آرته- دانشنامه فرهنگ و هنر معاصر ایران
یکی از کارهای ارزشمندی که در یک دهه اخیر آغاز شده و همچنان ادامه دارد پروژه آرته است. آرته یک پروژه غیر دولتی و غیر انتفاعی است برای ثبت تاریخ شفاهی فرهنگ و هنر و ادب معاصر ایران. این طرح نیمه اول دهه ۹۰ آغاز شده و همچنان ادامه دارد. تا کنون با بیش از ۱۳۰ چهره فرهنگی، هنری و ادبی ایرانی مصاحبه انجام شده است.
دست‌اندرکاران این مجموعه، سخاوتمندانه و رایگان، تمامی مصاحبه‌ها را به صورت تصویری و صوتی در سایت آرته قرار داده‌اند. همچنین یک نسخه تدوین‌شده از مصاحبه‌ها به تدریج به شکل پادکست آرته در حال انتشار است.
دیگر آن که در سایت برای هر چهره یک صفحه مستقل طراحی شده است. در این صفحه علاوه بر فایل کامل صوتی و تصویری مصاحبه، زندگی‌نامه‌ای مختصر، گالری تصاویر و معرفی آثار مصاحبه شونده قرار دارد.
یکی از دلایل اهمیت این طرح حفظ خاطرات و تجربیات گروهی از اهالی فرهنگ است که اغلب آنان پیش و پس از این، هرگز فرصتی برای ذکر ثبت خاطرات نیافتند. در فاصله همین یک دهه و از میان حدود ۱۳۰ مصاحبه‌شونده آرته تا به حال ۱۷ نفر از آنان درگذشته‌اند.
ظاهرا این پروژه در ابتدا تنها برای ثبت تاریخ شفاهی فرهنگ و هنر وادب طراحی شده بود، اما در حال حاضر – بنا بر آنچه در سایت آرته آمده – هدف دیگر آن ایجاد دانشنامه فرهنگ و هنر ایران است: «در پروژه‌‌ی دانشنامه فرهنگ و هنر معاصر ایران و درخلالِ روایت‌‌های بزرگان فرهنگ و هنر و ادب معاصر ایران، نام استادان و پیش‌کسوتانی به میان می‌آید که امروزه در قید حیات نیستند و نسل جوان کمتر شناختی از آنان دارد. در «آرته پدیا» زندگی و آثار این بزرگان به همراه عکس، از منابع معتبر گردآوری و ذخیره شده است تا در دسترس علاقهمندان قرار گیرد. برمبنای همین نقل‌قول‌ها و با پژوهش و تلاش همکاران آرته و همراهی هنرمندان، پادکست دیگری با نام «آرته کست» تولید شده است که در آن ماجرای زندگی و آثار این استادان روایت می‌شود.»
عجیب آنکه این مجموعه علیرغم گستردگی زمینه و تنوع مصاحبه‌شنودگان، سایت شکیل، دسترسی آسان و حضور در شبکه‌های اجتماعی مختلف هنوز چندان شناخته شده نیست و بسیاری از علاقهمندان هنر و فرهنگ، از وجود چنین گنجینه ارزنده‌ای بی‌خبرند.
نام تعدادی از مصاحبه‌شوندگان این پروژه تا کنون:
عبدالحسین آذرنگ، آیدین آغداشلو، ژاله آموزگار، عبدالمجید ارفعی، محمد اسماعیلی، سوسن اصلانی، فرح اصولی، ر. اعتمادی، یعقوب امامه‌پیچ، فاطمه امدادیان، یعقوب امدادیان، عبدالله انوار، منوچهر انور، حسن انوری، علی باباچاهی، رضا بابک، سروژ بارسقیان، محمدعلی بنی‌اسدی، رخشان بنی‌اعتماد، ایرج پارسی‌نژاد، کامبوزیا پرتوی، احمد پژمان، آتیلا پسیانی، نصرالله پورجوادی، پرویز پورحسینی، احمد پوری، آنه محمد تاتاری، صادق تبریزی، لیلیت تریان، شاهرخ تویسرکانی، مسعود جعفری جوزانی، فریدون جنیدی، ناصر چشم آذر، ابراهیم حقیقی، واحد خاکدان، گوهر خیراندیش، بهرام دبیری، مجید درخشانی، کامبیز درمبخش، گارنیک درهاکوپیان، ایران درّودی، محمدرضا درویشی، کامبیز روشن‌روان، اکبر زنجانپور، مریم زندی، محمد سریر، ملیحه سعیدی، خسرو سینایی، علی‌اکبر شکارچی، فریدون شهبازیان، عبدالوهاب شهیدی، قباد شیوا، علی‌اکبر صادقی، داریوش طلایی، اکبر عالمی، کامران عدل، ژاله علو، محمدحسین عماد، فخرالدین فخرالدینی، فرهاد فخرالدینی، شاهین فرهت، داریوش فرهنگ، بیژن کامکار، هوشنگ کامکار، میرجلال‌الدین کزازی، نصرالله کسرائیان، لیلی گلستان، داوود گنجه‌ای، فرشید مثقالی، جواد مجابی، کریم مجتهدی، فریدون مجلسی، حسین محجوبی، نصرت الله مسلمیان، فخری ملک‌پور، سیراک ملکونیان، محسن میرزایی، علی میرسپاسی، غلامحسین نامی، علی نصیریان، عبدالحسین نیک‌گهر، گیزلا وارگا سینایی، هارون یشایایی
سایت آرته (فارسی) (https://artebox.ir/)
سایت آرته (انگلیسی) (https://artebox.org/)
کانال تلگرامی آرته (https://t.me/artebox)
پادکست آرته https://shorturl.at/klnsE
کانال یوتیوب آرته
(https://www.youtube.com/@artebox)
آرته کست (https://artebox.org/artecast/)
