ابوالحسن بنی‌صدر نخستین رئیس جمهور ایران درگذشت
ابوالحسن بنی‌صدر نخستین رئیس جمهور ایران در نخستین ساعات روز شنبه ۱۷ مهر ۱۴۰۰ در بیمارستانی در پارس درگذشت. خانواده آقای بنی‌صدر در اطلاعیه‌ای درگذشت او را تایید کرده‌اند.
در اطلاعیه خانواده ابوالحسن بنی‌صدر آمده است: «با تاسفی بی‌پایان و قلبی آکنده از اندوه، به اطلاع ملت شرافتمند ایران و تمامی رهروان و تلاشگران خط استقلال و آزادی می‌رسانیم که آقای ابوالحسن بنی‌صدر، رئیس جمهور منتخب مردم ایران پس از انقلاب بهمن ماه ۱۳۵۷، که هم با دفاع از آزادی‌ها در مقابل استبداد و ستمگری جدید بنام دین ایستاد و هم بدنبال حمله عراق بعنوان فرمانده کل قوا از تمامیت ارضی ایران پاسداری نمود، در تاریخ ۱۷ مهرماه ۱۴۰۰ برابر با ۹ اکتبر ۲۰۲۱، پس از مدتی طولانی مبارزه با بیماری در بیمارستان سالپتریه شهر پاریس برحمت ایزدی پیوست.»
ابوالحسن بنی‌صدر متولد ۱۳۱۲ در همدان بود. مقطع ابتدایی و راهنمایی را در کبودراهنگ و دیپلم خود را از دبیرستان شریعتی شهر همدان دریافت کرد. او در دانشگاه تهران، در رشته‌های اقتصاد و حقوق اسلامی تحصیل کرد و چهار سال در مؤسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی فعالیت نمود.
در دوران دانشجویی در دانشگاه تهران در جبهه ملی ایران فعال بود و برای مدتی نیز مسئول سازمان دانشجویان جبهه ملی در دانشگاه تهران بود.
پس از سرکوب جبهه ملی دوم بنی‌صدر کشور را ترک کرد و عازم فرانسه شد. از دانشگاه سوربن دکترا گرفت و بعدها در آن به تدریس پرداخت. او به زبان‌های عربی و فرانسوی تسلط داشت.
بنی‌صدر در طول دهه ۱۳۵۰ و سال‌های پیش از وقوع انقلاب، به‌عنوان یک ناسیونالیست و اسلام‌گرای پرشور و اقتصاددان انقلابی، با ایراد سخنرانی، چاپ و انتشار مقالات و کتب تألیفی خود، به مبارزه با حکومت شاه می‌پرداخت. در ماههای پیش و پس از انقلاب مبلغ «اقتصاد توحیدی» بود؛ عبارتی نامفهوم که به نظر می‌رسید آن را از علی شریعتی وام گرفته بود.
پس از ناآرامی‌ها و آشوب‌های داخلی سال ۱۳۵۷ که سبب رفتن شاه از ایران شد، بنی‌صدر همراه روح‌الله خمینی با پرواز مشهور ایرفرانس به کشور بازگشت.
«حزب جمهوری اسلامی» که متنفذترین رهبران جمهوری اسلامی از جمله؛ محمد بهشتی، اکبر رفسنجانی، میرحسین موسوی و علی خامنه‌ای را در خود جای داده بود، از ریاست جمهوری بنی‌صدر حمایت نکردند. پس از آغاز ریاست جمهوری نیز محمدعلی رجایی به عنوان نخست‌وزیر تعیین شد که مورد قبول بین‌صدر نبود.
از بخت بد بنی‌صدر، شش ماه پس از آغاز ریاست جمهوری‌اش جنگ ویرانگر ایران و عراق آغاز شد. اختلافات او با دیگر مسئولان نظام متشکل در «حزب جمهوری اسلامی» با آغاز جنگ تشدید شد. او به سیاست‌هایی در اداره جنگ معتقد بود که با مخالفت حزب جمهوری اسلامی و مجلس و روحانیونی که پیشتر از او حمایت کرده بودند، روبرو شد. حزب جمهوری اسلامی، روزنامه «جمهوری اسلامی» و بنی‌صدر نیز روزنامه «انقلاب اسلامی» را منتشر کردند.
