آمریکا برخی اعضای دیوان بین‌المللی کیفری را تحریم کرد
دولت آمریکا تحریم هایی را بر مقام های ارشد دیوان بین‌المللی کیفری (آی سی سی) از جمله فاتو بنسوده دادستان ارشد این نهاد اعمال کرده است.
مایک پومپئو وزیر خارجه آمریکا این دادگاه را به “تلاش های نامشروع برای اعمال حوزه قضایی خود بر شهروندان آمریکا” متهم کرده است.
“آی سی سی” که در لاهه هلند قرار دارد هم اکنون درحال تحقیق درباره این موضوع است که آیا نیروهای آمریکایی در افغانستان مرتکب جنایات جنگی شده اند یا نه.
آمریکا از زمان تاسیس این دادگاه به آن انتقاد داشته و یکی از بیش از ده کشوری است که به عضویت آن در نیامده اند.
بلکیس جراح، از حقوقدانان ارشد سازمان غیردولتی دیده بان حقوق بشر تحریم های آمریکا را “یک سقوط شرم آور تازه برای تعهدات آمریکا به عدالت برای قربانیان بدترین جرایم” متهم کرد.
او در توییتی نوشت که اقدام آقای پومپئو به مثابه “انحرافی چشمگیر از کاکرد تحریم های آمریکا در زمینه تنبیه ناقضان حقوق بشر و دزدسالاران و هدف گرفتن کسانی است که جنایات جنگی را محاکمه می کنند.”
“آی سی سی” که در سال ۲۰۰۲ براساس یک پیمان سازمان ملل تاسیس شد مسئولان نسل کشی، جنایات علیه بشریت و جنایات جنگی را تحت تعقیب قرار می دهد و زمانی وارد عمل می شود که مقام های کشوری نمی توانند یا نمی خواهند مسببان را محاکمه کنند.
۱۲۳ کشور از جمله بریتانیا آن پیمان را تصویب کرده اند، اما آمریکا در کنار چین، هند و روسیه، از پیوستن به آن خودداری می کنند، و برخی کشورهای آفریقایی این نهاد را به تمرکز غیرمنصفانه بر آفریقایی ها متهم می کنند.
دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا در ماه ژوئن با امضای فرمانی اجازه مسدود کردن دارایی های کارمندان “آی سی سی” و ممانعت از ورود آنها به آمریکا را داد.
آقای پومپئو روز چهارشنبه به خبرنگاران گفت که خانم بنسوده و فاکیسو موچوچوکو، از دیگر مقام های دیوان، براساس این دستور تحریم خواهند شد.
او با رد این دیوان به عنوان “یک نهاد کاملا ناتوان و فاسد” گفت کسانی که به “حمایت مادی از این افراد ادامه دهند با خطر تحریم” مواجه خواهند شد.
وزارت خارجه آمریکا هم صدور ویزا برای خدمه آی سی سی که در تلاش ها برای “تحقیق درباره پرسنل (نظامی) آمریکا” دست داشته اند را محدود کرد.
زمانی که آقای ترامپ در ماه ژوئن آن فرمان را امضا کرد، آی سی سی آن را به عنوان “اقدامات تهدیدآمیز و زورگویانه” رد کرد.
این نهاد نوشت: “حمله به آی سی سی حمله ای به منافع قربانیان جنایات جنگی است که این دادگاه برای خیلی از آنها آخرین امید برای اجرای عدالت است.”
فاتو بنسوده کیست؟
خانم بنسوده که زمانی وزیر دادگستری گامبیا بود در دورانی که لوئیس مورنو-اوکامپو به عنوان دادستان ارشد این دادگاه خدمت می کرد نائب او بود.
او همچنین زمانی مشاور ارشد حقوقی یک محکمه مورد تایید سازمان ملل بود که سرکردگان ادعایی نسل کشی ۱۹۹۴ رواندا را تحت پیگرد قرار می داد.
