مرگ بکتاش آبتین؛ کانون نویسندگان حکومت را مسئول دانست
کانون نویسندگان ایران با انتشار اطلاعیه‌ای اعلام کرد که بکتاش آبتین، شاعر و فیملساز و از اعضای این کانون که در حال گذراندن حکم شش سال زندان بود، درگذشته است.
در روزهای اخیر، خبرهایی از وخامت حال آقای آبتین منتشر شده بود. در بیانیه پیشین کانون نویسندگان هم تاکید شده بود که او در کمای مصنوعی به‌سر می‌برد.
بکتاش آبتین در زندان برای دومین بار به بیماری کووید-۱۹ مبتلا شده بود.
شنبه شب تصاویری در شبکه های اجتماعی از تجمع سوگواران در برابر بیمارستان ساسان منتشر شده است. برخی گزارش ها حاکیست که نیروی انتظامی مردم را متفرق کرده است.
خانواده آبتین در اطلاعیه ای که کانون نویسندگان عصر شنبه منتشر کرد نوشتند: “به اطلاع مردم عزیز و هنرمندان و یاران بکتاش آبتین می رسانیم که مراسم خاکسپاری شاعر و فیلمساز عزیز ما روز دوشنبه ۲۰ دی ۱۴۰۰ انجام خواهد شد. متعاقبا ساعت و محل مراسم اعلام می شود.”
کانون نویسندگان ایران پیشتر بارها از مسئولان زندان به دلیل تاخیر در انتقال آقای آبتین به بیمارستان انتقاد کرده بود.
در بیانیه تازه این کانون آمده است: «حاکمیت آزادی ستیز، بکتاش آبتین را به قتل رساند.»
سازمان گزارشگران بدون مرز هم در توییتی نوشت که این زندانی سیاسی از «حق درمان» محروم شده بود و این سازمان، مقام‌های جمهوری اسلامی ایران را «مسئول مرگ او می‌داند.»
آیدا عمیدی، عضو هیات مدیره کانون نویسندگان در این ارتباط به بی‌بی‌سی فارسی گفته بود که مقام‌های زندان اوین، با وجود اطلاع از پیشینه بیماری‌های آقای آبتین و خطرات ویروس کرونا برای او، هیچ اقدامی برای جلوگیری از ابتلای او به کووید-۱۹ انجام ندادند.
به گفته خانم عمیدی، بکتاش آبتین در روز ۱۲ آذرماه با علایم کرونا به بهداری زندان اوین مراجعه کرده، اما تا روز ۱۵ آذرماه از او تست کرونا گرفته نشد.
IWAکانون نویسندگان ایران حاکمیت جمهوری اسلامی و دستگاه قضایی و امنیتی آن را عامل و مسئول فاجعه مرگ و بلکه قتل تبهکارانه بکتاش آبتین می‌داند.بیانیه کانون نویسندگان
در بیانیه کانون نویسندگان آمده است: «بکتاش آبتین زنده است، چون روح آزادی‌خواهی و ستیز با پلشتی استبداد و ستم زنده است.»
ساعاتی پس از بیانیه نخست، کانون نویسندگان با انتشار اطلاعیه ای جدید، جزییاتی بیشتر از شرایط بکتاش آبتین منتشر کرد.
در این بیانیه آمده است که به دلیل خودداری مقام‌های زندان از ارائه خدمات درمانی به این زندانی سیاسی، از زمانی که نشانه‌های بیماری کووید-۱۹ در او دیده شده، تا زمانی که خانواده آقای آبتین موفق شدند او را به بیمارستانی برای درمان منتقل کنند، «۱۰ روز حیاتی» سپری شده است.
در این بیانیه آمده است: «بکتاش آبتین، شاعری آزادی‌خواه و آزاداندیش بود که عمر کوتاه و پربار خود را دست‌مایه شورانگیزترین سروده‌های خود کرد؛ از رنج و شادمانی مردم نوشت و سرود آزادی را با همه وجود خویش زیست و جان گرانقدر خود را فدای آزادی و آرمان‌های آزادی‌خواهانه کانون نویسندگان کرد.»
کانون نویسندگان در این بیانیه همچنین از «نهادهای مستقل همسو و مدافعان حقوق بشر» درخواست کرده که «چشم بر این جنایت نبدند و صدای اعتراض خود را رساتر کنند.»
