ناآرامی در سراوان؛ کشته‌شدن چندین سوختبر و تسخیر فرمانداری
مولوی عبدالحمید “جنایت” سراوان را محکوم کرد، شهر در اعتصاب است
در پی کشته شدن چند سوختبر در منطقه مرزی سراوان عده ای از مردم با نیروهای امنیتی درگیر شدند. بنا بر فیلم‌های منتشر شده در فضای مجازی معترضان فرمانداری شهر را تسخیر کرده‌اند. مسئولان، حادثه را به «معاندان» نسبت داده‌اند.
روز دوشنبه خبرها و ویدیوهایی در فضای مجازی منتشر شد که از درگیری و کشته شدن گروهی از سوختبران در منطقه مرزی شهرستان سراوان حکایت داشتند. این سوختبران در مناطق مرزی آسکان شهرستان سراوان هدف تیراندازی نیروهای سپاه پاسداران قرار گرفته‌اند. وبسایت هرانا روز گذشته (دوشنبه چهام اسفند) از کشته شدن دست‌کم دو تن و زخمی شدن دو نفر از شهروندان خبر داد.
اما به گفته فعالان بلوچ دست‌کم ۱۰ سوختبر در سراوان توسط سپاه پاسداران کشته و پنج نفر زخمی شده‌اند. برخی منابع محلی که صحت و سقم خبر آنها هنوز روشن نیست از «کشته شدن ده‌ها نفر» خبر داده‌اند.
براساس خبری که روز دوشنبه وبسایت هرانا منتشر کرد، نیروهای مرزبانی مسیر تردد گروهی از سوختبران را مسدود کرده و زمانی که آنها به نشانه اعتراض در مقابل پایگاه سپاه جمع شدند، به سوی‌شان تیراندازی کرده‌اند.
هرانا نوشته است نیروهای سپاه پاسداران با بستن و حفر چاله در نقاط صفر مرزی از تردد سوختبران ممانعت کردند. این اقدام خشم سوختبران را برانگیخته و شماری از آنها با حضور در مقابل پایگاه سپاه خواستار بازگشایی مرز شده‌اند که هدف تیراندازی نیروهای سپاه پاسداران قرار گرفتند.
خبرگزاری ایلنا نیز در این باره نوشت «درگیری هایی در مرز پنج گور پاکستان در روستای زیارت از توابع شهرستان سراوان رخ داده است.»
در خبرها همچنین آمده است که سپاه پاسداران «برای متفرق کردن سوختبران از نیروهای مرصاد نیز کمک خواسته و آنها نیز با تجهیزات کامل در منطقه حاضر شده و سوخت بران در محاصره نیروهای مرزبانی قرار دارند».
ویدیوها در فضای مجازی با هشتگ «سراوان تنها نیست» انتشار وسیعی یافته‌اند.
روز سه‌شنبه پنجم اسفند ملک فاضلی، نمایند سراوان به خبرگزاری ایلنا وعده پیگیری این «ماجرا» را داد و در رابطه با فیلم‌های منتشر شده در فضای مجازی گفت: «مردم به خاطر موضوعی به فرماندهی رفته بودند اما نه به آن شکلی که در بعضی از خبرها گفته شد. به هر حال ممکن است عصبانی شوند و بحثی به وجود بیاید و حتی شیشه‌ای هم شکسته شود، اما تا جایی که من اطلاع دارم فرماندار در فرمانداری مستقر است و جلسه در حال پیگیری است.»
چند و چون درگیری هنوز روشن نیست
نماینده سراوان کشته شدن گروهی از سوختبران را «حادثه ناگوار» نامید و گفت: «موضوع توسط مسئولین امنیتی و این جانب در سطح کلان مملکت در حال بررسی است تا با کسانی که ممکن است اهمال کرده باشند و یا مشکلی به وجود آوردند، برخورد قانونی صورت گیرد.» او تاکید کرد: «باید حواسمان به مردم باشد».
سعید تجلیلی، رئیس شورای تامین شهرستان سراوان روز سه‌شنبه پنجم اسفند به ایلنا گفته است «تاکنون اطلاعات دقیقی از اتفاقات روز دوشنبه در مرز سراوان به دستمان نرسیده» و « فعلا نمی‌توانیم در این زمینه اظهارنظر کنیم».
شه بخش گرگیج، نماینده سیستان و بلوچستان در شورای عالی استان‌ها نیز به ایلنا، گفته است که هنوز روشن نیست که «اتفاق رخ داده توسط نیروهای خودی یا خارج از مرز بوده» است. او تاکید کرده است که «هنوز موفق به ارتباط با هیچ کسی در سراوان برای کسب اطلاعات بیشتر نشده‌ایم بنابراین اطلاع دقیقی نتوانسته‌ایم در این زمینه کسب کنیم.»
