۰ نفر در تیرماه رسید، به دلیل همین رفع محدودیت‌ها بود.
به خطر انداختن سلامت جامعه به خاطر “امر مستحب”؟
این موضوعی است که هم آمار رسمی وزارت بهداشت آن را تائید می‌کند، هم مسئولان این وزارتخانه و مقام‌های محلی درگیر مقابله با کرونا در تهران و دیگر مناطق ایران بارها تکرار کردهاند.
حجت‌الاسلام مهاجری در واکنش به تاکید مکرر روحانی درباره اهمیت سوگواری‌های محرم برای شیعیان می‌گوید، برگزاری این مراسم به لحاظ شرعی واجب نیست و نتیجه تصمیم ستاد ملی در این باره این خواهد بود که “به خاطر انجام یک امر مستحب، سلامت جامعه به خطر می‌افتد”.
او خاطر نشان کرد که سخنان روحانی درباره ضرورت برگزاری مراسم عزاداری در همان روزی بیان شده که وزارت بهداشت اعلام کرد، از ۳۱ استان ایران ۲۵ استان از نظر شیوع کرونا در وضعیت قرمز و هشدار قرار دارند و بقیه استان‌ها هم “کاملا سفید و بی‌مشکل” نیستند.
۲۵ استان همچنان در وضعیت قرمز و هشدار
سخنگوی وزارت بهداشت ایران در تازه‌ترین نشست خبری خود اعلام کرد که در ۲۴ ساعت منتهی به نیمروز پنجم مرداد دو هزار و ۳۳۳ مورد ابتلای جدید شناسایی شده و ۲۱۶ بیمار مبتلا به بیماری کووید۱۹ جان خود را از دست داده‌اند.
سیما سادات لاری می‌گوید، تعداد مجموع مبتلایان به کووید۱۹ روز یک‌شنبه به ۲۹۱ هزار و ۱۷۲ نفر رسیده و “همانند روزهای گذشته” همچنان ۱۲ استان در وضعیت قرمز و ۱۳ استان در وضعیت هشدار قرار دارند.
بر پایه آمار رسمی وزارت بهداشت، شمار قربانیان بیماری کووید۱۹ در ایران به ۱۵ هزار و ۷۰۰ نفر رسید و در حال حاضر سه هزار و ۶۹۵ بیمار مبتلا به کووید۱۹ در وضعیت شدید این بیماری تحت مراقبت هستند.
ضدعفونی مکان‌های مذهبی در هفته‌های اول شیوع کرونا در ایران
به نظر می‌رسد تصمیم ستاد ملی مقابله به کرونا درباره مراسم ماه محرم تحت فشار افراد و نهادهایی گرفته شده که از ابتدای تائید رسمی شیوع کرونا در ایران با هر تصمیم و توصیه بهداشتی که به محدودیت برگزاری مراسم مذهبی منجر شود به شدت مخالفت کردهاند.
“ویروس سکولار کرونا” و مسئولیت حسن روحانی
مدیر مسئول روزنامه جمهوری اسلامی ظاهرا با توجه به همین مسئله از روحانی می‌خواهد “تعارف با این و آن” را کنار بگذارد و خطاب به او می‌نویسد: «شما به عنوان فرمانده کل ستاد مقابله با کرونا مسئول جان مردم هستید. کاملاً روشن است که تصمیمات جدید ستاد، دقیقاً همان بلائی را به جان‌ها خواهد انداخت که لغو محدودیت‌های کرونائی با خود آورده است.»
به گزارش خبرگزاری ایرنا، حجت‌الاسلام عباس موسوی مطلق در سخنرانی پیش از خطبه‌های نماز جمعه قم با انتقاد از کسانی که به گفته او “بی‌جهت” به نگرانی در مورد برگزاری مراسم ماه محرم دامن می‌زنند، گفت: «کرونا یک ویروس سکولار است که تلاش می‌کند کشورهای دینی را با آثار مخرب خود به سمت بی‌دینی سوق دهد.»
موسوی مطلق با اشاره به اینکه عده‌ای در هفته‌های ابتدایی شیوع کرونا “پروژه تعطیلی مراکز زیارتی و هیات‌های مذهبی را به پیش می‌بردند” گفت، مراسم ماه‌های محرم و صفر باید با شور همیشگی و رعایت پروتکل‌های بهداشتی برگزار شود و “هیچ فردی نمی‌تواند مانع از برگزاری و برپایی این مراسم بشود”.
ظاهرا کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی هم از مدتی پیش پیگیر برگزاری مراسم ماه محرم به رغم اوج گرفتن دوباره شیوع کرونا بوده است.
حجت‌الاسلام مجید نصیرایی، سخنگوی این کمیسیون، اول مرداد به خبرگزاری ایسنا گفته بود: «با توجه به مسائل بهداشتی برای مقابله با ویروس کرونا نمی‌توان بحث سلامت جامعه را مورد بی‌توجهی قرار داد، ولی باید به این مهم نیز توجه کنیم که ما هر چه داریم و نداریم از همین روضه‌ها و ماه محرم و عاشورا است، این مباحث موضوعی نیست که شخصی بخواهد با آن ساده برخورد کند و به راحتی بگویند نماز جمعه تعطیل شد حالا هیئت عزاداری و محرم را هم تعطیل می‌کنیم.»
فشار برخی روحانیان، هشدار مسئولان بهداشتی
شبیه به این سخنان پیش از این از سوی بسیاری دیگر از روحانیان پرنفوذ نظیر احمد علم‌الهدی، نماینده ولی‌فقیه در خراسان رضوی و امام جمعه مشهد هم تکرار شده است. احتمال می‌رود تصمیم ستاد ملی مقابله با کرونا درباره برگزاری مراسم ماه محرم حتی در مناطق با وضعیت قرمز، که با تمام توصیه‌های وزارت بهداشت تعارض دارد، ناشی از فشار همین افراد و “تعارف” روحانی با آنها باشد.
ایرج حریرچی، معاون کل وزارت بهداشت، دوم مرداد با اشاره به افزایش ۵۰ درصدی شمار قربانیان کرونا در ایران به نسبت موج اول شیوع اپیدمی در اسفند و فروردین، هشدار داد که میزان مرگ و میر در پاییز و زمستان، از تابستان هم بیشتر خواهد شد.
حریرچی برگزاری تجمعات را عامل افزایش خطر انتقال ویروس کرونا عنوان کرد و با توجه به در پیش بودن ماه محرم خواستار “به حداقل رساندن اجتماعات در این ایام” شد.
علیرضا زالی، فرمانده ستاد مقابله با کرونا در استان تهران، در روزها و هفته‌های گذشته بارها هشدار داده است که با توجه به افزایش موارد ابتلا و مرگ پس از کاهش محدودیت‌ها، در صورت ادامه این وضعیت “فصل پائیز پرخطری” در پیش خواهد بود.
با توجه به این اظهارات مسئولان ارشد حوزه بهداشت و سلامت، این شبهه که تصمیم ستاد ملی مقابله با کرونا درباره برگزاری مراسم ماه محرم بر اثر فشار مقام‌ها و محافل مذهبی گرفته شده، تقویت می‌شود.
دویچه وله