کانون نویسندگان در ادامه برای وضعیت سه تن دیگر از اعضای این کانون و باقی زندانیان سیاسی و عقیدتی ابراز نگرانی کرده و تاکید کرده که هم‌اکنون، رضا خندان مهابادی، عضو دیگر این نهاد که با اتهاماتی مشابه بکتاش آبتین در زندان است، به بیماری کووید-۱۹ مبتلاست.
اداره کل زندانهای استان تهران نیز در اطلاعیه‌ای نوشته است که آقای آبتین «در تاریخ ۱۴ آذرماه سال جاری با علایم سینوزیت به بهداری مراجعه و طبق تجویز پزشک داروی مربوطه را دریافت نمود.»
بر اساس این اعلامیه از آقای آبتین آزمایش کرونا گرفته شد که نتیجه آن «منفی» بود، اما «جهت اقدامات بیشتر درمانی و تشخیص احتمال بیماری کرونا، نامبرده به بیمارستان طالقانی اعزام شد.»
به گفته مقامات اداره زندانهای پایتخت ایران، آقای آبتین «به تشخیص خانواده‌اش» به یکی از بیمارستانهای خصوصی منتقل می‌گردد که پس از «۳۵ روز بستری» در نهایت فوت کرد.
پیشتر خبرگزاری هرانا گزارش کرده بود که آقای آبتین به دلیل وخامت حالش، در روز ۱۵ آذرماه به بهداری زندان اوین و سپس به بیمارستان طالقانی تهران منتقل شد.
انتشار عکس‌های بکتاش آبتین که بر روی تخت بیمارستان پابند داشت، با واکنش‌های گسترده در شبکه‌های اجتماعی روبه‌رو شد.
هرانا می‌نویسد: «نهایتا عصر روز دوشنبه ۲۲ آذرماه، خانواده و وکیل آقای آبتین موفق به گرفتن مرخصی استعلاجی جهت انتقال او به بیمارستانی دیگر شدند.»
سوزان نوسل مدیر انجم قلم آمریکا (PEN) در بیانیه ای نوشت: “بدترین حالتی که بیم آن را داشتیم امروز به واقعیت پیوست و ما سوگوار مرگ کاملا قابل پیشگیری بکتاش آبتین هستیم.”
“کووید یک عامل مرگبار طبیعی است، اما دولت ایران قدم به قدم به مرگ آبتین یاری رساند و راه آن را هموار کرد. زندان اوین تهران منبع دایمی یک ابرشیوع بود که حبس غیرعادلانه او از ماه سپتامبر سال پیش را عملا به مجازات مرگ بدل می کرد.”
او برنده جایزه آزادی نوشتن این موسسه بود.
بکتاش آبتین در سال ۱۳۹۴ از بازجویی‌های مکررش در وزارت اطلاعات خبر داد. او گفت که علت این بازجویی‌ها، شعرهای او بوده است.
در سال ۱۳۹۵، ماموران امنیتی او و عده‌ای از شرکت‌کنندگان در مراسم یابود محمد مختاری و محمد جعفر پوینده را که در جریان قتل‌های زنجیره‌ای کشته شدند، دستگیر کردند.
برای آقای آبتین پرونده‌ای در دادگاه انقلاب کرج باز شد و او را به «تبلیغ علیه نظام» متهم کردند.
بعد از دو سال، در سال ۱۳۹۷ شعبه دو دادگاه انقلاب کرج او را به یک سال زندان محکوم کرد. این حکم در نهایت به پنج میلیون تومان جزای نقدی و سه ماه کار اجباری در سازمان بهزیستی تغییر کرد.
او در آن زمان در واکنش به این حکم در صفحه فیس‌بوک کانون نویسندگان نوشت: «من این حکم را قبول ندارم. اصولا محاکمه هیچ کس را به دلیل ابراز نظر و عقیده‌اش قبول ندارم. برای همین هم عضو کانون نویسندگان شده‌ام. مدافع آزادی بیان بی‌هیچ حصر و استثنا هستم و این فشارها در عزم من برای مبارزه با سانسور خللی وارد نمی‌کند. من به حکم صادر شده اعتراض می‌کنم.»