پای «گروهک‌های معاند و ضدانقلاب» در میان است
اما محمدهادی مرعشی، معاون امنیتی استانداری سیستان و بلوچستان به باشگاه خبرنگاران جوان، نزدیک به سپاه پاسداران گفته است: «تجمع افراد سوختبر در گذرگاه مرزی و عدم خویشتن‌داری آنان، سبب هجوم و حمله صبح امروز به پاسگاه مرزی کشورمان شده است که بعد از این ماجرا با معتمدان محلی صحبت کردیم و موضوع تحت کنترل در آمد».
او مدعی شد به هیچکس آسیبی نرسیده و موضوع درحال بررسی است.مرعشی در مورد تسخیر فرمانداری توسط مردم گفت که «عده‌ای در فضای مجازی مردم را برای تجمع تحریک می‌کردند که به‌سمت فرمانداری حمله کردند و با شکستن شیشه‌های فرمانداری متفرق شدند».
محمدهادی مرعشی اتفاقات سراوان و کشته شدن سوختبران توسط سپاه پاسداران را کار «گروهک‌های ضدانقلاب و معاند» دانست که به گفته او «از قبل با ترسیم نقشه و ترغیب افراد سودجو دست به این اقدام خرابکارانه زده‌اند.»
«بیکاری در قسمت‌هایی از سیستان و بلوچستان در دنیا بی‌نظیر است»
مناطق مرزی ایران در استان سیستان و بلوچستان از محروم‌ترین نقاط ایران هستند. سالانه در امتداد این مرز طولانی بسیاری هدف گلوله نیروهای امنیتی قرار می‌گیرند و کشته می‌شوند. سوختبران از حمل و نقل سوخت در مرز ایران و پاکستان زندگی می‌گذرانند. آنها بنزین یا گازوییل را از واسطه‌هایی تحویل می‌گیرند که آنرا از سایر نقاط به این منطقه می‌آورند و آنرا به آنسوی مرز می‌رسانند.
به گزارش هرانا مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران، دی ماه امسال با انتشار یک گزارش مشترک به بررسی عملکرد نیروهای نظامی و تلفات وارده به شهروندان به خصوص در نقاط مرزی کشور در محدوده زمانی سال ۲۰۱۸ پرداخته است. در گزارش آنها آمده است در این سال ٰٰ“۳۰۰ شهروند در ۱۱ استان کشور به صورت مستقیم یا غیرمستقیم به واسطه عمل قوای نظامی دچار حادثه شدند”.
نرخ بیکاری در مناطق مرزی سیستان و بلوچستان بسیار بالا، میزان توسعه صنعتی و کشاورزی پایین و فقر مردم جانکاه است. این استان همچنین با کمبود آب و خشکسالی پیاپی روبروست. بسیاری اراضی در سال‌های گذشته بر اثر این کم‌آبی از بین رفته و بسیاری روستاها خالی از سکنه شده‌اند.
به گفته علیم یارمحمدی، نماینده زاهدان در مجلس دهم «بیکاری در قسمت‌هایی از سیستان و بلوچستان در دنیا بی‌نظیر است. نرخ بیکاری در قصرقند و نیکشهر حدود ۶۵ درصد و در چابهار و زاهدان در مرز ۴۰ درصد است.»
او همچنین به معضل سوختبران اشاره کرده بود که چند سالی است «بسیار پررنگ شده است.» او تاکید کرده بود مادام که این منطقه صنایع ایجاد نشود و کشاورزی رونق نگیرد، «نمی‌توانیم از مردم قاطعانه بخواهیم که از سوختبری دست بردارند. استان به خاطر بی‌آبی به این وضع افتاده و به صنعت آنهم توجه آنچنانی نشده است.»
*********
مولوی عبدالحمید “جنایت” سراوان را محکوم کرد، شهر در اعتصاب است
مولوی عبدالحمید در بیانیه‌ای کشته شدن گروهی از مردم استان سیستان و بلوچستان را “جنایت” نامید و آنرا محکوم کرد. برخی خبرها و ویدیوهای منتشر شده در فضای مجازی حاکی از اعتصاب در سراوان و دیگر شهرهای سیستان و بلوچستان است.
گزارش‌ها و ویدیوهایی که از شهر سراوان در شبکه‌های اجتماعی منتشر شده نشان می‌دهد که تمامی مغازه‌ها بسته‌اند و شهر کاملا تعطیل شده است. برخی خبرها در فضای مجازی نیز حاکی از اعتصاب در چند شهر استان سیستان و بلوچستان در اعتراض به کشته شدن گروهی از سوختبران در منطقه مرزی با پاکستان و شهروندان سراوان در دو روز گذشته است.