تمرکز اصلی خانم بنسوده همچنان مسائل آفریقا بوده است. تاکنون کلیه محاکمه های آی سی سی متوجه این قاره بوده و یک رهبر شبه نظامی به نام توما لوبانگا از جمهوری دمکراتیک کنگو اولیه شخصی شد که در سال ۲۰۱۲ از سوی این دیوان به خاطر جنایات جنگی مجازات شد.
اما خانم بنسوده با رشته شکست ها هم مواجه شده است، از جمله تبرئه لوران باگو رئیس جمهور سابق ساحل عاج که به اتهام جنایات جنگی محاکمه می شد.
جنایات جنگی در افغانستان
خانم بنسوده اواخر سال ۲۰۱۷ از قضات دیوان بین‌المللی درخواست کرد به او اجازه دهند تا درباره اتهامات جنایات جنگی علیه طالبان، نیروهای دولت افغانستان و نیروهای بین‌المللی مستقر در افغانستان از جمله نظامیان آمریکایی تحقیق کند.
در ماه مه امسال قضات دیوان بین‌المللی کیفری در لاهه اجازه آغاز چنین تحقیقاتی را صادر کردند.
بر اساس فرمان این دیوان عملکرد نیروهای آمریکایی و دیگر طرف‌ها در جنگ افغانستان از آغاز فعالیت آنان در این کشور مورد بررسی قرار خواهد گرفت.
دولت آمریکا قبلا از این تصمیم دادگاه بین‌المللی کیفری انتقاد کرده بود.
همان زمان مایک پومپئو، وزیر امور خارجه آمریکا، در یک نشست خبری در واشنگتن این تصمیم دیوان کیفری بین‌المللی را “اقدامی کاملا غیرمنتظره از سوی یک نهاد سیاسی غیرپاسخگو در نقاب یک نهاد قانونی” توصیف کرد.
بی بی سی
******
انتقاد اتحادیه اروپا از تحریم دادستان دیوان کیفری لاهه
دویچه وله: اتحادیه اروپا و فرانسه تصمیم آمریکا در تحریم دادستان دیوان کیفری بین‌المللی کیفری را غیرقابل قبول خوانده‌اند. مایک پمپئو می‌گوید تحریم دادستان دیوان بین‌المللی کیفری به علت تحقیق پیرامون نقش آمریکا در جنگ افغانستان است.
اقدام آمریکا در تحریم دادستان کل دادگاه کیفری بین‌المللی با انتقاد اتحادیه اروپا روبرو شده است.
ژوزپ بورل، هماهنگ‌کننده سیاست امنیتی و خارجی اتحادیه اروپا روز پنجشنبه در بیانیه کوتاهی تحریم‌های آمریکا علیه مقام‌های ارشد دادگاه بین‌المللی کیفری را مورد انتقاد قرار داد. او در این بیانیه تحریم‌های آمریکا را غیرقابل قبول و اقداماتی بی‌سابقه توصیف کرد و از دولت ترامپ خواست که در مواضعش تجدیدنظر کند.
همزمان ژان ایو لودریان، وزیر خارجه فرانسه هم تصمیم آمریکا را ضربه‌ای سخت به دادگاه، چندجانبه‌گرایی و استقلال نهادهای بین‌المللی توصیف کرده و از آمریکا خواسته است که تحریم‌ها علیه دادستان کل و دیگر عضو دادگاه بین‌المللی کیفری را لغو کند.
لودریان در بیانیه‌ای که روز پنجشنبه منتشر کرد، قول داد که فرانسه همچنان “حاملی تزلزل‌ناپذیر دادگاه و کارکنان آن” باقی خواهد ماند.
پیش‌تر خبرگزاری‌های بین‌المللی خبر از تحریم فاتو بنسودا، دادستان دیوان بین‌المللی کیفری و فاکیسو موچوچوکو، رئیس بخش قضایی این مرجع بین‌المللی از سوی آمریکا داده بودند.