او در همین سال در دادگاه انقلاب تهران هم محاکمه شد و به دلیل عدم توانایی در پرداخت قرار وثیقه یک میلیارد تومانی، که قاضی محمد مقیسه برای او صادر کرده بود، مدتی راهی زندان شد.
بکتاش آبتین در نهایت با اتهامات «تبلیغ علیه نظام» و «اجتماع و تبانی به قصد اقدام علیه امنیت کشور» در دادگاه انقلاب تهران به شش سال زندان محکوم شد و از مهرماه سال ۹۹ دوران حبسش آغاز شد
آیدا عمیدی، از اعضای هیات مدیره کانون نویسندگان در آن زمان در ارتباط با اتهامات و دلایل دستگیری آقای آبتین به بی‌بی‌سی فارسی گفته بود که این پرونده، «نتیجه تلاش‌های او در دفاع از آزادی بیان و مبارزه با سانسور» بوده است.
به گفته خانم عمیدی، مصادیق اتهاماتی که علیه بکتاش آبتین در دادگاه مطرح شد، انتشار «یک تاریخچه داخلی درباره ۵۰ سال فعالیت کانون نویسندگان» و نشریات داخلی کانون و حضور در مراسم بزرگداشت محمد مختاری و محمد جعفر پوینده و همچنین حضور در مراسم یادبود احمد شاملو بوده است.
از بکتاش آبتین کتاب‌های «مژه‌ها، چشم‌هایم را بخیه کرده‌اند»، «شناسنامه خلوت»، «پتک» و «در میمون خودم پدربزرگم» منتشر شده‌اند.
او همچنین سازنده فیلم‌های مستند «۱۳ اکتبر ۱۹۳۷» (درباره لوریس چکناوریان)، «آنسور» (درباره سانسور) و «همایون خرم» ( موسیقیدان سرشناس) است که در جشنواره‌های مختلف به نمایش درآمده‌اند.
کلاهی بر سر آزادی
(یکی از اشعار بکتاش آبتین)
کلاه را از سر آزادی بر‌می‌دارم
نگاه کن
کیست که این‌گونه جان خود را به بازی گرفته باشد؟
به آسمان و دریا نگاه می‌کنم
غم‌انگیز و جذاب است دنیا
با این‌همه آیا
اعتصاب شهاب‌سنگ‌ها و
نهنگ‌ها
شجاعانه نیست؟
بی بی سی
*****
بیانیه کانون نویسندگان ایران:
حاکمیت آزادی‌ستیز بکتاش آبتین را به قتل رساند
مردم ایران!
آزادی‌خواهان ایران و جهان!
بکتاش آبتین (۱۳۵۳-۱۴۰۰)، شاعر، فیلمساز، و عضو دلاور و برجسته‌ی کانون نویسندگان ایران را سرکوب‌گران آزادی‌کُش عامدانه به قتل رساندند.
بکتاش آبتین روز ۱۲ آذر ماه با علایم آشکار کرونا به بهداری زندان اوین مراجعه کرد و تا سه روز بعد از آن بدون دریافت هیچ درمانی در مسیر میان بهداری و بند سرگردان بود. در روز ۱۵ آذر وخامت حال آبتین به جایی رسید که زندانبانان او را شبانه و در بی‌خبری کامل به بیمارستان منتقل کردند. با آن که دو روز بعد با پی‌گیر خانواده و هم‌بندان آبتین سرانجام آشکار شد که او در بیمارستان طالقانی بستری است، اما مسئولان زندان و بیمارستان هم‌چنان از دادن هرگونه آگاهی درباره‌ی بیماری آبتین امتناع می‌کردند.
آبتین به تخت بیمارستان زنجیر شده بود؛ بدون ملاقات و بی‌هیچ خبری از بیرون. بدین‌گونه، ده روز حیاتی ابتدای بیماری در زندان و در بیمارستان طرف قرارداد زندان زیر فشار نیروهای امنیتی عامدانه تلف شد. روز ۲۲ آذر ماه، بدن نیمه‌جان آبتین به بیمارستان دیگری منتقل شد و روند درمان در شرایطی وخیم آغاز شد. بیماری، عوارض آن و فشار روانی ده روز نخست، ذره ذره جسم آبتین را تحلیل برد.