در آبان ۱۳۵۹، بنی‌صدر در نامه‌ای رسمی به روح‌الله خمینی، وزیران کابینه نخست‌وزیر رجایی را بی‌کفایت خطاب کرد و آنها را تهدیدی بزرگ‌تر از تجاوز عراق به خاک کشور خواند. وی همچنین در این نامه از نادیده گرفتن هشدارهایش در مورد وخیم‌تر شدن اوضاع اقتصادی و پافشاری‌هایش مبنی بر نیاز به سازماندهی مجدد نیروهای مسلح، گله کرد. این نامه و همچنین مخالفت‌های او در گروگان‌گیری اعضای سفارت آمریکا در تهران، با واکنش تند دیگر سران نظام در داخل «حزب جمهوری اسلامی» مواجه شد.
در اسفند ۱۳۵۹ بنی‌صدر در یک سخنرانی در دانشگاه تهران از وجود شکنجه در زندان‌های ایران خبر داد. این سخنرانی باعث جنجال‌های زیادی در فضای سیاسی ایران شد. بنی‌صدر رفته رفته حمایت خمینی را از دست داد. چندی بعد روزنامه «انقلاب اسلامی» او توقیف شد و روح‌الله خمینی نیز او را از سمت فرماندهی کل قوا برکنار کرد.
در کشاکش بنی‌صدر با حزب جمهوری اسلامی، جریان‌های چپ، به‌ویژه حزب توده ایران، علیه بنی‌صدر و در کنار رقبای او بودند.
در خرداد ۱۳۶۰ مجلس شورای اسلامی به ریاست اکبر رفسنجانی بررسی کفایت سیاسی رئیس‌جمهور در غیاب او را آغاز کرد و پس از ۱۰ روز به عدم کفایت سیاسی بنی‌صدر رای داد.
حسن آیت، علی خامنه‌ای، موسوی خوئینی‌ها، عبدالحمید دیالمه، محمد رشیدیان، فؤاد کریمی و شیخ محمد یزدی از مخالفان سرسخت بنی‌صدر در مجلس بودند و برای برکناری او تلاش می‌کردند.
مهدی بازرگان، ابراهیم یزدی، یدالله سحابی، احمد سلامتیان، علی گلزاده غفوری، اعظم طالقانی، حسین انصاری‌راد، احمد صدر حاج سیدجوادی، عزت‌الله سحابی، علی‌اکبر معین‌فر، احمد غضنفرپور، محمدمهدی جعفری، محمد مجتهد شبستری و هاشم صباغیان از جمله نمایندگانی بودند که در جلسه عدم کفایت بنی‌صدر حضور نیافتند. مهندس عزت‌الله سحابی با برکناری بنی‌صدر مخالفت کرد و علیه علی خامنه‌ای از مخالفان بنی‌صدر در مجلس سخنرانی کرد.
ایران در هفته‌های پس از برکناری بنی‌صدر روزهای پرآشوبی را از سر گذراند که هولناک‌ترین آنها انفجار دفتر حزب جمهوری اسلامی بود که بیش از ۷۰ تن از مقام‌های ارشد جمهوری اسلامی از جمله محمد بهشتی را به کام مرگ فرو برد.
یک ماه پی از انفجار دفتر حرب جمهوری اسلامی، ابوالحسن بنی‌صدر همراه مسعود رجوی، با یک هواپیما ایران را به مقصد فرانسه ترک کردند.
آقای بنی‌صدر در خارج از کشور انتشار روزنامه «انقلاب اسلامی» را ادامه داد که در آن از سیاست‌های جمهوری اسلامی انتقاد می‌کرد.
اما مهمترین اقدام او حضور در دادگاه ترور رهبران حزب دموکرات کردستان ایران در رستوران میکونوس برلین بود. آقای بنی‌صدر در دادگاه متهمان این حنایت حاضر شد و شهادت داد این ترور به فرمان علی خامنه‌ای رهبر جمهوری اسلامی ایران و با امضای اکبر هاشمی رفسنجانی صورت گرفته‌است.
دادگاه رسیدگی به پروندهٔ میکونوس ۵ سال طول کشید و در پایان، دادگاه کاظم دارابی و سه لبنانی به نام عباس رایل، یوسف امین و محمد عطریس را به عنوان عاملان این جنایت محکوم کرد. دادگاه برلین همچنین شماری از رهبران بلندپایه جمهوری اسلامی را به عنوان آمران این فاجعه مجرم شناخت.
ایران امروز