افزودن این دو نفر به لیست تحریم‌شدگان به معنای انسداد دارایی‌های آنها در آمریکا و هچنین منع سفر آنها به آمریکا خواهد بود. افزون بر آن، هرگونه همکاری شهروندان آمریکایی با این دو فرد ممنوع اعلام شده است.
علت تحریم فاتو بنسودا، دادستان دیوان بین‌المللی کیفری، تحقیق او در ارتباط با نقش نیروهای آمریکا در جنایت صورت گرفته در جنگ افغانستان اعلام شده است.
مایک پمپئو، وزیر امور خارجه آمریکا درباره تصمیم دولت آمریکا گفته است که علت اتخاذ چنین تصمیمی ناشی از عملکرد دیوان بین‌المللی کیفری علیه آمریکا بوده است.
واکنش به تصمیم آمریکا
پمپئو در عین حال گفته است که هر فرد یا نهادی که با بنسودا و موچوچوکو همکاری کند نیز می‌تواند مشمول تحریم‌های آمریکا گردد.
تحریم دادستان و رئیس قوه قضایی دیوان بین‌المللی کیفری واکنش تند این نهاد را نیز در پی داشته است. این مرجع قضایی بین‌المللی با صدور بیانیه‌ای این اقدام دولت آمریکا را تلاش دیگری برای دخالت در فعالیت‌های قضایی و استقلال عمل آن دانسته است.
به‌رغم اعتراض دیوان بین‌المللی کیفری، پمپئو اعلام کرده است که برای افرادی که در تحقیقات پیرامون نیروهای آمریکا همکاری داشته‌اند نیز روادید سفر به آن کشور صادر نخواهد شد. پمپئو نام این افراد را اعلام نکرده است.
در این رابطه، استفان دوجاریک، سخنگوی سازمان ملل متحد نیز خبر از نگرانی آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد نسبت به این اقدام دولت آمریکا داده است.
استفان دوجاریک، سخنگوی سازمان ملل همچنین به تعهدات آمریکا به عنوان میزبان سازمان ملل اشاره کرده است.
بنسودا در ماه مارس سال جاری با آغاز تحقیقات پیرامون اتهاماتی که متوجه نیروهای آمریکایی در جنگ افغانستان شده است، موافقت کرده بود.
دادستان دیوان بین‌المللی کیفری همچنین اعلام کرده بود که هدف از این تحقیقات روشن شدن نقش نیروهای نظامی آمریکا، سربازان ارتش افغانستان و طالبان در جنگ این کشور است.
آمریکا سال گذشته نیز روادید صادر شده برای بنسودا را به علت احتمال آغاز تحقیقات پیرامون جنگ افغانستان از سوی او، لغو کرده بود.
اما بر اساس توافق بین سازمان ملل متحد و ایالات متحده آمریکا که توافقی قدیمی است، فاتو بنسودا از حق سفر به نیویورک و ارائه گزارش درباره تحقیقات خود به شورای امنیت سازمان ملل متحد برخوردار است.
نهادهای بین‌المللی حقوقی و سازمان‌های مدافع حقوق بشر به محض انتشار خبر تحریم دادستان و رئیس بخش قضایی دیوان بین‌المللی کیفری، نسبت به آن واکنش نشان داده و آن را محکوم کردند.
ریچار دایکر، مدیر بخش قضایی سازمان دیده‌بان حقوق بشر گفته است که دولت ترامپ با اتخاذ چنین تصمیمی نه تنها برای اجرای عدالت مانع ایجاد کرده است، بلکه در رسیدگی به قربانیان جنایت جنگ معینی اختلال ایجاد کرده است.
مدیر بخش قضایی سازمان دیده‌بان حقوق بشر گفته است که قربانیان خشونت در جهان باید بتوانند به رسیدگی عادلانه دیوان بین‌المللی کیفری درباره چنین جنایاتی در هر کجای جهان که روی داده باشد، اعتماد کنند.