روز ۱۱ دی ماه، پزشکان به ناچار او را به خواب مصنوعی فرو بردند تا شاید بتوانند او را از مرگ تدریجی تحمیل‌شده نجات دهند. ظهر ۱۸ دی ماه، قلب پرشور بکتاش آبتین ایستاد و برگ سیاه دیگری به جنایت‌های جمهوری اسلامی افزوده شد.
بکتاش آبتین شاعری آزادی‌خواه و آزاداندیش بود که عمر کوتاه و پُر بار خود را دست‌مایه‌ی شورانگیزترین سروده‌های خود کرد؛ از رنج و شادمانی مردم نوشت و سرود آزادی را با همه‌ی وجود خویش زیست و جانِ گرانقدر خود را فدای آزادی و آرمان‌های آزادی‌خواهانه‌ی کانون نویسندگان ایران کرد. او فیلم‌سازی شجاع و خلاق و مستقل بود که بی‌هراس از دیو مخوف سانسور زوایای زندگی انسان ایرانی را به تصویر کشید و صدها تصویر، ایده، و شعر ناسروده را با خود به آغوش خاک برد.
دریغا سرکوب‌گران ظلمت‌خو که این هنرمند مردمی و آزادی‌خواه را در اوج خلاقیت و بالندگی، در روز روشن از مردم و جامعه‌ی ادبی و هنری ایران ربودند، به زندان‌اش افکندند و عامدانه با اخلال در روند درمان‌اش، چراغ پُر فروغ جان عاشق و شیدای او را در برابر طوفان بی‌داد نهادند و خاموش کردند.
کانون نویسندگان ایران چنان که پیش از این بارها اعلام کرده است، حاکمیت جمهوری اسلامی و دستگاه قضایی و امنیتی آن را عامل و مسئول فاجعه‌ی مرگ و بلکه قتل تبهکارانه‌ی بکتاش آبتین می‌داند و صدای دادخواهی خود را به گوش جهانیان می‌رساند و از همه‌ی آزادی‌خواهان، نهادهای مستقل همسو و مدافعان حقوق بشر می‌خواهد چشم بر این جنایت نبندند و فریاد اعتراض خود را رساتر کنند.
کانون نویسندگان ایران هم‌چنان نگران سلامت سه عضو زندانی خود، رضا خندان مهابادی، که هم اکنون با بیماری کرونا aدست‌وپنجه نرم می‌کند، کیوان باژن و آرش گنجی و همه‌ی زندانیان سیاسی و عقیدتی است و بیم آن دارد که هر آینه با تداوم سیاست‌های جنایت‌کارانه، فاجعه‌ای دیگر به بار آید.
کانون نویسندگان ایران با ابراز تسلیت قتل بکتاش آبتین به خانواده، یاران او در کانون نویسندگان ایران، و جامعه‌ی مستقل فرهنگی کشور و اعلام تعهد به ادامه‌ی راه او در مبارزه با سانسور و دفاع از آزادی اندیشه و بیان بی‌هیچ حصر و استثنا در مراسم بدرقه و خاکسپاری او در کنار خانواده‌اش خواهد بود.
کانون
نویسندگان ایران
۱۸ دی ۱۴۰۰
***
اطلاعیه‌ی خانواده‌ی زنده یاد بکتاش آبتین
ساعتی پیش خانواده‌ی بکتاش آبتین اطلاعیه‌ای درباره‌ی مراسم خاکسپاری او منتشر کرد که متن آن در ادامه آمده است:
«به اطلاع مردم عزیز و هنرمندان و یاران بکتاش آبتین می‌رسانیم که مراسم خاکسپاری شاعر و فیلمساز عزیز ما روز دوشنبه ۲۰ دی ۱۴۰۰ انجام خواهد شد. متعاقبا‌‌ً ساعت و محل مراسم اعلام می‌شود.»