مولوی عبدالحمید، امام جمعه اهل سنت زاهدان نیز با انتشار بیانیه‌ای آنچه در این منطقه رخ داده را “جنایت” نامید و آن را “خلاف شرع و قانون” دانست. او با محکوم کردن کشتار مردم سراوان و سوختبران از مسئولین خواست «در سریع‌ترین زمان ممکن عاملان این حادثه دردناک را محاکمه و مجازات نمایند.»
در این بیانیه آمده است: «حادثه‌ای که در منطقه مرزی سراوان رخ داد و در اثر تیراندازی مامورین، جمعی از هم‌استانی‌ها به شهادت رسیدند یا زخمی شدند». او در ادامه به مشکلات عدیده معیشتی مردم اشاره کرده و نوشته است که آنها «در بدترین وضعیت اقتصادی به سر می‌برند. با توجه به نبود شغل کافی و منبع درآمد، بسیاری از مردم استان ناچار به خرید و فروش سوخت می‌شوند. سوختبری جرم و قاچاق نیست؛ سوختبران نان‌آوران خانواده‌های خودشان هستند و زندگی هزاران خانواده از همین طریق می‌چرخد. البته مسئولین نظامی و انتظامی با قاچاق اسلحه و مواد مخدر مبارزه کنند».
مولوی عبدالحمید با اشاره به “کسانی که با تجارت کلان سوخت، سود میلیاردی به‌دست می‌آورند”، تاکید کرد که «دولت‌ها وظیفه دارند برای معیشت مردم برنامه‌ریزی کنند تا کسی ناچار به اختیار نمودن شغل‌های پرخطر نشود.» او از مردم خواست آرامش خود را حفظ کنند.
در روزهای دوشنبه و سه‌شنبه (چهارم و پنجم اسفند) منطقه مرزی استان سیستان و بلوچستان و شهر سراوان صحنه کشته شدن گروهی از سوختبران و مردم معترض شهر سراوان در مقابل فرمانداری این شهر بود. برخی از ویدیوها مردم شهر سراوان را نشان می داد که وارد فرمانداری شده اند.
بر اثر تیراندازی نیروهای سپاه پاسداران به سوختبران و خشونت نیروهای امنیتی در شهر سراوان چند نفر کشته و زخمی شدند که عده دقیق آنها هنوز روشن نیست. در حالی که برخی اخبار حاکی از کشته و زخمی شدن چهار نفر بودند، فعالان بلوچ از کشته شدن عده بیشتری گزارش داده‌اند.
عبدالله عارف، مدیر کمپین فعالین بلوچ در گفت‌وگو با خبرگزاری آناتولی در ترکیه گفته است: «دو روز بود که سوخت‌برها در مرز نگه‌داشته می‌شدند و به‌دلیل گرسنگی و تشنگی از نیروهای امنیتی درخواست کردند که درها را باز کنند.» به گفته او «این افراد به‌دلیل عدم پاسخگویی نیروهای امنیتی به این درخواست آنها اقدام به تظاهرات کردند. بر اثر تیراندازی تصادفی نیروهای سپاه پاسداران ایران به سمت این افراد دست‌کم ۱۰ نفر کشته و پنج تن دیگر زخمی شدند».
حکومت نظامی در سراوان
حساب کاربری “رصد بلوچستان” در اینستاگرام امروز (چهارشنبه شش اسفند) خبر از اعتصاب مردم دزاپ در اعتراض به کشتار سوختبران و سرکوب مردم سراوان دست داده است. در این خبر آمده که «مغازه و بازارهای شهر دزاپ در اعتصاب کامل قرار دارند.» همچنین «نیروهای یگان ویژه نیز در مقابل بازار مشترک تجمع کرده و برخی منابع از گشت زنی آنها در داخل بازار خبر دادند».
رصد بلوچستان نوشته است که «فضای شهرهای بلوچستان به شدت ملتهب و امنیتی است؛ اینترنت شهرستان سراوان از روز گذشته ۵ اسفند ماه به طور کامل قطع شده و اطلاعی از وضعیت آن در دست نیست. ماموران امنیتی در شهر سراوان به شهروندان اجازه ورود و خروج نمی دهند و حکومت نظامی اعلام شده است.»
واکنش‌ها به کشته شدن سوختبران
کشته شدن گروهی از سوختبران توسط نیروهای سپاه پاسداران با واکنش‌های بسیار در شبکه‌های اجتماعی روبرو شد. بسیاری علت را در فقر مردم سیستان و بلوچستان جسته‌اند و این که حکومت با ندادن هیچگونه فرصتی برای توسعه منطقه هیچ راهی برای امرار معاش جز سوختبری نگذاشته است. سعید حجاریان، از چهره‌های اصلاح‌طلب در توییتر خود حوادث سراوان را ناشی از بازتولید فقر در ایران دانست.
دویچه وله