خانواده‌ی
بکتاش آبتین
۱۸ دی ۱۴۰۰
******
مرگ بکتاش آبتین در زندان ادامه قتل‌های زنجیره‌ای
مرگ بکتاش آبتین در زندان در ادامه قتل‌های زنجیره‌ای و قمار با جان زندانیان برای ترساندن مخالفان است
شنبه ۱۸ دی‌ماه ۱۴۰۰ـ مرگ بکتاش آبتین، شاعر و فیلمساز محبوس در زندان، مصداق روشنی از رفتارهای غیرانسانی و قساوت‌بار دستگاه قضایی جمهوری اسلامی ایران با محبوسان سیاسی و عقیدتی است. مقامات قضایی و امنیتی جمهوری اسلامی ایران هیچ‌گاه در برابر رفتارهای ناقض حقوق بشر که جان زندانیان را در خطر قرار داده و منجر به مرگ زندانیان شده، پاسخگو نبوده‌اند و در عوض با حیله‌های مختلف و اتکا به سیاست پنهان‌کاری و تحریف و دروغ، مانع روشن شدن حقیقت شده‌اند. امتناع از ارائه خدمات پزشکی و درمانی زندانیان، به روشی مرسوم برای برخورد با زندانیان سیاسی و عقیدتی بدل شده و مقامات قضایی جمهوری اسلامی ایران با این حربه‌ی غیرانسانی و بی‌رحمانه بسیاری از محبوسان عقیدتی و سیاسی را به آستانه مرگ سوق داده‌اند.
هادی قائمی، مدیر کمپین حقوق بشر در ایران، با اشاره به تراژدی مرگ بکتاش آبتین، گفت: «حکومت ایران نشان داده است که از هیچ روشی برای سرکوب آزادی اندیشه و بیان حتی گرفتن جان انسان‌ها دریغ نمی‌کند.»
به گفته هادی قائمی «مسئولیت مرگ زندانیانی که نیاز به خدمات پزشکی و درمان داشتند مستقیما با حکومت جمهوری اسلامی ایران است و جامعه جهانی باید با دقت بر رفتار ناقض حقوق بشر در زندانهای ایران توجه کند و مقامات ایران را مجبور به پاسخگویی درباره این جنایت‌ها کند.»
بکتاش آبتین، دومین زندانی سیاسی و عقیدتی است که در یک هفته گذشته جان خود را در اثر مشکلات جسمی و بیماری و عدم رسیدگی پزشکی از دست می‌دهد. در روزهای گذشته مرگ عادل کیانپور، زندانی سیاسی محبوس در زندان شیبان اهواز هم منتشر شد.
کمپین حقوق بشر در ایران، تداوم رفتارهای بی رحمانه مقامات دستگاه قضایی با زندانیان بیمار و نیازمند به خدمات پزشکی و بی‌پاسخگو بودن مقامات قوه قضاییه را نشانه‌ای از عزم حاکمیت برای سرکوب هرچه خشن‌تر و بی‌رحمانه‌تر صداهای منتقد و مخالف خود می‌داند. کمپین حقوق بشر در ایران، نتیجه تداوم رفتارهای مشابه مقامات قضایی با زندانیان سیاسی و عقیدتی را عادی‌سازی شکنجه و این رویه می‌داند. با توجه به سابقه تاریک دستگاه قضا در رفتار با زندانیان سیاسی و عقیدتی نیازمند به درمان و خدمات پزشکی، شدت گرفتن برخوردهای ناقص حقوق بشر در زندان‌ها، نشان می‌دهد جان همه زندانیان و محبوسان سیاسی و عقیدتی در معرض خطر است.
در سال‌های گذشته شمار زیادی از زندانیان سیاسی و عقیدتی در زندانهای ایران یا در اثر فراهم نشدن شرایط درمان و یا اعتصاب غذا و یا به دلایل مشکوک جان‌باختند؛ ساسان نیک‌نفس، بهنام محجوبی، ستار بهشتی، وحید صیادی، علیرضا شیرمحمدی و کاووس سیدامامی شماری از این اسامی هستند. در هیچ‌کدام از این موارد، مقامات قضایی و زندان‌ها حاضر به پذیرفتن مسئولیت خود نشدند و هیچ فردی نیز در این رابطه محاکمه نشده است. سازمان ملل مکررا نگرانی‌های جدی خود را درباره تداوم اعمال محرومیت علیه زندانیان در دسترسی به امکانات بهداشتی و عدم برخورداری محبوسان از مراقبت‌های پزشکی ابراز کرده است.
در قوانین کیفری ایران، ترک فعل از سوی افرادی که مسئولیتی را در قبال دیگران بر عهده دارند، اگر منتهی به مرگ شود، می‌تواند مشمول جرم «قتل» باشد. ماده ۲۹۵ قانون مجازات اسلامی در این زمینه می‌گوید: «هرگاه کسی فعلی که انجام آن را برعهده گرفته یا وظیفه خاصی را که قانون بر عهده او گذاشته است، ترک کند و به سبب آن، جنایتی واقع شود، چنانچه توانایی انجام آن فعل را داشته باشد جنایت حاصل به او مستند می شود و حسب مورد عمدی، شبه عمدی، یا خطای محض است؛ مانند اینکه مادر یا دایه‌ای که شیر دادن را برعهده گرفته است، کودک را شیر ندهد یا پزشک یا پرستار وظیفه قانونی خود را ترک کند.» همچنین در مقررات سازمان زندانهای ایران صراحتا به حق زندانی از برخورداری از امکان درمان اشاره شده است. در ماده ۱۱۸ آئین‌نامه سازمان زندان‌ها و اقدامات تامینی و تربیتی ایران آمده است «معاینه و در صورت نیاز معالجه محکومان بیمار به عهده اداره زندان یا مراکز حرفه‌آموزی و اشتغال است».
با توجه به تمثیلی بودن مواردی که ماده ۲۹۵ قانون مجازات اسلامی آمده است، می‌توان گفت که مسئولان زندان و قضات از جمله قضات ناظر زندان و قضات اجرای احکام کیفری، چنانچه وظایف قانونی خود را در زمینه رسیدگی به امور پزشکی محکومان بیمار ترک کنند و باعث مرگ زندانی شوند، به اتهام قتل می‌توانند تحت تعقیب قرار گیرند.
بکتاش آبتین، عضو کانون نویسندگان ایران، در حالی روز شنبه ۱۸ دی‌ماه ۱۴۰۰ از دنیا رفت که هفته گذشته، روز یک‌شنبه ۱۲ام دی‌ماه، کانون نویسندگان ایران ضمن تاکید بر آگاهانه و عامدانه بودن عملکرد حکومت در این زمینه اعلام کرد که بکتاش آبتین، دبیر پیشین این کانون به کمای مصنوعی فرو رفته است. در بیانیه کانون نویسندگان ایران آمده بود «چهار روز سرگردانی او در زندان اوین میان بند و بهداری بدون دریافت درمان، انتقال شبانه او به بیمارستان طالقانی و به زنجیر کشیدن او بر تخت بیمارستان، بی‌خبر نگه داشتن خانواده و همبندانش از وضعیت او و سوزاندن روزها و لحظات حیاتی آبتین و خانواده‌اش در تلاش برای گرفتن مرخصی، بخشی از عملکرد آگاهانه و عامدانه حکومت و زندانبانانش در به خطر انداختن جان آبتین است».
سابقه بیماری زمینه‌ای بکتاش آبتین، عضو کانون نویسندگان ایران، باعث شده بود که نگرانی‌ها درباره وضعیت سلامت وی نزد خانواده‌اش بیشتر شود. بکتاش آبتین در طول دوران حبس خود دوبار به کرونا مبتلا شد و تیرماه امسال هم مدتی را به دلیل مشکلات پزشکی در بیمارستان بستری شد. انتشار تصاویر او در بیمارستان با لباس زندان و در حالی که با پابند به تخت بسته شده بود واکنش‌های زیادی را به دنبال داشت. بکتاش آبتین در طول دوران زندان دوبار به کرونا مبتلا شده بود.
بکتاش آبتین به همراه رضا خندان (مهابادی) و کیوان باژن سه عضو کانون نویسندگان ایران در سال ۱۳۹۷ به اتهام «انتشار خبرنامه داخلی کانون نویسندگان»، «آماده‌کردن کتابی پژوهشی درباره‌ی تاریخ پنجاه ساله کانون نویسندگان» و «حضور بر مزار جانباختگان قتل‌های سیاسی زنجیره‌ای جعفر پوینده و محمد مختاری و شرکت در مراسم سالانه احمد شاملو» به شش سال حبس محکوم شده بودند.
ایران امروز
